Vader: Ptolemaios III Euergetes I van Egypte1, zn. van Ptolemaios II Philadelphus van Egypte en Arsinoë I van Traciè, geb. in 284 BC1,1,1, koning te Egypte [Egy] van 246 BC tot 221 BC, ovl. (ongeveer 63 jaar oud) in 221 BC1,1, tr.

Moeder: Berenice II van Kyrene1,2, dr. van Magas van Kyrene en Apama II van Syrië, geb. tussen 267 BC en 266 BC1,2 (273 BC)1,2,1,2, ovl. (hoogstens 46 jaar oud) in 221 BC1,2 Ze wordt door haar eigen zoon, Ptolemaeus, vermoord. Zij is vermoord1,2, tr. (2) met Demetrios (Demetrius) van Macedonië2 (de Eerlijke). Uit dit huwelijk geen kinderen.

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia
2.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

Vader: Ptolemaios III Euergetes I van Egypte2, zn. van Ptolemaios II Philadelphus van Egypte en Arsinoë I van Traciè, geb. in 284 BC2,2,2, koning te Egypte [Egy] van 246 BC tot 221 BC, ovl. (ongeveer 63 jaar oud) in 221 BC2,2, tr.

Moeder: Berenice II van Kyrene2,1, dr. van Magas van Kyrene en Apama II van Syrië, geb. tussen 267 BC en 266 BC2,1 (273 BC)2,1,2,1, ovl. (hoogstens 46 jaar oud) in 221 BC2,1 Ze wordt door haar eigen zoon, Ptolemaeus, vermoord. Zij is vermoord2,1, tr. (2) met Demetrios (Demetrius) van Macedonië1 (de Eerlijke). Uit dit huwelijk geen kinderen.

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen
2.	Afgeschermd, Wikipedia

Vader: Ptolemaios III Euergetes I van Egypte2, zn. van Ptolemaios II Philadelphus van Egypte en Arsinoë I van Traciè, geb. in 284 BC2,2,2, koning te Egypte [Egy] van 246 BC tot 221 BC, ovl. (ongeveer 63 jaar oud) in 221 BC2,2, tr.

Moeder: Berenice II van Kyrene2,1, dr. van Magas van Kyrene en Apama II van Syrië, geb. tussen 267 BC en 266 BC2,1 (273 BC)2,1,2,1, ovl. (hoogstens 46 jaar oud) in 221 BC2,1 Ze wordt door haar eigen zoon, Ptolemaeus, vermoord. Zij is vermoord2,1, tr. (2) met Demetrios (Demetrius) van Macedonië1 (de Eerlijke). Uit dit huwelijk geen kinderen.

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen
2.	Afgeschermd, Wikipedia

Vader: Ptolemaios III Euergetes I van Egypte2, zn. van Ptolemaios II Philadelphus van Egypte en Arsinoë I van Traciè, geb. in 284 BC2,2,2, koning te Egypte [Egy] van 246 BC tot 221 BC, ovl. (ongeveer 63 jaar oud) in 221 BC2,2, tr.

Moeder: Berenice II van Kyrene2,1, dr. van Magas van Kyrene en Apama II van Syrië, geb. tussen 267 BC en 266 BC2,1 (273 BC)2,1,2,1, ovl. (hoogstens 46 jaar oud) in 221 BC2,1 Ze wordt door haar eigen zoon, Ptolemaeus, vermoord. Zij is vermoord2,1, tr. (2) met Demetrios (Demetrius) van Macedonië1 (de Eerlijke). Uit dit huwelijk geen kinderen.

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen
2.	Afgeschermd, Wikipedia

Vader: Ptolemaios III Euergetes I van Egypte2, zn. van Ptolemaios II Philadelphus van Egypte en Arsinoë I van Traciè, geb. in 284 BC2,2,2, koning te Egypte [Egy] van 246 BC tot 221 BC, ovl. (ongeveer 63 jaar oud) in 221 BC2,2, tr.

Moeder: Berenice II van Kyrene2,1, dr. van Magas van Kyrene en Apama II van Syrië, geb. tussen 267 BC en 266 BC2,1 (273 BC)2,1,2,1, ovl. (hoogstens 46 jaar oud) in 221 BC2,1 Ze wordt door haar eigen zoon, Ptolemaeus, vermoord. Zij is vermoord2,1, tr. (2) met Demetrios (Demetrius) van Macedonië1 (de Eerlijke). Uit dit huwelijk geen kinderen.

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen
2.	Afgeschermd, Wikipedia

tr.
met

Ptolemaios IV van Egypte1, zn. van Ptolemaios III Euergetes I van Egypte en Berenice II van Kyrene, geb. 1,1,1, koning te Egypte [Egy], ovl. in 205 BC1,1, tr. (1) met Arsinoë III van Egypte. Uit dit huwelijk een zoon, tr. (3) met Hippe . Uit dit huwelijk geen kinderen.

Aantekeningen bij Ptolemaios IV van Egypte.
Ptolemaeus IV Philopator, zoon van Ptolemaeus III Euergetes I en Berenice II, was koning van Egypte van 221-205 v.Chr. Tijdens zijn koningschap begon het verval van het Ptolemeïsche koninkrijk. In 220 v.Chr. trouwde hij met zijn zuster, Arsinoë III.


Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia

tr.
met

Ptolemaios IV van Egypte1, zn. van Ptolemaios III Euergetes I van Egypte en Berenice II van Kyrene, geb. 1,1,1, koning te Egypte [Egy], ovl. in 205 BC1,1, tr. (1) met Arsinoë III van Egypte. Uit dit huwelijk een zoon, tr. (2) met Agathoklea . Uit dit huwelijk geen kinderen.

Aantekeningen bij Ptolemaios IV van Egypte.
Ptolemaeus IV Philopator, zoon van Ptolemaeus III Euergetes I en Berenice II, was koning van Egypte van 221-205 v.Chr. Tijdens zijn koningschap begon het verval van het Ptolemeïsche koninkrijk. In 220 v.Chr. trouwde hij met zijn zuster, Arsinoë III.


Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia

• Vader:
  Antipater I van Macedonië, zn. van Iolaos van Macedonië en Nn, regent te Macedonië [Gri] in 323 BC, tr.

• Moeder:
  Nn .

relatie
met

Lysimachus van Thracië1,2, zn. van Agathocles van Krannon en Nn, geb. in 361 BC1,2,1,2,1,2, koning te Traciè [Mac] in 323 BC, koning te Macedonië [Gri] in 286 BC, ovl. (ongeveer 80 jaar oud) in 281 BC1,2,1,2, tr. (2) met Arsinoë II van Egypte. Uit dit huwelijk geen kinderen.

Aantekeningen bij Lysimachus van Thracië.
Lysimachus (Grieks: Lysímachos, 360 – 281 v.Chr.) was veldheer van Alexander de Grote en bestuurde na diens dood Thracië. In 305 v.Chr. nam hij de koningstitel aan. Hij was een der diadochen, aan wie na de dood van Alexander de Grote Thracië toeviel.
*.
Met Cassander, Ptolemaeus en Seleucus streed hij tegen Antigonus I en hielp mee om Antigonus Monophthalmus te verslaan. Na de overwinning bij Ipsos in 301 v.Chr. verwierf hij een groot deel van Klein-Azië en na de ondergang van Demetrius Poliorcetes in 287 v.Chr. ook Macedonië. Lysimachos sneuvelde in de Slag bij Curupedium (281 v.Chr.) in Lydië tegen Seleucus.
*.
In ruil hiervoor kreeg hij in 301 v.Chr. Antigonus' stad Antigoneia die hij liet omdopen naar Nicaea ter ere van zijn vrouw Nikaia. In 287 v.Chr. verdreef hij Demetrius Poliorcetes uit Macedonië. Enkele jaren heerste hij over Westelijk Klein-Azië, Macedonië en het gebied ten noorden daarvan tot aan de Donau. In 281 v.Chr. werd hij door Seleucus I Nicator verslagen en verloor het leven in de slag bij Curupedium.
*.
Thracië is een gebied in Zuidoost-Europa gelegen in het Noordoosten van Griekenland, het Zuiden van Bulgarije en Europees Turkije en wordt begrensd door de Zwarte Zee, Egeïsche Zee en de Zee van Marmara.
Het Thracische rijk strekte zich tussen 4000 voor Christus tot driehonderd jaar na het begin van de jaartelling uit van de Kaukasus naar het zuidwesten van Europa. Het gebied was van groot strategisch belang en heeft dan ook vele heersers gekend.
*.
Verkorte geschiedenis van Tracië.
De Thraciërs, van Indo-Europese afkomst, leefden in verschillende, elkaar meestal bestrijdende stammen; in de Griekse en Romeinse tijd waren ze bekend vanwege hun krijgslust en hun relatief hoog ontwikkelde muziek en dichtkunst. De invloed van de Thraciërs op de vroege Griekse samenleving blijkt onder meer uit het overnemen van hun oorlogsgod, Ares; ook zou Orpheus uit Thracië afkomstig zijn. De eerste Griekse kolonies in het Thracische kustgebied, waaronder Byzantium en Apollonia, dateren van circa 6e eeuw v.Chr. Omstreeks 516 v.Chr. kwam het gebied grotendeels onder Perzisch gezag (Darius, Xerxes I).
*.
Een Thracisch rijk bestond enige tijd onder de Odrysen (4e eeuw v.Chr.), dat echter ca. 350 v.Chr. door Macedonië werd geïncorporeerd. De Romeinen splitsten het gebied in de provincie Macedonia en het koninkrijk Pergamum, dat onder Claudius tot de provincie Thracia werd gemaakt (46 n. Chr.); later stichtten de Romeinen er onder meer Sardica (Sofia) en Hadrianopolis (Edirne).
*.
Sinds de 1e eeuw had het gebied te kampen met Gotische en Slavische plunderingen en kolonisten. Het maakte deel uit van het Byzantijnse Rijk. De versnippering van het gebied nam een aanvang met de oprichting van het Bulgaarse Rijk (7de eeuw); in 1453 was het gehele gebied geleidelijk onder Turkse heerschappij geraakt (Ottomaanse Rijk. In de 19de en 20e eeuw was Thracië o.m. het toneel van de Russisch-Turkse Oorlogen (1828–1829, 1877–1878) en de Balkanoorlogen (1912–1913). In het Griekse deel hebben de sociale en religieuze tegenstellingen tussen Griekse en Turkse bevolkingsgroepen herhaaldelijk geleid tot onlusten (o.m. tijdens verkiezingen).
*.
Geografie.
De geografie van Thracië werd net zoals die van Griekenland gekenmerkt door rotsachtige bodem en bergachtige streken met vruchtbaardere valleien in de dalen. In het oosten heb je de grootste stad in Thracië, Istanbul, die deels ook in Anatolië ligt. De Bosporus scheidt Thracië van Aziatisch Turkije.
*.
Het historische Thracië is thans deel van Bulgarije (zuidelijke delen van de oblasten Sofia, Plovdiv, Chaskovo en Boergas), Griekenland (deel van de regio Macedonië, 8578 km², met 346.000 inw.) en Turkije (regio Trakya, 23.764 km², met 5,2 miljoen inw.).

Uit deze relatie 3 kinderen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Arsinoë I	*-305					1	3
2	Nn						0	0
3	Agathokles						0	0

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia
2.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

Seleucus II Callinicus van Syrië
Seleucus II Callinicus van Syrië1, geb. circa 260 BC1,1,1, koning van het Rijk der Sleuciden te Syrië [Syr] van 261 BC tot 246 BC, ovl. (ongeveer 35 jaar oud) in 225 BC1,1.

Aantekeningen bij Seleucus II Callinicus van Syrië.
*.
Seleucus II (tussen 265 en 260 - 225 v.Chr.), bijgenaamd Callinicus (d.i. "een mooie overwinning behalend"), is koning van het hellenistische Seleucidenrijk (Syrië) van 246 tot aan zijn dood.
*.
Hij is de oudste zoon van Antiochus II en diens eerste echtgenote Laodice en beklimt de troon in 246 v.Chr. Tijdens zijn regering gaan voor het Seleucidenrijk aanzienlijke gebiedsdelen verloren: in het oosten maken de satrapieën Parthië (onder Arsaces I) en Bactrië zich los, terwijl in Klein-Azië het koninkrijk Pergamon tot stand komt en zich uitbreidt tot aan de Taurus.
*.
Ook in een oorlog tegen Ptolemaeus III van Egypte gaan gebieden in Klein-Azië verloren: zelfs Seleucia Pieria, de havenstad van Antiochië, wordt door Ptolemaeus bezet en blijft daarna gedurende 25 jaar in Egyptische handen. Alsof dat nog niet genoeg is, profiteert Seleucus' jongere broer Antiochus Hiërax van diens langdurige veldtochten om zichzelf als autonoom heerser in Klein-Aziê te gedragen, hierbij gesteund door zijn moeder. Antiochus brengt zijn broer in 239 v.Chr. nabij Ancyra een zware nederlaag toe en kan pas tussen 236 en 228 v.Chr. geleidelijk bedwongen worden en dan nog door Attalus I van Pergamon.
*.
Seleucus II heeft twee zonen, zijn opvolgers Seleucus III en Antiochus III en twee dochters. Hij overlijdt in 225 als gevolg van een val van zijn paard.
*.
Antieke bronnen: Appianus, XI 66; BCHP (= I. Finkel - R.J. van der Spek, Babylonian Chronicles of the Hellenistic Period.) 10, 11. (Engelse vertalingen);.
Flavius Josephus, Contra Apionem I 206-207; Iunianus Iustinus, Epitome XXVII 1-3.
OGIS 54 (Engelse vertaling); Polyaenus, Stratagemata IV 17.
*.
Links: O. Hoover, Seleukos II Kallinikos (246-225 BC), in A History of the Seleukid Empire and Its Kings, SeleukidEmpire.org (2001); J. Lendering, art. Seleucus II, Livius.org (2006); M.H. Smith, art. Seleucus II Callinicus (ca. 265 - 225 BCE), in VirtualReligion.net (1999-2007); Wikpedia.

Vader: Antiochus II Theos1,2, zn. van Antiochus I Soter (van Syrië) en Stratonike van Macedonië, geb. in 286 BC1,2,1,2,1,2, Koning van het Seleucidenrijk te Syrië [Syr] van 261 BC tot 246 BC, ovl. (ongeveer 40 jaar oud) in 246 BC1,2,1,2, relatie.

• Moeder:
  Laodike I van Syrië.

tr.
met

Loadike van Syrië, dr. van Andromachos van Syrië en Nn.

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Antiochos III (De Grote)	*-241		†-187		54	3	3

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia
2.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

Dossier:

• Vader:
  Andromachos van Syrië, tr.

• Moeder:
  Nn .

tr.
met

Seleucus II Callinicus van Syrië1, zn. van Antiochus II Theos en Laodike I van Syrië, geb. circa 260 BC1,1,1, koning van het Rijk der Sleuciden te Syrië [Syr] van 261 BC tot 246 BC, ovl. (ongeveer 35 jaar oud) in 225 BC1,1.

Aantekeningen bij Seleucus II Callinicus van Syrië.
*.
Seleucus II (tussen 265 en 260 - 225 v.Chr.), bijgenaamd Callinicus (d.i. "een mooie overwinning behalend"), is koning van het hellenistische Seleucidenrijk (Syrië) van 246 tot aan zijn dood.
*.
Hij is de oudste zoon van Antiochus II en diens eerste echtgenote Laodice en beklimt de troon in 246 v.Chr. Tijdens zijn regering gaan voor het Seleucidenrijk aanzienlijke gebiedsdelen verloren: in het oosten maken de satrapieën Parthië (onder Arsaces I) en Bactrië zich los, terwijl in Klein-Azië het koninkrijk Pergamon tot stand komt en zich uitbreidt tot aan de Taurus.
*.
Ook in een oorlog tegen Ptolemaeus III van Egypte gaan gebieden in Klein-Azië verloren: zelfs Seleucia Pieria, de havenstad van Antiochië, wordt door Ptolemaeus bezet en blijft daarna gedurende 25 jaar in Egyptische handen. Alsof dat nog niet genoeg is, profiteert Seleucus' jongere broer Antiochus Hiërax van diens langdurige veldtochten om zichzelf als autonoom heerser in Klein-Aziê te gedragen, hierbij gesteund door zijn moeder. Antiochus brengt zijn broer in 239 v.Chr. nabij Ancyra een zware nederlaag toe en kan pas tussen 236 en 228 v.Chr. geleidelijk bedwongen worden en dan nog door Attalus I van Pergamon.
*.
Seleucus II heeft twee zonen, zijn opvolgers Seleucus III en Antiochus III en twee dochters. Hij overlijdt in 225 als gevolg van een val van zijn paard.
*.
Antieke bronnen: Appianus, XI 66; BCHP (= I. Finkel - R.J. van der Spek, Babylonian Chronicles of the Hellenistic Period.) 10, 11. (Engelse vertalingen);.
Flavius Josephus, Contra Apionem I 206-207; Iunianus Iustinus, Epitome XXVII 1-3.
OGIS 54 (Engelse vertaling); Polyaenus, Stratagemata IV 17.
*.
Links: O. Hoover, Seleukos II Kallinikos (246-225 BC), in A History of the Seleukid Empire and Its Kings, SeleukidEmpire.org (2001); J. Lendering, art. Seleucus II, Livius.org (2006); M.H. Smith, art. Seleucus II Callinicus (ca. 265 - 225 BCE), in VirtualReligion.net (1999-2007); Wikpedia.

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Antiochos III (De Grote)	*-241		†-187		54	3	3

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia

tr.
met

Alcetas II van Macedonië¹, zn. van Alexander I van Macedonië en Nn, geb. circa 480 BC^1,1,1, koning van de Macedonen in 454, ovl. (ongeveer 26 jaar oud) in 454 BC¹ Hij wordt vermoord¹.


Aantekeningen bij Alcetas II van Macedonië.
Alcetas II van Macedonië (? - 448 v.Chr.) is een zoon van Alexander I van Macedonië en tijdelijk een van de drie koningen van Macedonië. Als Alexander in 454 v.Chr. wordt vermoord besluit de Macedonische volksraad dat hij moet worden opgevolgd door drie volwassen zonen die elk een deel van het land krijgen: Perdiccas II van Macedonië, Philippus en Alcetas. Alcetas en zijn broers krijgen al gauw hevige conflicten, waarna de Macedonische volksraad Philippus en Alcetas afzet, waarna Perdiccas de troon bestijgt. Alcetas wordt samen met zijn zoon Alexander vermoord door Archelaus I van Macedonië, de zoon van Perdiccas II.
Hij staat bekend om zijn alcoholverslaving.

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Alexander						0	0

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia

• Vader:
  Alcetas II van Macedonië¹, zn. van Alexander I van Macedonië en Nn, geb. circa 480 BC^1,1,1, koning van de Macedonen in 454, ovl. (ongeveer 26 jaar oud) in 454 BC¹ Hij wordt vermoord¹, tr.

• Moeder:
  Nn .

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia

• Vader:
  Lucius Ceionius Commodus¹, zn. van Lucius Ceonius Commodus en Plautia, geb. op zaterdag 13 jan 101^1,1,1, consul in 136, consul II in 137, ovl. (36 jaar oud) op zondag 1 jan 138^1,1, tr.

• Moeder:
  Avidia ¹.

otr. (resp. ongeveer 30 en ongeveer 10 jaar oud) in 161
met

Anna Lucilla¹, dr. van Marcus Aelius Aurelius Verus en Annia Galeria Faustina, geb. op maandag 7 mrt 150^1,1, ovl. (ongeveer 31 jaar oud) in 182¹ Zij wordt techt gesteld en gedood¹.

Uit dit huwelijk een dochter:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Aurelia						1	1

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

• Vader:
  Ceionius Lucius Aelius Aurelius Verus, zn. van Lucius Ceionius Commodus en Avidia, geb. op zaterdag 15 dec 130, hij heeft mogelijk een buitenechtelijke zoon met de naam Hadrians, keizer van Rome in 161, ovl. (ongeveer 38 jaar oud) in 169, otr. (resp. ongeveer 30 en ongeveer 10 jaar oud) in 161.

• Moeder:
  Anna Lucilla¹, dr. van Marcus Aelius Aurelius Verus en Annia Galeria Faustina, geb. op maandag 7 mrt 150^1,1, ovl. (ongeveer 31 jaar oud) in 182¹ Zij wordt techt gesteld en gedood¹.

tr.
met

Pompeianus Quintianus.

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Commodus						1	1

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

Lucius Aurelius Commodus
Lucius Aurelius Commodus.

Aantekeningen bij Lucius Aurelius Commodus.
Zuil van Marcus Aurelius op de Piazza Colonna ('Zuilplein') te Rome.
*.
Jeugd.
Lucius Aurelius Commodus, kortweg Commodus, was het negende kind en enige overlevende zoon van Marcus Aurelius en Faustina en werd geboren in Lanuvium in augustus 161. Vanaf zijn prilste jeugd zorgde zijn vader voor de best mogelijke opleiding. De beroemde arts Claudius Galenus had hem als patiënt. Hij kreeg de titel Caesar op zijn vijfde, wat betekent dat hij vanaf dat moment officieel de opvolger van Marcus Aurelius was. Daarmee week Marcus Aurelius dus voor het eerst sinds vijf generaties af van de traditie om een geadopteerde zoon als opvolger te benoemen (zie Adoptiefkeizers)..
*.
Op zijn tiende kreeg Commodus de titel Germanicus en op zijn veertiende werd hij princeps iuventutis. In 175 vertrok hij met zijn vader oostwaarts. Een jaar later keerde hij in triomf terug en ontving hij de titel imperator..
*.
Zijn begin als keizer.
In 177 kreeg hij de titel Augustus en wordt hij daarmee medekeizer van zijn vader. In datzelfde jaar trouwde hij met Crispina. Na de dood van zijn vader in 180 kreeg Commodus de volledige macht als keizer. Zijn officiële naam werd Marcus Aurelius Antoninus Commodus, maar deze naam wordt later weer veranderd. Vanaf 180 deed hij zijn best om de vrede terug te brengen en beëindigde de expansie van het rijk, ingezet door zijn voorgangers. Hij sloot vrede met Germanië en keerde snel terug naar Rome waar hij zijn vader eerde met de titel 'Divus' (=vergoddelijkte)..
*.
Complot.
Volgens de derde- en vierde-eeuwse geschiedschrijvers Cassius Dio, Herodianus en de anonieme auteur van de Historia Augusta bleek de nieuwe keizer de kwaliteiten van zijn vader als leider nu totaal te ontberen. Hij zou veel vijanden hebben gemaakt door slechte vriendjespolitiek en keuze van verkeerde adviseurs. Zijn zuster Lucilla en zijn vrouw Crispina, die oorspronkelijk niet met elkaar konden opschieten, legden hun geschillen bij en raakten in 183 betrokken bij een complot van een groep senatoren om Commodus uit de weg te ruimen. De zaak lekte echter uit en Lucilla werd verbannen en geëxecuteerd. Commodus' vijandschap met de senaat werd openlijk en grimmig en zijn autocratische regering zou steeds corrupter zijn geworden. In hetzelfde jaar beschuldigde de keizer zijn vrouw Crispina van overspel en liet haar executeren. Volgens de Romeinse geschiedschrijving zou deze beschuldiging van een man komen die zelf zo overspelig was dat verhaald wordt dat hij er een harem van 300 vrouwen en evenveel mannen op na hield..
*.
We moeten er echter voor waken de woorden van deze historici voetstoots aan te nemen. Neutrale geschiedschrijving bestond nog niet, er werd altijd een bepaalde partij of een doel mee gediend..
*.
Commodus' regime zou het keizerrijk hebben geteisterd en overal begonnen protesten uit te breken, ook onder de troepen. Verscheidene moordaanslagen mislukten. De corruptie veroorzaakte zelfs een hongersnood en bracht Rome op de rand van een burgeroorlog. Bovendien brak een pestepidemie uit die zich over heel Italië uitbreidde..
*.
Terreur.
In de loop van de jaren zou de waanzin van Commodus zich steeds duidelijker hebben gemanifesteerd. Hij zou buitengewoon wreed zijn geweest en om de geringste verdenkingen executies hebben verordonneerd. Zijn terreurregime zou niet onder hebben gedaan voor de regeringen van Caligula, Nero en Domitianus) en hij zou niet alleen door de senaat, maar ook door de bevolking worden gehaat. Zelfs zijn naaste adviseurs zouden niet veilig zijn geweest..
*.
Grootheidswaan.
Zijn aandacht voor staatszaken wordt nog minder dan het in het begin al het geval was en hij houdt zich steeds meer bezig met zijn hobby's: de jacht en gladiatorspelen. Tot grote afschuw van de senaat treedt hij zelf ook op als gladiator in het circus. Zijn grootheidswaan is grenzeloos. Hij liet zichzelf identificeren en aanspreken met Hercules en hernoemt alle maanden van het jaar naar zijn eigen namen en titels in volgorde: Aelius, Aurelius, Commodus, Augustus, Herculeus, Romanus, Exsuperatorius, Amazonius, Invictus, Felix, Pius. Vooral de naam 'Amazonius', zijn titel als gladiator, schiet bij velen in het verkeerde keelgat. Hij hernoemt het leger en vloten naar zichzelf. In 192 brandt een deel van Rome af. Commodus neemt de gelegenheid te baat om de stad te herdopen als Colonia Commodiana..
*.
Einde van het regime.
Eind 192 maakt Commodus bekend dat hij, op de belangrijke evenementen die op het programma staan van Nieuwjaarsdag 193, als gladiator zal verschijnen om zo aan zijn nieuwe consulschap te beginnen. De senaat is dermate verontwaardigd dat een groep senatoren besluit dat hij onder geen beding de kans mag krijgen de plechtige traditionele ceremonies te ontheiligen. Er wordt snel maar zorgvuldig een complot beraamd om hem uit de weg te ruimen en op oudejaarsavond 192 wordt hij door zijn concubine Marcia vergiftigd en, om er zeker van te zijn dat hij het niet overleeft, gewurgd door een ingehuurde atleet, Narcissus. Juichend ontvangt de opgeluchte senaat het overlijdensbericht en spreekt een damnatio memoriae (vervloeking der nagedachtenis) uit. Binnen drie jaar wordt de senaat echter door Septimius Severus gedwongen de titel 'Divus' (goddelijk) aan de door hen vervloekte Commodus toe te kennen..
*.
Zegelring.
Een volkomen intacte zegelring met zijn beeltenis werd gevonden in Tongeren..
*.
Klassieke bronnen en hun objectiviteit.
*.
Cassius Dio.
Reeds in de oudheid beschouwen de toenmalige geschiedschrijvers Commodus als één van de ‘slechte’ keizers (samen met Gaius (=Caligula), Nero en Domitianus). Vooral de geschiedschrijver Dio haalt bijzonder hard uit naar Commodus. Dit is niet zo verwonderlijk. Cassius Dio was senator en zoon van een senator. Hij was tegen elke vermindering van de senatoriale macht. Commodus van zijn kant was juist iemand die de macht van de senatoren sterk beknotte en zijn relatie met de senaat was allesbehalve vriendschappelijk. Voor allerlei belangrijke beslissingen weigerde hij de senaat te raadplegen en onder Commodus werd een groot aantal senatoren verbannen of geëxecuteerd (om zijn concurrentie te verwijderen? Zie verderop). Dit beïnvloedde Dio natuurlijk enorm. Alle beslissingen die Commodus nam werden door Dio belachelijk gemaakt en alle extreme karaktertrekken van Commodus werden extra in de verf gezet..
*.
Herodianus.
Herodianus, de andere belangrijke geschiedschrijver die over Commodus bericht, was niet van hoge afkomst maar staat wel bekend als een ‘auteur voor de elite’. Zijn werk is niet zo negatief als dat van Dio maar het gaat dezelfde kant uit, deels omdat Herodianus de mosterd bij Dio haalde. Herodianus ziet Commodus als een tiran, (en door zijn jeugdige leeftijd) als een gewillige speelbal in de handen van corrupte, malafide personen..
*.
Historia Augusta.
De derde klassieke bron die veelvuldig Commodus vermeldt is de Historia Augusta, een werk dat getuigt van een sterke pro-senaatshouding. Elke keizer die in conflict gekomen was met de senaat wordt uitermate negatief beschreven in de Historia Augusta. Commodus wordt er dan ook voorgesteld als een voorbeeld ‘hoe men niet moet regeren’. Er is geen contemporaine bron die in het voordeel van Commodus spreekt en de vorige bronnen kunnen allesbehalve objectief genoemd worden. Historici van latere generaties hebben de verhalen vaak overgenomen zonder enige nuances aan te brengen..
*.
Literatuur: O.J. Hekster, Commodus: an Emperor at the Crossroads, Amsterdam, 2002. ISBN 9050632386 ; E. Hohl, Kaiser Commodus und Herodian, Berlijn, 1954:.
M.R. Kaiser-Raiß, Die stadtrömische Münzprägung während der Alleinherrschaft des Commodus: Untersuchungen zur Selbstdarstellung eines römischen Kaisers, Frankfurt am Main, 1980. ISBN 3921302285 (fragmentweergave in Google Books).
A.E. Raubitschek, Commodus and Athens, Princeton, 1949. (= in Hesperia (supp.) 7 (1949), pp. 279-290.); F. von Saldern, Studien zur Politik des Commodus, Rahden, 2003. ISBN 9783896468338.
*.
Links.
(de) S. Priwitzer, Commodus, der Tyrann? Arbeitstechniken und topische Darstellungen bei antiken Autoren, in Arbeiten mit Quellen, historicum.net (2007) (en) D. Quinn, art. Commodus (A.D. 180-192), in DIR (1999).

Dossier:

tr.
met

Cornelia Africana, dr. van Publius Cornelius Scipio Africanus Maior en Aemliia Paul(l)a Tertia, ovl. in 100 BC.

Uit dit huwelijk 3 kinderen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Tiburius Sempronius			†-133	Rome		0	0
2	Gaius Sempronius	*-154		†-121		33	0	0
3	Semprona						1	0

• Vader:
  Tiberius Sempronius Gracchus II, geb. circa 220 BC, militair en staatsman, ovl. (ongeveer 70 jaar oud) in 150 BC, tr.

• Moeder:
  Cornelia Africana, dr. van Publius Cornelius Scipio Africanus Maior en Aemliia Paul(l)a Tertia, ovl. in 100 BC.

• Vader:
  Tiberius Sempronius Gracchus II, geb. circa 220 BC, militair en staatsman, ovl. (ongeveer 70 jaar oud) in 150 BC, tr.

• Moeder:
  Cornelia Africana, dr. van Publius Cornelius Scipio Africanus Maior en Aemliia Paul(l)a Tertia, ovl. in 100 BC.

• Vader:
  Tiberius Sempronius Gracchus II, geb. circa 220 BC, militair en staatsman, ovl. (ongeveer 70 jaar oud) in 150 BC, tr.

• Moeder:
  Cornelia Africana, dr. van Publius Cornelius Scipio Africanus Maior en Aemliia Paul(l)a Tertia, ovl. in 100 BC.

tr. Zij huwt met haar adoptieneef
met

Publius Cornelius Scipio Aemilanus (Publius Cornelius Scipio Aemilianus Africanus) Afracanus Minor (Minor), zn. van Lucius Aemilius Paullus Madedonicus (Macedonicus) en Papira Masonis, geb. in 185 BC, Romeins militair, consul en politicus, Romeins militair en politicus, als consul belegerde hij Carthago, ovl. (ongeveer 56 jaar oud) in 129 BC.


Aantekeningen bij Publius Cornelius Scipio Aemilanus Afracanus Minor (Minor).
Publius Cornelius Scipio Aemilianus Africanus Numantinus (185 v.Chr.-129 v.Chr.) was een Romeins militair en politicus. Als consul belegerde hij Carthago met succes en bracht de oorlog met de Numantiërs tot een einde. In Rome leidde hij de conservatieve oppositie tegen de Gracchi en stond hij bekend om zijn conservatisme, redenaarskunst en om zijn invloedrijke en intellectuele vriendengroep.
*.
Vroege leven.
Op slechts 17-jarige leeftijd vocht hij al aan de zijde van zijn vader Aemilius Paulus in de Slag bij Pydna in 168 v.Chr, die het lot van Macedonia bezegelde en Noord-Griekenland onderwierp aan Rome. Later werd hij geadopteerd door Publius Cornelius Scipio, de oudste zoon van Publius Cornelius Scipio Africanus maior, en van hem nam hij het cognomen Scipio en het agnomen Africanus over. Om aan te geven dat hij zoon was van Aemilius Paulus, hield hij ook het nomen gentile Aemilianus. Adoptie was niet ongebruikelijk in het oude Rome. Als een senator teveel kinderen had was het moeilijk voor hem om zijn zoons goede financiële ondersteuning te geven in een eventuele politieke carrière. Gevolg was dat sommige families die weinig kinderen hadden adoptie als oplossing gebruikten. Ook Aemilianus' oudere broer werd geadopteerd. Hij raakte bevriend met de Griekse officier Polybius, die behoorde tot de 1000 Griekse gijzelaars die na de Romeinse overwinning bij Pydna naar Rome werden overgebracht. Deze werd later zijn adviseur en volgde Aemilianus naar Hispania en Africa. Polybius' geschiedschrijving geldt als zeer betrouwbaar; hij schreef kennelijk om de Grieken bekender te maken met de Romeinse militaire geschiedenis.
*.
Belegering van Carthago.
In 151 v.Chr. meldde hij zich vrijwillig aan voor krijgsdienst in Hispania, net zoals zijn grootvader Scipio Africanus Maior. Het jaar daarop trad hij op als onderhandelaar tussen de Numidische koning Massinissa en de Carthagers, die zich, vijftig jaar na het einde van de Tweede Punische Oorlog, hersteld hadden en de bedreigingen van Massinissa uiteindelijk beantwoordden met geweld. Dit was de oorzaak van de Derde Punische Oorlog. Het hoogtepunt daarvan was de belegering van Carthago, die aanvankelijk heel slecht verliep. Door slechte prestaties van zowel soldaten als officieren wisten de Romeinen de stad niet in te nemen en leden ze zware verliezen. Hoewel Scipio Aemilianus nog te jong was om tot consul gekozen te worden, gebeurde dat in 147 v.Chr. toch, mede dankzij zijn familiegeschiedenis: de Aemilii Pauli en de Cornelii Scipii stonden bekend als kundige generaals en staatslieden. Slechts een jaar na zijn aankomst wist hij de sterke stad in te nemen, waarmee een eind kwam aan een groot rijk dat meer dan een eeuw lang de bitterste rivaal van Rome was geweest en honderden jaren lang de westelijke Middellandse Zee had gedomineerd. De Senaat had hem bevolen om de stad Carthago totaal te verwoesten, en er wordt gezegd dat bij het zien van de verwoesting Aemilianus huilde om de gedachte dat Rome dit lot misschien ook een keer overkomen zou.
*.
In datzelfde jaar wisten de Romeinen ook de Griekse stad Korinthe in te nemen. Africa en Aechaea werden omgevormd tot Romeinse provincies. Aemilianus keerde als overwinnaar terug met in zijn kielzog de enorme buit uit Carthago, die in een overweldigende triumphus aan Rome getoond werd. Voor zijn overwinning kreeg hij persoonlijk de agnomen Africanus.
*.
Numantia.
Een soortgelijke oorlog vocht hij in Hispania. Daar hadden de Romeinen zware verliezen geleden tegen de Iberiërs. Als consul in 134 v.Chr. nam Aemilianus het commando op zich en trainde enkele maanden lang het leger totdat het in conditie was voor de campagne. De belegering van de noordelijke stad Numantia leidde in 133 v.Chr. na 8 maanden tot uithongering en zelfmoord van de bevolking en totale verwoesting van de stad, waarmee het laatste verzet op het Iberisch schiereiland gebroken was. Hiervoor kreeg hij de agnomen Numantinus.
*.
Verdere politieke carrière.
Als censor in 142 v.Chr. verzette hij zich tegen de groeiende decadentie en immoraliteit in Rome. Drie jaar later wist hij zich succesvol te verzetten tegen de beschuldigingen van hoogverraad. Tijdens deze rechtszaak maar ook tijdens vergaderingen van de Senaat toonde hij zich een vaardig orator, maar jammer genoeg zijn zijn opgetekende woorden verloren gegaan. Anders dan Scipio Africanus was Aemilianus politiek capabel genoeg om de beschuldigingen te weerleggen. Hoewel hij geen sympathisant was van de conservatieven, was hij tegen de hervormingen die de gebroeders Gracchus door wilden voeren teneidne lage graanprijzen voor de stadsbevolking te bewerkstelligen. Toen hij in 133 v.Chr. aangaf dat hij de moord op de Tiberius Gracchus niet afkeurde,kreeg hij veel vijanden in de Senaat. Tijdens het voorbereiden van een toespraak werd hij dood gevonden, en het is niet onwaarschijnlijk dat zijn politieke tegenstanders hier achter zaten.

• Vader:
  Lucius Aemilius Paullus (Lucius Aemilius Paulus) Madedonicus¹ (Macedonicus), zn. van Lucius Aemulius Paullus I en Nn, geb. in 229 BC^1,1,1,
  Consul,
  quaest. 195, IIIvor coloniae deducendae 194, curul aedil 193, praet. Hispania ulterior 191 u. 190-189, cos. I. 182, cos. II. 168, procos. 167, cens. 164, iterrex 162, Augur 192-160, besiegt 168 die Makedonier,
  Romeins generaal en politicus, ovl. (ongeveer 69 jaar oud) in 160 BC^1,1, tr. (2) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (1).

• Moeder:
  Papira Masonis.

tr. Zij huwt met haar adoptieneef
met

Semprona , dr. van Tiberius Sempronius Gracchus II en Cornelia Africana.


Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

')}