tr.
met

Phillipp II (Philipp II) van Macedonië1, zn. van Amyntas III van Macedonië en Eurydike van Lynkestis, geb. te Pella [Mac]1 in 382 BC1,1, koning van de Macedonen, ovl. (ongeveer 46 jaar oud) te Aigai [Mac]1 in 336 BC1 Hij wordt vermoord1, tr. (1) met zijn nicht Phila von Elymiotis2. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (2) met Philinna van Larisse1. Uit dit huwelijk een zoon, tr. (3) met Audata van Illyrien3. Uit dit huwelijk een dochter, tr. (4) met Olympias van Epiros. Uit dit huwelijk 2 kinderen, tr. (5) met Meda . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (7) met Kleopatra . Uit dit huwelijk een dochter, tr. (8) met Eurydike Nn. Uit dit huwelijk 2 zonen, tr. (9) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen.

Aantekeningen bij Phillipp II van Macedonië.
Philippus II van Macedonië was een koning van Macedonië van 359 tot 336 v. Chr, uit het huis der Argeaden. Hij werd in 382 v. Chr. geboren in Pella als jongste zoon van Amyntas III van Macedonië en diens tweede vrouw Eurydice, een Illyrische prinses. Zijn broers waren Perdiccas III en kroonprins Alexander II van Macedonië en hij was oom van Amyntas IV. Hij was vader van Alexander III, later bekend als Alexander de Grote, en Cleopatra, die hij beiden had verwekt bij Olympias. Hij was ook vader van de latere koning Philippus III van Macedonië, die hij bij een bijvrouw verwekte. Philippus was een directe afstammeling van alle koningen van Macedonië, van Perdiccas I van Macedonië tot en met Alexander I van Macedonië. Tevens was hij kleinzoon van Arrhidaeus, en daarmee achterkleinzoon van de vijfde zoon van Alexander I. Hij had ook een zus, Eurynoe, en een zwager, genaamd Ptolemaeus I.
*.
Jeugd en verblijf in Thebe.
Hij werd in 382 v.Chr. in Pella geboren als jongste zoon van Amyntas III en diens tweede vrouw Eurydice. Zijn moeder, die had leren lezen en schrijven aan het Macedonische hof, onderwees hem en gaf hem een gezonde opvoeding en een hoop kennis mee die hem later van pas zouden komen. Mogelijk kreeg hij net als zijn zoon ook een zeer goede militaire training. Philippus II werd al gauw een zelfverzekerde jongeman die misschien een grote koning zou worden. Toen hij geboren werd, werd Macedonië steeds zwakker ten gevolge van interne conflicten en toen in 370 v. Chr. zijn vader stierf, werd Philippus' oudste broer Alexander II minderjarig koning van Macedonië. Ptolemaeus werd tot zijn regent benoemd, maar Alexander en Ptolemaeus kregen hevige ruzie wat ontaardde in een burgeroorlog in 369 v. Chr. De Thebaanse generaal Pelopidas regelde een vredesverdrag en om er zeker van te zijn dat ze zich er beiden aan zouden houden nam Pelopidas dertig zonen van belangrijke personen, en Philippus zelf, in gijzeling mee naar Thebe. Daar werd Philippus goed behandeld, maakte hij kennis met de nieuwste strijdtactieken en wapenuitrustingen van Epaminondas en kreeg hij een gedegen opleiding. Uiteindelijk vermoordde Ptolemaeus Alexander alsnog en besteeg de troon. Philippus' oudere broer Perdiccas III pleegde daarop een staatsgreep en vermoordde Ptolemaeus. In 359 v. Chr. leed Perdiccas een gigantische nederlaag tegen de Illyriërs onder koning Bardylis, waarna zijn minderjarige zoon Amyntas IV koning werd en Macedonië zich op een dieptepunt bevond. Philippus was ondertussen teruggekeerd naar Macedonië en had al onder de regering van zijn broer een hoop ambten bekleed, een eigen leger gekregen en zelfs een groot deel van Oost-Macedonië bestuurd, en werd 24 jaar oud tot regent van Amyntas benoemd. Macedonië was op dat moment gigantisch verzwakt. Decennia van burgeroorlogen, intriges en moordaanslagen hadden het politieke bestuurssysteem ondermijnd, de militaire kracht van Macedonië zwaar doen afnemen en voor een grote economische terugval gezorgd, waardoor het tijdens Archelaus I eens machtige koninkrijk een wrak geworden was. Tevens stroomden van alle kanten vijanden binnen, zoals de noordelijke Balkanstammen, maar bovenal de Illyriërs die grote delen van het noorden bezet hadden en het zuiden geplunderd en waarvan gedacht werd dat ze spoedig heel Macedonië; veroverd zouden hebben. Ook had de dood van Perdiccas ervoor gezorgd dat een aantal troonpretendenten weer hoop kregen: Argaeus, die tijdelijk koning was geweest en steun kreeg van Athene, en diens broer Pausanias, die steun kreeg van Cotys, de koning van Odrysië. Ook was Macedonië sinds de moord op Archelaus I van Macedonië; feitelijk verdeeld in een noordelijk deel waar bergkoninkrijkjes lagen en een laaggelegen zuidelijk deel waar de koning wel de macht had en waren een hoop Macedonische stammen vrijwel volledig autonoom geworden en waren ze nog maar los verbonden met de koning.
*.
Philippus de koning.
Na een paar maanden regent te zijn geweest, riep Philippus zich in 359 v. Chr. uit tot koning en stootte zijn neef van de troon. Datzelfde jaar nog werd hij erkend door de Macedonische legervergaderingen als nieuwe koning. Hij zag zijn jonge neef niet als bedreiging en om hem tevreden te houden gaf hij hem de hand van zijn dochter. Op dit voor Macedonië cruciale moment toonde Philippus zich een kundig strateeg, bestuurder en diplomaat. Hij schakelde alle troonpretendenten uit, creëerde weer een sterk centraal bestuur, maakte een einde aan de invloed van lokale machthebbers, versloeg alle indringers en wist na een aantal veldslagen waarin hij de Illyriërs compleet afslachtte hen helemaal naar huis te verdrijven. Ook versloeg en doodde hij Bardylis, die verantwoordelijk was voor de dood van zijn broer Perdiccas III en bracht generaal Parmenion de Illyrische koning Grabus een gigantische nederlaag toe. Hij slaagde er ook in het noorden en andere grensgebieden weer bij het rijk te voegen, voor een sterke politieke eenheid te zorgen en een einde te maken aan de economische achteruitgang. Zelfs zorgde hij weer voor grote economische bloei en het weer vullen van de schatkist en probeerde hij om hiermee en met zijn kennis, een hoop hulpmiddelen en de hulp van zijn slimme generaals zoals Parmenion, het leger weer in net zo'n machtige oorlogmachine te veranderen als uit de tijd van Archelaus I van Macedonië. Philippus rekende ondertussen ook met de laatste twee troonpretendenten af: Cotys werd vermoord en zijn opvolger liet in ruil voor geld Pausanias executeren. Athene stuurde Argaeus met een vloot en leger naar Macedonië, maar de expeditie liep uit op een ramp en Argaeus werd verslagen en gevangen genomen. Philippus was nu alleenheerser van een verenigd koninkrijk dat weer een sterke politieke eenheid vormde, een krachtig bestuurssysteem had en over grote rijkdom en een van de machtigste legers van de wereld beschikte. Hij liet tevens de infrastructuur herstellen en maakte op alle andere punten Macedonië weer tot de grootmacht uit de tijd van Archelaus I van Macedonië. Hij zette diens bewind en de bloei van destijds voort en zorgde voor een nog grotere groei van de rijkdom en macht van Macedonië. Zo werd Macedonië succesvoller en machtiger dan ooit tevoren. Philippus liet veel wegen aanleggen, bevorderde de handel en ontdekte ook een hoop mijnen, waardoor hij veel munten kon laten slaan en zich nog meer rijkdom verwierf.
*.
Philippus II versterkte ook de banden met alle Macedonische stammen, zorgde ervoor dat hij weer een hoop invloed op ze kreeg en dat ze hun autonomie verloren. Hij bevorderde ook de verstedelijking door een hoop steden te bouwen en door semi-nomadische stammen ertoe aan te zetten zich aan beroepen in de stad of aan het boerenbestaan te wijden. Philippus II zorgde ook voor minder misdaad, een goed rechtssysteem, goeie wetten en rust en orde in Macedonië. Philippus brak tevens ook de grote macht van de adel. Hij nam veel meer mensen in deze stand op, waardoor hun functies telkens minder waard werden. En hij liet de legers voortaan niet meer door de stamvorsten zelf leiden, maar hij stelde persoonlijk generaals aan. Philippus compenseerde zijn hervormingen door de adel (die als ruiters dienden in het leger) tevreden te stellen met oorlogsbuit.
*.
Philippus II stond bekend om het feit dat hij een groot feestvierder, sportman en vrouwenliefhebber was. Hij bezat een sterk lichaam en veel ambities, had veel humor, lachte vaak en kon mensen heel vriendelijk ontvangen. Ook was hij een groot drinker en zeer intelligent.
*.
Philippus gebruikte zijn kennis uit Thebe om het leger in een nog doeltreffender wapen te veranderen. Hij liet de troepen beter bewapenen en organiseren en voerde een nieuwe lans in, de sarissa. Dit ging echter wel ten koste van de beweeglijkheid van het leger. Daarom maakte Philippus tevens de cavalerie belangrijker. Veroverd land liet hij leiden door Macedonische adel. De overwonnenen werden dan pachters of horigen die belasting moesten betalen en ook als soldaat moesten dienen in het Macedonische leger. De adel waren de ruiters en de officieren; de bevolking van Macedonië diende als voetvolk. Daarnaast had je ook nog de garde infanterie, de Thessalische ruiters, de dienstplichtigen. Ook gebruikte Philippus zijn grote rijkdom om huurlingen te werven. De zonen van edelen werden pages aan het hof en naarmate er meer succes was, waren des te meer edelen bereid hem te volgen.
*.
Balkanoorlogen.
Hij slaagde erin om veel volkeren uit hoog- en laaglanden te verenigen en ze zover te krijgen dat ze met hem meevochten voor het Macedonische burgerrecht.
*.
Met dit sterke leger, én met zijn geld, vestigde hij het Macedonische gezag over de omringende stammen en grensgebieden. Hierna viel hij Illyrië binnen en maakte ook dit tot onderdeel van zijn rijk. Tevens maakte hij gebruik van het feit dat het rijk der Odrysen net weer in verval was geraakt, veroverde heel dit rijk en onderwierp ook alle andere Thracische stammen. Vervolgens onderwierp hij ook een hele hoop andere Balkanvolkeren en breidde het Macedonische rijk uit tot aan de Donau en de Adriatische kusten. Tenslotte probeerde hij de door onderlinge oorlogen gigantisch verzwakte Grieken te onderwerpen.
*.
Inval in de Griekse wereld.
Hij koos de kant van de Thessalische Liga in het onderlinge conflict in Thessalië en de kant van Delphi in de derde heilige oorlog tegen Phosis. Op deze manier slaagde hij erin in 346 v.Chr. een zeer groot deel van Noord-Griekenland te bezetten, Phosis een zware schatting op te leggen en zich de volledige trouw te verwerven van Delphi en de Thessalische Liga. In de Griekse steden van het zuiden besteedde men weinig aandacht aan de opkomst van Macedonië. Slechts enkele vooruitziende politici doorzagen wat Philippus in zijn schild voerde. De Atheense redenaar Demostenes wist met zijn spreekwoordelijk geworden filippica's een overtuigend vijandbeeld te schilderen, zodat het tenslotte lukte tegen Philippus een coalitie te smeden van: Athene, Thebe, Achaea, de Boeotische Liga en veel kleinere zuidelijke Griekse steden. Ondanks dat de Grieken nu een coalitie vormden, was deze lang niet zo'n eenheid als die uit de tijd van de Grieks-Perzische oorlogen. Ze waren door de een eeuw durende onderlinge strijd militair nog redelijk zwak, hun middelen waren uitgeput en hun schatkisten leeg. Een politieke eenheid was ver te zoeken en in een veldslag waren ze zo te verslaan. Ook al slaagden ze erin om Philippus' beleg van Byzantium te laten mislukken, toch trok Philippus in 338 v.Chr. zijn strijdkrachten samen en trok samen met zijn generaals en zijn zoon Alexander ten strijde tegen de verenigde Helleense legers. In de slag bij Chaerona versloeg hij ze vernietigend en bijna alle Griekse soldaten kwamen om. Een kleine groep raakte gewond, een nog kleinere groep werd gevangen genomen en een miniscule groep ontsnapte. Hierna hoefde hij de steden alleen nog te belegeren en in te nemen. Tegen de traditie in echter zocht hij vriendschappelijke contacten en verenigde ze in de Corinthische Bond, waarin ze beloofden elkaar niet meer te bevechten en Philippus volledige steun beloofden, waaronder geld, middelen en soldaten. Philippus werd Hegemon {leider en bevelhebber} van de Griekse steden, waar ook Macedonische tirannen en garnizoenen werden gevestigd en ambtenaren een oogje in het zeil hielden. Sparta was de enige die dit verbond niet erkende, wat Philippus accepteerde. Als Hegemon liet hij zich de opdracht geven Perzië te bestrijden. Officieel was dit om de Perzische oorlogen te wreken, in werkelijkheid omdat zijn expansie in Thracië hem vroeg of laat toch met Perzië in conflict zou brengen en omdat hij de Ionische kuststeden onder zijn invloed wilde brengen. In 337 v.Chr. liet hij zijn generaals Attalus, Parmenion, Amyntas en Andromenes een inval doen in Azië. Ze werden echter verslagen en teruggedreven door de Perzische generaal Memnon van Rhodos, waarna Philippus een nieuwe invasie voorbereidde. Hij werd echter in 336 vermoord (door een boze minnaar) voordat hij klaar was met de voorbereidingen.
*.
Philippus' generaals.
Interessant is, dat Alexander III de Grote en Philippus II niet alleen grootse persoonlijkheden waren, maar ook beiden grootse generaals hadden die hen steunden bij hun ambities. De belangrijkste generaals van Philippus waren Parmenion, Antigonos I, Clitus, Polyperchon, Antipater, Attalus, Eumenes van Cardië, Amyntas en Andromenes. Deze hielpen hem allemaal met het verbeteren van het Macedonische leger, het herstellen van de Macedonische macht, het verjagen van alle vijandelijke volkeren, het onderwerpen van de Grieken en het zoeken van goede diplomatieke betrekkingen. Het waren allemaal op zich grootse persoonlijkheden met een hoop talenten en ze zijn allemaal een belangrijke steun geweest voor Philippus. De meesten van hen dienden ook nog onder Philippus' zoon Alexander III de Grote en steunden deze bij diens veldtochten. De meesten van hen vochten zelfs nog om de macht na de dood van Alexander de Grote. Ze waren allemaal van adellijke afkomst en hun kinderen werden pages aan het hof en later ook generaals.
*.
Philippus en zijn familie.
Philippus' persoonlijke leven is een verhaal apart. Hij trouwde op vierentwintigjarige leeftijd, wat erg oud is voor een Hellenistisch vorst, met Olympias. In 356 v.Chr. kregen zij een zoon, Alexander III, later bekend als Alexander de Grote, en een jaar later ook een dochter, Cleopatra. Philippus nam naar Hellenistisch gebruik ook een hoop bijvrouwen, met ook een groeiend aantal bastaarden tot gevolg, waaronder ook de latere vorst Philippus III. Maar Olympias was zijn echte vrouw en jarenlang ook zijn enige echte liefde. Maar geleidelijk aan bekoelde de relatie. Er waren een aantal huwelijksproblemen: Olympias was erg eerzuchtig en zeer bemoeiziek, zelfs ten aanzien van Philippus' regeringszaken. Tevens begon ze jaloers te worden op de nieuwe jonge bijvrouwen die ze als een bedreiging zag voor haar zoon Alexander. En dan had je nog de verschillen in godsdienst: Philippus geloofde in de Helleense goden en vervulde trouw de formele verplichtingen. Hij was dol op godenverhalen, maar net als veel Hellenen, richtte hij zich op de concrete werkelijkheid. Olympias daarentegen was een fanatiek aanhangster van mysteriediensten, waarbij de betrokkenen vol extase zich overgave aan wilde rituelen. Dit was ze al sinds ze een meisje was. De gelovigen dachten ook regelmatig in contact te komen met goden op aarde, die zich vaak toonden in de gedaante van een dier. Zo beweerde Olympias zelfs dat Alexander in werkelijkheid de zoon van Zeus was in slangengedaante. Het is begrijpelijk dat Philippus II zich ergerde aan haar jaloezie, haar bemoeienis, en de inmenging van een goddelijke slang in het koninklijke bed. En ook dat Olympias haar oude godsdienst wilde blijven beoefenen. En zo, onder deze gespannen omstandigheden, onmoette Philippus Cleopatra, de nicht van zijn generaal Attalus. Hij raakte smoorverliefd en besloot met haar te trouwen. Uiteraard bleef Olympias, zijn hoofdvrouw, de moeder van zijn erfgenaam, maar Cleopatra kreeg een hogere positie dan bijvrouw en de ambitieuze Attalus vormde ook een probleem. Op Philippus' II huwelijksfeest zei zijn generaal Attalus (zwaar dronken), dat hij hoopte dat zijn nicht Cleopatra koning Philippus II een echte erfgenaam zou schenken. Toen Philippus hierop geen kritiek uitte, zei Alexander uiterst beledigd: "Ben ik dan een bastaard?", waarna hij zijn drinkbeker naar Attalus gooide. Koning Philippus II probeerde op te staan, maar door zijn dronkenschap viel hij, waarop Alexander zei: "Is dit de man die jullie van Griekenland naar Perzië moet brengen? Hij haalt het niet eens van de ene bank naar de andere." Zwaar beledigd verliet Alexander Macedonië. Alexander ging naar Illyrië en Olympias naar Epirus. Philippus regelde echter al gauw een verzoening: hij bood zijn excuses aan Alexander aan en zei hem dat hij hem nooit als opvolger had willen vervangen en dat hij altijd zijn opvolger zou blijven. En voor Olympias regelde hij een huwelijk tussen hun dochter en Olympias' broer Alexander van Epirus. Zo slaagde Philippus II erin om een einde te maken aan de gespannen situatie.
*.
Dood en rustplaats.
In 336 v.Chr. werd Philippus II op het eerder genoemde huwelijk van zijn dochter Cleopatra vermoord door Pausanias. Er werd door Aristoteles een moordonderzoek gestart dat tot 330 v.Chr. zou voortduren. Omtrent de moord bestonden vele theorieën. Volgens de eerste vermoordde Pausanias hem om persoonlijke redenen: Philippus' schoonoom Attalus zou Pausanias hebben laten mishandelen en Philippus zou dit ongestraft hebben gelaten, omdat hij het te druk had. Waarop Pausanias wraak wilde nemen op Philippus. Volgens de tweede theorie zouden Olympias en Alexander Pausanias ertoe hebben aangezet Philippus te vermoorden, opdat Alexander geen concurrentie om de troon zou hebben van Caranus, de zoon van Philippus en zijn nieuwe vrouw Cleopatra. Dit lijkt echter onwaarschijnlijk, omdat Olympias en Philippus hun ruzies alweer hadden bijgelegd en Olympias wel zal hebben beseft, dat de belangen van haar, haar dochter Cleopatra en haar zoon Alexander, veel meer gediend waren met een levende Philippus dan een dode. Volgens de derde theorie zouden de Grieken achter de aanslag zitten. Er is echter geen enkel argument dat dit ondersteunt. De vierde, en meest waarschijnlijke, theorie is dat de Perzen erachter zaten. Darius III zou Pausanias ertoe aangezet en zelfs betaald hebben om Philippus te vermoorden en geholpen hebben bij een ontsnappingsplan en hoe hij zo dicht mogelijk bij Philippus kon komen. De belangrijkste argumenten hiervoor zijn, dat de Perzen al vaker aan omkopingen en samenzweringen deden om politieke tegenstanders te laten verdwijnen en, in geval van Philippus, werd verwacht dat de enige dreiging voor het Perzische rijk om zeep zou worden geholpen. Ook beweerde Darius III zelf dat hij Philippus had laten vermoorden, wat in Pella werd geloofd. Dat Alexander dit zelf ook geloofde, blijkt uit een brief die door een boodschapper namens hem aan Darius III werd overhandigd, zo vermeldt Diodorus Siculus. De Perzen hadden bovendien door Memnon van Rhodos veel kennis van het Macedonische hof en konden hierdoor gemakkelijk deze moord laten plegen. Al met al lijkt het daardoor waarschijnlijk dat Darius III Philippus II heeft laten vermoorden.
*.
Na Philippus' dood was de belangrijkste vraag wie hem zou opvolgen. Antipater riep Alexander meteen uit tot koning op het bruiloftsfeest en alle edelen in de zaal stemden er meteen mee in, zodat Alexander gelijk al een flinke aanhang had. Alexander slaagde er ook in de steun van generaal Parmenion te verwerven en al gauw kreeg hij ook trouwbeloftes van een hoop soldaten. Alexander werd meteen naar het paleis gebracht, waar hij zwaar bewaakt werd. Hij kon nu rekenen op de steun van Antipater en Parmenion, een groot aantal edelen en het merendeel van de troepen. En bij de legervergadering werd Alexander erkend als nieuwe koning van het Macedonische rijk, aangezien Philippus Arrhidaeus zwakbegaafd was en Caranus, (de zoon van Philippus' nieuwe vrouw Cleopatra), nog een baby was. Om zijn positie op de troon te verzekeren vermoordde Alexander Caranus en Cleopatra, gaf hij Parmenion de opdracht Attalus uit de weg te ruimen en liet hij zijn neef Amyntas IV veroordelen. Zo werd Alexander de nieuwe koning, maar wel van een rijk dat op het punt stond in te storten, want de voornaamste bindingsfactor in het Macedonische rijk was Philippus II` persoonlijkheid. Nu die vermoord was, kwamen Thracië en Illyrië in opstand, begonnen de Geten en Tribballiërs een oorlog tegen Macedonië en zeiden Griekse stadstaten hun verdrag met Macedonië op, hierin gesteund door Perzisch goud. Alexander zou moeten bewijzen dat hij een nog groter heerser was dan zijn vader. Hij slaagde hierin en leidde zelfs Macedonische legers over de Indus tot in India.
*.
Op 8 november 1977 maakte de Griekse archeoloog Manolis Andronikos bekend dat hij de ongeschonden tombe van Philippus II in Vergina, Griekenland, had gevonden. Alhoewel de vondst op zich van groot archeologisch belang is, is de identificatie als de tombe van Philippus II omstreden.
*.
Literatuur: A.B. Bosworth, art. Philip II (382-336), in OCD³ (1996), p. 1161; P.G.J. de Boer, 'Alexander de Grote', (1982), p.12-29; Lucius Flavius Arrianus, 'Alexander de Grote', vert. van Anabasis Alexandri, (1999), Inleiding door Simone Mooij-Valk, p.37-39; Peter Bamm, 'Alexander de Grote, macht als noodlot',(1968), p.42-p.50.
A. ter Hoeve, geschiedenisscriptie Alexander de Grote; www.bertsgeschiedenissite.nl.

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Thessalonike						0	0

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia
2.	Genealogie van Klaus Dieter Luitjens, K.D. Luitjens
3.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

tr.
met

Phillipp II (Philipp II) van Macedonië1, zn. van Amyntas III van Macedonië en Eurydike van Lynkestis, geb. te Pella [Mac]1 in 382 BC1,1, koning van de Macedonen, ovl. (ongeveer 46 jaar oud) te Aigai [Mac]1 in 336 BC1 Hij wordt vermoord1, tr. (1) met zijn nicht Phila von Elymiotis2. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (2) met Philinna van Larisse1. Uit dit huwelijk een zoon, tr. (3) met Audata van Illyrien3. Uit dit huwelijk een dochter, tr. (4) met Olympias van Epiros. Uit dit huwelijk 2 kinderen, tr. (5) met Meda . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (6) met Nikesopolis Nn. Uit dit huwelijk een zoon, tr. (8) met Eurydike Nn. Uit dit huwelijk 2 zonen, tr. (9) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen.

Aantekeningen bij Phillipp II van Macedonië.
Philippus II van Macedonië was een koning van Macedonië van 359 tot 336 v. Chr, uit het huis der Argeaden. Hij werd in 382 v. Chr. geboren in Pella als jongste zoon van Amyntas III van Macedonië en diens tweede vrouw Eurydice, een Illyrische prinses. Zijn broers waren Perdiccas III en kroonprins Alexander II van Macedonië en hij was oom van Amyntas IV. Hij was vader van Alexander III, later bekend als Alexander de Grote, en Cleopatra, die hij beiden had verwekt bij Olympias. Hij was ook vader van de latere koning Philippus III van Macedonië, die hij bij een bijvrouw verwekte. Philippus was een directe afstammeling van alle koningen van Macedonië, van Perdiccas I van Macedonië tot en met Alexander I van Macedonië. Tevens was hij kleinzoon van Arrhidaeus, en daarmee achterkleinzoon van de vijfde zoon van Alexander I. Hij had ook een zus, Eurynoe, en een zwager, genaamd Ptolemaeus I.
*.
Jeugd en verblijf in Thebe.
Hij werd in 382 v.Chr. in Pella geboren als jongste zoon van Amyntas III en diens tweede vrouw Eurydice. Zijn moeder, die had leren lezen en schrijven aan het Macedonische hof, onderwees hem en gaf hem een gezonde opvoeding en een hoop kennis mee die hem later van pas zouden komen. Mogelijk kreeg hij net als zijn zoon ook een zeer goede militaire training. Philippus II werd al gauw een zelfverzekerde jongeman die misschien een grote koning zou worden. Toen hij geboren werd, werd Macedonië steeds zwakker ten gevolge van interne conflicten en toen in 370 v. Chr. zijn vader stierf, werd Philippus' oudste broer Alexander II minderjarig koning van Macedonië. Ptolemaeus werd tot zijn regent benoemd, maar Alexander en Ptolemaeus kregen hevige ruzie wat ontaardde in een burgeroorlog in 369 v. Chr. De Thebaanse generaal Pelopidas regelde een vredesverdrag en om er zeker van te zijn dat ze zich er beiden aan zouden houden nam Pelopidas dertig zonen van belangrijke personen, en Philippus zelf, in gijzeling mee naar Thebe. Daar werd Philippus goed behandeld, maakte hij kennis met de nieuwste strijdtactieken en wapenuitrustingen van Epaminondas en kreeg hij een gedegen opleiding. Uiteindelijk vermoordde Ptolemaeus Alexander alsnog en besteeg de troon. Philippus' oudere broer Perdiccas III pleegde daarop een staatsgreep en vermoordde Ptolemaeus. In 359 v. Chr. leed Perdiccas een gigantische nederlaag tegen de Illyriërs onder koning Bardylis, waarna zijn minderjarige zoon Amyntas IV koning werd en Macedonië zich op een dieptepunt bevond. Philippus was ondertussen teruggekeerd naar Macedonië en had al onder de regering van zijn broer een hoop ambten bekleed, een eigen leger gekregen en zelfs een groot deel van Oost-Macedonië bestuurd, en werd 24 jaar oud tot regent van Amyntas benoemd. Macedonië was op dat moment gigantisch verzwakt. Decennia van burgeroorlogen, intriges en moordaanslagen hadden het politieke bestuurssysteem ondermijnd, de militaire kracht van Macedonië zwaar doen afnemen en voor een grote economische terugval gezorgd, waardoor het tijdens Archelaus I eens machtige koninkrijk een wrak geworden was. Tevens stroomden van alle kanten vijanden binnen, zoals de noordelijke Balkanstammen, maar bovenal de Illyriërs die grote delen van het noorden bezet hadden en het zuiden geplunderd en waarvan gedacht werd dat ze spoedig heel Macedonië; veroverd zouden hebben. Ook had de dood van Perdiccas ervoor gezorgd dat een aantal troonpretendenten weer hoop kregen: Argaeus, die tijdelijk koning was geweest en steun kreeg van Athene, en diens broer Pausanias, die steun kreeg van Cotys, de koning van Odrysië. Ook was Macedonië sinds de moord op Archelaus I van Macedonië; feitelijk verdeeld in een noordelijk deel waar bergkoninkrijkjes lagen en een laaggelegen zuidelijk deel waar de koning wel de macht had en waren een hoop Macedonische stammen vrijwel volledig autonoom geworden en waren ze nog maar los verbonden met de koning.
*.
Philippus de koning.
Na een paar maanden regent te zijn geweest, riep Philippus zich in 359 v. Chr. uit tot koning en stootte zijn neef van de troon. Datzelfde jaar nog werd hij erkend door de Macedonische legervergaderingen als nieuwe koning. Hij zag zijn jonge neef niet als bedreiging en om hem tevreden te houden gaf hij hem de hand van zijn dochter. Op dit voor Macedonië cruciale moment toonde Philippus zich een kundig strateeg, bestuurder en diplomaat. Hij schakelde alle troonpretendenten uit, creëerde weer een sterk centraal bestuur, maakte een einde aan de invloed van lokale machthebbers, versloeg alle indringers en wist na een aantal veldslagen waarin hij de Illyriërs compleet afslachtte hen helemaal naar huis te verdrijven. Ook versloeg en doodde hij Bardylis, die verantwoordelijk was voor de dood van zijn broer Perdiccas III en bracht generaal Parmenion de Illyrische koning Grabus een gigantische nederlaag toe. Hij slaagde er ook in het noorden en andere grensgebieden weer bij het rijk te voegen, voor een sterke politieke eenheid te zorgen en een einde te maken aan de economische achteruitgang. Zelfs zorgde hij weer voor grote economische bloei en het weer vullen van de schatkist en probeerde hij om hiermee en met zijn kennis, een hoop hulpmiddelen en de hulp van zijn slimme generaals zoals Parmenion, het leger weer in net zo'n machtige oorlogmachine te veranderen als uit de tijd van Archelaus I van Macedonië. Philippus rekende ondertussen ook met de laatste twee troonpretendenten af: Cotys werd vermoord en zijn opvolger liet in ruil voor geld Pausanias executeren. Athene stuurde Argaeus met een vloot en leger naar Macedonië, maar de expeditie liep uit op een ramp en Argaeus werd verslagen en gevangen genomen. Philippus was nu alleenheerser van een verenigd koninkrijk dat weer een sterke politieke eenheid vormde, een krachtig bestuurssysteem had en over grote rijkdom en een van de machtigste legers van de wereld beschikte. Hij liet tevens de infrastructuur herstellen en maakte op alle andere punten Macedonië weer tot de grootmacht uit de tijd van Archelaus I van Macedonië. Hij zette diens bewind en de bloei van destijds voort en zorgde voor een nog grotere groei van de rijkdom en macht van Macedonië. Zo werd Macedonië succesvoller en machtiger dan ooit tevoren. Philippus liet veel wegen aanleggen, bevorderde de handel en ontdekte ook een hoop mijnen, waardoor hij veel munten kon laten slaan en zich nog meer rijkdom verwierf.
*.
Philippus II versterkte ook de banden met alle Macedonische stammen, zorgde ervoor dat hij weer een hoop invloed op ze kreeg en dat ze hun autonomie verloren. Hij bevorderde ook de verstedelijking door een hoop steden te bouwen en door semi-nomadische stammen ertoe aan te zetten zich aan beroepen in de stad of aan het boerenbestaan te wijden. Philippus II zorgde ook voor minder misdaad, een goed rechtssysteem, goeie wetten en rust en orde in Macedonië. Philippus brak tevens ook de grote macht van de adel. Hij nam veel meer mensen in deze stand op, waardoor hun functies telkens minder waard werden. En hij liet de legers voortaan niet meer door de stamvorsten zelf leiden, maar hij stelde persoonlijk generaals aan. Philippus compenseerde zijn hervormingen door de adel (die als ruiters dienden in het leger) tevreden te stellen met oorlogsbuit.
*.
Philippus II stond bekend om het feit dat hij een groot feestvierder, sportman en vrouwenliefhebber was. Hij bezat een sterk lichaam en veel ambities, had veel humor, lachte vaak en kon mensen heel vriendelijk ontvangen. Ook was hij een groot drinker en zeer intelligent.
*.
Philippus gebruikte zijn kennis uit Thebe om het leger in een nog doeltreffender wapen te veranderen. Hij liet de troepen beter bewapenen en organiseren en voerde een nieuwe lans in, de sarissa. Dit ging echter wel ten koste van de beweeglijkheid van het leger. Daarom maakte Philippus tevens de cavalerie belangrijker. Veroverd land liet hij leiden door Macedonische adel. De overwonnenen werden dan pachters of horigen die belasting moesten betalen en ook als soldaat moesten dienen in het Macedonische leger. De adel waren de ruiters en de officieren; de bevolking van Macedonië diende als voetvolk. Daarnaast had je ook nog de garde infanterie, de Thessalische ruiters, de dienstplichtigen. Ook gebruikte Philippus zijn grote rijkdom om huurlingen te werven. De zonen van edelen werden pages aan het hof en naarmate er meer succes was, waren des te meer edelen bereid hem te volgen.
*.
Balkanoorlogen.
Hij slaagde erin om veel volkeren uit hoog- en laaglanden te verenigen en ze zover te krijgen dat ze met hem meevochten voor het Macedonische burgerrecht.
*.
Met dit sterke leger, én met zijn geld, vestigde hij het Macedonische gezag over de omringende stammen en grensgebieden. Hierna viel hij Illyrië binnen en maakte ook dit tot onderdeel van zijn rijk. Tevens maakte hij gebruik van het feit dat het rijk der Odrysen net weer in verval was geraakt, veroverde heel dit rijk en onderwierp ook alle andere Thracische stammen. Vervolgens onderwierp hij ook een hele hoop andere Balkanvolkeren en breidde het Macedonische rijk uit tot aan de Donau en de Adriatische kusten. Tenslotte probeerde hij de door onderlinge oorlogen gigantisch verzwakte Grieken te onderwerpen.
*.
Inval in de Griekse wereld.
Hij koos de kant van de Thessalische Liga in het onderlinge conflict in Thessalië en de kant van Delphi in de derde heilige oorlog tegen Phosis. Op deze manier slaagde hij erin in 346 v.Chr. een zeer groot deel van Noord-Griekenland te bezetten, Phosis een zware schatting op te leggen en zich de volledige trouw te verwerven van Delphi en de Thessalische Liga. In de Griekse steden van het zuiden besteedde men weinig aandacht aan de opkomst van Macedonië. Slechts enkele vooruitziende politici doorzagen wat Philippus in zijn schild voerde. De Atheense redenaar Demostenes wist met zijn spreekwoordelijk geworden filippica's een overtuigend vijandbeeld te schilderen, zodat het tenslotte lukte tegen Philippus een coalitie te smeden van: Athene, Thebe, Achaea, de Boeotische Liga en veel kleinere zuidelijke Griekse steden. Ondanks dat de Grieken nu een coalitie vormden, was deze lang niet zo'n eenheid als die uit de tijd van de Grieks-Perzische oorlogen. Ze waren door de een eeuw durende onderlinge strijd militair nog redelijk zwak, hun middelen waren uitgeput en hun schatkisten leeg. Een politieke eenheid was ver te zoeken en in een veldslag waren ze zo te verslaan. Ook al slaagden ze erin om Philippus' beleg van Byzantium te laten mislukken, toch trok Philippus in 338 v.Chr. zijn strijdkrachten samen en trok samen met zijn generaals en zijn zoon Alexander ten strijde tegen de verenigde Helleense legers. In de slag bij Chaerona versloeg hij ze vernietigend en bijna alle Griekse soldaten kwamen om. Een kleine groep raakte gewond, een nog kleinere groep werd gevangen genomen en een miniscule groep ontsnapte. Hierna hoefde hij de steden alleen nog te belegeren en in te nemen. Tegen de traditie in echter zocht hij vriendschappelijke contacten en verenigde ze in de Corinthische Bond, waarin ze beloofden elkaar niet meer te bevechten en Philippus volledige steun beloofden, waaronder geld, middelen en soldaten. Philippus werd Hegemon {leider en bevelhebber} van de Griekse steden, waar ook Macedonische tirannen en garnizoenen werden gevestigd en ambtenaren een oogje in het zeil hielden. Sparta was de enige die dit verbond niet erkende, wat Philippus accepteerde. Als Hegemon liet hij zich de opdracht geven Perzië te bestrijden. Officieel was dit om de Perzische oorlogen te wreken, in werkelijkheid omdat zijn expansie in Thracië hem vroeg of laat toch met Perzië in conflict zou brengen en omdat hij de Ionische kuststeden onder zijn invloed wilde brengen. In 337 v.Chr. liet hij zijn generaals Attalus, Parmenion, Amyntas en Andromenes een inval doen in Azië. Ze werden echter verslagen en teruggedreven door de Perzische generaal Memnon van Rhodos, waarna Philippus een nieuwe invasie voorbereidde. Hij werd echter in 336 vermoord (door een boze minnaar) voordat hij klaar was met de voorbereidingen.
*.
Philippus' generaals.
Interessant is, dat Alexander III de Grote en Philippus II niet alleen grootse persoonlijkheden waren, maar ook beiden grootse generaals hadden die hen steunden bij hun ambities. De belangrijkste generaals van Philippus waren Parmenion, Antigonos I, Clitus, Polyperchon, Antipater, Attalus, Eumenes van Cardië, Amyntas en Andromenes. Deze hielpen hem allemaal met het verbeteren van het Macedonische leger, het herstellen van de Macedonische macht, het verjagen van alle vijandelijke volkeren, het onderwerpen van de Grieken en het zoeken van goede diplomatieke betrekkingen. Het waren allemaal op zich grootse persoonlijkheden met een hoop talenten en ze zijn allemaal een belangrijke steun geweest voor Philippus. De meesten van hen dienden ook nog onder Philippus' zoon Alexander III de Grote en steunden deze bij diens veldtochten. De meesten van hen vochten zelfs nog om de macht na de dood van Alexander de Grote. Ze waren allemaal van adellijke afkomst en hun kinderen werden pages aan het hof en later ook generaals.
*.
Philippus en zijn familie.
Philippus' persoonlijke leven is een verhaal apart. Hij trouwde op vierentwintigjarige leeftijd, wat erg oud is voor een Hellenistisch vorst, met Olympias. In 356 v.Chr. kregen zij een zoon, Alexander III, later bekend als Alexander de Grote, en een jaar later ook een dochter, Cleopatra. Philippus nam naar Hellenistisch gebruik ook een hoop bijvrouwen, met ook een groeiend aantal bastaarden tot gevolg, waaronder ook de latere vorst Philippus III. Maar Olympias was zijn echte vrouw en jarenlang ook zijn enige echte liefde. Maar geleidelijk aan bekoelde de relatie. Er waren een aantal huwelijksproblemen: Olympias was erg eerzuchtig en zeer bemoeiziek, zelfs ten aanzien van Philippus' regeringszaken. Tevens begon ze jaloers te worden op de nieuwe jonge bijvrouwen die ze als een bedreiging zag voor haar zoon Alexander. En dan had je nog de verschillen in godsdienst: Philippus geloofde in de Helleense goden en vervulde trouw de formele verplichtingen. Hij was dol op godenverhalen, maar net als veel Hellenen, richtte hij zich op de concrete werkelijkheid. Olympias daarentegen was een fanatiek aanhangster van mysteriediensten, waarbij de betrokkenen vol extase zich overgave aan wilde rituelen. Dit was ze al sinds ze een meisje was. De gelovigen dachten ook regelmatig in contact te komen met goden op aarde, die zich vaak toonden in de gedaante van een dier. Zo beweerde Olympias zelfs dat Alexander in werkelijkheid de zoon van Zeus was in slangengedaante. Het is begrijpelijk dat Philippus II zich ergerde aan haar jaloezie, haar bemoeienis, en de inmenging van een goddelijke slang in het koninklijke bed. En ook dat Olympias haar oude godsdienst wilde blijven beoefenen. En zo, onder deze gespannen omstandigheden, onmoette Philippus Cleopatra, de nicht van zijn generaal Attalus. Hij raakte smoorverliefd en besloot met haar te trouwen. Uiteraard bleef Olympias, zijn hoofdvrouw, de moeder van zijn erfgenaam, maar Cleopatra kreeg een hogere positie dan bijvrouw en de ambitieuze Attalus vormde ook een probleem. Op Philippus' II huwelijksfeest zei zijn generaal Attalus (zwaar dronken), dat hij hoopte dat zijn nicht Cleopatra koning Philippus II een echte erfgenaam zou schenken. Toen Philippus hierop geen kritiek uitte, zei Alexander uiterst beledigd: "Ben ik dan een bastaard?", waarna hij zijn drinkbeker naar Attalus gooide. Koning Philippus II probeerde op te staan, maar door zijn dronkenschap viel hij, waarop Alexander zei: "Is dit de man die jullie van Griekenland naar Perzië moet brengen? Hij haalt het niet eens van de ene bank naar de andere." Zwaar beledigd verliet Alexander Macedonië. Alexander ging naar Illyrië en Olympias naar Epirus. Philippus regelde echter al gauw een verzoening: hij bood zijn excuses aan Alexander aan en zei hem dat hij hem nooit als opvolger had willen vervangen en dat hij altijd zijn opvolger zou blijven. En voor Olympias regelde hij een huwelijk tussen hun dochter en Olympias' broer Alexander van Epirus. Zo slaagde Philippus II erin om een einde te maken aan de gespannen situatie.
*.
Dood en rustplaats.
In 336 v.Chr. werd Philippus II op het eerder genoemde huwelijk van zijn dochter Cleopatra vermoord door Pausanias. Er werd door Aristoteles een moordonderzoek gestart dat tot 330 v.Chr. zou voortduren. Omtrent de moord bestonden vele theorieën. Volgens de eerste vermoordde Pausanias hem om persoonlijke redenen: Philippus' schoonoom Attalus zou Pausanias hebben laten mishandelen en Philippus zou dit ongestraft hebben gelaten, omdat hij het te druk had. Waarop Pausanias wraak wilde nemen op Philippus. Volgens de tweede theorie zouden Olympias en Alexander Pausanias ertoe hebben aangezet Philippus te vermoorden, opdat Alexander geen concurrentie om de troon zou hebben van Caranus, de zoon van Philippus en zijn nieuwe vrouw Cleopatra. Dit lijkt echter onwaarschijnlijk, omdat Olympias en Philippus hun ruzies alweer hadden bijgelegd en Olympias wel zal hebben beseft, dat de belangen van haar, haar dochter Cleopatra en haar zoon Alexander, veel meer gediend waren met een levende Philippus dan een dode. Volgens de derde theorie zouden de Grieken achter de aanslag zitten. Er is echter geen enkel argument dat dit ondersteunt. De vierde, en meest waarschijnlijke, theorie is dat de Perzen erachter zaten. Darius III zou Pausanias ertoe aangezet en zelfs betaald hebben om Philippus te vermoorden en geholpen hebben bij een ontsnappingsplan en hoe hij zo dicht mogelijk bij Philippus kon komen. De belangrijkste argumenten hiervoor zijn, dat de Perzen al vaker aan omkopingen en samenzweringen deden om politieke tegenstanders te laten verdwijnen en, in geval van Philippus, werd verwacht dat de enige dreiging voor het Perzische rijk om zeep zou worden geholpen. Ook beweerde Darius III zelf dat hij Philippus had laten vermoorden, wat in Pella werd geloofd. Dat Alexander dit zelf ook geloofde, blijkt uit een brief die door een boodschapper namens hem aan Darius III werd overhandigd, zo vermeldt Diodorus Siculus. De Perzen hadden bovendien door Memnon van Rhodos veel kennis van het Macedonische hof en konden hierdoor gemakkelijk deze moord laten plegen. Al met al lijkt het daardoor waarschijnlijk dat Darius III Philippus II heeft laten vermoorden.
*.
Na Philippus' dood was de belangrijkste vraag wie hem zou opvolgen. Antipater riep Alexander meteen uit tot koning op het bruiloftsfeest en alle edelen in de zaal stemden er meteen mee in, zodat Alexander gelijk al een flinke aanhang had. Alexander slaagde er ook in de steun van generaal Parmenion te verwerven en al gauw kreeg hij ook trouwbeloftes van een hoop soldaten. Alexander werd meteen naar het paleis gebracht, waar hij zwaar bewaakt werd. Hij kon nu rekenen op de steun van Antipater en Parmenion, een groot aantal edelen en het merendeel van de troepen. En bij de legervergadering werd Alexander erkend als nieuwe koning van het Macedonische rijk, aangezien Philippus Arrhidaeus zwakbegaafd was en Caranus, (de zoon van Philippus' nieuwe vrouw Cleopatra), nog een baby was. Om zijn positie op de troon te verzekeren vermoordde Alexander Caranus en Cleopatra, gaf hij Parmenion de opdracht Attalus uit de weg te ruimen en liet hij zijn neef Amyntas IV veroordelen. Zo werd Alexander de nieuwe koning, maar wel van een rijk dat op het punt stond in te storten, want de voornaamste bindingsfactor in het Macedonische rijk was Philippus II` persoonlijkheid. Nu die vermoord was, kwamen Thracië en Illyrië in opstand, begonnen de Geten en Tribballiërs een oorlog tegen Macedonië en zeiden Griekse stadstaten hun verdrag met Macedonië op, hierin gesteund door Perzisch goud. Alexander zou moeten bewijzen dat hij een nog groter heerser was dan zijn vader. Hij slaagde hierin en leidde zelfs Macedonische legers over de Indus tot in India.
*.
Op 8 november 1977 maakte de Griekse archeoloog Manolis Andronikos bekend dat hij de ongeschonden tombe van Philippus II in Vergina, Griekenland, had gevonden. Alhoewel de vondst op zich van groot archeologisch belang is, is de identificatie als de tombe van Philippus II omstreden.
*.
Literatuur: A.B. Bosworth, art. Philip II (382-336), in OCD³ (1996), p. 1161; P.G.J. de Boer, 'Alexander de Grote', (1982), p.12-29; Lucius Flavius Arrianus, 'Alexander de Grote', vert. van Anabasis Alexandri, (1999), Inleiding door Simone Mooij-Valk, p.37-39; Peter Bamm, 'Alexander de Grote, macht als noodlot',(1968), p.42-p.50.
A. ter Hoeve, geschiedenisscriptie Alexander de Grote; www.bertsgeschiedenissite.nl.

Uit dit huwelijk een dochter:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Europa						0	0

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia
2.	Genealogie van Klaus Dieter Luitjens, K.D. Luitjens
3.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

tr.
met

Phillipp II (Philipp II) van Macedonië1, zn. van Amyntas III van Macedonië en Eurydike van Lynkestis, geb. te Pella [Mac]1 in 382 BC1,1, koning van de Macedonen, ovl. (ongeveer 46 jaar oud) te Aigai [Mac]1 in 336 BC1 Hij wordt vermoord1, tr. (1) met zijn nicht Phila von Elymiotis2. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (2) met Philinna van Larisse1. Uit dit huwelijk een zoon, tr. (3) met Audata van Illyrien3. Uit dit huwelijk een dochter, tr. (4) met Olympias van Epiros. Uit dit huwelijk 2 kinderen, tr. (5) met Meda . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (6) met Nikesopolis Nn. Uit dit huwelijk een zoon, tr. (7) met Kleopatra . Uit dit huwelijk een dochter, tr. (9) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen.

Aantekeningen bij Phillipp II van Macedonië.
Philippus II van Macedonië was een koning van Macedonië van 359 tot 336 v. Chr, uit het huis der Argeaden. Hij werd in 382 v. Chr. geboren in Pella als jongste zoon van Amyntas III van Macedonië en diens tweede vrouw Eurydice, een Illyrische prinses. Zijn broers waren Perdiccas III en kroonprins Alexander II van Macedonië en hij was oom van Amyntas IV. Hij was vader van Alexander III, later bekend als Alexander de Grote, en Cleopatra, die hij beiden had verwekt bij Olympias. Hij was ook vader van de latere koning Philippus III van Macedonië, die hij bij een bijvrouw verwekte. Philippus was een directe afstammeling van alle koningen van Macedonië, van Perdiccas I van Macedonië tot en met Alexander I van Macedonië. Tevens was hij kleinzoon van Arrhidaeus, en daarmee achterkleinzoon van de vijfde zoon van Alexander I. Hij had ook een zus, Eurynoe, en een zwager, genaamd Ptolemaeus I.
*.
Jeugd en verblijf in Thebe.
Hij werd in 382 v.Chr. in Pella geboren als jongste zoon van Amyntas III en diens tweede vrouw Eurydice. Zijn moeder, die had leren lezen en schrijven aan het Macedonische hof, onderwees hem en gaf hem een gezonde opvoeding en een hoop kennis mee die hem later van pas zouden komen. Mogelijk kreeg hij net als zijn zoon ook een zeer goede militaire training. Philippus II werd al gauw een zelfverzekerde jongeman die misschien een grote koning zou worden. Toen hij geboren werd, werd Macedonië steeds zwakker ten gevolge van interne conflicten en toen in 370 v. Chr. zijn vader stierf, werd Philippus' oudste broer Alexander II minderjarig koning van Macedonië. Ptolemaeus werd tot zijn regent benoemd, maar Alexander en Ptolemaeus kregen hevige ruzie wat ontaardde in een burgeroorlog in 369 v. Chr. De Thebaanse generaal Pelopidas regelde een vredesverdrag en om er zeker van te zijn dat ze zich er beiden aan zouden houden nam Pelopidas dertig zonen van belangrijke personen, en Philippus zelf, in gijzeling mee naar Thebe. Daar werd Philippus goed behandeld, maakte hij kennis met de nieuwste strijdtactieken en wapenuitrustingen van Epaminondas en kreeg hij een gedegen opleiding. Uiteindelijk vermoordde Ptolemaeus Alexander alsnog en besteeg de troon. Philippus' oudere broer Perdiccas III pleegde daarop een staatsgreep en vermoordde Ptolemaeus. In 359 v. Chr. leed Perdiccas een gigantische nederlaag tegen de Illyriërs onder koning Bardylis, waarna zijn minderjarige zoon Amyntas IV koning werd en Macedonië zich op een dieptepunt bevond. Philippus was ondertussen teruggekeerd naar Macedonië en had al onder de regering van zijn broer een hoop ambten bekleed, een eigen leger gekregen en zelfs een groot deel van Oost-Macedonië bestuurd, en werd 24 jaar oud tot regent van Amyntas benoemd. Macedonië was op dat moment gigantisch verzwakt. Decennia van burgeroorlogen, intriges en moordaanslagen hadden het politieke bestuurssysteem ondermijnd, de militaire kracht van Macedonië zwaar doen afnemen en voor een grote economische terugval gezorgd, waardoor het tijdens Archelaus I eens machtige koninkrijk een wrak geworden was. Tevens stroomden van alle kanten vijanden binnen, zoals de noordelijke Balkanstammen, maar bovenal de Illyriërs die grote delen van het noorden bezet hadden en het zuiden geplunderd en waarvan gedacht werd dat ze spoedig heel Macedonië; veroverd zouden hebben. Ook had de dood van Perdiccas ervoor gezorgd dat een aantal troonpretendenten weer hoop kregen: Argaeus, die tijdelijk koning was geweest en steun kreeg van Athene, en diens broer Pausanias, die steun kreeg van Cotys, de koning van Odrysië. Ook was Macedonië sinds de moord op Archelaus I van Macedonië; feitelijk verdeeld in een noordelijk deel waar bergkoninkrijkjes lagen en een laaggelegen zuidelijk deel waar de koning wel de macht had en waren een hoop Macedonische stammen vrijwel volledig autonoom geworden en waren ze nog maar los verbonden met de koning.
*.
Philippus de koning.
Na een paar maanden regent te zijn geweest, riep Philippus zich in 359 v. Chr. uit tot koning en stootte zijn neef van de troon. Datzelfde jaar nog werd hij erkend door de Macedonische legervergaderingen als nieuwe koning. Hij zag zijn jonge neef niet als bedreiging en om hem tevreden te houden gaf hij hem de hand van zijn dochter. Op dit voor Macedonië cruciale moment toonde Philippus zich een kundig strateeg, bestuurder en diplomaat. Hij schakelde alle troonpretendenten uit, creëerde weer een sterk centraal bestuur, maakte een einde aan de invloed van lokale machthebbers, versloeg alle indringers en wist na een aantal veldslagen waarin hij de Illyriërs compleet afslachtte hen helemaal naar huis te verdrijven. Ook versloeg en doodde hij Bardylis, die verantwoordelijk was voor de dood van zijn broer Perdiccas III en bracht generaal Parmenion de Illyrische koning Grabus een gigantische nederlaag toe. Hij slaagde er ook in het noorden en andere grensgebieden weer bij het rijk te voegen, voor een sterke politieke eenheid te zorgen en een einde te maken aan de economische achteruitgang. Zelfs zorgde hij weer voor grote economische bloei en het weer vullen van de schatkist en probeerde hij om hiermee en met zijn kennis, een hoop hulpmiddelen en de hulp van zijn slimme generaals zoals Parmenion, het leger weer in net zo'n machtige oorlogmachine te veranderen als uit de tijd van Archelaus I van Macedonië. Philippus rekende ondertussen ook met de laatste twee troonpretendenten af: Cotys werd vermoord en zijn opvolger liet in ruil voor geld Pausanias executeren. Athene stuurde Argaeus met een vloot en leger naar Macedonië, maar de expeditie liep uit op een ramp en Argaeus werd verslagen en gevangen genomen. Philippus was nu alleenheerser van een verenigd koninkrijk dat weer een sterke politieke eenheid vormde, een krachtig bestuurssysteem had en over grote rijkdom en een van de machtigste legers van de wereld beschikte. Hij liet tevens de infrastructuur herstellen en maakte op alle andere punten Macedonië weer tot de grootmacht uit de tijd van Archelaus I van Macedonië. Hij zette diens bewind en de bloei van destijds voort en zorgde voor een nog grotere groei van de rijkdom en macht van Macedonië. Zo werd Macedonië succesvoller en machtiger dan ooit tevoren. Philippus liet veel wegen aanleggen, bevorderde de handel en ontdekte ook een hoop mijnen, waardoor hij veel munten kon laten slaan en zich nog meer rijkdom verwierf.
*.
Philippus II versterkte ook de banden met alle Macedonische stammen, zorgde ervoor dat hij weer een hoop invloed op ze kreeg en dat ze hun autonomie verloren. Hij bevorderde ook de verstedelijking door een hoop steden te bouwen en door semi-nomadische stammen ertoe aan te zetten zich aan beroepen in de stad of aan het boerenbestaan te wijden. Philippus II zorgde ook voor minder misdaad, een goed rechtssysteem, goeie wetten en rust en orde in Macedonië. Philippus brak tevens ook de grote macht van de adel. Hij nam veel meer mensen in deze stand op, waardoor hun functies telkens minder waard werden. En hij liet de legers voortaan niet meer door de stamvorsten zelf leiden, maar hij stelde persoonlijk generaals aan. Philippus compenseerde zijn hervormingen door de adel (die als ruiters dienden in het leger) tevreden te stellen met oorlogsbuit.
*.
Philippus II stond bekend om het feit dat hij een groot feestvierder, sportman en vrouwenliefhebber was. Hij bezat een sterk lichaam en veel ambities, had veel humor, lachte vaak en kon mensen heel vriendelijk ontvangen. Ook was hij een groot drinker en zeer intelligent.
*.
Philippus gebruikte zijn kennis uit Thebe om het leger in een nog doeltreffender wapen te veranderen. Hij liet de troepen beter bewapenen en organiseren en voerde een nieuwe lans in, de sarissa. Dit ging echter wel ten koste van de beweeglijkheid van het leger. Daarom maakte Philippus tevens de cavalerie belangrijker. Veroverd land liet hij leiden door Macedonische adel. De overwonnenen werden dan pachters of horigen die belasting moesten betalen en ook als soldaat moesten dienen in het Macedonische leger. De adel waren de ruiters en de officieren; de bevolking van Macedonië diende als voetvolk. Daarnaast had je ook nog de garde infanterie, de Thessalische ruiters, de dienstplichtigen. Ook gebruikte Philippus zijn grote rijkdom om huurlingen te werven. De zonen van edelen werden pages aan het hof en naarmate er meer succes was, waren des te meer edelen bereid hem te volgen.
*.
Balkanoorlogen.
Hij slaagde erin om veel volkeren uit hoog- en laaglanden te verenigen en ze zover te krijgen dat ze met hem meevochten voor het Macedonische burgerrecht.
*.
Met dit sterke leger, én met zijn geld, vestigde hij het Macedonische gezag over de omringende stammen en grensgebieden. Hierna viel hij Illyrië binnen en maakte ook dit tot onderdeel van zijn rijk. Tevens maakte hij gebruik van het feit dat het rijk der Odrysen net weer in verval was geraakt, veroverde heel dit rijk en onderwierp ook alle andere Thracische stammen. Vervolgens onderwierp hij ook een hele hoop andere Balkanvolkeren en breidde het Macedonische rijk uit tot aan de Donau en de Adriatische kusten. Tenslotte probeerde hij de door onderlinge oorlogen gigantisch verzwakte Grieken te onderwerpen.
*.
Inval in de Griekse wereld.
Hij koos de kant van de Thessalische Liga in het onderlinge conflict in Thessalië en de kant van Delphi in de derde heilige oorlog tegen Phosis. Op deze manier slaagde hij erin in 346 v.Chr. een zeer groot deel van Noord-Griekenland te bezetten, Phosis een zware schatting op te leggen en zich de volledige trouw te verwerven van Delphi en de Thessalische Liga. In de Griekse steden van het zuiden besteedde men weinig aandacht aan de opkomst van Macedonië. Slechts enkele vooruitziende politici doorzagen wat Philippus in zijn schild voerde. De Atheense redenaar Demostenes wist met zijn spreekwoordelijk geworden filippica's een overtuigend vijandbeeld te schilderen, zodat het tenslotte lukte tegen Philippus een coalitie te smeden van: Athene, Thebe, Achaea, de Boeotische Liga en veel kleinere zuidelijke Griekse steden. Ondanks dat de Grieken nu een coalitie vormden, was deze lang niet zo'n eenheid als die uit de tijd van de Grieks-Perzische oorlogen. Ze waren door de een eeuw durende onderlinge strijd militair nog redelijk zwak, hun middelen waren uitgeput en hun schatkisten leeg. Een politieke eenheid was ver te zoeken en in een veldslag waren ze zo te verslaan. Ook al slaagden ze erin om Philippus' beleg van Byzantium te laten mislukken, toch trok Philippus in 338 v.Chr. zijn strijdkrachten samen en trok samen met zijn generaals en zijn zoon Alexander ten strijde tegen de verenigde Helleense legers. In de slag bij Chaerona versloeg hij ze vernietigend en bijna alle Griekse soldaten kwamen om. Een kleine groep raakte gewond, een nog kleinere groep werd gevangen genomen en een miniscule groep ontsnapte. Hierna hoefde hij de steden alleen nog te belegeren en in te nemen. Tegen de traditie in echter zocht hij vriendschappelijke contacten en verenigde ze in de Corinthische Bond, waarin ze beloofden elkaar niet meer te bevechten en Philippus volledige steun beloofden, waaronder geld, middelen en soldaten. Philippus werd Hegemon {leider en bevelhebber} van de Griekse steden, waar ook Macedonische tirannen en garnizoenen werden gevestigd en ambtenaren een oogje in het zeil hielden. Sparta was de enige die dit verbond niet erkende, wat Philippus accepteerde. Als Hegemon liet hij zich de opdracht geven Perzië te bestrijden. Officieel was dit om de Perzische oorlogen te wreken, in werkelijkheid omdat zijn expansie in Thracië hem vroeg of laat toch met Perzië in conflict zou brengen en omdat hij de Ionische kuststeden onder zijn invloed wilde brengen. In 337 v.Chr. liet hij zijn generaals Attalus, Parmenion, Amyntas en Andromenes een inval doen in Azië. Ze werden echter verslagen en teruggedreven door de Perzische generaal Memnon van Rhodos, waarna Philippus een nieuwe invasie voorbereidde. Hij werd echter in 336 vermoord (door een boze minnaar) voordat hij klaar was met de voorbereidingen.
*.
Philippus' generaals.
Interessant is, dat Alexander III de Grote en Philippus II niet alleen grootse persoonlijkheden waren, maar ook beiden grootse generaals hadden die hen steunden bij hun ambities. De belangrijkste generaals van Philippus waren Parmenion, Antigonos I, Clitus, Polyperchon, Antipater, Attalus, Eumenes van Cardië, Amyntas en Andromenes. Deze hielpen hem allemaal met het verbeteren van het Macedonische leger, het herstellen van de Macedonische macht, het verjagen van alle vijandelijke volkeren, het onderwerpen van de Grieken en het zoeken van goede diplomatieke betrekkingen. Het waren allemaal op zich grootse persoonlijkheden met een hoop talenten en ze zijn allemaal een belangrijke steun geweest voor Philippus. De meesten van hen dienden ook nog onder Philippus' zoon Alexander III de Grote en steunden deze bij diens veldtochten. De meesten van hen vochten zelfs nog om de macht na de dood van Alexander de Grote. Ze waren allemaal van adellijke afkomst en hun kinderen werden pages aan het hof en later ook generaals.
*.
Philippus en zijn familie.
Philippus' persoonlijke leven is een verhaal apart. Hij trouwde op vierentwintigjarige leeftijd, wat erg oud is voor een Hellenistisch vorst, met Olympias. In 356 v.Chr. kregen zij een zoon, Alexander III, later bekend als Alexander de Grote, en een jaar later ook een dochter, Cleopatra. Philippus nam naar Hellenistisch gebruik ook een hoop bijvrouwen, met ook een groeiend aantal bastaarden tot gevolg, waaronder ook de latere vorst Philippus III. Maar Olympias was zijn echte vrouw en jarenlang ook zijn enige echte liefde. Maar geleidelijk aan bekoelde de relatie. Er waren een aantal huwelijksproblemen: Olympias was erg eerzuchtig en zeer bemoeiziek, zelfs ten aanzien van Philippus' regeringszaken. Tevens begon ze jaloers te worden op de nieuwe jonge bijvrouwen die ze als een bedreiging zag voor haar zoon Alexander. En dan had je nog de verschillen in godsdienst: Philippus geloofde in de Helleense goden en vervulde trouw de formele verplichtingen. Hij was dol op godenverhalen, maar net als veel Hellenen, richtte hij zich op de concrete werkelijkheid. Olympias daarentegen was een fanatiek aanhangster van mysteriediensten, waarbij de betrokkenen vol extase zich overgave aan wilde rituelen. Dit was ze al sinds ze een meisje was. De gelovigen dachten ook regelmatig in contact te komen met goden op aarde, die zich vaak toonden in de gedaante van een dier. Zo beweerde Olympias zelfs dat Alexander in werkelijkheid de zoon van Zeus was in slangengedaante. Het is begrijpelijk dat Philippus II zich ergerde aan haar jaloezie, haar bemoeienis, en de inmenging van een goddelijke slang in het koninklijke bed. En ook dat Olympias haar oude godsdienst wilde blijven beoefenen. En zo, onder deze gespannen omstandigheden, onmoette Philippus Cleopatra, de nicht van zijn generaal Attalus. Hij raakte smoorverliefd en besloot met haar te trouwen. Uiteraard bleef Olympias, zijn hoofdvrouw, de moeder van zijn erfgenaam, maar Cleopatra kreeg een hogere positie dan bijvrouw en de ambitieuze Attalus vormde ook een probleem. Op Philippus' II huwelijksfeest zei zijn generaal Attalus (zwaar dronken), dat hij hoopte dat zijn nicht Cleopatra koning Philippus II een echte erfgenaam zou schenken. Toen Philippus hierop geen kritiek uitte, zei Alexander uiterst beledigd: "Ben ik dan een bastaard?", waarna hij zijn drinkbeker naar Attalus gooide. Koning Philippus II probeerde op te staan, maar door zijn dronkenschap viel hij, waarop Alexander zei: "Is dit de man die jullie van Griekenland naar Perzië moet brengen? Hij haalt het niet eens van de ene bank naar de andere." Zwaar beledigd verliet Alexander Macedonië. Alexander ging naar Illyrië en Olympias naar Epirus. Philippus regelde echter al gauw een verzoening: hij bood zijn excuses aan Alexander aan en zei hem dat hij hem nooit als opvolger had willen vervangen en dat hij altijd zijn opvolger zou blijven. En voor Olympias regelde hij een huwelijk tussen hun dochter en Olympias' broer Alexander van Epirus. Zo slaagde Philippus II erin om een einde te maken aan de gespannen situatie.
*.
Dood en rustplaats.
In 336 v.Chr. werd Philippus II op het eerder genoemde huwelijk van zijn dochter Cleopatra vermoord door Pausanias. Er werd door Aristoteles een moordonderzoek gestart dat tot 330 v.Chr. zou voortduren. Omtrent de moord bestonden vele theorieën. Volgens de eerste vermoordde Pausanias hem om persoonlijke redenen: Philippus' schoonoom Attalus zou Pausanias hebben laten mishandelen en Philippus zou dit ongestraft hebben gelaten, omdat hij het te druk had. Waarop Pausanias wraak wilde nemen op Philippus. Volgens de tweede theorie zouden Olympias en Alexander Pausanias ertoe hebben aangezet Philippus te vermoorden, opdat Alexander geen concurrentie om de troon zou hebben van Caranus, de zoon van Philippus en zijn nieuwe vrouw Cleopatra. Dit lijkt echter onwaarschijnlijk, omdat Olympias en Philippus hun ruzies alweer hadden bijgelegd en Olympias wel zal hebben beseft, dat de belangen van haar, haar dochter Cleopatra en haar zoon Alexander, veel meer gediend waren met een levende Philippus dan een dode. Volgens de derde theorie zouden de Grieken achter de aanslag zitten. Er is echter geen enkel argument dat dit ondersteunt. De vierde, en meest waarschijnlijke, theorie is dat de Perzen erachter zaten. Darius III zou Pausanias ertoe aangezet en zelfs betaald hebben om Philippus te vermoorden en geholpen hebben bij een ontsnappingsplan en hoe hij zo dicht mogelijk bij Philippus kon komen. De belangrijkste argumenten hiervoor zijn, dat de Perzen al vaker aan omkopingen en samenzweringen deden om politieke tegenstanders te laten verdwijnen en, in geval van Philippus, werd verwacht dat de enige dreiging voor het Perzische rijk om zeep zou worden geholpen. Ook beweerde Darius III zelf dat hij Philippus had laten vermoorden, wat in Pella werd geloofd. Dat Alexander dit zelf ook geloofde, blijkt uit een brief die door een boodschapper namens hem aan Darius III werd overhandigd, zo vermeldt Diodorus Siculus. De Perzen hadden bovendien door Memnon van Rhodos veel kennis van het Macedonische hof en konden hierdoor gemakkelijk deze moord laten plegen. Al met al lijkt het daardoor waarschijnlijk dat Darius III Philippus II heeft laten vermoorden.
*.
Na Philippus' dood was de belangrijkste vraag wie hem zou opvolgen. Antipater riep Alexander meteen uit tot koning op het bruiloftsfeest en alle edelen in de zaal stemden er meteen mee in, zodat Alexander gelijk al een flinke aanhang had. Alexander slaagde er ook in de steun van generaal Parmenion te verwerven en al gauw kreeg hij ook trouwbeloftes van een hoop soldaten. Alexander werd meteen naar het paleis gebracht, waar hij zwaar bewaakt werd. Hij kon nu rekenen op de steun van Antipater en Parmenion, een groot aantal edelen en het merendeel van de troepen. En bij de legervergadering werd Alexander erkend als nieuwe koning van het Macedonische rijk, aangezien Philippus Arrhidaeus zwakbegaafd was en Caranus, (de zoon van Philippus' nieuwe vrouw Cleopatra), nog een baby was. Om zijn positie op de troon te verzekeren vermoordde Alexander Caranus en Cleopatra, gaf hij Parmenion de opdracht Attalus uit de weg te ruimen en liet hij zijn neef Amyntas IV veroordelen. Zo werd Alexander de nieuwe koning, maar wel van een rijk dat op het punt stond in te storten, want de voornaamste bindingsfactor in het Macedonische rijk was Philippus II` persoonlijkheid. Nu die vermoord was, kwamen Thracië en Illyrië in opstand, begonnen de Geten en Tribballiërs een oorlog tegen Macedonië en zeiden Griekse stadstaten hun verdrag met Macedonië op, hierin gesteund door Perzisch goud. Alexander zou moeten bewijzen dat hij een nog groter heerser was dan zijn vader. Hij slaagde hierin en leidde zelfs Macedonische legers over de Indus tot in India.
*.
Op 8 november 1977 maakte de Griekse archeoloog Manolis Andronikos bekend dat hij de ongeschonden tombe van Philippus II in Vergina, Griekenland, had gevonden. Alhoewel de vondst op zich van groot archeologisch belang is, is de identificatie als de tombe van Philippus II omstreden.
*.
Literatuur: A.B. Bosworth, art. Philip II (382-336), in OCD³ (1996), p. 1161; P.G.J. de Boer, 'Alexander de Grote', (1982), p.12-29; Lucius Flavius Arrianus, 'Alexander de Grote', vert. van Anabasis Alexandri, (1999), Inleiding door Simone Mooij-Valk, p.37-39; Peter Bamm, 'Alexander de Grote, macht als noodlot',(1968), p.42-p.50.
A. ter Hoeve, geschiedenisscriptie Alexander de Grote; www.bertsgeschiedenissite.nl.

Uit dit huwelijk 2 zonen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Karanos						0	0
2	Ptolemaios						0	0

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia
2.	Genealogie van Klaus Dieter Luitjens, K.D. Luitjens
3.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

Vader: Phillipp II (Philipp II) van Macedonië1, zn. van Amyntas III van Macedonië en Eurydike van Lynkestis, geb. te Pella [Mac]1 in 382 BC1,1, koning van de Macedonen, ovl. (ongeveer 46 jaar oud) te Aigai [Mac]1 in 336 BC1 Hij wordt vermoord1, tr. (1) met zijn nicht Phila von Elymiotis2. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (3) met Audata van Illyrien3. Uit dit huwelijk een dochter, tr. (4) met Olympias van Epiros. Uit dit huwelijk 2 kinderen, tr. (5) met Meda . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (6) met Nikesopolis Nn. Uit dit huwelijk een zoon, tr. (7) met Kleopatra . Uit dit huwelijk een dochter, tr. (8) met Eurydike Nn. Uit dit huwelijk 2 zonen, tr. (9) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (2).

• Moeder:
  Philinna van Larisse¹, geb. circa 380 BC^1,1,1, ovl. (minstens 25 jaar oud) na 355 BC¹ Thessalische danseres uit Larisa¹.

relatie
met

Eurydike II van Macedonië, dr. van Amyntas IV van Macedonië en Kynana van Macedonië, geb. in 388 BC, ovl. (ongeveer 71 jaar oud) in 317 BC Zij wordt vermoord.


Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia
2.	Genealogie van Klaus Dieter Luitjens, K.D. Luitjens
3.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

Vader: Phillipp II (Philipp II) van Macedonië2, zn. van Amyntas III van Macedonië en Eurydike van Lynkestis, geb. te Pella [Mac]2 in 382 BC2,2, koning van de Macedonen, ovl. (ongeveer 46 jaar oud) te Aigai [Mac]2 in 336 BC2 Hij wordt vermoord2, tr. (1) met zijn nicht Phila von Elymiotis3. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (2) met Philinna van Larisse2. Uit dit huwelijk een zoon, tr. (4) met Olympias van Epiros. Uit dit huwelijk 2 kinderen, tr. (5) met Meda . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (6) met Nikesopolis Nn. Uit dit huwelijk een zoon, tr. (7) met Kleopatra . Uit dit huwelijk een dochter, tr. (8) met Eurydike Nn. Uit dit huwelijk 2 zonen, tr. (9) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (3).

• Moeder:
  Audata van Illyrien¹, dr. van Bardylis van Illyrien en Nn, geb. circa 380 BC^1,1,1, ze is prinses en een (tweede)vrouw, ovl. (minstens 22 jaar oud) na 358 BC^1,1.

tr. (1)
met

Amyntas IV van Macedonië², zn. van Perdiccas III van Macedonië en Nn, geb. in 368 BC^2,2,2, koning van de Macedonen tussen 359 BC en 375 BC, ovl. (minstens 32 jaar oud) tussen 336 BC en 335 BC² Hij wordt terecht gesteld².


Aantekeningen bij Amyntas IV van Macedonië.
Amyntas IV (Grieks:?µ??ta?) was koning van Macedonië van 359 v.Chr. tot 356 v.Chr, uit de dynastie van de Argeaden.
*.
Hij was een zoon van koning Perdiccas III en een kleinzoon van Amyntas III en Eurydice. Hij was ook een neef van Philippos II van Macedonië en Alexander III de Grote. Toen zijn vader stierf in een gevecht tegen de Illyriërs onder Bardylis, waarbij de Macedoniërs verpletterend verslagen werden, besteeg hij op nog zeer jonge leeftijd de troon. Zijn oom en de broer van Perdiccas III, Philippus II werd aangesteld tot zijn regent. Drie jaar later riep Philippus zichzelf uit tot koning van Macedonië; en zo werd Amyntas dus van de troon gestoten. Philippus werd vrijwel meteen erkend door de Macedonische volksvergadering en tot koning gekroond onder de titel Philippus II. Hij zag Amyntas IV kennelijk niet als een bedreiging en gaf hem zelfs zijn dochter ten huwelijk om hem tevreden te houden. Toen twintig jaar later Philippus stierf en Alexander hem opvolgde, was Amyntas uiteraard al ruim meerderjarig geworden en zag Alexander hem dus wel als een bedreiging. Alexander beschuldigde hem van samenzwering en liet hem daarom op traditionele wijze veroordelen en executeren.

Uit dit huwelijk een dochter:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Eurydike II	*-388		†-317		71	1	0

tr. (2)
met

Langaros van Agrai^1,1, vorst van de Agrainiers.


Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen
2.	Afgeschermd, Wikipedia
3.	Genealogie van Klaus Dieter Luitjens, K.D. Luitjens

Alexander III van Macedonië
Alexander III van Macedonië, geb. te Pella [Mac] op vrijdag 6 jul 356 BC, koning te Macedonië [Gri] in 336 BC, ovl. (33 jaar oud) te Babylon [Bab] op 10 jun 323 BC.

Aantekeningen bij Alexander III van Macedonië.
Alexander III de Grote (Pella, 21 juli 356 v.Chr.[1] — Babylon, 11 juni 323 v.Chr.[2]), (Aléxandros tritos o Makedón) was koning van Macedonië. Hij verenigde de elkaar bevechtende Griekse stadstaten (póleis) en veroverde onder meer Perzië en Egypte.
*.
Levensloop.
*.
Jeugd.
Alexander de Grote werd geboren in Pella als Alexander III, zoon van de Macedonische koning Philippus II en koningin Olympias. Volgens een legende werd hij niet verwekt door Philippus II, maar door Zeus. Alexander was zich hiervan bewust en buitte dit politiek uit door zich de zoon van Zeus te noemen.
Het ten noordoosten van het klassieke Griekenland gelegen Macedonië werd door de Grieken als half barbaars gezien. Alexanders moeder kwam uit Molossië, Epirus. Zowel Macedonië als Epirus werd bewoond door 'grens'-Grieken. Dat wil zeggen Grieken aan de andere kant van de Olympus. De inwoners waren beduidend minder geciviliseerd dan de Grieken in de stadstaten van het zuiden.
Zijn vader benoemde de filosoof Aristoteles tot zijn leermeester, van wie volgens sommigen zijn levenslange liefde voor poëzie (vooral Homerus) stamde. Hij en Alexander bleven lang bevriend, maar uiteindelijk (toen Alexander 30 jaar oud was) keerden ze zich tegen elkaar, waarop Alexander de vriendschap verbrak. Dit kwam omdat Alexanders vriend Callisthenes was overleden door een overdosis gif. (Callisthenes was de neef van Aristoteles. En zo dacht Aristoteles dat Alexander Callisthenes had vermoord).
De jonge Alexander kon uitstekend paardrijden en leidde op jonge leeftijd al een deel van zijn vaders leger ("de Punt": cavalerie) onder meer in de beslissende Slag bij Chaeronea (338 v.Chr.).
In 336 v.Chr. werd Philippus vermoord door Pausanias, een verontwaardigde jongeman die een van zijn minnaars was geweest. De moord was op de bruiloft van zijn dochter Cleopatra. Zowel Alexander als Olympias waren tegen de bruiloft, terwijl geen van hen beiden Philippus hadden vermoord. De moordenaar werd op diezelfde avond gedood. Er werd een onderzoek gestart door Aristoteles om de aanhangers te vinden. Pas in 330 v.Chr. was het onderzoek afgerond.
*.
Bevestiging van de macht in Griekenland.
Onder Philippus had Macedonië al diplomatiek en militair gezien de leiding gekregen over Griekenland definitief na de Slag bij Chaeronea. Toen de dood van Philippus de Grieken ter ore kwam, meenden zij dat onder diens onervaren zoon de Macedonische hegemonie snel zou eindigen, maar na een onverwachte inval van Alexander moesten zij zich toch weer onderwerpen. Hierbij richtte hij in Thebe een bloedbad aan. Daarvoor nog trok hij ten strijde tegen de opstandige gebieden Thracië en Illyrië, in het noorden van Macedonië. Alexander de Grote zou ook de meest bekende cynisme filosofiecynicus uit de oudheid ontmoet hebben in Athene, namelijk Diogenes van Sinope. Alexander vroeg hem of hij iets nodig had en Diogenes vroeg hem, een stapje opzij te doen, om hem het zonlicht niet te benemen.Bij zijn troonbestijging liet hij meteen zijn neef Amyntas IV veroordelen.
*.
Onderwerping van Perzië.
Rijk van Alexander de Grote bij zijn dood.In 334 v.Chr. begon Alexander aan zijn beroemde veldtocht tegen Perzië. De eerste twee jaar richtte hij zich op Perzië, dat toen een groot gebied beheerste in het Midden-Oosten. Zijn vader had al dit plan opgevat, terwijl ook de Grieken er warm voor liepen om eindelijk met de Perzische erfvijand af te rekenen. Alexander veroverde eerst Klein-Azië. In de ooit door Griekse kolonisten gestichte steden (zoals Halicarnassus) in Klein-Azië zou Alexander vaak als bevrijder worden gezien.
Hij versloeg een Perzisch legertje bij de rivier de Granicus en veroverde daarna stad na stad. Na anderhalf jaar (herfst 333 v.Chr.) versloeg hij de Perzen bij Issus. De Perzische koning liet zich in een engte lokken, tussen het gebergte en de zee, waar hij weinig had aan zijn numerieke overmacht; kwalitatief waren de Macedoniërs hem de baas.
Na Issos rukte Alexander op naar het zuiden, richting Libanon en Egypte om eerst deze gebieden te bezetten zodat de Perzen hem later niet in de rug konden aanvallen. Aan de voor de Libanese kust gelegen eilandstad Tyrus stelde hij een ultimatum om vrijwillig toegang te geven voor hem en zijn leger. De handelslieden van Tyrus hadden daar geen interesse in en waanden zich onaantastbaar op hun goed beveiligde eiland. Maar Alexander liet een dam aanleggen tot bij de stadsmuren en na een lange belegering wisten zijn soldaten de muren te veroveren. Woedend over het verzet dat Alexander veel tijd had gekost liet hij zijn manschappen de stad plunderen en verwoesten. De bevolking werd grotendeels uitgemoord en de overlevenden als slaaf verkocht. Hierna trok Alexander naar Jeruzalem dat hem na het inmiddels bekend geworden lot van Tyrus wijselijk vrije doortocht verleende. In Egypte werd Alexander als bevrijder ontvangen en kostte het hem niet veel moeite om zijn gezag te vestigen. Hij liet zich als nieuwe Farao eer bewijzen en liet de eerste plannen opstellen voor de bouw van de nieuwe stad Alexandrië aan de monding van de Nijl. Hierna richtte Alexander zich weer naar het oostelijke Perzische kernland om dit definitief te verslaan.
Hij rukte verder op naar het oosten, waar het kwam tot de Slag bij Gaugamela, op 1 oktober 331 v.Chr. Darius III werd weer verslagen, maar wist te ontkomen. Later werd hij alsnog vermoord door een van zijn eigen generaals. Daarna veroverde Alexander de Perzische steden Babylon en Persepolis, de gebieden Medië en Scythië en de steden Susa, Herat en Samarkand. Hij sloot een vriendschapsverbond met het koninkrijk Khorazm bij de Oxusrivier in 328 v.Chr, dat werd beschouwd als een woestijnachtig gebied. Bij archeologische opgravingen bleek echter dat in die tijd bij deze rivier een grote irrigatiecultuur bestond.
*.
De begroeting van Alexander in de Siwa Oase.
Toen Alexander in Egypte aankwam met zijn leger, werd hij binnengehaald als redder en tot Farao gekroond. Wie weet hoe de Farao gezien werd door de Egyptenaren, begrijpt dat Alexander in hun ogen vanaf dat moment de op aarde gereïncarneerde oppergod was. Dat de Grieken die Alexander vergezelden dat ongetwijfeld anders zagen, behoeft geen betoog.
In Egypte bevond zich diep in de woestijn een Oase met een wereldberoemd orakel. Dit orakel van Amon werd al eeuwen ook door Grieken bezocht om het hun vragen voor te leggen. De priesters daar spraken Grieks met die bezoekers. En het orakel was bekend komen te staan als het orakel van Zeus-Amon. Zeus was immers de oppergod, maar dan van de Grieken. Men caterde dus voor zijn klanten op een manier die de potentiële klanten aansprak.
Alexander besloot ook het Orakel van Zeus-Amon te bezoeken. Hij trok met een select groepje van makkers door de woestijn naar Siwa om zijn vraag aan het orakel voor te leggen. Bij aankomst van Alexander in Siwa werd hij begroet door de hogepriester met de Griekse woorden 'oh zoon van Zeus'. En aangezien Alexander de Farao van deze hogepriester was en als Farao de manifestatie van de oppergod Amon op Aarde, was die begroeting niet meer dan beleefd. Dit was het tweede moment waarop het lijkt dat Alexander als god begroet werd. Wederom een kwestie van plaatselijke gebruiken - niets anders dan een cultureel bepaald verschil, dat door de Grieken echter anders werd uitgelegd.
*.
Wat vroeg Alexander de Grote aan het Zeus-Amon orakel.
Overigens weet niemand, wat nu die vraag was die Alexander hier stelde aan Zeus-Amon. Hij ging helemaal alleen naar binnen en kwam later tevreden met het antwoord naar buiten. Maar hij heeft nooit aan iemand verteld, althans zover wij weten, wat zijn vraag nu was. Er is in de afgelopen 23 eeuwen veel gespeculeerd over die vraag. Misschien ligt het antwoord in de wijze waarop de Grieken over leven en dood dachten. Grieken leefden in hun idee voort door hun daden, die ook eeuwen later nog bezongen en beschreven werden. Het leven na de dood, het hiernamaals, was, in de Griekse gedachte, een gruwelijke wereld, waar een mens nog maar een schim, een zwak aftreksel was van zichzelf. Voortleven deed men alleen in heldendichten die verhaalden over iemands roemvolle daden. En een Griek streefde ernaar om zich in zo'n heldendicht voor eeuwen en eeuwen bezongen te zien.
Op grond van deze gedachte is het mogelijk, dat Alexander aan Zeus-Amon heeft gevraagd of hij 'eeuwig' zou voortleven. Gezien het feit dat hij met de verovering van het Perzische Rijk en het Egyptische Rijk, naast het Griekse Rijk wat hij van zijn vader geërfd had, de beroemdste mens van zijn tijd was, heeft het orakel zonder twijfel met een volmondig 'ja' geantwoord. En dat antwoord is juist gebleken. De roem van Alexander, en daarmee Alexander zelf, leeft nog steeds voort.
*.
Begin van het Hellenisme.
Het was Alexanders plan om Griekenland en Perzië niet alleen militair, maar ook cultureel te verenigen. Hij introduceerde aan zijn hof in de voormalige Perzische hoofdsteden Babylon, Persepolis en Susa Perzische kledij en gewoonten. Een ervan was de proskynesis, het zich in het stof werpen voor een een hogergeplaatste. De Grieken verafschuwden dit, wat Alexanders populariteit danig ondermijnde. Ook trouwde hij met enkele prinsessen uit het voormalige Perzische rijk, te weten Roxane van Bactrië, Darius' dochter Statira en Ochus' dochter Parysatis. Hoewel zijn beste vriend en erastes (minnaar) Hephaestion als de liefde van zijn leven wordt beschouwd, verwekte Alexander bij Roxane vermoedelijk Alexander IV ("Aegus") (323 - 309 v.Chr.). Hij had ook nog een bastaardzoon, Herakles (327 - 309 v.Chr.). Tevens dwong Alexander veel van zijn officieren met Perzische vrouwen te trouwen.
*.
India.
Alexander de Grote op een munt (ca. 325 v.Chr.)In 327 v.Chr. trok Alexander naar India. Hij wilde "tot het einde van de wereld" zijn tocht voortzetten, wat, zo meende hij, bij de uitmonding van de Ganges was. Hij versloeg bij de rivier de Hyadaspes in de Punjab, die tegenwoordig Jhelum heet, de Indiase vorst Porus, maar uiteindelijk weigerden zijn soldaten verder te gaan vanwege de maandenlange tropische regenval. De dramatische terugtocht, onder meer door de Gedrosische woestijn in het Afghaans-Iraanse grensgebied, kostte duizenden van zijn mannen het leven.
Rond deze tijd stierf Alexanders beroemde paard Bucephalus ("koeienkop"), waarover de legende ging dat het afstamde van de woeste paarden van Diomedes, getemd door Herakles in zijn achtste werk.
*.
Alexanders dood.
Alexander maakte plannen voor veldtochten naar het Arabische schiereiland en tegen Carthago, maar in 323 v.Chr. stierf hij op 32-jarige leeftijd in het paleis van Nebukadnezar II in Babylon aan een plotselinge koorts. Mogelijk is een overdosis nieskruid dat in die tijd dikwijls werd voorgeschreven tegen psychische aandoeningen, hem fataal geworden.
Een andere gedachte is dat Alexander, die voor hij deze laatste keer Babylon binnentrok, verbleef in een kamp in de moerassen rond Babylon, een aandoening aan zijn longen heeft opgelopen. Dit zou hebben geresulteerd in een longontsteking, die hem fataal is geworden. Voor de theorie van de longontsteking pleit ook het feit dat Alexander enige tijd daarvoor een pijl in zijn borstkas had gekregen bij de verovering van een stad. Alexander was vanzelfsprekend zelf met zijn generaals en soldaten de muur overgeklommen om de stad te veroveren en had daarbij de verwonding opgelopen. Daarvan leek hij te zijn genezen, maar het is niet onmogelijk dat zijn longen toch een zwakke plek waren gebleven.
Rond Alexanders dood zijn veel raadsels, waarvan sommigen aan de legendevorming van Alexander als god hebben bijgedragen. Zo is er het verhaal dat de balsemers van zijn lichaam pas dagen na zijn dood, terwijl de generaals vochten over de erfenis van Alexander, bij zijn lichaam kwamen. Maar dat dit vreemd genoeg, in het zeer warme Babylon, niet aan het ontbinden was. Indien Alexander een tijd schijndood is geweest, of in coma lag, zou dat verklaren waarom het ontbindingsproces nog niet in gang was gezet. De veer die voor Alexanders mond was gehouden om te kijken of hij nog ademhaalde, had niet bewogen. Maar als hij bijvoorbeeld een longontsteking heeft gehad, kan zijn ademhaling zeer oppervlakkig en moeilijk waarneembaar zijn geweest. Het goddelijke is dus in twijfel te trekken, naar alle waarschijnlijkheid was het een gebrek aan medische kennis van die tijd.
*.
Na zijn dood.
Bij zijn overlijden strekte Alexanders rijk zich in oost-westelijke richting zo'n 4000 km uit. De grote afstanden droegen, samen met het feit dat het in relatief korte tijd tot stand was gekomen, bij aan het snelle uiteenvallen ervan. In eerste instantie werd er een soort staatsraad gevormd, bestaande uit de voornaamste generaals van Alexander, zijn moeder, zijn halfbroer Philippus Arrhidaeus en enkele raadgevers, om de zaken waar te nemen voor de beoogde opvolger Alexanders jonge zoon Alexander IV. Al snel trokken de sterkste generaals de werkelijke macht naar zich toe. Deze generaals bekend als de "Diadochen", bevochten elkaar hevig, wat uiteindelijk ook velen in Alexanders omgeving het leven kostte: zijn moeder Olympias, zijn vrouw Roxane (Perzisch: Rhoxane), zijn zoons Alexander IV en Heracles, zijn zus Cleopatra, zijn halfzus Eurydice, zijn halfbroer Philippus Arrhidaeus en de meeste van zijn hoogste officieren werden uiteindelijk vermoord. In eerste instantie viel zijn rijk uiteen in vier delen, na verdere ontwikkelingen drie en uiteindelijk twee.
*.
Legendevorming.
Alexander tijdens de Slag bij Issus (333 v. Chr) vechtend tegen Koning Darius III (niet zichtbaar), detail van de AlexandermozaïekDe legendevorming rond Alexander de Grote is aanzienlijk. Hierboven is al genoemd zijn zogenaamde afstamming van Zeus. Tevens zou het Orakel van Delphi hem onoverwinnelijk genoemd hebben. In Europa en delen van het westen van Azië wordt hij veelal als held en geniaal veldheer gezien, maar in Iran geldt hij als vernietiger van hun eerste grote rijk en verwoester van Persepolis. Uit vele culturen, van de Britse tot verschillende culturen in Zuidoost Azië, zijn legenden over hem bewaard gebleven, waarin hij dan soms wordt afgebeeld als lokale vorst.
Bij de Minangkabau van West-Sumatra bestaat een legende dat één van zijn nakomelingen met zijn boot op de Gunung Merapi bleef steken (toen alleen met de top boven de zee uitstekend). Zijn nakomelingen bevolkten later de Minanglanden, zo vertelt de legende. De koningen van de Minangkabau claimden afstamming van Iskandar Zulkarnain (zie hieronder).
In het oosten wordt hij vaak als "Iskander" aangeduid. Onder de klassieke geschiedschrijvers die over zijn veldtochten verhalen zijn Arrianus, Plutarchus en Quintus Curtius. Beroemd is ook zijn methode om de legendarische Gordiaanse knoop te ontwarren, te weten met zijn zwaard. Alexander wordt in de Koran (Soera De Nachtreis, Vers 82) Dhoulkarnain (de tweehoornige) genoemd.
*.
Van Alexander wordt beweerd, dat hij het scheren zou ingevoerd hebben, opdat tegenstanders zijn soldaten tijdens het gevecht niet bij de baard zouden kunnen grijpen. Scheren zou in zijn leger uitgevoerd zijn met de wapens. Afbeeldingen tonen Alexander zonder baard, terwijl Griekse helden en Goden dikwijls baarden dragen.
*.
Alexanders karakter.
Oude geschriften over Alexander zijn weinig objectief, bedoeld òf om hem op te hemelen òf om hem door het slijk te halen, zodat we weinig zeker weten over zijn karakter. Zo vermoordde hij zijn vriend Cleitus tijdens een ruzie bij een drinkgelag, iets waar hij later veel spijt van had. Ook liet hij Philotas en diens vader Parmenion vermoorden, die weigerden details van een samenzwering tegen hem te onthullen, maar dat kan ook als verstandig worden aangemerkt. De filosoof Anaxarchos zou, toen Alexander zichzelf te veel als god begon te zien, gezegd hebben, wijzende op zijn bloedende vinger: "Zie hier het bloed van een sterveling, niet van een god." In andere versies van het verhaal zou Alexander dit juist zelf hebben gezegd tegen een overdreven onderdanige soldaat.
Recent is men meer gaan letten op de negatieve kanten van Alexander: vooral A.B. Bosworth was hier als wetenschapper zeer belangrijk:.
"We moeten ophouden ons Alexander voor te stellen als Alexander "de Grote": de jonge, charismatische veroveraar, die de wereld wou vergrieksen en cultuur brengen, en waarover zoveel anekdotes bestaan; eerder moeten we ons hem voorstellen als een brutale vechtjas, die talloze stammen op zijn weg uitmoordde, zich op talloze zuippartijen ziek dronk en daarop agressief werd. Hij was zonder een greintje respect voor de onderworpen gebieden; zijn beleid beperkte zich tot genadeloze repressie en miste elke visie op lange termijn. Wie zich niet onvoorwaardelijk onderwierp, hoefde vaak niet meer op genade te rekenen, wat de anekdotes dan ook vertellen. Bijvoorbeeld bij de verovering van Tyrus werd bijna de gehele bevolking uitgemoord omdat de stad zich verzette tegen annexatie. Ook het lot van Persepolis was niet beter. In Griekenland zelf was het lot van een opstandige stad trouwens even gruwelijk zoals bij de verwoesting van Thebe bleek. De vergelijking met Attila de Hun of Dzjengis Khan, berucht om hun wreedheid, is misschien dan ook meer op zijn plaats dan die met de blonde halfgod. Alexander "de Gruwelijke" is misschien wel meer op zijn plaats.".
Aldus de mening van Bosworth. Volgens andere historici moet men dit echter in de context van die tijd zien. Veroveraars en machthebbers waren nooit mensen die het bij het opbouwen van een imperium nauw met de 'mensenrechten' namen en daarbij genadeloos voor tegenstanders en onwilligen waren. In een volgende fase, als het Imperium eenmaal tot stand is gekomen, komt er door een sterk centraal gezag pas ruimte voor handel en kunst om tot bloei te komen.
Alexander wordt als leerling van Aristoteles en door de beelden die van hem als Griekse halfgod zijn gemaakt in de beeldvorming vooral gezien als de stichter van het Hellenisme. Dat kwam echter pas na zijn dood tot volle wasdom. Ook na de dood van Dzjengis Khan brak onder diens opvolgers een bloeiperiode voor het veroverde rijk aan.
*.
Nog steeds omstreden blijft Alexanders seksuele geaardheid; was hij hetero-, homo of biseksueel? Niet alleen trouwde hij drie keer met een vrouw, tevens hield Alexander er diverse vriendjes op na. Hephaestion zou in Alexanders wereld de meest dierbare persoon in zijn leven zijn. Maar ook dit moeten we in de tijdsgeest plaatsen; in het oude Griekenland (en dus in Alexander's tijd ook Makedonië) was de mannen-, of beter gezegd de knapenliefde een normale zaak. Opmerkelijk zou dan wel zijn dat Hephaestion altijd zoveel voor hem is blijven betekenen.
*.
Alexanders erfenis.
Alexanders veroveringen leidden tot een grote verspreiding van de Griekse taal en cultuur, tot in India toe. Hier kan men nog de Griekse invloed zien in bijvoorbeeld beeldhouwwerk en architectuur. De periode na zijn dood wordt dan ook het Hellenistische tijdperk genoemd. Andersom werden ook de Grieken beïnvloed door wat zij in het Oosten aantroffen, bijvoorbeeld door de Babylonische astrologie, religies en andere oosterse cultuuruitingen.
*.
Invloed van Alexander.
Maar ook begonnen de nieuwe Griekse machthebbers de weelderige levensstijl van de oosterse potentaten te imiteren wat vroeger onder de Grieken zeker afgekeurd zou zijn. Het koningschap nam ook een goddelijk air aan. Dit was gebruikelijk in Perzië en Egypte waar de koning gezien werd als een levende god op de troon. Dit aspect kwam via het hellenisme ook terecht bij de latere Romeinse keizers die tenslotte ook goddelijke eer opeisten.
Alexander was ook van grote invloed op de economie. Zo stimuleerde hij de handel door havens en wegen aan te leggen en nieuwe steden te stichten. Ook van belang was de economische impuls die uitging van de verdeling van de Perzische kostbaarheden, die daarvoor nutteloos in schatkelders hadden gelegen. Hij liet namelijk een groot gedeelte van de Perzische schatkist omsmelten en tot muntgeld slaan en stimuleerde zo flink de geldeconomie.
Ten slotte waren Alexanders tochten feitelijk ook wetenschappelijke expedities, op onder meer geografisch, geschiedkundig en biologisch gebied. Hiervan profiteerde bijvoorbeeld Aristoteles die geregeld verslagen over voordien onbekende zaken toegestuurd kreeg. Hierdoor werd het Griekse wereldbeeld aanzienlijk verruimd.
Tijdens zijn regering werden er vele steden naar hem genoemd, waarvan Alexandrië in Egypte de bekendste is. Ook van grote betekenis was dat door de hellenisering van het Midden-Oosten het Grieks als lingua franca gebruikt werd waardoor rond het begin van de jaartelling de meeste bewoners dit konden verstaan. Hierdoor kon het jonge christendom zich snel verspreiden en wortel schieten.
*.
Trivia.
*.
Fictie.
- Louis Couperus, Iskander, de roman van Alexander de Grote Nijgh & van Ditmar mcmxxiv 3e druk.
- Valerio Massimo Manfredi, Alexander De Grote (2004 Luithingh Sijthoff B.V, Amsterdam).
- Doeschka Meijsing, De tweede man, roman rond de historische Alexander de Grote en een hedendaagse persoon met dezelfde naam (2000).
- Willem Jan Otten, Alexander. Tragedie van het succes in vier bedrijven, toneelstuk over Alexanders jacht op Dareios. Het Toneel Speelt, 2006.
- Mary Renault, Fire from Heaven, London: Longman Group (1970) (Vuur uit de hemel, Van Holkema en Warendorf).
- Mary Renault, The Persian boy, London: Longman Group (1972) (De Perzische jongen, Van Holkema en Warendorf).
*.
Films.
De bekendste film over Alexander de Grote is Oliver Stone's productie "Alexander" uit 2004 met onder andere Colin Farrell in de titelrol, en verder met onder meer Angelina Jolie, Val Kilmer, Jared Leto, Christopher Plummer en Anthony Hopkins in de voornaamste rollen.
*.
Muziek.
Het laatste nummer van het album "Somewhere in time" van Iron Maiden (1986) heet "Alexander the Great", de tekst bestaat uit een uittreksel uit zijn daden.
*.
Externe links.
- Alexander the Great of Macedonia: from history to eternity.
- Plutarchus: The Life of Alexander.
- Alexander in de archeologie.
- Genealogie van Alexander.
- Biografie van Alexander met de nadruk op zijn mannelijke geliefden.
*.
Bronnen, noten en/of referentiesBronnen, noten en/of referenties:.
Voetnoten.
1. Plutarchus, Alexander 3.5-8. N.G.L. Hammond, Sources for Alexander the Great: An Analysis of Plutarch's Life and Arrian's Anabasis Alexandrou, Cambridge, 1993, pp. 18-20.
2. J. Lendering, A contemporary Babylonian account of the death of Alexander, Livius.org (2002-2008).
*.
Literatuur.
- Lucius Flavius Arrianus, Alexander de Grote; het verhaal van zijn verovering van het Perzische rijk. Amsterdam: Ambo, 2005. ISBN 90 263 1922 3.
- Johann Gustav Droysen, Alexander de Groote. Den Haag: Boek en Periodiek, 1946.
- Robin Lane Fox, Alexander de Grote. Amsterdam: Agon, 1993. ISBN 90 5157 146 1.
- Jona Lendering, Alexander de Grote. De ondergang van het Perzische Rijk. Amsterdam: Atheneum, 2004. ISBN 90 253 3144 0.

Vader: Phillipp II (Philipp II) van Macedonië1, zn. van Amyntas III van Macedonië en Eurydike van Lynkestis, geb. te Pella [Mac]1 in 382 BC1,1, koning van de Macedonen, ovl. (ongeveer 46 jaar oud) te Aigai [Mac]1 in 336 BC1 Hij wordt vermoord1, tr. (1) met zijn nicht Phila von Elymiotis2. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (2) met Philinna van Larisse1. Uit dit huwelijk een zoon, tr. (3) met Audata van Illyrien3. Uit dit huwelijk een dochter, tr. (5) met Meda . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (6) met Nikesopolis Nn. Uit dit huwelijk een zoon, tr. (7) met Kleopatra . Uit dit huwelijk een dochter, tr. (8) met Eurydike Nn. Uit dit huwelijk 2 zonen, tr. (9) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (4).

• Moeder:
  Olympias van Epiros, dr. van Neoptolemos I van Epiros en Nn, geb. circa 375 BC, regent te Epiros [Mac] in 325 BC, regen te Macedonië [Gri] van 323 BC tot 316 BC, koningin van de Macadonen en de Molossen, ovl. (ongeveer 59 jaar oud) in 316 BC Zij wordt vermoord.

tr. (1)
met

Roxane van Sogdiane³, dr. van Oxyartes van Sogdiane en Nn, geb. in 341 BC^3,3,3, ze wordt vermoord tussen 310 BC en 309 BC, ovl. (minstens 31 jaar oud) tussen 310 BC en 309 BC^3,3, begr. te Amphipolis [Gri].

Uit dit huwelijk 2 kinderen:³

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Nn						0	0
2	Alexander IV						0	0

tr. (2)
met

Strateira van Perzië³, dr. van Dareios III van Perzië en Strateira van Perzië, geb. tussen 345 BC en 340 BC^3,3,3, zij wordt gedood door Roxan in 323 BC, ovl. (hoogstens 22 jaar oud) in 323 BC^3,3.

Uit dit huwelijk een dochter:³

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Aesopia						1	1

tr. (3)
met

Parysatis van Perzië, dr. van Artaxerxes III van Perzië en Nn van Perzië, geb. tussen 345 BC en 340 BC, ze wordt vermoord in 323 BC, ovl. (hoogstens 22 jaar oud) in 323 BC.

tr. (4)
met

Barsinoe van Baktrien, dr. van Artabazos II van Daskyleion en Nn, tr. (2) met Mentor van Rhodos. Uit dit huwelijk geen kinderen³, tr. (3) met Memnon van Rhodos. Uit dit huwelijk geen kinderen³.

Uit dit huwelijk een zoon:³

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Herakles						0	0

tr. (5)
met

Dkhti ³, dr. van Subhuti en Nn.

Uit dit huwelijk een zoon:³

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Sophytes	*-327		†-294		33	1	1

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia
2.	Genealogie van Klaus Dieter Luitjens, K.D. Luitjens
3.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

Dossier:

Vader: Phillipp II (Philipp II) van Macedonië1, zn. van Amyntas III van Macedonië en Eurydike van Lynkestis, geb. te Pella [Mac]1 in 382 BC1,1, koning van de Macedonen., ovl. (ongeveer 46 jaar oud) te Aigai [Mac]1 in 336 BC1 Hij wordt vermoord1, tr. (1) met zijn nicht Phila von Elymiotis2. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (2) met Philinna van Larisse1. Uit dit huwelijk een zoon., tr. (3) met Audata van Illyrien3. Uit dit huwelijk een dochter., tr. (4) met Olympias van Epiros. Uit dit huwelijk 2 kinderen., tr. (5) met Meda . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (7) met Kleopatra . Uit dit huwelijk een dochter., tr. (8) met Eurydike Nn. Uit dit huwelijk 2 zonen., tr. (9) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (6).

• Moeder:
  Nikesopolis Nn.

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia
2.	Genealogie van Klaus Dieter Luitjens, K.D. Luitjens
3.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

Vader: Phillipp II (Philipp II) van Macedonië1, zn. van Amyntas III van Macedonië en Eurydike van Lynkestis, geb. te Pella [Mac]1 in 382 BC1,1, koning van de Macedonen., ovl. (ongeveer 46 jaar oud) te Aigai [Mac]1 in 336 BC1 Hij wordt vermoord1, tr. (1) met zijn nicht Phila von Elymiotis2. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (2) met Philinna van Larisse1. Uit dit huwelijk een zoon., tr. (3) met Audata van Illyrien3. Uit dit huwelijk een dochter., tr. (4) met Olympias van Epiros. Uit dit huwelijk 2 kinderen., tr. (5) met Meda . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (6) met Nikesopolis Nn. Uit dit huwelijk een zoon., tr. (8) met Eurydike Nn. Uit dit huwelijk 2 zonen., tr. (9) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (7).

• Moeder:
  Kleopatra .

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia
2.	Genealogie van Klaus Dieter Luitjens, K.D. Luitjens
3.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

Vader: Phillipp II (Philipp II) van Macedonië1, zn. van Amyntas III van Macedonië en Eurydike van Lynkestis, geb. te Pella [Mac]1 in 382 BC1,1, koning van de Macedonen., ovl. (ongeveer 46 jaar oud) te Aigai [Mac]1 in 336 BC1 Hij wordt vermoord1, tr. (1) met zijn nicht Phila von Elymiotis2. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (2) met Philinna van Larisse1. Uit dit huwelijk een zoon., tr. (3) met Audata van Illyrien3. Uit dit huwelijk een dochter., tr. (4) met Olympias van Epiros. Uit dit huwelijk 2 kinderen., tr. (5) met Meda . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (6) met Nikesopolis Nn. Uit dit huwelijk een zoon., tr. (7) met Kleopatra . Uit dit huwelijk een dochter., tr. (9) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (8).

• Moeder:
  Eurydike Nn.

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia
2.	Genealogie van Klaus Dieter Luitjens, K.D. Luitjens
3.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

Vader: Phillipp II (Philipp II) van Macedonië1, zn. van Amyntas III van Macedonië en Eurydike van Lynkestis, geb. te Pella [Mac]1 in 382 BC1,1, koning van de Macedonen., ovl. (ongeveer 46 jaar oud) te Aigai [Mac]1 in 336 BC1 Hij wordt vermoord1, tr. (1) met zijn nicht Phila von Elymiotis2. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (2) met Philinna van Larisse1. Uit dit huwelijk een zoon., tr. (3) met Audata van Illyrien3. Uit dit huwelijk een dochter., tr. (4) met Olympias van Epiros. Uit dit huwelijk 2 kinderen., tr. (5) met Meda . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (6) met Nikesopolis Nn. Uit dit huwelijk een zoon., tr. (7) met Kleopatra . Uit dit huwelijk een dochter., tr. (9) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (8).

• Moeder:
  Eurydike Nn.

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia
2.	Genealogie van Klaus Dieter Luitjens, K.D. Luitjens
3.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

• Vader:
  Amyntas IV van Macedonië¹, zn. van Perdiccas III van Macedonië en Nn, geb. in 368 BC^1,1,1, koning van de Macedonen tussen 359 BC en 375 BC, ovl. (minstens 32 jaar oud) tussen 336 BC en 335 BC¹ Hij wordt terecht gesteld¹, tr.

• Moeder:
  Kynana (Kyana) van Macedonië², dr. van Phillipp II van Macedonië en Audata van Illyrien, geb. in 355 BC^2,2, ovl. (ongeveer 33 jaar oud) in 322 BC² Ze wordt vermoord door Olymias I², begr. te Aigai [Mac]², tr. (2) met Langaros van Agrai². Uit dit huwelijk geen kinderen.

relatie
met

Philipp III van Macedonië, zn. van Phillipp II van Macedonië en Philinna van Larisse, geb. in 359 BC, koning van te Macedonië [Gri] tussen 1 6323 BC en zaterdag 25 dec 317 BC, ovl. (ongeveer 41 jaar oud) te Pydna [Mac] op zaterdag 25 dec 317 BC Hij wordt vermoord.


Aantekeningen bij Philipp III van Macedonië.
Philippus III bijgenaamd Arrhidaeus, (ca. 359 v.Chr. - 25 december 317 v.Chr.) was koning van Macedonië van 10 juni 323 v.Chr. tot aan zijn dood. Zijn geboortenaam was Arrhidaeus, maar hij nam de naam Philippus aan toen hij de troon besteeg. Hij was een bastaardzoon van Philippus II van Macedonië bij Philinna van Larissa, een Thessalische danseres.
*.
Volgens het relaas van Plutarchus werd hij zwakzinnig en epileptisch na een poging tot vergiftiging door zijn vaders echtgenote Olympias, die elke mogelijke rivaal voor haar zoon Alexander uit de weg wilde ruimen. Omdat hij als gevolg van deze aanslag leed aan epileptische aanvallen, kreeg zijn halfbroer voorrang op de troon bij het overlijden van hun vader. Na de dood van Alexander (323 v.Chr.) werd hij tot diens opvolger gekozen, samen met zijn neefje Alexander Aegus (het toen nog ongeboren zoontje van Alexander de Grote). Philippus’ echtgenote Eurydice, een intelligente vrouw, was een doorn in het oog van Olympias.
*.
Omdat het duidelijk was dat hij kinderloos zou sterven en Alexander IV nog maar een kind was, grepen de generaals van Alexander hun kans. Het kwam tot een grootschalig conflict tussen de generaals van Alexander de Grote: Antigonus Monophthalmus, Cassander, Seleucus Nicator, Lysimachus, Nearchos, Ptolemaeus Soter en Polyperchon (een beschermeling van Olympias, de moeder van Alexander de Grote). Om haar kleinzoon Alexander IV alléén op de troon te krijgen, liet Olympias in 317 v.Chr. Philippus Arrhidaeus vermoorden.


Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia
2.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

• Vader:
  Perdiccas III van Macedonië¹, zn. van Amyntas III van Macedonië en Eurydike van Lynkestis, geb. ^1,1,1, ovl. ^1,1, tr.

• Moeder:
  Nn ¹.

tr.
met

Kynana (Kyana) van Macedonië², dr. van Phillipp II van Macedonië en Audata van Illyrien, geb. in 355 BC^2,2, ovl. (ongeveer 33 jaar oud) in 322 BC² Ze wordt vermoord door Olymias I², begr. te Aigai [Mac]², tr. (2) met Langaros van Agrai². Uit dit huwelijk geen kinderen.

Uit dit huwelijk een dochter:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Eurydike II	*-388		†-317		71	1	0

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia
2.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

relatie
met

Nn .

Uit deze relatie een dochter:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Audata	*-380		†-358		22	1	1

relatie
met

Bardylis van Illyrien, koning te Illyrië [Ill].

Uit deze relatie een dochter:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Audata	*-380		†-358		22	1	1

tr.
met

Perdiccas III van Macedonië¹, zn. van Amyntas III van Macedonië en Eurydike van Lynkestis, geb. ^1,1,1, ovl. ^1,1.


Aantekeningen bij Perdiccas III van Macedonië.
Perdiccas III (in het Oudgrieks: ?e?d???a?) was koning van Macedonië van 365 tot 359 v.Chr. Hij volgde zijn broer Alexander II op.
*.
Hij was de zoon van Amyntas III en Eurydice. Hij was nog een kind toen Alexander II gedood werd door Ptolemaeus I, die daarna als koning regeerde. Perdiccas doodde Ptolemaeus op zijn beurt en besteeg vervolgens de troon.
*.
Perdiccas werd gedood in een gevecht tegen Bardylis, koning van de Illyriërs, en werd opgevolgd door zijn nog jonge zoon, Amyntas IV. Amyntas verloor vervolgens de troon aan Philippos II, de jongere broer van Perdiccas.

Uit dit huwelijk een zoon:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Amyntas IV	*-368		†-336		32	1	1

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia

tr.
met

Kynana (Kyana) van Macedonië¹, dr. van Phillipp II van Macedonië en Audata van Illyrien, geb. in 355 BC^1,1, ovl. (ongeveer 33 jaar oud) in 322 BC¹ Ze wordt vermoord door Olymias I¹, begr. te Aigai [Mac]¹, tr. (1) met haar neef Amyntas IV van Macedonië², zn. van Perdiccas III van Macedonië en Nn. Uit dit huwelijk een dochter.


Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen
2.	Afgeschermd, Wikipedia

tr.
met

Phillipp II (Philipp II) van Macedonië1, zn. van Amyntas III van Macedonië en Eurydike van Lynkestis, geb. te Pella [Mac]1 in 382 BC1,1, koning van de Macedonen, ovl. (ongeveer 46 jaar oud) te Aigai [Mac]1 in 336 BC1 Hij wordt vermoord1, tr. (1) met zijn nicht Phila von Elymiotis2. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (2) met Philinna van Larisse1. Uit dit huwelijk een zoon, tr. (3) met Audata van Illyrien3. Uit dit huwelijk een dochter, tr. (4) met Olympias van Epiros. Uit dit huwelijk 2 kinderen, tr. (5) met Meda . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (6) met Nikesopolis Nn. Uit dit huwelijk een zoon, tr. (7) met Kleopatra . Uit dit huwelijk een dochter, tr. (8) met Eurydike Nn. Uit dit huwelijk 2 zonen.

Aantekeningen bij Phillipp II van Macedonië.
Philippus II van Macedonië was een koning van Macedonië van 359 tot 336 v. Chr, uit het huis der Argeaden. Hij werd in 382 v. Chr. geboren in Pella als jongste zoon van Amyntas III van Macedonië en diens tweede vrouw Eurydice, een Illyrische prinses. Zijn broers waren Perdiccas III en kroonprins Alexander II van Macedonië en hij was oom van Amyntas IV. Hij was vader van Alexander III, later bekend als Alexander de Grote, en Cleopatra, die hij beiden had verwekt bij Olympias. Hij was ook vader van de latere koning Philippus III van Macedonië, die hij bij een bijvrouw verwekte. Philippus was een directe afstammeling van alle koningen van Macedonië, van Perdiccas I van Macedonië tot en met Alexander I van Macedonië. Tevens was hij kleinzoon van Arrhidaeus, en daarmee achterkleinzoon van de vijfde zoon van Alexander I. Hij had ook een zus, Eurynoe, en een zwager, genaamd Ptolemaeus I.
*.
Jeugd en verblijf in Thebe.
Hij werd in 382 v.Chr. in Pella geboren als jongste zoon van Amyntas III en diens tweede vrouw Eurydice. Zijn moeder, die had leren lezen en schrijven aan het Macedonische hof, onderwees hem en gaf hem een gezonde opvoeding en een hoop kennis mee die hem later van pas zouden komen. Mogelijk kreeg hij net als zijn zoon ook een zeer goede militaire training. Philippus II werd al gauw een zelfverzekerde jongeman die misschien een grote koning zou worden. Toen hij geboren werd, werd Macedonië steeds zwakker ten gevolge van interne conflicten en toen in 370 v. Chr. zijn vader stierf, werd Philippus' oudste broer Alexander II minderjarig koning van Macedonië. Ptolemaeus werd tot zijn regent benoemd, maar Alexander en Ptolemaeus kregen hevige ruzie wat ontaardde in een burgeroorlog in 369 v. Chr. De Thebaanse generaal Pelopidas regelde een vredesverdrag en om er zeker van te zijn dat ze zich er beiden aan zouden houden nam Pelopidas dertig zonen van belangrijke personen, en Philippus zelf, in gijzeling mee naar Thebe. Daar werd Philippus goed behandeld, maakte hij kennis met de nieuwste strijdtactieken en wapenuitrustingen van Epaminondas en kreeg hij een gedegen opleiding. Uiteindelijk vermoordde Ptolemaeus Alexander alsnog en besteeg de troon. Philippus' oudere broer Perdiccas III pleegde daarop een staatsgreep en vermoordde Ptolemaeus. In 359 v. Chr. leed Perdiccas een gigantische nederlaag tegen de Illyriërs onder koning Bardylis, waarna zijn minderjarige zoon Amyntas IV koning werd en Macedonië zich op een dieptepunt bevond. Philippus was ondertussen teruggekeerd naar Macedonië en had al onder de regering van zijn broer een hoop ambten bekleed, een eigen leger gekregen en zelfs een groot deel van Oost-Macedonië bestuurd, en werd 24 jaar oud tot regent van Amyntas benoemd. Macedonië was op dat moment gigantisch verzwakt. Decennia van burgeroorlogen, intriges en moordaanslagen hadden het politieke bestuurssysteem ondermijnd, de militaire kracht van Macedonië zwaar doen afnemen en voor een grote economische terugval gezorgd, waardoor het tijdens Archelaus I eens machtige koninkrijk een wrak geworden was. Tevens stroomden van alle kanten vijanden binnen, zoals de noordelijke Balkanstammen, maar bovenal de Illyriërs die grote delen van het noorden bezet hadden en het zuiden geplunderd en waarvan gedacht werd dat ze spoedig heel Macedonië; veroverd zouden hebben. Ook had de dood van Perdiccas ervoor gezorgd dat een aantal troonpretendenten weer hoop kregen: Argaeus, die tijdelijk koning was geweest en steun kreeg van Athene, en diens broer Pausanias, die steun kreeg van Cotys, de koning van Odrysië. Ook was Macedonië sinds de moord op Archelaus I van Macedonië; feitelijk verdeeld in een noordelijk deel waar bergkoninkrijkjes lagen en een laaggelegen zuidelijk deel waar de koning wel de macht had en waren een hoop Macedonische stammen vrijwel volledig autonoom geworden en waren ze nog maar los verbonden met de koning.
*.
Philippus de koning.
Na een paar maanden regent te zijn geweest, riep Philippus zich in 359 v. Chr. uit tot koning en stootte zijn neef van de troon. Datzelfde jaar nog werd hij erkend door de Macedonische legervergaderingen als nieuwe koning. Hij zag zijn jonge neef niet als bedreiging en om hem tevreden te houden gaf hij hem de hand van zijn dochter. Op dit voor Macedonië cruciale moment toonde Philippus zich een kundig strateeg, bestuurder en diplomaat. Hij schakelde alle troonpretendenten uit, creëerde weer een sterk centraal bestuur, maakte een einde aan de invloed van lokale machthebbers, versloeg alle indringers en wist na een aantal veldslagen waarin hij de Illyriërs compleet afslachtte hen helemaal naar huis te verdrijven. Ook versloeg en doodde hij Bardylis, die verantwoordelijk was voor de dood van zijn broer Perdiccas III en bracht generaal Parmenion de Illyrische koning Grabus een gigantische nederlaag toe. Hij slaagde er ook in het noorden en andere grensgebieden weer bij het rijk te voegen, voor een sterke politieke eenheid te zorgen en een einde te maken aan de economische achteruitgang. Zelfs zorgde hij weer voor grote economische bloei en het weer vullen van de schatkist en probeerde hij om hiermee en met zijn kennis, een hoop hulpmiddelen en de hulp van zijn slimme generaals zoals Parmenion, het leger weer in net zo'n machtige oorlogmachine te veranderen als uit de tijd van Archelaus I van Macedonië. Philippus rekende ondertussen ook met de laatste twee troonpretendenten af: Cotys werd vermoord en zijn opvolger liet in ruil voor geld Pausanias executeren. Athene stuurde Argaeus met een vloot en leger naar Macedonië, maar de expeditie liep uit op een ramp en Argaeus werd verslagen en gevangen genomen. Philippus was nu alleenheerser van een verenigd koninkrijk dat weer een sterke politieke eenheid vormde, een krachtig bestuurssysteem had en over grote rijkdom en een van de machtigste legers van de wereld beschikte. Hij liet tevens de infrastructuur herstellen en maakte op alle andere punten Macedonië weer tot de grootmacht uit de tijd van Archelaus I van Macedonië. Hij zette diens bewind en de bloei van destijds voort en zorgde voor een nog grotere groei van de rijkdom en macht van Macedonië. Zo werd Macedonië succesvoller en machtiger dan ooit tevoren. Philippus liet veel wegen aanleggen, bevorderde de handel en ontdekte ook een hoop mijnen, waardoor hij veel munten kon laten slaan en zich nog meer rijkdom verwierf.
*.
Philippus II versterkte ook de banden met alle Macedonische stammen, zorgde ervoor dat hij weer een hoop invloed op ze kreeg en dat ze hun autonomie verloren. Hij bevorderde ook de verstedelijking door een hoop steden te bouwen en door semi-nomadische stammen ertoe aan te zetten zich aan beroepen in de stad of aan het boerenbestaan te wijden. Philippus II zorgde ook voor minder misdaad, een goed rechtssysteem, goeie wetten en rust en orde in Macedonië. Philippus brak tevens ook de grote macht van de adel. Hij nam veel meer mensen in deze stand op, waardoor hun functies telkens minder waard werden. En hij liet de legers voortaan niet meer door de stamvorsten zelf leiden, maar hij stelde persoonlijk generaals aan. Philippus compenseerde zijn hervormingen door de adel (die als ruiters dienden in het leger) tevreden te stellen met oorlogsbuit.
*.
Philippus II stond bekend om het feit dat hij een groot feestvierder, sportman en vrouwenliefhebber was. Hij bezat een sterk lichaam en veel ambities, had veel humor, lachte vaak en kon mensen heel vriendelijk ontvangen. Ook was hij een groot drinker en zeer intelligent.
*.
Philippus gebruikte zijn kennis uit Thebe om het leger in een nog doeltreffender wapen te veranderen. Hij liet de troepen beter bewapenen en organiseren en voerde een nieuwe lans in, de sarissa. Dit ging echter wel ten koste van de beweeglijkheid van het leger. Daarom maakte Philippus tevens de cavalerie belangrijker. Veroverd land liet hij leiden door Macedonische adel. De overwonnenen werden dan pachters of horigen die belasting moesten betalen en ook als soldaat moesten dienen in het Macedonische leger. De adel waren de ruiters en de officieren; de bevolking van Macedonië diende als voetvolk. Daarnaast had je ook nog de garde infanterie, de Thessalische ruiters, de dienstplichtigen. Ook gebruikte Philippus zijn grote rijkdom om huurlingen te werven. De zonen van edelen werden pages aan het hof en naarmate er meer succes was, waren des te meer edelen bereid hem te volgen.
*.
Balkanoorlogen.
Hij slaagde erin om veel volkeren uit hoog- en laaglanden te verenigen en ze zover te krijgen dat ze met hem meevochten voor het Macedonische burgerrecht.
*.
Met dit sterke leger, én met zijn geld, vestigde hij het Macedonische gezag over de omringende stammen en grensgebieden. Hierna viel hij Illyrië binnen en maakte ook dit tot onderdeel van zijn rijk. Tevens maakte hij gebruik van het feit dat het rijk der Odrysen net weer in verval was geraakt, veroverde heel dit rijk en onderwierp ook alle andere Thracische stammen. Vervolgens onderwierp hij ook een hele hoop andere Balkanvolkeren en breidde het Macedonische rijk uit tot aan de Donau en de Adriatische kusten. Tenslotte probeerde hij de door onderlinge oorlogen gigantisch verzwakte Grieken te onderwerpen.
*.
Inval in de Griekse wereld.
Hij koos de kant van de Thessalische Liga in het onderlinge conflict in Thessalië en de kant van Delphi in de derde heilige oorlog tegen Phosis. Op deze manier slaagde hij erin in 346 v.Chr. een zeer groot deel van Noord-Griekenland te bezetten, Phosis een zware schatting op te leggen en zich de volledige trouw te verwerven van Delphi en de Thessalische Liga. In de Griekse steden van het zuiden besteedde men weinig aandacht aan de opkomst van Macedonië. Slechts enkele vooruitziende politici doorzagen wat Philippus in zijn schild voerde. De Atheense redenaar Demostenes wist met zijn spreekwoordelijk geworden filippica's een overtuigend vijandbeeld te schilderen, zodat het tenslotte lukte tegen Philippus een coalitie te smeden van: Athene, Thebe, Achaea, de Boeotische Liga en veel kleinere zuidelijke Griekse steden. Ondanks dat de Grieken nu een coalitie vormden, was deze lang niet zo'n eenheid als die uit de tijd van de Grieks-Perzische oorlogen. Ze waren door de een eeuw durende onderlinge strijd militair nog redelijk zwak, hun middelen waren uitgeput en hun schatkisten leeg. Een politieke eenheid was ver te zoeken en in een veldslag waren ze zo te verslaan. Ook al slaagden ze erin om Philippus' beleg van Byzantium te laten mislukken, toch trok Philippus in 338 v.Chr. zijn strijdkrachten samen en trok samen met zijn generaals en zijn zoon Alexander ten strijde tegen de verenigde Helleense legers. In de slag bij Chaerona versloeg hij ze vernietigend en bijna alle Griekse soldaten kwamen om. Een kleine groep raakte gewond, een nog kleinere groep werd gevangen genomen en een miniscule groep ontsnapte. Hierna hoefde hij de steden alleen nog te belegeren en in te nemen. Tegen de traditie in echter zocht hij vriendschappelijke contacten en verenigde ze in de Corinthische Bond, waarin ze beloofden elkaar niet meer te bevechten en Philippus volledige steun beloofden, waaronder geld, middelen en soldaten. Philippus werd Hegemon {leider en bevelhebber} van de Griekse steden, waar ook Macedonische tirannen en garnizoenen werden gevestigd en ambtenaren een oogje in het zeil hielden. Sparta was de enige die dit verbond niet erkende, wat Philippus accepteerde. Als Hegemon liet hij zich de opdracht geven Perzië te bestrijden. Officieel was dit om de Perzische oorlogen te wreken, in werkelijkheid omdat zijn expansie in Thracië hem vroeg of laat toch met Perzië in conflict zou brengen en omdat hij de Ionische kuststeden onder zijn invloed wilde brengen. In 337 v.Chr. liet hij zijn generaals Attalus, Parmenion, Amyntas en Andromenes een inval doen in Azië. Ze werden echter verslagen en teruggedreven door de Perzische generaal Memnon van Rhodos, waarna Philippus een nieuwe invasie voorbereidde. Hij werd echter in 336 vermoord (door een boze minnaar) voordat hij klaar was met de voorbereidingen.
*.
Philippus' generaals.
Interessant is, dat Alexander III de Grote en Philippus II niet alleen grootse persoonlijkheden waren, maar ook beiden grootse generaals hadden die hen steunden bij hun ambities. De belangrijkste generaals van Philippus waren Parmenion, Antigonos I, Clitus, Polyperchon, Antipater, Attalus, Eumenes van Cardië, Amyntas en Andromenes. Deze hielpen hem allemaal met het verbeteren van het Macedonische leger, het herstellen van de Macedonische macht, het verjagen van alle vijandelijke volkeren, het onderwerpen van de Grieken en het zoeken van goede diplomatieke betrekkingen. Het waren allemaal op zich grootse persoonlijkheden met een hoop talenten en ze zijn allemaal een belangrijke steun geweest voor Philippus. De meesten van hen dienden ook nog onder Philippus' zoon Alexander III de Grote en steunden deze bij diens veldtochten. De meesten van hen vochten zelfs nog om de macht na de dood van Alexander de Grote. Ze waren allemaal van adellijke afkomst en hun kinderen werden pages aan het hof en later ook generaals.
*.
Philippus en zijn familie.
Philippus' persoonlijke leven is een verhaal apart. Hij trouwde op vierentwintigjarige leeftijd, wat erg oud is voor een Hellenistisch vorst, met Olympias. In 356 v.Chr. kregen zij een zoon, Alexander III, later bekend als Alexander de Grote, en een jaar later ook een dochter, Cleopatra. Philippus nam naar Hellenistisch gebruik ook een hoop bijvrouwen, met ook een groeiend aantal bastaarden tot gevolg, waaronder ook de latere vorst Philippus III. Maar Olympias was zijn echte vrouw en jarenlang ook zijn enige echte liefde. Maar geleidelijk aan bekoelde de relatie. Er waren een aantal huwelijksproblemen: Olympias was erg eerzuchtig en zeer bemoeiziek, zelfs ten aanzien van Philippus' regeringszaken. Tevens begon ze jaloers te worden op de nieuwe jonge bijvrouwen die ze als een bedreiging zag voor haar zoon Alexander. En dan had je nog de verschillen in godsdienst: Philippus geloofde in de Helleense goden en vervulde trouw de formele verplichtingen. Hij was dol op godenverhalen, maar net als veel Hellenen, richtte hij zich op de concrete werkelijkheid. Olympias daarentegen was een fanatiek aanhangster van mysteriediensten, waarbij de betrokkenen vol extase zich overgave aan wilde rituelen. Dit was ze al sinds ze een meisje was. De gelovigen dachten ook regelmatig in contact te komen met goden op aarde, die zich vaak toonden in de gedaante van een dier. Zo beweerde Olympias zelfs dat Alexander in werkelijkheid de zoon van Zeus was in slangengedaante. Het is begrijpelijk dat Philippus II zich ergerde aan haar jaloezie, haar bemoeienis, en de inmenging van een goddelijke slang in het koninklijke bed. En ook dat Olympias haar oude godsdienst wilde blijven beoefenen. En zo, onder deze gespannen omstandigheden, onmoette Philippus Cleopatra, de nicht van zijn generaal Attalus. Hij raakte smoorverliefd en besloot met haar te trouwen. Uiteraard bleef Olympias, zijn hoofdvrouw, de moeder van zijn erfgenaam, maar Cleopatra kreeg een hogere positie dan bijvrouw en de ambitieuze Attalus vormde ook een probleem. Op Philippus' II huwelijksfeest zei zijn generaal Attalus (zwaar dronken), dat hij hoopte dat zijn nicht Cleopatra koning Philippus II een echte erfgenaam zou schenken. Toen Philippus hierop geen kritiek uitte, zei Alexander uiterst beledigd: "Ben ik dan een bastaard?", waarna hij zijn drinkbeker naar Attalus gooide. Koning Philippus II probeerde op te staan, maar door zijn dronkenschap viel hij, waarop Alexander zei: "Is dit de man die jullie van Griekenland naar Perzië moet brengen? Hij haalt het niet eens van de ene bank naar de andere." Zwaar beledigd verliet Alexander Macedonië. Alexander ging naar Illyrië en Olympias naar Epirus. Philippus regelde echter al gauw een verzoening: hij bood zijn excuses aan Alexander aan en zei hem dat hij hem nooit als opvolger had willen vervangen en dat hij altijd zijn opvolger zou blijven. En voor Olympias regelde hij een huwelijk tussen hun dochter en Olympias' broer Alexander van Epirus. Zo slaagde Philippus II erin om een einde te maken aan de gespannen situatie.
*.
Dood en rustplaats.
In 336 v.Chr. werd Philippus II op het eerder genoemde huwelijk van zijn dochter Cleopatra vermoord door Pausanias. Er werd door Aristoteles een moordonderzoek gestart dat tot 330 v.Chr. zou voortduren. Omtrent de moord bestonden vele theorieën. Volgens de eerste vermoordde Pausanias hem om persoonlijke redenen: Philippus' schoonoom Attalus zou Pausanias hebben laten mishandelen en Philippus zou dit ongestraft hebben gelaten, omdat hij het te druk had. Waarop Pausanias wraak wilde nemen op Philippus. Volgens de tweede theorie zouden Olympias en Alexander Pausanias ertoe hebben aangezet Philippus te vermoorden, opdat Alexander geen concurrentie om de troon zou hebben van Caranus, de zoon van Philippus en zijn nieuwe vrouw Cleopatra. Dit lijkt echter onwaarschijnlijk, omdat Olympias en Philippus hun ruzies alweer hadden bijgelegd en Olympias wel zal hebben beseft, dat de belangen van haar, haar dochter Cleopatra en haar zoon Alexander, veel meer gediend waren met een levende Philippus dan een dode. Volgens de derde theorie zouden de Grieken achter de aanslag zitten. Er is echter geen enkel argument dat dit ondersteunt. De vierde, en meest waarschijnlijke, theorie is dat de Perzen erachter zaten. Darius III zou Pausanias ertoe aangezet en zelfs betaald hebben om Philippus te vermoorden en geholpen hebben bij een ontsnappingsplan en hoe hij zo dicht mogelijk bij Philippus kon komen. De belangrijkste argumenten hiervoor zijn, dat de Perzen al vaker aan omkopingen en samenzweringen deden om politieke tegenstanders te laten verdwijnen en, in geval van Philippus, werd verwacht dat de enige dreiging voor het Perzische rijk om zeep zou worden geholpen. Ook beweerde Darius III zelf dat hij Philippus had laten vermoorden, wat in Pella werd geloofd. Dat Alexander dit zelf ook geloofde, blijkt uit een brief die door een boodschapper namens hem aan Darius III werd overhandigd, zo vermeldt Diodorus Siculus. De Perzen hadden bovendien door Memnon van Rhodos veel kennis van het Macedonische hof en konden hierdoor gemakkelijk deze moord laten plegen. Al met al lijkt het daardoor waarschijnlijk dat Darius III Philippus II heeft laten vermoorden.
*.
Na Philippus' dood was de belangrijkste vraag wie hem zou opvolgen. Antipater riep Alexander meteen uit tot koning op het bruiloftsfeest en alle edelen in de zaal stemden er meteen mee in, zodat Alexander gelijk al een flinke aanhang had. Alexander slaagde er ook in de steun van generaal Parmenion te verwerven en al gauw kreeg hij ook trouwbeloftes van een hoop soldaten. Alexander werd meteen naar het paleis gebracht, waar hij zwaar bewaakt werd. Hij kon nu rekenen op de steun van Antipater en Parmenion, een groot aantal edelen en het merendeel van de troepen. En bij de legervergadering werd Alexander erkend als nieuwe koning van het Macedonische rijk, aangezien Philippus Arrhidaeus zwakbegaafd was en Caranus, (de zoon van Philippus' nieuwe vrouw Cleopatra), nog een baby was. Om zijn positie op de troon te verzekeren vermoordde Alexander Caranus en Cleopatra, gaf hij Parmenion de opdracht Attalus uit de weg te ruimen en liet hij zijn neef Amyntas IV veroordelen. Zo werd Alexander de nieuwe koning, maar wel van een rijk dat op het punt stond in te storten, want de voornaamste bindingsfactor in het Macedonische rijk was Philippus II` persoonlijkheid. Nu die vermoord was, kwamen Thracië en Illyrië in opstand, begonnen de Geten en Tribballiërs een oorlog tegen Macedonië en zeiden Griekse stadstaten hun verdrag met Macedonië op, hierin gesteund door Perzisch goud. Alexander zou moeten bewijzen dat hij een nog groter heerser was dan zijn vader. Hij slaagde hierin en leidde zelfs Macedonische legers over de Indus tot in India.
*.
Op 8 november 1977 maakte de Griekse archeoloog Manolis Andronikos bekend dat hij de ongeschonden tombe van Philippus II in Vergina, Griekenland, had gevonden. Alhoewel de vondst op zich van groot archeologisch belang is, is de identificatie als de tombe van Philippus II omstreden.
*.
Literatuur: A.B. Bosworth, art. Philip II (382-336), in OCD³ (1996), p. 1161; P.G.J. de Boer, 'Alexander de Grote', (1982), p.12-29; Lucius Flavius Arrianus, 'Alexander de Grote', vert. van Anabasis Alexandri, (1999), Inleiding door Simone Mooij-Valk, p.37-39; Peter Bamm, 'Alexander de Grote, macht als noodlot',(1968), p.42-p.50.
A. ter Hoeve, geschiedenisscriptie Alexander de Grote; www.bertsgeschiedenissite.nl.


Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia
2.	Genealogie van Klaus Dieter Luitjens, K.D. Luitjens
3.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

Vader: Phillipp II (Philipp II) van Macedonië1, zn. van Amyntas III van Macedonië en Eurydike van Lynkestis, geb. te Pella [Mac]1 in 382 BC1,1, koning van de Macedonen., ovl. (ongeveer 46 jaar oud) te Aigai [Mac]1 in 336 BC1 Hij wordt vermoord1, tr. (1) met zijn nicht Phila von Elymiotis2. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (2) met Philinna van Larisse1. Uit dit huwelijk een zoon., tr. (3) met Audata van Illyrien3. Uit dit huwelijk een dochter., tr. (5) met Meda . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (6) met Nikesopolis Nn. Uit dit huwelijk een zoon., tr. (7) met Kleopatra . Uit dit huwelijk een dochter., tr. (8) met Eurydike Nn. Uit dit huwelijk 2 zonen., tr. (9) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (4).

• Moeder:
  Olympias van Epiros, dr. van Neoptolemos I van Epiros en Nn, geb. circa 375 BC, regent te Epiros [Mac] in 325 BC, regen te Macedonië [Gri] van 323 BC tot 316 BC, koningin van de Macadonen en de Molossen., ovl. (ongeveer 59 jaar oud) in 316 BC Zij wordt vermoord.

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia
2.	Genealogie van Klaus Dieter Luitjens, K.D. Luitjens
3.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

• Vader:
  Alcetas I van Epiros, zn. van Tharypes van Epiros en Nn, relatie.

• Moeder:
  Nn .

tr.
met

Nn .

Uit dit huwelijk een dochter:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Olympias	*-375		†-316		59	1	2

tr.
met

Neoptolemos I van Epiros, zn. van Alcetas I van Epiros en Nn.

Uit dit huwelijk een dochter:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Olympias	*-375		†-316		59	1	2

')}