Vader: Nabonid van Babylon, zn. van Nabu-Balassuiqbi van Harran en Adda-Guppi, geb. circa 615 BC, koning te Babylon [Bab] van 556 BC tot 539 BC, ovl. (ongeveer 75 jaar oud) op woensdag 29 okt 539 BC, tr.

• Moeder:
  Nitokris van Babylon¹, dr. van Nebukadnezar II van Babylon en Amyntas van Medie, geb. in 605 BC¹.

tr.
met

Nn .

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Araka	*-545		†-519		26	0	0

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

tr.
met

Nidintu-Bel van Babylon¹, zn. van Nabonid van Babylon en Nitokris van Babylon, geb. circa 585 BC^1,1,1, koning te Babylon [Bab] na 521, ovl. (ongeveer 64 jaar oud) in 521 BC^1,1.

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Araka	*-545		†-519		26	0	0

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

• Vader:
  Nidintu-Bel van Babylon¹, zn. van Nabonid van Babylon en Nitokris van Babylon, geb. circa 585 BC^1,1,1, koning te Babylon [Bab] na 521, ovl. (ongeveer 64 jaar oud) in 521 BC^1,1, tr.

• Moeder:
  Nn .

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

Artaxerxes III van Perzië
Artaxerxes III van Perzië.

Aantekeningen bij Artaxerxes III van Perzië.
Artaxerxes III,[1] transliteratie: Artaxšaçra) was een koning van het Perzische rijk van 358 tot 338 v.Chr, uit de dynastie der Achaemeniden. Hij was een wettelijke zoon van Artaxerxes II en vader van de latere koning Arses.
*.
Jeugd en troonsbestijging.
Hij was een vaardig bestuurder en militair en had onder het bewind van zijn vader al legers geleid en ambten bekleed. Zijn oudere broer, die ook Artaxerxes heette, kwam tegen het gezag van zijn vader in opstand, maar faalde en werd geëxecuteerd, zodat Artaxerxes III de nieuwe kroonprins werd. De enige andere bedreiging voor zijn positie was een zoon van Artaxerxes II bij een bijvrouw. Deze werd echter vermoord. En ook de moeder van Artaxerxes werd uit de weg geruimd, zodat er geen andere mogelijke bedreiging meer was. Toen zijn vader in 358 v.Chr. stierf, volgde hij als enige nog levende wettelijke zoon zijn vader op.
*.
Binnenlands beleid.
Atraxerxes III deed tijdens zijn regering zijn uiterste best om voor een ommekeer in de neergaande lijn van de Achaemeniden te zorgen, het gezag van zijn dynastie te herstellen, en ook om de aloude kracht van het rijk te doen herleven. Zo was een van zijn eerste daden dat hij alle mannelijke prinsen van de familie uit de weg liet ruimen om verdere concurrentie te voorkomen. Ook deed hij alles wat hij kon om een eind te maken aan alle hofintriges, corruptie en samenzweringen aan het hof en probeerde hij het gezag van de koning te herstellen. Hij zorgde tevens voor een betere en stabielere administratie. In de eerste jaren van zijn regering pakte hij zoveel mogelijk de binnenlandse problemen aan en zorgde hij voor stabiliteit in Perzië: hij maakte een einde aan het wanbestuur in de provincies, zorgde ervoor dat steden weer tot bloei kwamen, herstelde de handel, maakte een eind aan de economische achteruitgang en zorgde zelfs voor grote economische bloei. Hij brak de macht van de aristocratie en verzette veel werk om een eind te maken aan de binnenlandse onlusten om het gezag van de grote koning te herstellen. Verder zorgde hij voor een zeer grote politieke, economische, culturele en militaire bloei. Perzië had militair gezien wel nog redelijk wat tijd nodig om zich te herstellen, zodat Artaxerxes maar een beetje kon rekenen op zijn beroepssoldaten. Maar verder verhielp hij alle problemen van de economie die hij weer sterk liet bloeien, zorgde hij voor een sterk bestuur, voor eenheid en culturele bloei en zorgde hij ervoor dat het rijk op alle punten gigantisch tot bloei kwam en weer zeer machtig werd.
*.
Buitenlands beleid.
Het Achemenidische Rijk en zijn uitbreiding onder Artaxerxes III (in grijs)Na de binnenlandse problemen te hebben aangepakt, richtte hij zich op de buitenlandse politiek, waarin hij trachtte het oude grondgebied te herstellen. Hij liet grootschalig Griekse huurlingen werven en richtte nieuwe legers op om de opstanden in Phoenicië, Syrië en een hoop oosterse provincies neer te slaan. Daarna herstelde hij het afgebrokkelde gezag in de Indusvallei. Tevens rekende hij af met al zijn opstandige satrapen. Zijn vader was erin geslaagd ze tegen elkaar uit te spelen en zo de situatie meester te blijven, maar was er niet geslaagd al het verzet de kop in te drukken. Artaxerxes III brak dit verzet, versloeg alle satrapen en herstelde overal, vooral in het westen waar de meeste opstandige satrapen waren, het koninklijk gezag. Tevens maakte hij een einde aan het bewind van de afvallige stadhouder van Sidon, Artabazus, waarna hij de stad verwoestte en hem doodde. Ook ondernam hij twee veldtochten tegen Egypte tijdens zijn bewind. De eerste was in 351 v.Chr, waarin hij de Egyptische legers een aantal zware nederlagen toebracht en Palestina heroverde. Na de herovering van Palestina trok hij Egypte binnen en bleef de Egyptenaren grote nederlagen toebrengen. Uiteindelijk echter kregen de Egyptenaren hulp van de Atheners en een hoop Grieks huurlingen en sloegen de aanval met veel moete af. In 343 v.Chr. ondernam Artaxerxes een tweede aanval op Egypte, dat nog moeite had zich te herstellen van de eerste, hoewel de innerlijke kracht van het Perzische rijk intussen weer was toegenomen. Deze keer werd de invasie nog beter georganiseerd en werd met nog sterkere legers gevochten. De invasie kwam onder leiding te staan van generaal Bagoas en generaal Mentor van Rhodos die tevens het Perzische gezag in Klein-Azië hersteld had. Alle Egyptische legers werden deze keer verslagen, inclusief de Griekse hulptroepen en huurlingen. De laatste oud-Egyptische farao, Nechtanebo II, werd verjaagd. Memphis werd belegerd en ingenomen, waarna de muren werden afgebroken, en in heel het land vonden gigantische plunderingen en verwoestingen plaats. Het land kwam weer onder het gezag van een satraap. Bagoas en generaal Mentor van Rhodos keerden vol met buit beladen terug naar Perzië. Ondertussen had Artaxerxes III de financiële en militaire krachtbronnen van het rijk weer hersteld en door de grote buit werden deze nog verder aangevuld. En nu Artaxerxes III naast koning der koningen ook de eerste farao van de 31e dynastie was en alle kuststreken weer in handen had, begon hij aan het bouwen van een oorlogsvloot. Toen deze af was besloot hij ook de Egeïsche zee weer in handen te krijgen. Eerst heroverde hij Cyprus, bezette het land en dwong de daar regerende koning zijn opperheerschappij te erkennen. Ondertussen had Artaxerxes III de centrale administratie nog verder verbeterd en startte een sterk bloeiend bewind in het hele rijk, wat weer tot bloei kwam en weer zeer machtig werd. Artaxerxes III zorgde tevens voor veel minder misdaad,een goed gerechtssysteem, vrede en rust en een bloeiende handel in het hele rijk. Artaxerxes III probeerde er tevens voor te zorgen dat de gewone man het beter kreeg, hij slaagde hierin en de rijkdom van de burgerrij nam enorm toe. Kleitabletten uit Babylonië bewijzen dat dankzij Artaxerxes III de graanprijzen op dat moment veel lager werden hetzij ook duidde op succes in de landbouw. Het Perzische rijk kreeg zelfs meer aanzien, macht en rijkdom dan dat het ten tijde van Cambyses II, Darius I en Xerxes I had gekend. Er was echt sprake van een heropleving van het centrale bestuur en het rijk werd zelfs zo machtig, dat het overwicht kreeg tegen het verzwakte Griekenland. Hij veroverde eerst Rhodos op de Atheners en dwong ze daarna afstand te doen van Chios en Kos, waarna de satraap van Carië, {Mausolus}, vrede met ze sloot in zijn voordeel.
*.
Verhouding met Macedonië.
Tijdens zijn bewind nam tevens de kracht van Macedonië sterk toe. Philippus II van Macedonië kreeg vrijwel de gehele Balkan in zijn macht en in 346 v.Chr. ook Noord-Griekenland grotendeels. Artaxerxes III besloot soldaten te sturen naar de zuidelijke Grieken wat bijdroeg aan het mislukte beleg van Byzantium door Philippus II. Toen in 338 v.Chr. de Grieken echter verslagen werden, sloot Artaxerxes III een vriendschapsverdrag met hem dat heel kort zou standhouden.
*.
Dood en opvolging.
De graftombe van Artaxerxes III in PersepolisIn 338 v.Chr. stierf Artaxerxes III een vredige dood, nadat hij het Perzische rijk in zijn oude luister had hersteld en werd opgevolgd door zijn zoon Arses die het sterke bewind van zijn vader voortzette. En zelfs tempels in Babylon liet restaureren. In 337 v.Chr. kwam er echter een abrupt einde aan een echte heropleving van het centrale bestuur, doordat de paleiseunuch Bagoas de nieuwe koning die hij vroeger had onderwezen in zijn macht probeerde te krijgen. En zelfs al diens broers doodde om dit te versterken. Zodat het centrale bestuur opnieuw in verval raakte, er weer intriges uitbraken en er zelf drie grote opstanden uitbraken. De Macedoniërs maakten hier gebruik van en verbraken het vredesverdrag en vielen Klein-Azië binnen. Arses echter stelde zich uiteindelijk alsnog onafhankelijk op, maar was niet in staat de problemen de baas te blijven. In 336 v.Chr. werd Arses samen met al zijn zonen en vrouwen vermoord door Bagoas die alle nakomelingen van Artaxerxes III uit de weg ruimde en uiteindelijk een achterneef van Artaxerxes III en Arses, Darius III, op de troon plaatste. Over deze gebeurtenissen bestaan reeds lange tijd grote discussies. Zo wordt, op gezag van de Griekse auteur Diodorus Siculus, wel beweerd dat Artaxerxes III in 338 werd vergiftigd door zijn voornaamste adviseur en hofeunuch, de reeds genoemde invloedrijke Bagoas. Dit is echter niet juist: een pas gevonden kleitablet in het British Museum, BM 71537, bewijst dat de oude vorst een natuurlijke dood stierf. Dat zijn opvolger Arses werd vermoord door Bagoas, zoals door Diodorus Siculus wordt beweerd, wordt bevestigd door de spijkersschrifttekst die bekend staat als Dynastieënprofetie. Omtrent de moord op de familie van Artaxerxes III en Arses bestaan ook disussies: zo beweerde Arrianus bijvoorbeeld dat een broer van Arses, Bisthanes, aan de moordpartijen van Bagoas ontsnapte en het land uitvluchtte. In ieder geval is duidelijk dat in 336 v. Chr. heel de opvolgingslijn van Artaxerxes III was uitgeroeid, waarna Darius III, uit een zijtak van de Achaemeniden, op de troon werd geplaatst, die Bagoas een voor hem bedoelde gifbeker zelf liet opdrinken.
Referentie:.
1. Ghias Abadi, R. M, Achaemenid Inscriptions ????????? ???????)?, 2nd edition (Persian), Shiraz Navid Publications, Tehran, 2004, p. page 144.

• Vader:
  Artaxerxes II (Memmon) van Perzië^1,2, zn. van Dareios II van Perzië en Parysatis van Perzië, geb. circa 426 BC^1,2,1,2,1,2, koning te Perzië [Per] van 404 BC tot 359 BC, koning te Egypte [Egy] van 404 BC tot 402 BC, ovl. (ongeveer 67 jaar oud) in 359 BC^1,2,1,2, tr.

• Moeder:
  Strateira van Armeniè¹, dr. van Hydarnes III van Armeniè en Nn, geb. circa 445 BC^1,1,1, zij is vergiftigd in 400 BC, ovl. (ongeveer 45 jaar oud) in 400 BC^1,1.

tr.
met

Nn van Perzië, dr. van Ocha van Perzië en Nn.

Uit dit huwelijk een dochter:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Parysatis	*-345		†-323		22	1	0

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen
2.	Afgeschermd, Wikipedia

Dossier:

• Vader:
  Artaxerxes II (Memmon) van Perzië^1,2, zn. van Dareios II van Perzië en Parysatis van Perzië, geb. circa 426 BC^1,2,1,2,1,2, koning te Perzië [Per] van 404 BC tot 359 BC, koning te Egypte [Egy] van 404 BC tot 402 BC, ovl. (ongeveer 67 jaar oud) in 359 BC^1,2,1,2, tr.

• Moeder:
  Strateira van Armeniè¹, dr. van Hydarnes III van Armeniè en Nn, geb. circa 445 BC^1,1,1, zij is vergiftigd in 400 BC, ovl. (ongeveer 45 jaar oud) in 400 BC^1,1.

tr.
met

Arsames van Perzië¹, zn. van Ostanes van Perzië en Nn, geb. circa 400 BC^1,1, ovl. (ongeveer 64 jaar oud) in 336 BC^1,1.

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Dareios III	*-380		†-330		50	2	3

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen
2.	Afgeschermd, Wikipedia

• Vader:
  Artaxerxes II (Memmon) van Perzië^1,2, zn. van Dareios II van Perzië en Parysatis van Perzië, geb. circa 426 BC^1,2,1,2,1,2, koning te Perzië [Per] van 404 BC tot 359 BC, koning te Egypte [Egy] van 404 BC tot 402 BC, ovl. (ongeveer 67 jaar oud) in 359 BC^1,2,1,2, tr.

• Moeder:
  Strateira van Armeniè¹, dr. van Hydarnes III van Armeniè en Nn, geb. circa 445 BC^1,1,1, zij is vergiftigd in 400 BC, ovl. (ongeveer 45 jaar oud) in 400 BC^1,1.

tr.
met

Nn .

Uit dit huwelijk een dochter:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Nn						1	1

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen
2.	Afgeschermd, Wikipedia

• Vader:
  Ocha van Perzië, zn. van Artaxerxes II (Memmon) van Perzië en Strateira van Armeniè, tr.

• Moeder:
  Nn .

tr.
met

Artaxerxes III van Perzië, zn. van Artaxerxes II (Memmon) van Perzië en Strateira van Armeniè.

Aantekeningen bij Artaxerxes III van Perzië.
Artaxerxes III,[1] transliteratie: Artaxšaçra) was een koning van het Perzische rijk van 358 tot 338 v.Chr, uit de dynastie der Achaemeniden. Hij was een wettelijke zoon van Artaxerxes II en vader van de latere koning Arses.
*.
Jeugd en troonsbestijging.
Hij was een vaardig bestuurder en militair en had onder het bewind van zijn vader al legers geleid en ambten bekleed. Zijn oudere broer, die ook Artaxerxes heette, kwam tegen het gezag van zijn vader in opstand, maar faalde en werd geëxecuteerd, zodat Artaxerxes III de nieuwe kroonprins werd. De enige andere bedreiging voor zijn positie was een zoon van Artaxerxes II bij een bijvrouw. Deze werd echter vermoord. En ook de moeder van Artaxerxes werd uit de weg geruimd, zodat er geen andere mogelijke bedreiging meer was. Toen zijn vader in 358 v.Chr. stierf, volgde hij als enige nog levende wettelijke zoon zijn vader op.
*.
Binnenlands beleid.
Atraxerxes III deed tijdens zijn regering zijn uiterste best om voor een ommekeer in de neergaande lijn van de Achaemeniden te zorgen, het gezag van zijn dynastie te herstellen, en ook om de aloude kracht van het rijk te doen herleven. Zo was een van zijn eerste daden dat hij alle mannelijke prinsen van de familie uit de weg liet ruimen om verdere concurrentie te voorkomen. Ook deed hij alles wat hij kon om een eind te maken aan alle hofintriges, corruptie en samenzweringen aan het hof en probeerde hij het gezag van de koning te herstellen. Hij zorgde tevens voor een betere en stabielere administratie. In de eerste jaren van zijn regering pakte hij zoveel mogelijk de binnenlandse problemen aan en zorgde hij voor stabiliteit in Perzië: hij maakte een einde aan het wanbestuur in de provincies, zorgde ervoor dat steden weer tot bloei kwamen, herstelde de handel, maakte een eind aan de economische achteruitgang en zorgde zelfs voor grote economische bloei. Hij brak de macht van de aristocratie en verzette veel werk om een eind te maken aan de binnenlandse onlusten om het gezag van de grote koning te herstellen. Verder zorgde hij voor een zeer grote politieke, economische, culturele en militaire bloei. Perzië had militair gezien wel nog redelijk wat tijd nodig om zich te herstellen, zodat Artaxerxes maar een beetje kon rekenen op zijn beroepssoldaten. Maar verder verhielp hij alle problemen van de economie die hij weer sterk liet bloeien, zorgde hij voor een sterk bestuur, voor eenheid en culturele bloei en zorgde hij ervoor dat het rijk op alle punten gigantisch tot bloei kwam en weer zeer machtig werd.
*.
Buitenlands beleid.
Het Achemenidische Rijk en zijn uitbreiding onder Artaxerxes III (in grijs)Na de binnenlandse problemen te hebben aangepakt, richtte hij zich op de buitenlandse politiek, waarin hij trachtte het oude grondgebied te herstellen. Hij liet grootschalig Griekse huurlingen werven en richtte nieuwe legers op om de opstanden in Phoenicië, Syrië en een hoop oosterse provincies neer te slaan. Daarna herstelde hij het afgebrokkelde gezag in de Indusvallei. Tevens rekende hij af met al zijn opstandige satrapen. Zijn vader was erin geslaagd ze tegen elkaar uit te spelen en zo de situatie meester te blijven, maar was er niet geslaagd al het verzet de kop in te drukken. Artaxerxes III brak dit verzet, versloeg alle satrapen en herstelde overal, vooral in het westen waar de meeste opstandige satrapen waren, het koninklijk gezag. Tevens maakte hij een einde aan het bewind van de afvallige stadhouder van Sidon, Artabazus, waarna hij de stad verwoestte en hem doodde. Ook ondernam hij twee veldtochten tegen Egypte tijdens zijn bewind. De eerste was in 351 v.Chr, waarin hij de Egyptische legers een aantal zware nederlagen toebracht en Palestina heroverde. Na de herovering van Palestina trok hij Egypte binnen en bleef de Egyptenaren grote nederlagen toebrengen. Uiteindelijk echter kregen de Egyptenaren hulp van de Atheners en een hoop Grieks huurlingen en sloegen de aanval met veel moete af. In 343 v.Chr. ondernam Artaxerxes een tweede aanval op Egypte, dat nog moeite had zich te herstellen van de eerste, hoewel de innerlijke kracht van het Perzische rijk intussen weer was toegenomen. Deze keer werd de invasie nog beter georganiseerd en werd met nog sterkere legers gevochten. De invasie kwam onder leiding te staan van generaal Bagoas en generaal Mentor van Rhodos die tevens het Perzische gezag in Klein-Azië hersteld had. Alle Egyptische legers werden deze keer verslagen, inclusief de Griekse hulptroepen en huurlingen. De laatste oud-Egyptische farao, Nechtanebo II, werd verjaagd. Memphis werd belegerd en ingenomen, waarna de muren werden afgebroken, en in heel het land vonden gigantische plunderingen en verwoestingen plaats. Het land kwam weer onder het gezag van een satraap. Bagoas en generaal Mentor van Rhodos keerden vol met buit beladen terug naar Perzië. Ondertussen had Artaxerxes III de financiële en militaire krachtbronnen van het rijk weer hersteld en door de grote buit werden deze nog verder aangevuld. En nu Artaxerxes III naast koning der koningen ook de eerste farao van de 31e dynastie was en alle kuststreken weer in handen had, begon hij aan het bouwen van een oorlogsvloot. Toen deze af was besloot hij ook de Egeïsche zee weer in handen te krijgen. Eerst heroverde hij Cyprus, bezette het land en dwong de daar regerende koning zijn opperheerschappij te erkennen. Ondertussen had Artaxerxes III de centrale administratie nog verder verbeterd en startte een sterk bloeiend bewind in het hele rijk, wat weer tot bloei kwam en weer zeer machtig werd. Artaxerxes III zorgde tevens voor veel minder misdaad,een goed gerechtssysteem, vrede en rust en een bloeiende handel in het hele rijk. Artaxerxes III probeerde er tevens voor te zorgen dat de gewone man het beter kreeg, hij slaagde hierin en de rijkdom van de burgerrij nam enorm toe. Kleitabletten uit Babylonië bewijzen dat dankzij Artaxerxes III de graanprijzen op dat moment veel lager werden hetzij ook duidde op succes in de landbouw. Het Perzische rijk kreeg zelfs meer aanzien, macht en rijkdom dan dat het ten tijde van Cambyses II, Darius I en Xerxes I had gekend. Er was echt sprake van een heropleving van het centrale bestuur en het rijk werd zelfs zo machtig, dat het overwicht kreeg tegen het verzwakte Griekenland. Hij veroverde eerst Rhodos op de Atheners en dwong ze daarna afstand te doen van Chios en Kos, waarna de satraap van Carië, {Mausolus}, vrede met ze sloot in zijn voordeel.
*.
Verhouding met Macedonië.
Tijdens zijn bewind nam tevens de kracht van Macedonië sterk toe. Philippus II van Macedonië kreeg vrijwel de gehele Balkan in zijn macht en in 346 v.Chr. ook Noord-Griekenland grotendeels. Artaxerxes III besloot soldaten te sturen naar de zuidelijke Grieken wat bijdroeg aan het mislukte beleg van Byzantium door Philippus II. Toen in 338 v.Chr. de Grieken echter verslagen werden, sloot Artaxerxes III een vriendschapsverdrag met hem dat heel kort zou standhouden.
*.
Dood en opvolging.
De graftombe van Artaxerxes III in PersepolisIn 338 v.Chr. stierf Artaxerxes III een vredige dood, nadat hij het Perzische rijk in zijn oude luister had hersteld en werd opgevolgd door zijn zoon Arses die het sterke bewind van zijn vader voortzette. En zelfs tempels in Babylon liet restaureren. In 337 v.Chr. kwam er echter een abrupt einde aan een echte heropleving van het centrale bestuur, doordat de paleiseunuch Bagoas de nieuwe koning die hij vroeger had onderwezen in zijn macht probeerde te krijgen. En zelfs al diens broers doodde om dit te versterken. Zodat het centrale bestuur opnieuw in verval raakte, er weer intriges uitbraken en er zelf drie grote opstanden uitbraken. De Macedoniërs maakten hier gebruik van en verbraken het vredesverdrag en vielen Klein-Azië binnen. Arses echter stelde zich uiteindelijk alsnog onafhankelijk op, maar was niet in staat de problemen de baas te blijven. In 336 v.Chr. werd Arses samen met al zijn zonen en vrouwen vermoord door Bagoas die alle nakomelingen van Artaxerxes III uit de weg ruimde en uiteindelijk een achterneef van Artaxerxes III en Arses, Darius III, op de troon plaatste. Over deze gebeurtenissen bestaan reeds lange tijd grote discussies. Zo wordt, op gezag van de Griekse auteur Diodorus Siculus, wel beweerd dat Artaxerxes III in 338 werd vergiftigd door zijn voornaamste adviseur en hofeunuch, de reeds genoemde invloedrijke Bagoas. Dit is echter niet juist: een pas gevonden kleitablet in het British Museum, BM 71537, bewijst dat de oude vorst een natuurlijke dood stierf. Dat zijn opvolger Arses werd vermoord door Bagoas, zoals door Diodorus Siculus wordt beweerd, wordt bevestigd door de spijkersschrifttekst die bekend staat als Dynastieënprofetie. Omtrent de moord op de familie van Artaxerxes III en Arses bestaan ook disussies: zo beweerde Arrianus bijvoorbeeld dat een broer van Arses, Bisthanes, aan de moordpartijen van Bagoas ontsnapte en het land uitvluchtte. In ieder geval is duidelijk dat in 336 v. Chr. heel de opvolgingslijn van Artaxerxes III was uitgeroeid, waarna Darius III, uit een zijtak van de Achaemeniden, op de troon werd geplaatst, die Bagoas een voor hem bedoelde gifbeker zelf liet opdrinken.
Referentie:.
1. Ghias Abadi, R. M, Achaemenid Inscriptions ????????? ???????)?, 2nd edition (Persian), Shiraz Navid Publications, Tehran, 2004, p. page 144.

Uit dit huwelijk een dochter:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Parysatis	*-345		†-323		22	1	0

Vader: Artaxerxes III van Perzië, zn. van Artaxerxes II (Memmon) van Perzië en Strateira van Armeniè, tr.

• Moeder:
  Nn van Perzië, dr. van Ocha van Perzië en Nn.

tr.
met

Alexander III van Macedonië, zn. van Phillipp II van Macedonië en Olympias van Epiros, geb. te Pella [Mac] op vrijdag 6 jul 356 BC, koning te Macedonië [Gri] in 336 BC, ovl. (33 jaar oud) te Babylon [Bab] op 10 jun 323 BC, tr. (1) met Roxane van Sogdiane1. Uit dit huwelijk 2 kinderen1, tr. (2) met Strateira van Perzië1. Uit dit huwelijk een dochter1, tr. (4) met Barsinoe van Baktrien, dr. van Artabazos II van Daskyleion en Nn. Uit dit huwelijk een zoon1, tr. (5) met Dkhti 1. Uit dit huwelijk een zoon1.

Aantekeningen bij Alexander III van Macedonië.
Alexander III de Grote (Pella, 21 juli 356 v.Chr.[1] — Babylon, 11 juni 323 v.Chr.[2]), (Aléxandros tritos o Makedón) was koning van Macedonië. Hij verenigde de elkaar bevechtende Griekse stadstaten (póleis) en veroverde onder meer Perzië en Egypte.
*.
Levensloop.
*.
Jeugd.
Alexander de Grote werd geboren in Pella als Alexander III, zoon van de Macedonische koning Philippus II en koningin Olympias. Volgens een legende werd hij niet verwekt door Philippus II, maar door Zeus. Alexander was zich hiervan bewust en buitte dit politiek uit door zich de zoon van Zeus te noemen.
Het ten noordoosten van het klassieke Griekenland gelegen Macedonië werd door de Grieken als half barbaars gezien. Alexanders moeder kwam uit Molossië, Epirus. Zowel Macedonië als Epirus werd bewoond door 'grens'-Grieken. Dat wil zeggen Grieken aan de andere kant van de Olympus. De inwoners waren beduidend minder geciviliseerd dan de Grieken in de stadstaten van het zuiden.
Zijn vader benoemde de filosoof Aristoteles tot zijn leermeester, van wie volgens sommigen zijn levenslange liefde voor poëzie (vooral Homerus) stamde. Hij en Alexander bleven lang bevriend, maar uiteindelijk (toen Alexander 30 jaar oud was) keerden ze zich tegen elkaar, waarop Alexander de vriendschap verbrak. Dit kwam omdat Alexanders vriend Callisthenes was overleden door een overdosis gif. (Callisthenes was de neef van Aristoteles. En zo dacht Aristoteles dat Alexander Callisthenes had vermoord).
De jonge Alexander kon uitstekend paardrijden en leidde op jonge leeftijd al een deel van zijn vaders leger ("de Punt": cavalerie) onder meer in de beslissende Slag bij Chaeronea (338 v.Chr.).
In 336 v.Chr. werd Philippus vermoord door Pausanias, een verontwaardigde jongeman die een van zijn minnaars was geweest. De moord was op de bruiloft van zijn dochter Cleopatra. Zowel Alexander als Olympias waren tegen de bruiloft, terwijl geen van hen beiden Philippus hadden vermoord. De moordenaar werd op diezelfde avond gedood. Er werd een onderzoek gestart door Aristoteles om de aanhangers te vinden. Pas in 330 v.Chr. was het onderzoek afgerond.
*.
Bevestiging van de macht in Griekenland.
Onder Philippus had Macedonië al diplomatiek en militair gezien de leiding gekregen over Griekenland definitief na de Slag bij Chaeronea. Toen de dood van Philippus de Grieken ter ore kwam, meenden zij dat onder diens onervaren zoon de Macedonische hegemonie snel zou eindigen, maar na een onverwachte inval van Alexander moesten zij zich toch weer onderwerpen. Hierbij richtte hij in Thebe een bloedbad aan. Daarvoor nog trok hij ten strijde tegen de opstandige gebieden Thracië en Illyrië, in het noorden van Macedonië. Alexander de Grote zou ook de meest bekende cynisme filosofiecynicus uit de oudheid ontmoet hebben in Athene, namelijk Diogenes van Sinope. Alexander vroeg hem of hij iets nodig had en Diogenes vroeg hem, een stapje opzij te doen, om hem het zonlicht niet te benemen.Bij zijn troonbestijging liet hij meteen zijn neef Amyntas IV veroordelen.
*.
Onderwerping van Perzië.
Rijk van Alexander de Grote bij zijn dood.In 334 v.Chr. begon Alexander aan zijn beroemde veldtocht tegen Perzië. De eerste twee jaar richtte hij zich op Perzië, dat toen een groot gebied beheerste in het Midden-Oosten. Zijn vader had al dit plan opgevat, terwijl ook de Grieken er warm voor liepen om eindelijk met de Perzische erfvijand af te rekenen. Alexander veroverde eerst Klein-Azië. In de ooit door Griekse kolonisten gestichte steden (zoals Halicarnassus) in Klein-Azië zou Alexander vaak als bevrijder worden gezien.
Hij versloeg een Perzisch legertje bij de rivier de Granicus en veroverde daarna stad na stad. Na anderhalf jaar (herfst 333 v.Chr.) versloeg hij de Perzen bij Issus. De Perzische koning liet zich in een engte lokken, tussen het gebergte en de zee, waar hij weinig had aan zijn numerieke overmacht; kwalitatief waren de Macedoniërs hem de baas.
Na Issos rukte Alexander op naar het zuiden, richting Libanon en Egypte om eerst deze gebieden te bezetten zodat de Perzen hem later niet in de rug konden aanvallen. Aan de voor de Libanese kust gelegen eilandstad Tyrus stelde hij een ultimatum om vrijwillig toegang te geven voor hem en zijn leger. De handelslieden van Tyrus hadden daar geen interesse in en waanden zich onaantastbaar op hun goed beveiligde eiland. Maar Alexander liet een dam aanleggen tot bij de stadsmuren en na een lange belegering wisten zijn soldaten de muren te veroveren. Woedend over het verzet dat Alexander veel tijd had gekost liet hij zijn manschappen de stad plunderen en verwoesten. De bevolking werd grotendeels uitgemoord en de overlevenden als slaaf verkocht. Hierna trok Alexander naar Jeruzalem dat hem na het inmiddels bekend geworden lot van Tyrus wijselijk vrije doortocht verleende. In Egypte werd Alexander als bevrijder ontvangen en kostte het hem niet veel moeite om zijn gezag te vestigen. Hij liet zich als nieuwe Farao eer bewijzen en liet de eerste plannen opstellen voor de bouw van de nieuwe stad Alexandrië aan de monding van de Nijl. Hierna richtte Alexander zich weer naar het oostelijke Perzische kernland om dit definitief te verslaan.
Hij rukte verder op naar het oosten, waar het kwam tot de Slag bij Gaugamela, op 1 oktober 331 v.Chr. Darius III werd weer verslagen, maar wist te ontkomen. Later werd hij alsnog vermoord door een van zijn eigen generaals. Daarna veroverde Alexander de Perzische steden Babylon en Persepolis, de gebieden Medië en Scythië en de steden Susa, Herat en Samarkand. Hij sloot een vriendschapsverbond met het koninkrijk Khorazm bij de Oxusrivier in 328 v.Chr, dat werd beschouwd als een woestijnachtig gebied. Bij archeologische opgravingen bleek echter dat in die tijd bij deze rivier een grote irrigatiecultuur bestond.
*.
De begroeting van Alexander in de Siwa Oase.
Toen Alexander in Egypte aankwam met zijn leger, werd hij binnengehaald als redder en tot Farao gekroond. Wie weet hoe de Farao gezien werd door de Egyptenaren, begrijpt dat Alexander in hun ogen vanaf dat moment de op aarde gereïncarneerde oppergod was. Dat de Grieken die Alexander vergezelden dat ongetwijfeld anders zagen, behoeft geen betoog.
In Egypte bevond zich diep in de woestijn een Oase met een wereldberoemd orakel. Dit orakel van Amon werd al eeuwen ook door Grieken bezocht om het hun vragen voor te leggen. De priesters daar spraken Grieks met die bezoekers. En het orakel was bekend komen te staan als het orakel van Zeus-Amon. Zeus was immers de oppergod, maar dan van de Grieken. Men caterde dus voor zijn klanten op een manier die de potentiële klanten aansprak.
Alexander besloot ook het Orakel van Zeus-Amon te bezoeken. Hij trok met een select groepje van makkers door de woestijn naar Siwa om zijn vraag aan het orakel voor te leggen. Bij aankomst van Alexander in Siwa werd hij begroet door de hogepriester met de Griekse woorden 'oh zoon van Zeus'. En aangezien Alexander de Farao van deze hogepriester was en als Farao de manifestatie van de oppergod Amon op Aarde, was die begroeting niet meer dan beleefd. Dit was het tweede moment waarop het lijkt dat Alexander als god begroet werd. Wederom een kwestie van plaatselijke gebruiken - niets anders dan een cultureel bepaald verschil, dat door de Grieken echter anders werd uitgelegd.
*.
Wat vroeg Alexander de Grote aan het Zeus-Amon orakel.
Overigens weet niemand, wat nu die vraag was die Alexander hier stelde aan Zeus-Amon. Hij ging helemaal alleen naar binnen en kwam later tevreden met het antwoord naar buiten. Maar hij heeft nooit aan iemand verteld, althans zover wij weten, wat zijn vraag nu was. Er is in de afgelopen 23 eeuwen veel gespeculeerd over die vraag. Misschien ligt het antwoord in de wijze waarop de Grieken over leven en dood dachten. Grieken leefden in hun idee voort door hun daden, die ook eeuwen later nog bezongen en beschreven werden. Het leven na de dood, het hiernamaals, was, in de Griekse gedachte, een gruwelijke wereld, waar een mens nog maar een schim, een zwak aftreksel was van zichzelf. Voortleven deed men alleen in heldendichten die verhaalden over iemands roemvolle daden. En een Griek streefde ernaar om zich in zo'n heldendicht voor eeuwen en eeuwen bezongen te zien.
Op grond van deze gedachte is het mogelijk, dat Alexander aan Zeus-Amon heeft gevraagd of hij 'eeuwig' zou voortleven. Gezien het feit dat hij met de verovering van het Perzische Rijk en het Egyptische Rijk, naast het Griekse Rijk wat hij van zijn vader geërfd had, de beroemdste mens van zijn tijd was, heeft het orakel zonder twijfel met een volmondig 'ja' geantwoord. En dat antwoord is juist gebleken. De roem van Alexander, en daarmee Alexander zelf, leeft nog steeds voort.
*.
Begin van het Hellenisme.
Het was Alexanders plan om Griekenland en Perzië niet alleen militair, maar ook cultureel te verenigen. Hij introduceerde aan zijn hof in de voormalige Perzische hoofdsteden Babylon, Persepolis en Susa Perzische kledij en gewoonten. Een ervan was de proskynesis, het zich in het stof werpen voor een een hogergeplaatste. De Grieken verafschuwden dit, wat Alexanders populariteit danig ondermijnde. Ook trouwde hij met enkele prinsessen uit het voormalige Perzische rijk, te weten Roxane van Bactrië, Darius' dochter Statira en Ochus' dochter Parysatis. Hoewel zijn beste vriend en erastes (minnaar) Hephaestion als de liefde van zijn leven wordt beschouwd, verwekte Alexander bij Roxane vermoedelijk Alexander IV ("Aegus") (323 - 309 v.Chr.). Hij had ook nog een bastaardzoon, Herakles (327 - 309 v.Chr.). Tevens dwong Alexander veel van zijn officieren met Perzische vrouwen te trouwen.
*.
India.
Alexander de Grote op een munt (ca. 325 v.Chr.)In 327 v.Chr. trok Alexander naar India. Hij wilde "tot het einde van de wereld" zijn tocht voortzetten, wat, zo meende hij, bij de uitmonding van de Ganges was. Hij versloeg bij de rivier de Hyadaspes in de Punjab, die tegenwoordig Jhelum heet, de Indiase vorst Porus, maar uiteindelijk weigerden zijn soldaten verder te gaan vanwege de maandenlange tropische regenval. De dramatische terugtocht, onder meer door de Gedrosische woestijn in het Afghaans-Iraanse grensgebied, kostte duizenden van zijn mannen het leven.
Rond deze tijd stierf Alexanders beroemde paard Bucephalus ("koeienkop"), waarover de legende ging dat het afstamde van de woeste paarden van Diomedes, getemd door Herakles in zijn achtste werk.
*.
Alexanders dood.
Alexander maakte plannen voor veldtochten naar het Arabische schiereiland en tegen Carthago, maar in 323 v.Chr. stierf hij op 32-jarige leeftijd in het paleis van Nebukadnezar II in Babylon aan een plotselinge koorts. Mogelijk is een overdosis nieskruid dat in die tijd dikwijls werd voorgeschreven tegen psychische aandoeningen, hem fataal geworden.
Een andere gedachte is dat Alexander, die voor hij deze laatste keer Babylon binnentrok, verbleef in een kamp in de moerassen rond Babylon, een aandoening aan zijn longen heeft opgelopen. Dit zou hebben geresulteerd in een longontsteking, die hem fataal is geworden. Voor de theorie van de longontsteking pleit ook het feit dat Alexander enige tijd daarvoor een pijl in zijn borstkas had gekregen bij de verovering van een stad. Alexander was vanzelfsprekend zelf met zijn generaals en soldaten de muur overgeklommen om de stad te veroveren en had daarbij de verwonding opgelopen. Daarvan leek hij te zijn genezen, maar het is niet onmogelijk dat zijn longen toch een zwakke plek waren gebleven.
Rond Alexanders dood zijn veel raadsels, waarvan sommigen aan de legendevorming van Alexander als god hebben bijgedragen. Zo is er het verhaal dat de balsemers van zijn lichaam pas dagen na zijn dood, terwijl de generaals vochten over de erfenis van Alexander, bij zijn lichaam kwamen. Maar dat dit vreemd genoeg, in het zeer warme Babylon, niet aan het ontbinden was. Indien Alexander een tijd schijndood is geweest, of in coma lag, zou dat verklaren waarom het ontbindingsproces nog niet in gang was gezet. De veer die voor Alexanders mond was gehouden om te kijken of hij nog ademhaalde, had niet bewogen. Maar als hij bijvoorbeeld een longontsteking heeft gehad, kan zijn ademhaling zeer oppervlakkig en moeilijk waarneembaar zijn geweest. Het goddelijke is dus in twijfel te trekken, naar alle waarschijnlijkheid was het een gebrek aan medische kennis van die tijd.
*.
Na zijn dood.
Bij zijn overlijden strekte Alexanders rijk zich in oost-westelijke richting zo'n 4000 km uit. De grote afstanden droegen, samen met het feit dat het in relatief korte tijd tot stand was gekomen, bij aan het snelle uiteenvallen ervan. In eerste instantie werd er een soort staatsraad gevormd, bestaande uit de voornaamste generaals van Alexander, zijn moeder, zijn halfbroer Philippus Arrhidaeus en enkele raadgevers, om de zaken waar te nemen voor de beoogde opvolger Alexanders jonge zoon Alexander IV. Al snel trokken de sterkste generaals de werkelijke macht naar zich toe. Deze generaals bekend als de "Diadochen", bevochten elkaar hevig, wat uiteindelijk ook velen in Alexanders omgeving het leven kostte: zijn moeder Olympias, zijn vrouw Roxane (Perzisch: Rhoxane), zijn zoons Alexander IV en Heracles, zijn zus Cleopatra, zijn halfzus Eurydice, zijn halfbroer Philippus Arrhidaeus en de meeste van zijn hoogste officieren werden uiteindelijk vermoord. In eerste instantie viel zijn rijk uiteen in vier delen, na verdere ontwikkelingen drie en uiteindelijk twee.
*.
Legendevorming.
Alexander tijdens de Slag bij Issus (333 v. Chr) vechtend tegen Koning Darius III (niet zichtbaar), detail van de AlexandermozaïekDe legendevorming rond Alexander de Grote is aanzienlijk. Hierboven is al genoemd zijn zogenaamde afstamming van Zeus. Tevens zou het Orakel van Delphi hem onoverwinnelijk genoemd hebben. In Europa en delen van het westen van Azië wordt hij veelal als held en geniaal veldheer gezien, maar in Iran geldt hij als vernietiger van hun eerste grote rijk en verwoester van Persepolis. Uit vele culturen, van de Britse tot verschillende culturen in Zuidoost Azië, zijn legenden over hem bewaard gebleven, waarin hij dan soms wordt afgebeeld als lokale vorst.
Bij de Minangkabau van West-Sumatra bestaat een legende dat één van zijn nakomelingen met zijn boot op de Gunung Merapi bleef steken (toen alleen met de top boven de zee uitstekend). Zijn nakomelingen bevolkten later de Minanglanden, zo vertelt de legende. De koningen van de Minangkabau claimden afstamming van Iskandar Zulkarnain (zie hieronder).
In het oosten wordt hij vaak als "Iskander" aangeduid. Onder de klassieke geschiedschrijvers die over zijn veldtochten verhalen zijn Arrianus, Plutarchus en Quintus Curtius. Beroemd is ook zijn methode om de legendarische Gordiaanse knoop te ontwarren, te weten met zijn zwaard. Alexander wordt in de Koran (Soera De Nachtreis, Vers 82) Dhoulkarnain (de tweehoornige) genoemd.
*.
Van Alexander wordt beweerd, dat hij het scheren zou ingevoerd hebben, opdat tegenstanders zijn soldaten tijdens het gevecht niet bij de baard zouden kunnen grijpen. Scheren zou in zijn leger uitgevoerd zijn met de wapens. Afbeeldingen tonen Alexander zonder baard, terwijl Griekse helden en Goden dikwijls baarden dragen.
*.
Alexanders karakter.
Oude geschriften over Alexander zijn weinig objectief, bedoeld òf om hem op te hemelen òf om hem door het slijk te halen, zodat we weinig zeker weten over zijn karakter. Zo vermoordde hij zijn vriend Cleitus tijdens een ruzie bij een drinkgelag, iets waar hij later veel spijt van had. Ook liet hij Philotas en diens vader Parmenion vermoorden, die weigerden details van een samenzwering tegen hem te onthullen, maar dat kan ook als verstandig worden aangemerkt. De filosoof Anaxarchos zou, toen Alexander zichzelf te veel als god begon te zien, gezegd hebben, wijzende op zijn bloedende vinger: "Zie hier het bloed van een sterveling, niet van een god." In andere versies van het verhaal zou Alexander dit juist zelf hebben gezegd tegen een overdreven onderdanige soldaat.
Recent is men meer gaan letten op de negatieve kanten van Alexander: vooral A.B. Bosworth was hier als wetenschapper zeer belangrijk:.
"We moeten ophouden ons Alexander voor te stellen als Alexander "de Grote": de jonge, charismatische veroveraar, die de wereld wou vergrieksen en cultuur brengen, en waarover zoveel anekdotes bestaan; eerder moeten we ons hem voorstellen als een brutale vechtjas, die talloze stammen op zijn weg uitmoordde, zich op talloze zuippartijen ziek dronk en daarop agressief werd. Hij was zonder een greintje respect voor de onderworpen gebieden; zijn beleid beperkte zich tot genadeloze repressie en miste elke visie op lange termijn. Wie zich niet onvoorwaardelijk onderwierp, hoefde vaak niet meer op genade te rekenen, wat de anekdotes dan ook vertellen. Bijvoorbeeld bij de verovering van Tyrus werd bijna de gehele bevolking uitgemoord omdat de stad zich verzette tegen annexatie. Ook het lot van Persepolis was niet beter. In Griekenland zelf was het lot van een opstandige stad trouwens even gruwelijk zoals bij de verwoesting van Thebe bleek. De vergelijking met Attila de Hun of Dzjengis Khan, berucht om hun wreedheid, is misschien dan ook meer op zijn plaats dan die met de blonde halfgod. Alexander "de Gruwelijke" is misschien wel meer op zijn plaats.".
Aldus de mening van Bosworth. Volgens andere historici moet men dit echter in de context van die tijd zien. Veroveraars en machthebbers waren nooit mensen die het bij het opbouwen van een imperium nauw met de 'mensenrechten' namen en daarbij genadeloos voor tegenstanders en onwilligen waren. In een volgende fase, als het Imperium eenmaal tot stand is gekomen, komt er door een sterk centraal gezag pas ruimte voor handel en kunst om tot bloei te komen.
Alexander wordt als leerling van Aristoteles en door de beelden die van hem als Griekse halfgod zijn gemaakt in de beeldvorming vooral gezien als de stichter van het Hellenisme. Dat kwam echter pas na zijn dood tot volle wasdom. Ook na de dood van Dzjengis Khan brak onder diens opvolgers een bloeiperiode voor het veroverde rijk aan.
*.
Nog steeds omstreden blijft Alexanders seksuele geaardheid; was hij hetero-, homo of biseksueel? Niet alleen trouwde hij drie keer met een vrouw, tevens hield Alexander er diverse vriendjes op na. Hephaestion zou in Alexanders wereld de meest dierbare persoon in zijn leven zijn. Maar ook dit moeten we in de tijdsgeest plaatsen; in het oude Griekenland (en dus in Alexander's tijd ook Makedonië) was de mannen-, of beter gezegd de knapenliefde een normale zaak. Opmerkelijk zou dan wel zijn dat Hephaestion altijd zoveel voor hem is blijven betekenen.
*.
Alexanders erfenis.
Alexanders veroveringen leidden tot een grote verspreiding van de Griekse taal en cultuur, tot in India toe. Hier kan men nog de Griekse invloed zien in bijvoorbeeld beeldhouwwerk en architectuur. De periode na zijn dood wordt dan ook het Hellenistische tijdperk genoemd. Andersom werden ook de Grieken beïnvloed door wat zij in het Oosten aantroffen, bijvoorbeeld door de Babylonische astrologie, religies en andere oosterse cultuuruitingen.
*.
Invloed van Alexander.
Maar ook begonnen de nieuwe Griekse machthebbers de weelderige levensstijl van de oosterse potentaten te imiteren wat vroeger onder de Grieken zeker afgekeurd zou zijn. Het koningschap nam ook een goddelijk air aan. Dit was gebruikelijk in Perzië en Egypte waar de koning gezien werd als een levende god op de troon. Dit aspect kwam via het hellenisme ook terecht bij de latere Romeinse keizers die tenslotte ook goddelijke eer opeisten.
Alexander was ook van grote invloed op de economie. Zo stimuleerde hij de handel door havens en wegen aan te leggen en nieuwe steden te stichten. Ook van belang was de economische impuls die uitging van de verdeling van de Perzische kostbaarheden, die daarvoor nutteloos in schatkelders hadden gelegen. Hij liet namelijk een groot gedeelte van de Perzische schatkist omsmelten en tot muntgeld slaan en stimuleerde zo flink de geldeconomie.
Ten slotte waren Alexanders tochten feitelijk ook wetenschappelijke expedities, op onder meer geografisch, geschiedkundig en biologisch gebied. Hiervan profiteerde bijvoorbeeld Aristoteles die geregeld verslagen over voordien onbekende zaken toegestuurd kreeg. Hierdoor werd het Griekse wereldbeeld aanzienlijk verruimd.
Tijdens zijn regering werden er vele steden naar hem genoemd, waarvan Alexandrië in Egypte de bekendste is. Ook van grote betekenis was dat door de hellenisering van het Midden-Oosten het Grieks als lingua franca gebruikt werd waardoor rond het begin van de jaartelling de meeste bewoners dit konden verstaan. Hierdoor kon het jonge christendom zich snel verspreiden en wortel schieten.
*.
Trivia.
*.
Fictie.
- Louis Couperus, Iskander, de roman van Alexander de Grote Nijgh & van Ditmar mcmxxiv 3e druk.
- Valerio Massimo Manfredi, Alexander De Grote (2004 Luithingh Sijthoff B.V, Amsterdam).
- Doeschka Meijsing, De tweede man, roman rond de historische Alexander de Grote en een hedendaagse persoon met dezelfde naam (2000).
- Willem Jan Otten, Alexander. Tragedie van het succes in vier bedrijven, toneelstuk over Alexanders jacht op Dareios. Het Toneel Speelt, 2006.
- Mary Renault, Fire from Heaven, London: Longman Group (1970) (Vuur uit de hemel, Van Holkema en Warendorf).
- Mary Renault, The Persian boy, London: Longman Group (1972) (De Perzische jongen, Van Holkema en Warendorf).
*.
Films.
De bekendste film over Alexander de Grote is Oliver Stone's productie "Alexander" uit 2004 met onder andere Colin Farrell in de titelrol, en verder met onder meer Angelina Jolie, Val Kilmer, Jared Leto, Christopher Plummer en Anthony Hopkins in de voornaamste rollen.
*.
Muziek.
Het laatste nummer van het album "Somewhere in time" van Iron Maiden (1986) heet "Alexander the Great", de tekst bestaat uit een uittreksel uit zijn daden.
*.
Externe links.
- Alexander the Great of Macedonia: from history to eternity.
- Plutarchus: The Life of Alexander.
- Alexander in de archeologie.
- Genealogie van Alexander.
- Biografie van Alexander met de nadruk op zijn mannelijke geliefden.
*.
Bronnen, noten en/of referentiesBronnen, noten en/of referenties:.
Voetnoten.
1. Plutarchus, Alexander 3.5-8. N.G.L. Hammond, Sources for Alexander the Great: An Analysis of Plutarch's Life and Arrian's Anabasis Alexandrou, Cambridge, 1993, pp. 18-20.
2. J. Lendering, A contemporary Babylonian account of the death of Alexander, Livius.org (2002-2008).
*.
Literatuur.
- Lucius Flavius Arrianus, Alexander de Grote; het verhaal van zijn verovering van het Perzische rijk. Amsterdam: Ambo, 2005. ISBN 90 263 1922 3.
- Johann Gustav Droysen, Alexander de Groote. Den Haag: Boek en Periodiek, 1946.
- Robin Lane Fox, Alexander de Grote. Amsterdam: Agon, 1993. ISBN 90 5157 146 1.
- Jona Lendering, Alexander de Grote. De ondergang van het Perzische Rijk. Amsterdam: Atheneum, 2004. ISBN 90 253 3144 0.


Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

• Vader:
  Hydarnes I van Armeniè¹, zn. van Bagabigna van Armeniè en Nn, geb. circa 555 BC^1,1,1, stadhouder te Armenië [Arm] in 522 BC, ovl. (minstens 33 jaar oud) na 522 BC^1,1, tr.

• Moeder:
  Nn ¹.

tr.
met

Nn ¹.

Uit dit huwelijk een zoon:¹

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Hydarnes III	*-480		†-425		55	1	4

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

tr.
met

Hydarnes II van Armeniè¹, zn. van Hydarnes I van Armeniè en Nn, geb. circa 520 BC^1,1,1, chiliarch te Perzië [Per] van 480 BC tot 428 BC Een chiliarch is de Griekse benaming voor opperbevelhebber van de cavalerie, ovl. (ongeveer 92 jaar oud) in 428 BC.

Uit dit huwelijk een zoon:¹

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Hydarnes III	*-480		†-425		55	1	4

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

• Vader:
  Bagabigna van Armeniè¹, tr.

• Moeder:
  Nn .

tr.
met

Nn ¹.

Uit dit huwelijk een zoon:¹

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Hydarnes II	*-520		†-428		92	1	1

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

tr.
met

Hydarnes I van Armeniè¹, zn. van Bagabigna van Armeniè en Nn, geb. circa 555 BC^1,1,1, stadhouder te Armenië [Arm] in 522 BC, ovl. (minstens 33 jaar oud) na 522 BC^1,1.

Uit dit huwelijk een zoon:¹

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Hydarnes II	*-520		†-428		92	1	1

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

tr.
met

Nn .

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Hydarnes I	*-555		†-522		33	1	1

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

tr.
met

Bagabigna van Armeniè¹.

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Hydarnes I	*-555		†-522		33	1	1

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

Vader: Hydarnes III van Armeniè, zn. van Hydarnes II van Armeniè en Nn, geb. circa 480 BC, satrap te Armenië [Arm] circa 425 BC, ovl. (minstens 55 jaar oud) na 425 BC, tr.

• Moeder:
  Nn ¹.

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

Vader: Hydarnes III van Armeniè, zn. van Hydarnes II van Armeniè en Nn, geb. circa 480 BC, satrap te Armenië [Arm] circa 425 BC, ovl. (minstens 55 jaar oud) na 425 BC, tr.

• Moeder:
  Nn ¹.

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

Vader: Hydarnes III van Armeniè, zn. van Hydarnes II van Armeniè en Nn, geb. circa 480 BC, satrap te Armenië [Arm] circa 425 BC, ovl. (minstens 55 jaar oud) na 425 BC, tr.

• Moeder:
  Nn ¹.

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

• Vader:
  Ostanes van Perzië¹, zn. van Dareios II van Perzië en Parysatis van Perzië, geb. circa 430 BC¹, tr.

• Moeder:
  Nn ¹.

tr.
met

Sisygambis van Perzië¹, dr. van Artaxerxes II (Memmon) van Perzië en Strateira van Armeniè, geb. circa 400 BC^1,1,1, ovl. (ongeveer 77 jaar oud) in 323 BC^1,1.

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Dareios III	*-380		†-330		50	2	3

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

Dareios III van Perzië
Dareios III van Perzië1,2, geb. circa 380 BC1,2,1,2,1,2, koning te Perzië [Per] van 336 BC tot 330 BC, koning te Egypte [Egy] van 336 BC tot 332 BC, ovl. (ongeveer 50 jaar oud) in 330 BC1,2,1,2.

Aantekeningen bij Dareios III van Perzië.
Darius III Codomannus, die regeerde van 336 tot 330 v.Chr, was de laatste koning van het Perzische Rijk uit de dynastie der Achaemeniden. Zijn regering stond vrijwel geheel in het teken van de strijd tegen Alexander de Grote.
Nadat in September 338 koning Artaxerxes III was overleden, bracht de machtige eunuch Bagoas diens jongste zoon Oarses op de troon; deze regeerde onder de naam Artaxerxes IV, en werd twee jaar later het slachtoffer van de intriges van Bagoas, die daarop een achterkleinzoon van Darius II voor de opvolging aanduidde. Deze besteeg als Darius III in 336 v.Chr. de Perzische troon.
De nieuwe koning was echter niet de gewillige marionet van Bagoas, zoals deze zich had voorgesteld. Hij begon onmiddellijk een persoonlijke koers te varen en kwam daardoor onvermijdelijk in aanvaring met Bagoas. In deze machtsstrijd trok Bagoas aan het kortste eind: hij moest zelf de gifbeker drinken die voor de koning was bestemd….
Intussen was het voor de buitenwereld steeds duidelijker geworden dat het centrale gezag in Perzië niet sterk genoeg meer was om de binnenlandse problemen de baas te blijven en bij de heterogene bevolking een gevoel van nationale eenheid op te dringen. Dat was in de eerste plaats de jonge Alexander de Grote opgevallen… Nadat hij afgerekend had met eventuele haarden van opstand in zijn eigen rijk, trok hij in 334 met een leger van 35.000 man over de Hellespont, met de bedoeling de Grieken definitief te bevrijden van de politieke hegemonie van Perzië.
Een eerste Perzisch leger werd bij de Granicusrivier op de vlucht gedreven… Darius rekende echter nog altijd op zijn onuitputtelijke mensenreserves die hij meende te kunnen inzetten tegen "die Macedonische roversbende", zoals hij het leger van Alexander smalend noemde.
Alexander van zijn kant vreesde dat de Perzische vloot voortdurend kon oversteken naar Griekenland en hem zo verplichten zich naar zijn thuisland terug te trekken. Om dat te verhinderen veroverde hij, alvorens het binnenland in te trekken, de Perzische kuststeden van de Middellandse Zee. Intussen had Darius III een geweldig leger op de been gebracht en rukte op tegen de indringer. In de slag bij Issus liet hij echter zijn leger in de steek en wist te ontkomen. Zijn knappe echtgenote én de rest van de koninklijke familie viel Alexander in handen. Toen de koning vervolgens om onderhandelingen verzocht, verklaarde Alexander zich enkel tot onderhandelen bereid indien Darius hem als zijn meerdere wou erkennen. Nooit eerder in de geschiedenis was een Perzische koning zo diep vernederd….
Terwijl Alexander afrekende met de laatste Perzische vlootbasis Tyrus, bracht Darius III opnieuw een massaal leger op de been en wachtte Alexander op bij Gaugamela aan de Tigris. Zodra de Macedoniërs zich op de Perzische massa stortten, verloor Darius zijn zelfbeheersing en vluchtte het bergland in, terwijl zijn troepen zonder leider totaal werden uiteengeslagen. De koninklijke residentiesteden Susa, Babylon en Persepolis openden hun poorten voor de overwinnaar. In de algemene verwarring die daarop volgde werd het prachtige paleis van Persepolis, dat grotendeels uit cederhout bestond, de prooi van de vlammen.
Nadat ook de vierde residentiestad Ecbatana ingenomen werd, was de situatie van Darius III hopeloos geworden. Op de vlucht voor Alexander werd de laatste der Achaemeniden verraderlijk vermoord door een van zijn satrapen, Bessus.
De ambitieuze verrader die zijn koning vermoord had, probeerde hem onder de naam Artaxerxes V op te volgen en begon een guerrillaoorlog tegen Alexander. Dat was niet naar de zin van de Perzische soldaten: na drie jaar moest Bessus zich gewonnen geven en leverden zijn eigen strijdkrachten hem uit aan Alexander, in ruil voor vrede. Alexander, die respect had opgevat voor zijn vermoorde tegenstander, liet de koningsmoordenaar door een Perzische rechtbank ter dood veroordelen wegens hoogverraad. Bessus werd op gruwelijke wijze terechtgesteld.
Met Darius III was een einde gekomen aan de dynastie der Achaemeniden, die sinds de 7e eeuw v.Chr. over het Perzische Rijk hadden geregeerd.
*.
De Slag bij Issos was een veldslag tussen de Perzen en Alexander de Grote, in 333 v.Chr. In deze slag versloeg Alexander de Grote de Perzische koning Darius III.
Het was de bedoeling van Darius om Alexander te verslaan in een grote veldslag, met inzet van een groot leger, maar Alexander won de slag door zijn strategisch vernuft. Hoewel Darius vlak voor de slag op een voor hem veel gunstiger positie stond, te weten een open vlakte in het Assyrische gebied, waar hij zijn massale leger en ruiterij goed zou kunnen manouvreren, ging Darius door verkeerd advies en vlijerij achter Alexander aan. Hij trok over het gebergte, door de Amanische Poort, op naar Issos waar hij alle achtergbleven Macedoniërs liet verminken en vermoorden. De volgende dag ging hij verder naar de rivier Pinaros.
Toen Alexander hoorde dat Darius (met zijn leger van 60.000 man in de schatting van Arrianus) zich achter hem bevond, sprak hij zijn commandanten toe en wees hen erop dat zij in alle opzichten al de overwinnaars waren. Ze bevonden zich inmiddels op een smal ingesloten terrein, waar Darius zijn leger niet kon ontplooien. Zij hadden tot nu toe alle slagen gewonnen en waren hierdoor ook in moreel opzicht de betere, en daar waar Grieken tegen Grieken zouden vechten betrof het hier sterk gemotiveerde Macedoniërs en hun gelijkwaardige bondgenoten tegen Griekse onderbetaalde huurlingen en Perzische slaven.
Na opstelling van beide legers begon de veldslag door het oversteken van de rivier. De linkervleugel van de Perzen sloeg al vrij snel in een man tegen man gevecht op de vlucht. De Griekse huurlingen vochten nog wel op de rechterflank verbeten met de Macedonische phalanx, die de snelheid van het leger niet kon bijhouden en daardoor een gat in hun linies had, maar na de vlucht van de Perzen was er ruimte om de falanx te ontzetten. De Macedoniërs vielen de Grieken in de flank aan en hakten ze in de pan. Ook was er hier sprake van onderlinge nationale rivaliteit tussen de Grieken en de Macedoniërs. Darius sloeg in paniek op de vlucht, zijn strijdwagen, boog, schild en koningsmantel achterlatend om zijn vlucht te versnellen. Onder de Perzen sneuvelden zo'n 100.000 man waaronder 10.000 ruiters. Het kampement van Darius viel zonder slag of stoot in de handen van Alexander, waarbij ook Darius' moeder, vrouw, twee dochters en zijn zoon gevangen werden genomen.

• Vader:
  Arsames van Perzië¹, zn. van Ostanes van Perzië en Nn, geb. circa 400 BC^1,1, ovl. (ongeveer 64 jaar oud) in 336 BC^1,1, tr.

• Moeder:
  Sisygambis van Perzië¹, dr. van Artaxerxes II (Memmon) van Perzië en Strateira van Armeniè, geb. circa 400 BC^1,1,1, ovl. (ongeveer 77 jaar oud) in 323 BC^1,1.

tr. (1)
met

Strateira van Perzië¹, geb. ¹ circa 370 BC^1,1, ovl. (minstens 37 jaar oud) na 333 BC^1,1.

Uit dit huwelijk een dochter:¹

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Strateira	*-345		†-323		22	1	1

tr. (2)
met

Nn van Phrygie.

Uit dit huwelijk 2 kinderen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Nn						0	0
2	Ariobarzanes						0	0

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen
2.	Afgeschermd, Wikipedia

Dossier:

tr.
met

Dareios III van Perzië1,2, zn. van Arsames van Perzië en Sisygambis van Perzië, geb. circa 380 BC1,2,1,2,1,2, koning te Perzië [Per] van 336 BC tot 330 BC, koning te Egypte [Egy] van 336 BC tot 332 BC, ovl. (ongeveer 50 jaar oud) in 330 BC1,2,1,2, tr. (2) met Nn van Phrygie. Uit dit huwelijk 2 kinderen.

Aantekeningen bij Dareios III van Perzië.
Darius III Codomannus, die regeerde van 336 tot 330 v.Chr, was de laatste koning van het Perzische Rijk uit de dynastie der Achaemeniden. Zijn regering stond vrijwel geheel in het teken van de strijd tegen Alexander de Grote.
Nadat in September 338 koning Artaxerxes III was overleden, bracht de machtige eunuch Bagoas diens jongste zoon Oarses op de troon; deze regeerde onder de naam Artaxerxes IV, en werd twee jaar later het slachtoffer van de intriges van Bagoas, die daarop een achterkleinzoon van Darius II voor de opvolging aanduidde. Deze besteeg als Darius III in 336 v.Chr. de Perzische troon.
De nieuwe koning was echter niet de gewillige marionet van Bagoas, zoals deze zich had voorgesteld. Hij begon onmiddellijk een persoonlijke koers te varen en kwam daardoor onvermijdelijk in aanvaring met Bagoas. In deze machtsstrijd trok Bagoas aan het kortste eind: hij moest zelf de gifbeker drinken die voor de koning was bestemd….
Intussen was het voor de buitenwereld steeds duidelijker geworden dat het centrale gezag in Perzië niet sterk genoeg meer was om de binnenlandse problemen de baas te blijven en bij de heterogene bevolking een gevoel van nationale eenheid op te dringen. Dat was in de eerste plaats de jonge Alexander de Grote opgevallen… Nadat hij afgerekend had met eventuele haarden van opstand in zijn eigen rijk, trok hij in 334 met een leger van 35.000 man over de Hellespont, met de bedoeling de Grieken definitief te bevrijden van de politieke hegemonie van Perzië.
Een eerste Perzisch leger werd bij de Granicusrivier op de vlucht gedreven… Darius rekende echter nog altijd op zijn onuitputtelijke mensenreserves die hij meende te kunnen inzetten tegen "die Macedonische roversbende", zoals hij het leger van Alexander smalend noemde.
Alexander van zijn kant vreesde dat de Perzische vloot voortdurend kon oversteken naar Griekenland en hem zo verplichten zich naar zijn thuisland terug te trekken. Om dat te verhinderen veroverde hij, alvorens het binnenland in te trekken, de Perzische kuststeden van de Middellandse Zee. Intussen had Darius III een geweldig leger op de been gebracht en rukte op tegen de indringer. In de slag bij Issus liet hij echter zijn leger in de steek en wist te ontkomen. Zijn knappe echtgenote én de rest van de koninklijke familie viel Alexander in handen. Toen de koning vervolgens om onderhandelingen verzocht, verklaarde Alexander zich enkel tot onderhandelen bereid indien Darius hem als zijn meerdere wou erkennen. Nooit eerder in de geschiedenis was een Perzische koning zo diep vernederd….
Terwijl Alexander afrekende met de laatste Perzische vlootbasis Tyrus, bracht Darius III opnieuw een massaal leger op de been en wachtte Alexander op bij Gaugamela aan de Tigris. Zodra de Macedoniërs zich op de Perzische massa stortten, verloor Darius zijn zelfbeheersing en vluchtte het bergland in, terwijl zijn troepen zonder leider totaal werden uiteengeslagen. De koninklijke residentiesteden Susa, Babylon en Persepolis openden hun poorten voor de overwinnaar. In de algemene verwarring die daarop volgde werd het prachtige paleis van Persepolis, dat grotendeels uit cederhout bestond, de prooi van de vlammen.
Nadat ook de vierde residentiestad Ecbatana ingenomen werd, was de situatie van Darius III hopeloos geworden. Op de vlucht voor Alexander werd de laatste der Achaemeniden verraderlijk vermoord door een van zijn satrapen, Bessus.
De ambitieuze verrader die zijn koning vermoord had, probeerde hem onder de naam Artaxerxes V op te volgen en begon een guerrillaoorlog tegen Alexander. Dat was niet naar de zin van de Perzische soldaten: na drie jaar moest Bessus zich gewonnen geven en leverden zijn eigen strijdkrachten hem uit aan Alexander, in ruil voor vrede. Alexander, die respect had opgevat voor zijn vermoorde tegenstander, liet de koningsmoordenaar door een Perzische rechtbank ter dood veroordelen wegens hoogverraad. Bessus werd op gruwelijke wijze terechtgesteld.
Met Darius III was een einde gekomen aan de dynastie der Achaemeniden, die sinds de 7e eeuw v.Chr. over het Perzische Rijk hadden geregeerd.
*.
De Slag bij Issos was een veldslag tussen de Perzen en Alexander de Grote, in 333 v.Chr. In deze slag versloeg Alexander de Grote de Perzische koning Darius III.
Het was de bedoeling van Darius om Alexander te verslaan in een grote veldslag, met inzet van een groot leger, maar Alexander won de slag door zijn strategisch vernuft. Hoewel Darius vlak voor de slag op een voor hem veel gunstiger positie stond, te weten een open vlakte in het Assyrische gebied, waar hij zijn massale leger en ruiterij goed zou kunnen manouvreren, ging Darius door verkeerd advies en vlijerij achter Alexander aan. Hij trok over het gebergte, door de Amanische Poort, op naar Issos waar hij alle achtergbleven Macedoniërs liet verminken en vermoorden. De volgende dag ging hij verder naar de rivier Pinaros.
Toen Alexander hoorde dat Darius (met zijn leger van 60.000 man in de schatting van Arrianus) zich achter hem bevond, sprak hij zijn commandanten toe en wees hen erop dat zij in alle opzichten al de overwinnaars waren. Ze bevonden zich inmiddels op een smal ingesloten terrein, waar Darius zijn leger niet kon ontplooien. Zij hadden tot nu toe alle slagen gewonnen en waren hierdoor ook in moreel opzicht de betere, en daar waar Grieken tegen Grieken zouden vechten betrof het hier sterk gemotiveerde Macedoniërs en hun gelijkwaardige bondgenoten tegen Griekse onderbetaalde huurlingen en Perzische slaven.
Na opstelling van beide legers begon de veldslag door het oversteken van de rivier. De linkervleugel van de Perzen sloeg al vrij snel in een man tegen man gevecht op de vlucht. De Griekse huurlingen vochten nog wel op de rechterflank verbeten met de Macedonische phalanx, die de snelheid van het leger niet kon bijhouden en daardoor een gat in hun linies had, maar na de vlucht van de Perzen was er ruimte om de falanx te ontzetten. De Macedoniërs vielen de Grieken in de flank aan en hakten ze in de pan. Ook was er hier sprake van onderlinge nationale rivaliteit tussen de Grieken en de Macedoniërs. Darius sloeg in paniek op de vlucht, zijn strijdwagen, boog, schild en koningsmantel achterlatend om zijn vlucht te versnellen. Onder de Perzen sneuvelden zo'n 100.000 man waaronder 10.000 ruiters. Het kampement van Darius viel zonder slag of stoot in de handen van Alexander, waarbij ook Darius' moeder, vrouw, twee dochters en zijn zoon gevangen werden genomen.

Uit dit huwelijk een dochter:¹

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Strateira	*-345		†-323		22	1	1

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen
2.	Afgeschermd, Wikipedia

')}