Genealogie van NazatenDeVries en anderen

Catharina

Catharina , geb. in 1827, ovl. (ongeveer 67 jaar oud) in 1894.

Vader:
Michael Pavlovitsj van Rusland¹, zn. van Paul I van Rusland en Sophie Dorothea Augusta Louisa van Württemberg, geb. te Sint-Petersburg [Rus] op donderdag 8 feb 1798¹, ovl. (51 jaar oud) te Warschau [Pol] op zondag 9 sep 1849, tr.

Moeder:
Helena Charlotte van Rusland¹, dr. van Paul en Catharina Charlotte Georgine van Saksen-Hildburghausen, geb. te Stuttgart, Dld. op vrijdag 9 jan 1807¹, ovl. (66 jaar oud) te Stuttgart, Dld. op zondag 2 feb 1873.

tr.
met

George August van Meckelenburg-Strelitz.

Bronnen:
1. Afgeschermd, Wikipedia

Alexander

Alexander , geb. in 1831, ovl. (ongeveer 1 jaar oud) in 1832.

Bronnen:
1. Afgeschermd, Wikipedia

Anna

Anna , geb. in 1834, ovl. (ongeveer 2 jaar oud) in 1836.

Bronnen:
1. Afgeschermd, Wikipedia

Adolf van Luxemburg

Adolf van Luxemburg.

tr.
met

Elisabeth , dr. van Michael Pavlovitsj van Rusland en Helena Charlotte van Rusland, geb. in 1826, ovl. (ongeveer 19 jaar oud) in 1845.

George August van Meckelenburg-Strelitz

George August van Meckelenburg-Strelitz.

tr.
met

Catharina , dr. van Michael Pavlovitsj van Rusland en Helena Charlotte van Rusland, geb. in 1827, ovl. (ongeveer 67 jaar oud) in 1894.

Sergej Saltykov

Sergej Saltykov.

relatie
met
Catharina II (De Grote) (Sophie Augusta van Anhalt-Zerbst) , dr. van Christiaan August van Anhalt-Zerbst en Johanna Elisbeth van Holstein-Gottdorp, geb. te Stettin [Pol] op maandag 2 mei 1729, Tsarina van Rusland van 1762 tot 1796, keizer gemalin van Ruslad in 1762, ovl. (67 jaar oud) te Tsarskoje Selo [Rus] op donderdag 17 nov 1796, tr. (1) met Peter III (Nn) van Rusland. Uit dit huwelijk een zoon, relatie (3) met Grigori Potjomkin. Uit deze relatie geen kinderen, relatie (4) met Platon Zoebov. Uit deze relatie geen kinderen, relatie (5) met Aleksej Orlov. Uit deze relatie een zoon.

Aantekeningen bij Catharina II (De Grote) .
Catharina II Aleksejevna (Jekaterina II Aleksejevna]), bijgenaamd Catharina de Grote Jekaterina Velikaja) (Stettin, 2 mei 1729 - Tsarskoje Selo, 17 november 1796) was van 1762 tot 1796 tsarina van Rusland. Ze werd in het Duitse Stettin geboren als Sophie Augusta Frederika, prinses van Anhalt-Zerbst-Dornburg, dochter van vorst Christiaan August van Anhalt-Zerbst. Ze was een nicht van de koningen Gustaaf III en Karel XIII van Zweden en van de Russische troonopvolger Peter III.
•.
Persoonlijk leven.
In 1744 selecteerde keizerin Elisabeth haar als huwelijkskandidaat voor de Russische troonopvolger Peter III. Daarvoor moest ze zich wel bekeren tot het Russisch-orthodoxe geloof en veranderde ze haar naam in Catharina (Jekaterina). Het huwelijk was niet gelukkig, mede doordat Peter niet erg stabiel was. Toen Peter een minnares nam, verzamelde Catharina een groep invloedrijke personen en belangrijke legerofficieren om zich heen, waaronder Grigori Orlov en Grigori Potjomkin. In 1754 kreeg Catharina een zoon, de latere tsaar Paul I. Waarschijnlijk is Peter de echte vader van Paul, maar helemaal zeker is dit niet. Catharina zelf verspreidde later geruchten dat haar toenmalige minnaar, Sergej Saltykov, de vader van Paul was, mogelijk ingegeven door de toen al langlopende vijandschap tussen haar en haar zoon.
•.
Na de dood van keizerin Elisabeth op 25 december 1761 (Juliaanse kalender) kwam Peter aan de macht. Hoewel Rusland in oorlog was met Pruisen, koesterde Peter een grote vriendschap voor Frederik de Grote, en sloot hij een ongunstige vrede met Pruisen, zeer tegen de zin van de groep legerofficieren rondom Catharina. Na terugkeer van een oorlogscampagne in Denemarken werd Peter door deze groep gedwongen om ten voordele van Catharina afstand te doen van de troon. Catharina leidde de coup en de tsaar werd afgezet. Zes maanden later werd Peter gedood door Aleksej Orlov, de jongere broer van Catharina's minnaar Grigori. Dit leidde tot speculaties dat Catharina opdracht gegeven zou hebben tot de moord op Peter.
•.
Tijdens haar regeerperiode versleet Catharina een aantal, men telt er twaalf, aan het eind van haar leven opvallend jonge, minnaars[1]. Als ze genoeg had van een minnaar, bonjourde ze hem weg met een landgoed en lijfeigenen, en nam ze een nieuwe. Vele van deze mannen vervulden ook belangrijke functies aan het hof, vooral Grigori Potjomkin. In 1762, toen Catharina nog maar een paar maanden regeerde, kregen zij en Orlov een zoon, Aleksej Bobrinski. Catharina's laatste minnaar, prins Platon Zoebov, was meer dan 40 jaar jonger dan zij.
•.
Catharina kreeg in november 1796 een beroerte en overleed zonder nog bij kennis te komen. (Er doen vele wilde verhalen de ronde: het bekendste is dat ze overleed onder een hengst; dit verhaal is echter exemplarisch en vooral ingegeven door haar vele andere escapades.) Ze werd opgevolgd door haar zoon Paul, met wie ze reeds lange tijd in onmin leefde. Hoewel ze een veel betere band had met haar kleinzoon Alexander, heeft ze haar recht om zelf een opvolger te benoemen nooit gebruikt. Catharina ligt, net als alle andere tsaren van Rusland, begraven in de Petrus-en-Pauluskathedraal (Sint-Petersburg). Haar zoon liet haar naast haar man Peter begraven, iets wat zeker niet naar haar zin zou geweest zijn.
•.
Catharina werd al tijdens haar leven de "Messalina van de Newa" genoemd maar in werkelijkheid was er sprake van seriële monogamie waarbij haar minnaars elkaar opvolgden. Mannen voelen en voelden zich regelmatig bedreigd door seksuele en intellectuele onafhankelijkheid van een machtige en intelligente vrouw en dat leidde tot de geruchten over wilde uitspattingen. Opvallend is het verhaal van het erotisch kabinet dat Catharina zou hebben laten bouwen en inrichten[2]. De laatste ooggetuigenverslagen daarvan dateren uit 1941[3]. Meubilair gedecoreerd met fallussen en vrouwelijke geslachtsorganen en erotische wandschilderingen zouden een geheime suite in een van haar paleizen hebben gedecoreerd. De preutse Sovjets hebben het meubilair nooit tentoongesteld en het appartement in Gatsina brandde in de Tweede Wereldoorlog af. Er zijn een aantal slecht afgedrukte foto's van in omloop[4].
•.
Binnenlandse politiek.
•.
Verlichting.
Gedurende bijna haar hele leven voerde Catharina correspondentie met bekende filosofen uit het tijdperk van de verlichting, zoals Voltaire en Diderot. Hoewel ze elkaar nooit hebben ontmoet, maakte Catharina met haar brieven een grote indruk op Voltaire, en hij noemde haar De ster van het noorden en Semiramis van Rusland. Hiermee werd haar reputatie in het Westen gevestigd.
•.
Op basis van geschriften van Diderot maakte Catharina een voorstel voor hervorming van de Russische wetgeving. Zij liet dit door een commissie beoordelen waarin alle bevolkingsgroepen behalve de lijfeigenen waren vertegenwoordigd. Toch was de heerschappij van Catharina in de praktijk allerminst verlicht. Catharina gaf de edelen volledige controle over hun lijfeigenen en landgoederen. Bovendien gaf ze sommige edelen in Oekraïne grote stukken land, en voorzag ze hen van lijfeigenen. Door deze maatregelen kregen de lijfeigenen nog minder rechten dan ze al hadden.
•.
Door latere gebiedsuitbreidingen werden de oorspronkelijke heersers van die gebieden als edelen aan het Russische hof opgenomen. Omdat onder hen ook moslims waren uit het Krimkanaat, verleende ze gelijke rechten aan de nieuwe moslim edelen, en gaf hen het recht om moskeeën te bouwen.
•.
Revolutie.
In 1773 begon een opstand van de Kozak Jemeljan Poegatsjov, die zich uitgaf voor Catharina's voormalig echtgenoot Peter III. In eerste instantie werd deze opstand zo goed als genegeerd, maar nadat belangrijke steden in handen waren gekomen van de opstandelingen, liet Catharina de opstand genadeloos neerslaan. Poegatsjov werd gearresteerd, in een kooi naar Moskou vervoerd en daar publiekelijk geëxecuteerd.
•.
De Franse Revolutie van 1789 was een grote schok voor Catharina, omdat zij inzag dat de idealen van de Verlichting hadden geleid tot deze revolutie. Bevreesd dat een dergelijke revolutie ook in Rusland kon plaatsvinden, liet zij alle schijn van de Verlichting vallen, en trok de teugels nog een stuk strakker aan. Van enige vrijheid van meningsuiting was daarna tot haar dood geen sprake meer. Verschillende schrijvers werden gearresteerd wegens kritiek op het hof en verbannen naar Siberië. Alleen de bij het grote publiek immens populaire toneelschrijver Denis Fonvizin, die bovendien bescherming genoot van de invloedrijke voormalig minister van Buitenlandse Zaken graaf Nikita Panin, kon in zijn stukken verdekt kritiek uiten op het hof.
•.
Desondanks bleef ze sommige ideeën van de Verlichting trouw, en probeerde ze in navolging van Peter de Grote Rusland verder te verwestersen. Zo was Rusland één van de eerste landen ter wereld waar de vaccinatie tegen pokken op landelijke schaal werd ingevoerd, een idee dat zij uit het Ottomaanse Rijk haalde. Omdat de Russische bevolking in eerste instantie weigerde zich te laten vaccineren, bood Catharina zichzelf aan als testpersoon. Toen zij na twee weken nog steeds niet ziek was geworden, groeide het vertrouwen bij de bevolking, zodat deze zich massaal liet vaccineren. Ook heeft Catharina een grote rol gespeeld bij het verspreiden van opleidingsmogelijkheden voor kinderen. Bijna iedereen met uitzondering van de toplaag van de bevolking was analfabeet toen Catharina aan de macht kwam. De eerste universiteit was pas in 1755 gesticht. Geïnspireerd door John Locke, schreef Catharina een boek over het opvoeden van kinderen, en stichtte ze het befaamde Smolni-instituut voor jonge adellijke meisjes. Deze school werd al snel één van de beste van Europa, en accepteerde zelfs kinderen van rijke kooplui. Bovendien slaagde Catharina erin om belangrijke wetenschappers, zoals Leonhard Euler, naar Rusland te halen.
•.
Buitenlandse politiek.
•.
Expansie van het Russische Rijk.
Aan de westelijke grens zorgde Catharina in 1764 ervoor dat één van haar voormalige minnaars, Stanislaus August Poniatowski, tot de laatste koning van Polen en grootvorst van Litouwen werd gekozen. Hij moest echter lijdzaam toezien hoe Polen-Litouwen in de Poolse Delingen (1772, 1793 en 1795) verdeeld werd onder Rusland, Pruisen en Oostenrijk.
•.
Van 1768 tot 1774 was Rusland in oorlog met het Ottomaanse Rijk. Het Russische leger won belangrijke veldslagen onder de leiding van de generaals Pjotr Roemjantsev en Aleksandr Soevorov, terwijl de Russische marine onder leiding van Aleksej Orlov de Turkse vloot volledig in de pan hakte. Door deze overwinningen groeide de Russische invloedssfeer tot in Oekraïne, de Krim en de noordelijke Kaukasus, die zichzelf onafhankelijk verklaarden van het Ottomaanse Rijk.
•.
Op 8 maart 1780, ten tijde van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog, ondertekende tsarina Catharina de Grote het Verbond van Gewapende Neutraliteit. Ze verklaarde dat neutrale naties het recht hadden om handel te drijven met landen die in oorlog zijn, zonder dat hun handelsvloten zouden worden belemmerd, behalve als het om handel in wapens of munitie zou gaan.
•.
In 1783 annexeerde Catharina de Krim. Uiteindelijk leidde dit tot een Tweede Russisch-Turkse oorlog van 1787 tot 1792, waarbij Rusland, wederom onder leiding van Roemjantsev en Soevorov, grote militaire overwinningen behaalde. Bij de vredesonderhandelingen moesten de Turken definitief de Krim afstaan aan Rusland, en kreeg Rusland er bovendien het land in Oekraïne tussen de rivieren Dnjepr en Dnjestr erbij.
•.
In het noorden begon in 1788 Catharina's neef, koning Gustaaf III van Zweden, een oorlog om de in 1720 aan Rusland verloren Baltische gebieden terug te veroveren in een verrassingsaanval. In eerste instantie faalde het plan volkomen, en de Zweden leden grote verliezen. In 1790 keerde het tij ten gunste van Zweden, en een vredesakkoord werd gesloten waarbij de grenzen werden vastgesteld zonder dat enige partij gebiedsuitbreiding had gekregen.
•.
Alles bij elkaar groeide Rusland tijdens Catharina's bewind met 518.000 km2, een gebied 12 maal de oppervlakte van Nederland of 17 maal de oppervlakte van België.
•.
Diplomatie.
De eerste minister van Buitenlandse Zaken van Catharina, graaf Nikita Panin, verspilde vele miljoenen roebels in een poging om een alliantie te smeden tussen Rusland, Pruisen, Zweden, en Polen als tegenwicht tegen de coalitie tussen Frankrijk en Oostenrijk. Toen echter bleek dat deze alliantie er niet zou komen, viel Panin in ongenade en werd hij in 1781 ontslagen. Desondanks bleef hij een invloedrijk man, onder meer omdat zijn broer, generaal graaf Pjotr Panin, de opstand van Jemeljan Poegatsjov had neergeslagen. Panin werd opgevolgd door prins Aleksandr Bezborodko, die voor de verkiezing van Poniatowski in Polen-Litouwen had gezorgd.
•.
Catharina was zich altijd bewust van haar imago in het westen, dat mede opgebouwd werd door haar briefwisseling met Voltaire. Ze probeerde dit verder uit te bouwen door een bemiddelende rol te spelen in verschillende conflicten, waaronder in de troonopvolgingsstrijd in Beieren in 1778.
•.
Kunst en cultuur.
Het offer van Abraham. Een van de Rembrandts uit de verzameling van CatharinaCatharina probeerde haar imago als verlicht vorstin hoog te houden door cultuur te stimuleren in de Russische samenleving. Zolang men zich onthield van kritiek, had men niets te vrezen van de nietsontziende censuur. De dichter Gavrila Derzjavin was een graag geziene gast aan het hof. Net als elke andere vorst, probeerde Catharina haar gasten te imponeren met haar kunstverzameling. Bij Catharina nam dat echter extreme vormen aan. Catharina verzamelde een uitzonderlijk groot aantal snuifdozen. In twintig jaar tijd kocht Catherina 4.000 schilderijen. Bij elke veiling, waar dan ook in Europa, was wel een agent van Catharina aanwezig om de topstukken te kopen. Via de Berlijnse koopman en kunsthandelaar Johann Ernst Gotzkowsky kwamen in 1764 een aantal doeken van Rembrandt, Frans Hals, Jan Steen en Rubens in Russisch bezit. De 317 schilderijen die hij vanwege zijn faillissement aan de Russische kroon leverde, vormden het begin van de collectie in de Hermitage. In 1769 kocht zij zeshonderd schilderijen van Heinrich von Brühl. In 1772 regelde Denis Diderot de aankoop van de collectie Pierre Crozat. Een andere aankoop was de collectie van Sir Horace Walpole in 1779, waarbij in Engeland - net als bij de vorige aankoop in Frankrijk - veel protest ontstond.
•.
De porseleinverzameling.
In de Hermitage wordt een van de belangrijkste porseleinverzamelingen ter wereld bewaard:.
•.
Frederik de Grote schonk haar een servies toen hij vernam dat zij van porselein hield. Het servies is gemaakt bij KPM in Berlijn (1770-1772) met scènes uit de Russisch-Turkse oorlog en gravures van Philips Wouwerman en David Teniers;.
Catharina schonk een in Rusland gemaakt servies aan Grigori Orlov (1770);.
Een eerste bestelling bij Wedgwood in 1770 (24-delig);.
Een bestelling in Meissen van een ensemble met mythologisch karakter (40-delig);.
Een tweede bestelling bij Wedgwood (1773-1774) met Engelse landschappen en landhuizen en kikkers op de rand (952-delig) en voor 50 personen;.
Een bestelling in Sèvres voor een servies met cameeën op een hemelsblauwe achtergrond (1777-1779) (800-delig). Dat servies schonk zij aan haar geliefde Potemkin, toen die de Krim had weten in te lijven of toen ze hem als minnaar de laan uit stuurde. De vervaardiging kostte een fortuin. Ze marchandeerde bij de fabriek op de verlangde prijs. De uiteindelijke betaling vond plaats in 1792 en redde de fabriek van de ondergang;.
Een bestelling in Moskou voor het Winterpaleis: het Sint Joris-, het Alexander-, het Andreas- en het Vladimirservies (in 1777, 1780, 1783 en 1785);.
Een bestelling in China na 1785 van een dessert- of theeservies versierd met de tweekoppige Russische adelaar en Sint Joris;.
Een bestelling in Kopenhagen met bloemen en planten uit Denemarken en Noorwegen( Flora Danica, 1790};.
Een bestelling in Rusland in 1793 van het Kabinetservies met gravures van Giovanni Battista Piranesi.
•.
Referenties:.
1. "CATHERINE THE GREAT: Love, Sex, and Power" een essay door Virginia Rounding ISBN-10: 0312328877.
2. Herbert T. Altenhoff, "Catherine the Great: Art, Sex Politics." in "Slavic Review", Vol. 35, No. 1 (maart 1976).
3. OOggetuigenverklaringen van Duitse soldaten op [1].
4. Op [2].
Bronnen:.
* Koedrjavtseva, T. & N. Kazakevitsj (1996) De verzameling porselein en aardewerk. In: Catharina de Grote. De keizerin en de kunsten. Uit de schatkamers van de Hermitage. Eindredactie: John Vrieze. With English summary, p. 188-211.
* Coutts, H. (2001) The Art of Ceramics. European Ceramic Design 1500-1830, p. 129, 175, 185, 201.

Catharina II (De Grote)

Catharina II (De Grote) (Sophie Augusta van Anhalt-Zerbst) , geb. te Stettin [Pol] op maandag 2 mei 1729, Tsarina van Rusland van 1762 tot 1796, keizer gemalin van Ruslad in 1762, ovl. (67 jaar oud) te Tsarskoje Selo [Rus] op donderdag 17 nov 1796.

Aantekeningen bij Catharina II (De Grote) .
Catharina II Aleksejevna (Jekaterina II Aleksejevna]), bijgenaamd Catharina de Grote Jekaterina Velikaja) (Stettin, 2 mei 1729 - Tsarskoje Selo, 17 november 1796) was van 1762 tot 1796 tsarina van Rusland. Ze werd in het Duitse Stettin geboren als Sophie Augusta Frederika, prinses van Anhalt-Zerbst-Dornburg, dochter van vorst Christiaan August van Anhalt-Zerbst. Ze was een nicht van de koningen Gustaaf III en Karel XIII van Zweden en van de Russische troonopvolger Peter III.
•.
Persoonlijk leven.
In 1744 selecteerde keizerin Elisabeth haar als huwelijkskandidaat voor de Russische troonopvolger Peter III. Daarvoor moest ze zich wel bekeren tot het Russisch-orthodoxe geloof en veranderde ze haar naam in Catharina (Jekaterina). Het huwelijk was niet gelukkig, mede doordat Peter niet erg stabiel was. Toen Peter een minnares nam, verzamelde Catharina een groep invloedrijke personen en belangrijke legerofficieren om zich heen, waaronder Grigori Orlov en Grigori Potjomkin. In 1754 kreeg Catharina een zoon, de latere tsaar Paul I. Waarschijnlijk is Peter de echte vader van Paul, maar helemaal zeker is dit niet. Catharina zelf verspreidde later geruchten dat haar toenmalige minnaar, Sergej Saltykov, de vader van Paul was, mogelijk ingegeven door de toen al langlopende vijandschap tussen haar en haar zoon.
•.
Na de dood van keizerin Elisabeth op 25 december 1761 (Juliaanse kalender) kwam Peter aan de macht. Hoewel Rusland in oorlog was met Pruisen, koesterde Peter een grote vriendschap voor Frederik de Grote, en sloot hij een ongunstige vrede met Pruisen, zeer tegen de zin van de groep legerofficieren rondom Catharina. Na terugkeer van een oorlogscampagne in Denemarken werd Peter door deze groep gedwongen om ten voordele van Catharina afstand te doen van de troon. Catharina leidde de coup en de tsaar werd afgezet. Zes maanden later werd Peter gedood door Aleksej Orlov, de jongere broer van Catharina's minnaar Grigori. Dit leidde tot speculaties dat Catharina opdracht gegeven zou hebben tot de moord op Peter.
•.
Tijdens haar regeerperiode versleet Catharina een aantal, men telt er twaalf, aan het eind van haar leven opvallend jonge, minnaars[1]. Als ze genoeg had van een minnaar, bonjourde ze hem weg met een landgoed en lijfeigenen, en nam ze een nieuwe. Vele van deze mannen vervulden ook belangrijke functies aan het hof, vooral Grigori Potjomkin. In 1762, toen Catharina nog maar een paar maanden regeerde, kregen zij en Orlov een zoon, Aleksej Bobrinski. Catharina's laatste minnaar, prins Platon Zoebov, was meer dan 40 jaar jonger dan zij.
•.
Catharina kreeg in november 1796 een beroerte en overleed zonder nog bij kennis te komen. (Er doen vele wilde verhalen de ronde: het bekendste is dat ze overleed onder een hengst; dit verhaal is echter exemplarisch en vooral ingegeven door haar vele andere escapades.) Ze werd opgevolgd door haar zoon Paul, met wie ze reeds lange tijd in onmin leefde. Hoewel ze een veel betere band had met haar kleinzoon Alexander, heeft ze haar recht om zelf een opvolger te benoemen nooit gebruikt. Catharina ligt, net als alle andere tsaren van Rusland, begraven in de Petrus-en-Pauluskathedraal (Sint-Petersburg). Haar zoon liet haar naast haar man Peter begraven, iets wat zeker niet naar haar zin zou geweest zijn.
•.
Catharina werd al tijdens haar leven de "Messalina van de Newa" genoemd maar in werkelijkheid was er sprake van seriële monogamie waarbij haar minnaars elkaar opvolgden. Mannen voelen en voelden zich regelmatig bedreigd door seksuele en intellectuele onafhankelijkheid van een machtige en intelligente vrouw en dat leidde tot de geruchten over wilde uitspattingen. Opvallend is het verhaal van het erotisch kabinet dat Catharina zou hebben laten bouwen en inrichten[2]. De laatste ooggetuigenverslagen daarvan dateren uit 1941[3]. Meubilair gedecoreerd met fallussen en vrouwelijke geslachtsorganen en erotische wandschilderingen zouden een geheime suite in een van haar paleizen hebben gedecoreerd. De preutse Sovjets hebben het meubilair nooit tentoongesteld en het appartement in Gatsina brandde in de Tweede Wereldoorlog af. Er zijn een aantal slecht afgedrukte foto's van in omloop[4].
•.
Binnenlandse politiek.
•.
Verlichting.
Gedurende bijna haar hele leven voerde Catharina correspondentie met bekende filosofen uit het tijdperk van de verlichting, zoals Voltaire en Diderot. Hoewel ze elkaar nooit hebben ontmoet, maakte Catharina met haar brieven een grote indruk op Voltaire, en hij noemde haar De ster van het noorden en Semiramis van Rusland. Hiermee werd haar reputatie in het Westen gevestigd.
•.
Op basis van geschriften van Diderot maakte Catharina een voorstel voor hervorming van de Russische wetgeving. Zij liet dit door een commissie beoordelen waarin alle bevolkingsgroepen behalve de lijfeigenen waren vertegenwoordigd. Toch was de heerschappij van Catharina in de praktijk allerminst verlicht. Catharina gaf de edelen volledige controle over hun lijfeigenen en landgoederen. Bovendien gaf ze sommige edelen in Oekraïne grote stukken land, en voorzag ze hen van lijfeigenen. Door deze maatregelen kregen de lijfeigenen nog minder rechten dan ze al hadden.
•.
Door latere gebiedsuitbreidingen werden de oorspronkelijke heersers van die gebieden als edelen aan het Russische hof opgenomen. Omdat onder hen ook moslims waren uit het Krimkanaat, verleende ze gelijke rechten aan de nieuwe moslim edelen, en gaf hen het recht om moskeeën te bouwen.
•.
Revolutie.
In 1773 begon een opstand van de Kozak Jemeljan Poegatsjov, die zich uitgaf voor Catharina's voormalig echtgenoot Peter III. In eerste instantie werd deze opstand zo goed als genegeerd, maar nadat belangrijke steden in handen waren gekomen van de opstandelingen, liet Catharina de opstand genadeloos neerslaan. Poegatsjov werd gearresteerd, in een kooi naar Moskou vervoerd en daar publiekelijk geëxecuteerd.
•.
De Franse Revolutie van 1789 was een grote schok voor Catharina, omdat zij inzag dat de idealen van de Verlichting hadden geleid tot deze revolutie. Bevreesd dat een dergelijke revolutie ook in Rusland kon plaatsvinden, liet zij alle schijn van de Verlichting vallen, en trok de teugels nog een stuk strakker aan. Van enige vrijheid van meningsuiting was daarna tot haar dood geen sprake meer. Verschillende schrijvers werden gearresteerd wegens kritiek op het hof en verbannen naar Siberië. Alleen de bij het grote publiek immens populaire toneelschrijver Denis Fonvizin, die bovendien bescherming genoot van de invloedrijke voormalig minister van Buitenlandse Zaken graaf Nikita Panin, kon in zijn stukken verdekt kritiek uiten op het hof.
•.
Desondanks bleef ze sommige ideeën van de Verlichting trouw, en probeerde ze in navolging van Peter de Grote Rusland verder te verwestersen. Zo was Rusland één van de eerste landen ter wereld waar de vaccinatie tegen pokken op landelijke schaal werd ingevoerd, een idee dat zij uit het Ottomaanse Rijk haalde. Omdat de Russische bevolking in eerste instantie weigerde zich te laten vaccineren, bood Catharina zichzelf aan als testpersoon. Toen zij na twee weken nog steeds niet ziek was geworden, groeide het vertrouwen bij de bevolking, zodat deze zich massaal liet vaccineren. Ook heeft Catharina een grote rol gespeeld bij het verspreiden van opleidingsmogelijkheden voor kinderen. Bijna iedereen met uitzondering van de toplaag van de bevolking was analfabeet toen Catharina aan de macht kwam. De eerste universiteit was pas in 1755 gesticht. Geïnspireerd door John Locke, schreef Catharina een boek over het opvoeden van kinderen, en stichtte ze het befaamde Smolni-instituut voor jonge adellijke meisjes. Deze school werd al snel één van de beste van Europa, en accepteerde zelfs kinderen van rijke kooplui. Bovendien slaagde Catharina erin om belangrijke wetenschappers, zoals Leonhard Euler, naar Rusland te halen.
•.
Buitenlandse politiek.
•.
Expansie van het Russische Rijk.
Aan de westelijke grens zorgde Catharina in 1764 ervoor dat één van haar voormalige minnaars, Stanislaus August Poniatowski, tot de laatste koning van Polen en grootvorst van Litouwen werd gekozen. Hij moest echter lijdzaam toezien hoe Polen-Litouwen in de Poolse Delingen (1772, 1793 en 1795) verdeeld werd onder Rusland, Pruisen en Oostenrijk.
•.
Van 1768 tot 1774 was Rusland in oorlog met het Ottomaanse Rijk. Het Russische leger won belangrijke veldslagen onder de leiding van de generaals Pjotr Roemjantsev en Aleksandr Soevorov, terwijl de Russische marine onder leiding van Aleksej Orlov de Turkse vloot volledig in de pan hakte. Door deze overwinningen groeide de Russische invloedssfeer tot in Oekraïne, de Krim en de noordelijke Kaukasus, die zichzelf onafhankelijk verklaarden van het Ottomaanse Rijk.
•.
Op 8 maart 1780, ten tijde van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog, ondertekende tsarina Catharina de Grote het Verbond van Gewapende Neutraliteit. Ze verklaarde dat neutrale naties het recht hadden om handel te drijven met landen die in oorlog zijn, zonder dat hun handelsvloten zouden worden belemmerd, behalve als het om handel in wapens of munitie zou gaan.
•.
In 1783 annexeerde Catharina de Krim. Uiteindelijk leidde dit tot een Tweede Russisch-Turkse oorlog van 1787 tot 1792, waarbij Rusland, wederom onder leiding van Roemjantsev en Soevorov, grote militaire overwinningen behaalde. Bij de vredesonderhandelingen moesten de Turken definitief de Krim afstaan aan Rusland, en kreeg Rusland er bovendien het land in Oekraïne tussen de rivieren Dnjepr en Dnjestr erbij.
•.
In het noorden begon in 1788 Catharina's neef, koning Gustaaf III van Zweden, een oorlog om de in 1720 aan Rusland verloren Baltische gebieden terug te veroveren in een verrassingsaanval. In eerste instantie faalde het plan volkomen, en de Zweden leden grote verliezen. In 1790 keerde het tij ten gunste van Zweden, en een vredesakkoord werd gesloten waarbij de grenzen werden vastgesteld zonder dat enige partij gebiedsuitbreiding had gekregen.
•.
Alles bij elkaar groeide Rusland tijdens Catharina's bewind met 518.000 km2, een gebied 12 maal de oppervlakte van Nederland of 17 maal de oppervlakte van België.
•.
Diplomatie.
De eerste minister van Buitenlandse Zaken van Catharina, graaf Nikita Panin, verspilde vele miljoenen roebels in een poging om een alliantie te smeden tussen Rusland, Pruisen, Zweden, en Polen als tegenwicht tegen de coalitie tussen Frankrijk en Oostenrijk. Toen echter bleek dat deze alliantie er niet zou komen, viel Panin in ongenade en werd hij in 1781 ontslagen. Desondanks bleef hij een invloedrijk man, onder meer omdat zijn broer, generaal graaf Pjotr Panin, de opstand van Jemeljan Poegatsjov had neergeslagen. Panin werd opgevolgd door prins Aleksandr Bezborodko, die voor de verkiezing van Poniatowski in Polen-Litouwen had gezorgd.
•.
Catharina was zich altijd bewust van haar imago in het westen, dat mede opgebouwd werd door haar briefwisseling met Voltaire. Ze probeerde dit verder uit te bouwen door een bemiddelende rol te spelen in verschillende conflicten, waaronder in de troonopvolgingsstrijd in Beieren in 1778.
•.
Kunst en cultuur.
Het offer van Abraham. Een van de Rembrandts uit de verzameling van CatharinaCatharina probeerde haar imago als verlicht vorstin hoog te houden door cultuur te stimuleren in de Russische samenleving. Zolang men zich onthield van kritiek, had men niets te vrezen van de nietsontziende censuur. De dichter Gavrila Derzjavin was een graag geziene gast aan het hof. Net als elke andere vorst, probeerde Catharina haar gasten te imponeren met haar kunstverzameling. Bij Catharina nam dat echter extreme vormen aan. Catharina verzamelde een uitzonderlijk groot aantal snuifdozen. In twintig jaar tijd kocht Catherina 4.000 schilderijen. Bij elke veiling, waar dan ook in Europa, was wel een agent van Catharina aanwezig om de topstukken te kopen. Via de Berlijnse koopman en kunsthandelaar Johann Ernst Gotzkowsky kwamen in 1764 een aantal doeken van Rembrandt, Frans Hals, Jan Steen en Rubens in Russisch bezit. De 317 schilderijen die hij vanwege zijn faillissement aan de Russische kroon leverde, vormden het begin van de collectie in de Hermitage. In 1769 kocht zij zeshonderd schilderijen van Heinrich von Brühl. In 1772 regelde Denis Diderot de aankoop van de collectie Pierre Crozat. Een andere aankoop was de collectie van Sir Horace Walpole in 1779, waarbij in Engeland - net als bij de vorige aankoop in Frankrijk - veel protest ontstond.
•.
De porseleinverzameling.
In de Hermitage wordt een van de belangrijkste porseleinverzamelingen ter wereld bewaard:.
•.
Frederik de Grote schonk haar een servies toen hij vernam dat zij van porselein hield. Het servies is gemaakt bij KPM in Berlijn (1770-1772) met scènes uit de Russisch-Turkse oorlog en gravures van Philips Wouwerman en David Teniers;.
Catharina schonk een in Rusland gemaakt servies aan Grigori Orlov (1770);.
Een eerste bestelling bij Wedgwood in 1770 (24-delig);.
Een bestelling in Meissen van een ensemble met mythologisch karakter (40-delig);.
Een tweede bestelling bij Wedgwood (1773-1774) met Engelse landschappen en landhuizen en kikkers op de rand (952-delig) en voor 50 personen;.
Een bestelling in Sèvres voor een servies met cameeën op een hemelsblauwe achtergrond (1777-1779) (800-delig). Dat servies schonk zij aan haar geliefde Potemkin, toen die de Krim had weten in te lijven of toen ze hem als minnaar de laan uit stuurde. De vervaardiging kostte een fortuin. Ze marchandeerde bij de fabriek op de verlangde prijs. De uiteindelijke betaling vond plaats in 1792 en redde de fabriek van de ondergang;.
Een bestelling in Moskou voor het Winterpaleis: het Sint Joris-, het Alexander-, het Andreas- en het Vladimirservies (in 1777, 1780, 1783 en 1785);.
Een bestelling in China na 1785 van een dessert- of theeservies versierd met de tweekoppige Russische adelaar en Sint Joris;.
Een bestelling in Kopenhagen met bloemen en planten uit Denemarken en Noorwegen( Flora Danica, 1790};.
Een bestelling in Rusland in 1793 van het Kabinetservies met gravures van Giovanni Battista Piranesi.
•.
Referenties:.
1. "CATHERINE THE GREAT: Love, Sex, and Power" een essay door Virginia Rounding ISBN-10: 0312328877.
2. Herbert T. Altenhoff, "Catherine the Great: Art, Sex Politics." in "Slavic Review", Vol. 35, No. 1 (maart 1976).
3. OOggetuigenverklaringen van Duitse soldaten op [1].
4. Op [2].
Bronnen:.
* Koedrjavtseva, T. & N. Kazakevitsj (1996) De verzameling porselein en aardewerk. In: Catharina de Grote. De keizerin en de kunsten. Uit de schatkamers van de Hermitage. Eindredactie: John Vrieze. With English summary, p. 188-211.
* Coutts, H. (2001) The Art of Ceramics. European Ceramic Design 1500-1830, p. 129, 175, 185, 201.

Vader:
Christiaan August van Anhalt-Zerbst, tr.

Moeder:
Johanna Elisbeth van Holstein-Gottdorp.

tr. (resp. ongeveer 15 en ongeveer 16 jaar oud) (1) in 1745
met
Peter III (Nn) van Rusland, geb. te De Kiel [Dr] op zaterdag 21 feb 1728, hertog van Holstein-Gottorp van 1739 tot 1762, tsaar van Rusland in 1762, ovl. (34 jaar oud) te Sint-Petersburg [Rus] op zondag 18 jul 1762, Uit dit huwelijk geen kinderen.

Aantekeningen bij Peter III van Rusland.
Peter III Fjodorovitsj (Pjotr III Fjodorovitsj]) (Kiel, 21 februari 1728 — Sint-Petersburg, 18 juli 1762) was van 1739 tot 1762 (als Karel Peter Ulrich) hertog van Holstein-Gottorf en in 1762 tsaar van Rusland. Hij was de grondlegger van de dynastie Romanov-Holstein-Gottorp.
•.
De in Kiel geboren zoon van hertog Karel Frederik van Holstein-Gottorp en Anna Petrovna (dochter van Peter de Grote) woonde vanaf 1742 in Rusland. In 1745 trouwde hij met Sophie Augusta van Anhalt-Zerbst, die hem als Catharina de Grote als tsarina opvolgde.
•.
Hijzelf regeerde slechts zeven maanden, sloot in deze tijd vrede met Frederik de Grote waardoor Rusland uit de Zevenjarige Oorlog terugtrad. Hij voerde bovendien enkele hervormingen door, zoals de afschaffing van foltering, de nationalisatie van kloosterbezit en een tolerantiewet. In zijn blinde verering van Frederik de Grote en Pruisen besloot hij de garderegimenten in Pruisische uniformen te steken en Pruisische vormen van exercitie op te leggen. Op 9 juli 1762 werd hij door zijn vrouw Catharina de Grote ten val gebracht en kort daarop onder niet volledig opgehelderde omstandigheden, vermoedelijk door Grigori Grigorjewitsch Orlow, gedood.
•.
Na zijn dood gaf de Donkozak Jemeljan Poegatsjov zich voor hem uit en leidde een opstand tegen tsarina Catharina de Grote in de Wolga- en Oeralregio's in 1773 en 1774.

Uit dit huwelijk een zoon:

naam geb. plaats ovl. plaats oud relatie kinderen
1 Tsaar Paul I *1754 Sint-Petersburg [Rus] †1801 Sint-Petersburg [Rus] 46 2 10

relatie (2)
met

Sergej Saltykov.

relatie (3)
met

Grigori Potjomkin.

relatie (4)
met

Platon Zoebov.

relatie (5)
met

Aleksej Orlov.

Uit deze relatie een zoon:

naam geb. plaats ovl. plaats oud relatie kinderen
1 Aleksey 0 0

Dossier:

Christiaan August van Anhalt-Zerbst

Christiaan August van Anhalt-Zerbst.

tr.
met

Johanna Elisbeth van Holstein-Gottdorp.

Uit dit huwelijk een dochter:

naam geb. plaats ovl. plaats oud relatie kinderen
1 Tsarina Catharina II (De Grote) *1729 Stettin [Pol] †1796 Tsarskoje Selo [Rus] 67 5 2

Johanna Elisbeth van Holstein-Gottdorp

Johanna Elisbeth van Holstein-Gottdorp.

tr.
met

Christiaan August van Anhalt-Zerbst.

Uit dit huwelijk een dochter:

naam geb. plaats ovl. plaats oud relatie kinderen
1 Tsarina Catharina II (De Grote) *1729 Stettin [Pol] †1796 Tsarskoje Selo [Rus] 67 5 2

Peter III van Rusland

Peter III (Nn) van Rusland, geb. te De Kiel [Dr] op zaterdag 21 feb 1728, hertog van Holstein-Gottorp van 1739 tot 1762, tsaar van Rusland in 1762, ovl. (34 jaar oud) te Sint-Petersburg [Rus] op zondag 18 jul 1762.

Aantekeningen bij Peter III van Rusland.
Peter III Fjodorovitsj (Pjotr III Fjodorovitsj]) (Kiel, 21 februari 1728 — Sint-Petersburg, 18 juli 1762) was van 1739 tot 1762 (als Karel Peter Ulrich) hertog van Holstein-Gottorf en in 1762 tsaar van Rusland. Hij was de grondlegger van de dynastie Romanov-Holstein-Gottorp.
•.
De in Kiel geboren zoon van hertog Karel Frederik van Holstein-Gottorp en Anna Petrovna (dochter van Peter de Grote) woonde vanaf 1742 in Rusland. In 1745 trouwde hij met Sophie Augusta van Anhalt-Zerbst, die hem als Catharina de Grote als tsarina opvolgde.
•.
Hijzelf regeerde slechts zeven maanden, sloot in deze tijd vrede met Frederik de Grote waardoor Rusland uit de Zevenjarige Oorlog terugtrad. Hij voerde bovendien enkele hervormingen door, zoals de afschaffing van foltering, de nationalisatie van kloosterbezit en een tolerantiewet. In zijn blinde verering van Frederik de Grote en Pruisen besloot hij de garderegimenten in Pruisische uniformen te steken en Pruisische vormen van exercitie op te leggen. Op 9 juli 1762 werd hij door zijn vrouw Catharina de Grote ten val gebracht en kort daarop onder niet volledig opgehelderde omstandigheden, vermoedelijk door Grigori Grigorjewitsch Orlow, gedood.
•.
Na zijn dood gaf de Donkozak Jemeljan Poegatsjov zich voor hem uit en leidde een opstand tegen tsarina Catharina de Grote in de Wolga- en Oeralregio's in 1773 en 1774.

tr. (1)

tr. (resp. ongeveer 16 en ongeveer 15 jaar oud) (2) in 1745
met
Catharina II (De Grote) (Sophie Augusta van Anhalt-Zerbst) , dr. van Christiaan August van Anhalt-Zerbst en Johanna Elisbeth van Holstein-Gottdorp, geb. te Stettin [Pol] op maandag 2 mei 1729, Tsarina van Rusland van 1762 tot 1796, keizer gemalin van Ruslad in 1762, ovl. (67 jaar oud) te Tsarskoje Selo [Rus] op donderdag 17 nov 1796, relatie (2) met Sergej Saltykov. Uit deze relatie geen kinderen, relatie (3) met Grigori Potjomkin. Uit deze relatie geen kinderen, relatie (4) met Platon Zoebov. Uit deze relatie geen kinderen, relatie (5) met Aleksej Orlov. Uit deze relatie een zoon.

Aantekeningen bij Catharina II (De Grote) .
Catharina II Aleksejevna (Jekaterina II Aleksejevna]), bijgenaamd Catharina de Grote Jekaterina Velikaja) (Stettin, 2 mei 1729 - Tsarskoje Selo, 17 november 1796) was van 1762 tot 1796 tsarina van Rusland. Ze werd in het Duitse Stettin geboren als Sophie Augusta Frederika, prinses van Anhalt-Zerbst-Dornburg, dochter van vorst Christiaan August van Anhalt-Zerbst. Ze was een nicht van de koningen Gustaaf III en Karel XIII van Zweden en van de Russische troonopvolger Peter III.
•.
Persoonlijk leven.
In 1744 selecteerde keizerin Elisabeth haar als huwelijkskandidaat voor de Russische troonopvolger Peter III. Daarvoor moest ze zich wel bekeren tot het Russisch-orthodoxe geloof en veranderde ze haar naam in Catharina (Jekaterina). Het huwelijk was niet gelukkig, mede doordat Peter niet erg stabiel was. Toen Peter een minnares nam, verzamelde Catharina een groep invloedrijke personen en belangrijke legerofficieren om zich heen, waaronder Grigori Orlov en Grigori Potjomkin. In 1754 kreeg Catharina een zoon, de latere tsaar Paul I. Waarschijnlijk is Peter de echte vader van Paul, maar helemaal zeker is dit niet. Catharina zelf verspreidde later geruchten dat haar toenmalige minnaar, Sergej Saltykov, de vader van Paul was, mogelijk ingegeven door de toen al langlopende vijandschap tussen haar en haar zoon.
•.
Na de dood van keizerin Elisabeth op 25 december 1761 (Juliaanse kalender) kwam Peter aan de macht. Hoewel Rusland in oorlog was met Pruisen, koesterde Peter een grote vriendschap voor Frederik de Grote, en sloot hij een ongunstige vrede met Pruisen, zeer tegen de zin van de groep legerofficieren rondom Catharina. Na terugkeer van een oorlogscampagne in Denemarken werd Peter door deze groep gedwongen om ten voordele van Catharina afstand te doen van de troon. Catharina leidde de coup en de tsaar werd afgezet. Zes maanden later werd Peter gedood door Aleksej Orlov, de jongere broer van Catharina's minnaar Grigori. Dit leidde tot speculaties dat Catharina opdracht gegeven zou hebben tot de moord op Peter.
•.
Tijdens haar regeerperiode versleet Catharina een aantal, men telt er twaalf, aan het eind van haar leven opvallend jonge, minnaars[1]. Als ze genoeg had van een minnaar, bonjourde ze hem weg met een landgoed en lijfeigenen, en nam ze een nieuwe. Vele van deze mannen vervulden ook belangrijke functies aan het hof, vooral Grigori Potjomkin. In 1762, toen Catharina nog maar een paar maanden regeerde, kregen zij en Orlov een zoon, Aleksej Bobrinski. Catharina's laatste minnaar, prins Platon Zoebov, was meer dan 40 jaar jonger dan zij.
•.
Catharina kreeg in november 1796 een beroerte en overleed zonder nog bij kennis te komen. (Er doen vele wilde verhalen de ronde: het bekendste is dat ze overleed onder een hengst; dit verhaal is echter exemplarisch en vooral ingegeven door haar vele andere escapades.) Ze werd opgevolgd door haar zoon Paul, met wie ze reeds lange tijd in onmin leefde. Hoewel ze een veel betere band had met haar kleinzoon Alexander, heeft ze haar recht om zelf een opvolger te benoemen nooit gebruikt. Catharina ligt, net als alle andere tsaren van Rusland, begraven in de Petrus-en-Pauluskathedraal (Sint-Petersburg). Haar zoon liet haar naast haar man Peter begraven, iets wat zeker niet naar haar zin zou geweest zijn.
•.
Catharina werd al tijdens haar leven de "Messalina van de Newa" genoemd maar in werkelijkheid was er sprake van seriële monogamie waarbij haar minnaars elkaar opvolgden. Mannen voelen en voelden zich regelmatig bedreigd door seksuele en intellectuele onafhankelijkheid van een machtige en intelligente vrouw en dat leidde tot de geruchten over wilde uitspattingen. Opvallend is het verhaal van het erotisch kabinet dat Catharina zou hebben laten bouwen en inrichten[2]. De laatste ooggetuigenverslagen daarvan dateren uit 1941[3]. Meubilair gedecoreerd met fallussen en vrouwelijke geslachtsorganen en erotische wandschilderingen zouden een geheime suite in een van haar paleizen hebben gedecoreerd. De preutse Sovjets hebben het meubilair nooit tentoongesteld en het appartement in Gatsina brandde in de Tweede Wereldoorlog af. Er zijn een aantal slecht afgedrukte foto's van in omloop[4].
•.
Binnenlandse politiek.
•.
Verlichting.
Gedurende bijna haar hele leven voerde Catharina correspondentie met bekende filosofen uit het tijdperk van de verlichting, zoals Voltaire en Diderot. Hoewel ze elkaar nooit hebben ontmoet, maakte Catharina met haar brieven een grote indruk op Voltaire, en hij noemde haar De ster van het noorden en Semiramis van Rusland. Hiermee werd haar reputatie in het Westen gevestigd.
•.
Op basis van geschriften van Diderot maakte Catharina een voorstel voor hervorming van de Russische wetgeving. Zij liet dit door een commissie beoordelen waarin alle bevolkingsgroepen behalve de lijfeigenen waren vertegenwoordigd. Toch was de heerschappij van Catharina in de praktijk allerminst verlicht. Catharina gaf de edelen volledige controle over hun lijfeigenen en landgoederen. Bovendien gaf ze sommige edelen in Oekraïne grote stukken land, en voorzag ze hen van lijfeigenen. Door deze maatregelen kregen de lijfeigenen nog minder rechten dan ze al hadden.
•.
Door latere gebiedsuitbreidingen werden de oorspronkelijke heersers van die gebieden als edelen aan het Russische hof opgenomen. Omdat onder hen ook moslims waren uit het Krimkanaat, verleende ze gelijke rechten aan de nieuwe moslim edelen, en gaf hen het recht om moskeeën te bouwen.
•.
Revolutie.
In 1773 begon een opstand van de Kozak Jemeljan Poegatsjov, die zich uitgaf voor Catharina's voormalig echtgenoot Peter III. In eerste instantie werd deze opstand zo goed als genegeerd, maar nadat belangrijke steden in handen waren gekomen van de opstandelingen, liet Catharina de opstand genadeloos neerslaan. Poegatsjov werd gearresteerd, in een kooi naar Moskou vervoerd en daar publiekelijk geëxecuteerd.
•.
De Franse Revolutie van 1789 was een grote schok voor Catharina, omdat zij inzag dat de idealen van de Verlichting hadden geleid tot deze revolutie. Bevreesd dat een dergelijke revolutie ook in Rusland kon plaatsvinden, liet zij alle schijn van de Verlichting vallen, en trok de teugels nog een stuk strakker aan. Van enige vrijheid van meningsuiting was daarna tot haar dood geen sprake meer. Verschillende schrijvers werden gearresteerd wegens kritiek op het hof en verbannen naar Siberië. Alleen de bij het grote publiek immens populaire toneelschrijver Denis Fonvizin, die bovendien bescherming genoot van de invloedrijke voormalig minister van Buitenlandse Zaken graaf Nikita Panin, kon in zijn stukken verdekt kritiek uiten op het hof.
•.
Desondanks bleef ze sommige ideeën van de Verlichting trouw, en probeerde ze in navolging van Peter de Grote Rusland verder te verwestersen. Zo was Rusland één van de eerste landen ter wereld waar de vaccinatie tegen pokken op landelijke schaal werd ingevoerd, een idee dat zij uit het Ottomaanse Rijk haalde. Omdat de Russische bevolking in eerste instantie weigerde zich te laten vaccineren, bood Catharina zichzelf aan als testpersoon. Toen zij na twee weken nog steeds niet ziek was geworden, groeide het vertrouwen bij de bevolking, zodat deze zich massaal liet vaccineren. Ook heeft Catharina een grote rol gespeeld bij het verspreiden van opleidingsmogelijkheden voor kinderen. Bijna iedereen met uitzondering van de toplaag van de bevolking was analfabeet toen Catharina aan de macht kwam. De eerste universiteit was pas in 1755 gesticht. Geïnspireerd door John Locke, schreef Catharina een boek over het opvoeden van kinderen, en stichtte ze het befaamde Smolni-instituut voor jonge adellijke meisjes. Deze school werd al snel één van de beste van Europa, en accepteerde zelfs kinderen van rijke kooplui. Bovendien slaagde Catharina erin om belangrijke wetenschappers, zoals Leonhard Euler, naar Rusland te halen.
•.
Buitenlandse politiek.
•.
Expansie van het Russische Rijk.
Aan de westelijke grens zorgde Catharina in 1764 ervoor dat één van haar voormalige minnaars, Stanislaus August Poniatowski, tot de laatste koning van Polen en grootvorst van Litouwen werd gekozen. Hij moest echter lijdzaam toezien hoe Polen-Litouwen in de Poolse Delingen (1772, 1793 en 1795) verdeeld werd onder Rusland, Pruisen en Oostenrijk.
•.
Van 1768 tot 1774 was Rusland in oorlog met het Ottomaanse Rijk. Het Russische leger won belangrijke veldslagen onder de leiding van de generaals Pjotr Roemjantsev en Aleksandr Soevorov, terwijl de Russische marine onder leiding van Aleksej Orlov de Turkse vloot volledig in de pan hakte. Door deze overwinningen groeide de Russische invloedssfeer tot in Oekraïne, de Krim en de noordelijke Kaukasus, die zichzelf onafhankelijk verklaarden van het Ottomaanse Rijk.
•.
Op 8 maart 1780, ten tijde van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog, ondertekende tsarina Catharina de Grote het Verbond van Gewapende Neutraliteit. Ze verklaarde dat neutrale naties het recht hadden om handel te drijven met landen die in oorlog zijn, zonder dat hun handelsvloten zouden worden belemmerd, behalve als het om handel in wapens of munitie zou gaan.
•.
In 1783 annexeerde Catharina de Krim. Uiteindelijk leidde dit tot een Tweede Russisch-Turkse oorlog van 1787 tot 1792, waarbij Rusland, wederom onder leiding van Roemjantsev en Soevorov, grote militaire overwinningen behaalde. Bij de vredesonderhandelingen moesten de Turken definitief de Krim afstaan aan Rusland, en kreeg Rusland er bovendien het land in Oekraïne tussen de rivieren Dnjepr en Dnjestr erbij.
•.
In het noorden begon in 1788 Catharina's neef, koning Gustaaf III van Zweden, een oorlog om de in 1720 aan Rusland verloren Baltische gebieden terug te veroveren in een verrassingsaanval. In eerste instantie faalde het plan volkomen, en de Zweden leden grote verliezen. In 1790 keerde het tij ten gunste van Zweden, en een vredesakkoord werd gesloten waarbij de grenzen werden vastgesteld zonder dat enige partij gebiedsuitbreiding had gekregen.
•.
Alles bij elkaar groeide Rusland tijdens Catharina's bewind met 518.000 km2, een gebied 12 maal de oppervlakte van Nederland of 17 maal de oppervlakte van België.
•.
Diplomatie.
De eerste minister van Buitenlandse Zaken van Catharina, graaf Nikita Panin, verspilde vele miljoenen roebels in een poging om een alliantie te smeden tussen Rusland, Pruisen, Zweden, en Polen als tegenwicht tegen de coalitie tussen Frankrijk en Oostenrijk. Toen echter bleek dat deze alliantie er niet zou komen, viel Panin in ongenade en werd hij in 1781 ontslagen. Desondanks bleef hij een invloedrijk man, onder meer omdat zijn broer, generaal graaf Pjotr Panin, de opstand van Jemeljan Poegatsjov had neergeslagen. Panin werd opgevolgd door prins Aleksandr Bezborodko, die voor de verkiezing van Poniatowski in Polen-Litouwen had gezorgd.
•.
Catharina was zich altijd bewust van haar imago in het westen, dat mede opgebouwd werd door haar briefwisseling met Voltaire. Ze probeerde dit verder uit te bouwen door een bemiddelende rol te spelen in verschillende conflicten, waaronder in de troonopvolgingsstrijd in Beieren in 1778.
•.
Kunst en cultuur.
Het offer van Abraham. Een van de Rembrandts uit de verzameling van CatharinaCatharina probeerde haar imago als verlicht vorstin hoog te houden door cultuur te stimuleren in de Russische samenleving. Zolang men zich onthield van kritiek, had men niets te vrezen van de nietsontziende censuur. De dichter Gavrila Derzjavin was een graag geziene gast aan het hof. Net als elke andere vorst, probeerde Catharina haar gasten te imponeren met haar kunstverzameling. Bij Catharina nam dat echter extreme vormen aan. Catharina verzamelde een uitzonderlijk groot aantal snuifdozen. In twintig jaar tijd kocht Catherina 4.000 schilderijen. Bij elke veiling, waar dan ook in Europa, was wel een agent van Catharina aanwezig om de topstukken te kopen. Via de Berlijnse koopman en kunsthandelaar Johann Ernst Gotzkowsky kwamen in 1764 een aantal doeken van Rembrandt, Frans Hals, Jan Steen en Rubens in Russisch bezit. De 317 schilderijen die hij vanwege zijn faillissement aan de Russische kroon leverde, vormden het begin van de collectie in de Hermitage. In 1769 kocht zij zeshonderd schilderijen van Heinrich von Brühl. In 1772 regelde Denis Diderot de aankoop van de collectie Pierre Crozat. Een andere aankoop was de collectie van Sir Horace Walpole in 1779, waarbij in Engeland - net als bij de vorige aankoop in Frankrijk - veel protest ontstond.
•.
De porseleinverzameling.
In de Hermitage wordt een van de belangrijkste porseleinverzamelingen ter wereld bewaard:.
•.
Frederik de Grote schonk haar een servies toen hij vernam dat zij van porselein hield. Het servies is gemaakt bij KPM in Berlijn (1770-1772) met scènes uit de Russisch-Turkse oorlog en gravures van Philips Wouwerman en David Teniers;.
Catharina schonk een in Rusland gemaakt servies aan Grigori Orlov (1770);.
Een eerste bestelling bij Wedgwood in 1770 (24-delig);.
Een bestelling in Meissen van een ensemble met mythologisch karakter (40-delig);.
Een tweede bestelling bij Wedgwood (1773-1774) met Engelse landschappen en landhuizen en kikkers op de rand (952-delig) en voor 50 personen;.
Een bestelling in Sèvres voor een servies met cameeën op een hemelsblauwe achtergrond (1777-1779) (800-delig). Dat servies schonk zij aan haar geliefde Potemkin, toen die de Krim had weten in te lijven of toen ze hem als minnaar de laan uit stuurde. De vervaardiging kostte een fortuin. Ze marchandeerde bij de fabriek op de verlangde prijs. De uiteindelijke betaling vond plaats in 1792 en redde de fabriek van de ondergang;.
Een bestelling in Moskou voor het Winterpaleis: het Sint Joris-, het Alexander-, het Andreas- en het Vladimirservies (in 1777, 1780, 1783 en 1785);.
Een bestelling in China na 1785 van een dessert- of theeservies versierd met de tweekoppige Russische adelaar en Sint Joris;.
Een bestelling in Kopenhagen met bloemen en planten uit Denemarken en Noorwegen( Flora Danica, 1790};.
Een bestelling in Rusland in 1793 van het Kabinetservies met gravures van Giovanni Battista Piranesi.
•.
Referenties:.
1. "CATHERINE THE GREAT: Love, Sex, and Power" een essay door Virginia Rounding ISBN-10: 0312328877.
2. Herbert T. Altenhoff, "Catherine the Great: Art, Sex Politics." in "Slavic Review", Vol. 35, No. 1 (maart 1976).
3. OOggetuigenverklaringen van Duitse soldaten op [1].
4. Op [2].
Bronnen:.
* Koedrjavtseva, T. & N. Kazakevitsj (1996) De verzameling porselein en aardewerk. In: Catharina de Grote. De keizerin en de kunsten. Uit de schatkamers van de Hermitage. Eindredactie: John Vrieze. With English summary, p. 188-211.
* Coutts, H. (2001) The Art of Ceramics. European Ceramic Design 1500-1830, p. 129, 175, 185, 201.

Uit dit huwelijk een zoon:

naam geb. plaats ovl. plaats oud relatie kinderen
1 Tsaar Paul I *1754 Sint-Petersburg [Rus] †1801 Sint-Petersburg [Rus] 46 2 10

Dossier:

Grigori Potjomkin

Grigori Potjomkin.

Platon Zoebov

Platon Zoebov.

Aleksej Orlov

Aleksej Orlov.

Uit deze relatie een zoon:

naam geb. plaats ovl. plaats oud relatie kinderen
1 Aleksey 0 0

Aleksey Bobrinski

Aleksey Bobrinski.

Vader:
Aleksej Orlov, relatie.

Moeder:
Catharina II (De Grote) (Sophie Augusta van Anhalt-Zerbst) , dr. van Christiaan August van Anhalt-Zerbst en Johanna Elisbeth van Holstein-Gottdorp, geb. te Stettin [Pol] op maandag 2 mei 1729, Tsarina van Rusland van 1762 tot 1796, keizer gemalin van Ruslad in 1762, ovl. (67 jaar oud) te Tsarskoje Selo [Rus] op donderdag 17 nov 1796, tr. (1) met Peter III (Nn) van Rusland. Uit dit huwelijk een zoon., relatie (2) met Sergej Saltykov. Uit deze relatie geen kinderen, relatie (3) met Grigori Potjomkin. Uit deze relatie geen kinderen, relatie (4) met Platon Zoebov. Uit deze relatie geen kinderen.

Wilhelmina Louisa van Hessen-Darmstadt

Wilhelmina Louisa van Hessen-Darmstadt, geb. te Prenzlau [Deu] op woensdag 25 jun 1755, ovl. (20 jaar oud) te Sint-Petersburg [Rus] op vrijdag 26 apr 1776.

Aantekeningen bij Wilhelmina Louisa van Hessen-Darmstadt.
Wilhelmina Louisa van Hessen-Darmstadt (Prenzlau, 25 juni 1755 - Sint-Petersburg, 26 april 1776) was de eerste echtgenote van tsaar Paul I van Rusland. In die hoedanigheid was ze bekend als Grootvorstin Natalia Aleksejevna van Rusland.
Zij was de dochter van Lodewijk IX van Hessen-Darmstadt en diens echtgenote Henriëtte Caroline van Palts-Tweebruggen en via haar zuster Frederika was ze een schoonzus van de Pruisische koning Frederik Willem II.
Zij stierf bij de geboorte van haar eerste kind, die het zelf overigens evenmin overleefde.

Vader:
Lodewijk IX van Hessen-Darmstadt, tr.

Moeder:
Henriette Caroline van Palts-Tweebruggen.

tr.
met
Paul I van Rusland, zn. van Peter III van Rusland en Catharina II (De Grote), geb. te Sint-Petersburg [Rus] op dinsdag 1 okt 1754, ovl. (46 jaar oud) te Sint-Petersburg [Rus] op maandag 23 mrt 1801, tr. (1) met Sophie Dorothea Augusta Louisa van Württemberg, dr. van Lodewijk IX van Hessen-Darmstadt en Henriette Caroline van Palts-Tweebruggen. Uit dit huwelijk 10 kinderen, waaronder.

Aantekeningen bij Paul I van Rusland.
Paul I Petrovitsj (Sint-Petersburg, 1 oktober 1754 — aldaar, 23 maart 1801) was van 1796 tot 1801 tsaar van Rusland.
•.
Leven.
Paul werd geboren op 1 oktober 1754 in het paleis van tsarina Elisabeth I in Sint-Petersburg. Hij was de zoon van de latere tsarina Catharina II. In haar memoires schreef Catharina dat de vader van Paul niet haar man was, grootvorst Peter en later tsaar Peter III, maar haar minnaar Sergej Saltykov. Op 25 december 1762 stierf tsarina Elisabeth. Zijn vader Peter III werd tsaar van Rusland. Dit duurde zes maanden en op 28 juni 1762 werd de tsaar afgezet, en werd zijn moeder tsarina, als tsarina Catharina II. Op 18 juli werd zijn vader vermoord.
•.
Catharina deed veel moeite om voor Paul een geschikte vrouw te zoeken. Paul trouwde met Wilhelmina Louisa van Hessen-Darmstadt een van de dochter van Lodewijk IX, landgraaf van Hessen-Darmstadt in 1773, Wilhelmina kreeg als nieuwe naam Natalie Aleksejevna. Catharina accepteerde Paul in de keizerlijke raad. Catharina dacht dat hij hiermee ervaring zou opdoen voor zijn toekomstige positie als keizer. Zijn leraar Poroshin beklaagde zich dat Paul altijd druk bezig was.
•.
Tsaar Paul INadat zijn eerste vrouw stierf in het kraambed op 26 april 1776, arrangeerde Catharina een nieuw huwelijk op 7 oktober 1776, met de beeldschone Sophia Dorothea Augusta Louisa van Württemberg, die als nieuwe naam Maria Fjodorovna ontving. Het was in deze periode dat Paul in intriges verwikkeld werd. Hij geloofde dat hij het doelwit was van een aanslag. Hij verdachte ook zijn moeder ervan hem te willen vermoorden, hij zou zelfs een keer zijn moeder publiekelijke hebben beschuldigd. Daardoor verwijderde zijn moeder hem van de keizerlijke raad en begon ze hem op een afstand van de regering te houden, de maatregelen die Catharina uitvoerde waren niet vriendelijk. Tijdens de geboorte van zijn eerste kind op 28 december 1777 gaf de keizerin hem een landgoed, Pavlovsk. Paul en zijn vrouw wonnen het vertrouwen van Catharina en gingen op reis door Europa rond 1781-1782. In 1783 gaf de keizerin hem een nieuw landgoed in Gatsjina, waar Paul een korps soldaten mocht handhaven, die soldaten werden op Pruisisch model getraind.
•.
Na de dood van zijn moeder Catharina de Grote in 1796 werd de tweeënveertigjarige Paul I tsaar van Rusland. Zijn regeringstijd staat bekend als de strijd tegen de gevolgen van de Franse Revolutie in Rusland en Europa. Sinds deze tijd wordt Rusland de "politieagent van Europa" genoemd. In 1798 sloot Paul zich aan bij de coalitie van Europese landen tegen Napoleon I. Hij beëindigde de Perzische expeditie van 1796 die geleid werd door de door hem verachte Valeriaan Zoebov voor zijn geheime Mars naar Brits-Indië. De stopzetting van de Perzische expeditie, hoewel slecht georganiseerd door Zoebov, zette kwaad bloed bij de Russische bojaren en Paul I werd daarop in 1801 door zijn zoon Alexander I (favoriete kleinzoon van Catharina) en een groepje Russische officieren vermoord, waarna zijn Indische mars werd afgebroken.
•.
Kinderen.
Hij trad in 1773 in het huwelijk met Wilhelmina Louisa van Hessen-Darmstadt, dochter van Lodewijk IX, die echter reeds in 1776 stierf. In september van dat jaar hertrouwde hij met Sophia Dorothea Augusta Louisa van Württemberg (Maria Fjodorovna). Ze kregen tien kinderen:.
•.
Alexander (28 december 1777 - 1 december 1825), hij volgde zijn vader op als tsaar van Rusland, trouwde met Louise van Baden.
Constantijn (27 april 1779 - 27 juni 1831), grootvorst van Rusland, hij deed in 1822 afstand van zijn rechten op de troon.
Alexandra (9 augustus 1783 - 16 maart 1801), gehuwd met Jozef van Habsburg-Lotharingen, een zoon van Keizer Leopold II.
Helena (13 december 1784 - 24 september 1803), gehuwd met Frederik Lodewijk van Mecklenburg-Schwerin.
Maria (4 februari 1786 - 23 juni 1859) - gehuwd met Karel Frederik, groothertog van Saksen-Weimar-Eisenach.
Catharina (10 mei 1788 - 9 januari 1819), trouwde eerst met George van Oldenburg zoon van Peter I van Oldenburg en later trouwde ze met Willem I, koning van Württemberg.
Olga (11 juli 1792 - 15 januari 1795).
Anna (18 januari 1795 - 1 maart 1865), gehuwd met Willem II, koning der Nederlanden.
Nicolaas (6 juli 1796 - 2 maart 1855), volgde zijn oudere broer, Alexander, op als tsaar van Rusland, gehuwd met Charlotte van Pruisen.
Michaël (28 januari 1798 - 9 september 1849), grootvorst van Rusland, trouwde met Charlotte, dochter van Paul van Württemberg.

Dossier:

Lodewijk IX van Hessen-Darmstadt

Lodewijk IX van Hessen-Darmstadt.

tr.
met

Henriette Caroline van Palts-Tweebruggen.

Uit dit huwelijk 3 dochters:

naam geb. plaats ovl. plaats oud relatie kinderen
1 Sophie Dorothea Augusta Louisa 1 10
2 Wilhelmina Louisa *1755 Prenzlau [Deu] †1776 Sint-Petersburg [Rus] 20 1 0
3 Frederika Louisa *1751 Prenzlau [Deu] †1805 Berlijn [Deu] 53 1 6

Henriette Caroline van Palts-Tweebruggen

Henriette Caroline van Palts-Tweebruggen.

tr.
met

Lodewijk IX van Hessen-Darmstadt.

Uit dit huwelijk 3 dochters:

Frederika Louisa van Hessen-Darmstadt

Frederika Louisa van Hessen-Darmstadt, geb. te Prenzlau [Deu] op zaterdag 16 okt 1751, koning van Pruisen van 1786 tot 1797, ovl. (53 jaar oud) te Berlijn [Deu] (Slot Monbijou) op woensdag 14 aug 1805.

Aantekeningen bij Frederika Louisa van Hessen-Darmstadt.

Het neo-klassiek paleis, om afstand te nemen van zijn oom, die van barok en rococo hield
Frederika Louisa van Hessen-Darmstadt (nabij Prenzlau, 16 oktober 1751 – te Berlijn in Slot Monbijou, 14 augustus 1805) werd door haar huwelijk met Frederik Willem II van Pruisen koningin van Pruisen.
•.
Ze werd geboren als dochter van landgraaf Lodewijk IX van Hessen-Darmstadt en Henriëtte Caroline van Palts-Tweebruggen. Ze was een zuster van Lodewijk (1753-1830) werd later groothertog en huwde Louisa van Hessen-Darmstadt, Amalia (1754-1832) huwde Karel Lodewijk van Baden, Wilhelmina Louisa (1755-1776) huwde tsarevitsj Paul van Rusland en kreeg de naam Natalia Aleksejevna, Louise (1757-1830) huwde Karel August van Saksen-Weimar-Eisenach en van Christiaan Lodewijk (1763-1830).
•.
Frederika was de tweede vrouw van koning Frederik Willem II van Pruisen, door wie zij das hessische Lieschen genoemd werd. De huwelijksbevestiging vond plaats op 14 juni 1769. Ze nam de opvoeding waar van haar stiefdochter Frederika van Pruisen, toen haar moeder Elisabeth van Brunswijk-Wolfenbüttel vanwege de vele schandalen werd verbannen naar Stettin.

Vader:
Lodewijk IX van Hessen-Darmstadt, tr.

Moeder:
Henriette Caroline van Palts-Tweebruggen.

tr. (resp. ongeveer 17 en ongeveer 24 jaar oud) te Salzdahlum [Deu] circa vrijdag 14 jul 1769
met
Frederik Willem II van Pruisen, zn. van August Willem en Louise Amalia van Brunswijk-Wolfenbüttel, geb. te Berlijn [Deu] op vrijdag 25 sep 1744, ovl. (53 jaar oud) te Potsdam [Deu] op donderdag 16 nov 1797, tr. (resp. 20 en ongeveer 19 jaar oud) (2) te Salzdahlum [Deu] op zondag 14 jul 1765, (gesch. in apr 1769) met Elisabeth van Brunswijk-Wolfenbüttel, dr. van Karel I van Brunswijk en Nn, geb. in 1746, ovl. (ongeveer 94 jaar oud) in 1840. Uit dit huwelijk een dochter.

Aantekeningen bij Frederik Willem II van Pruisen.

Frederik Willem II, 1744 - 1797.
Frederik Willem II (Berlijn, 25 september 1744 – Potsdam, 16 november 1797), bijgenaamd der dicke Lüderjahn, was van 1786 tot 1797 koning van Pruisen. Hij was de zoon van August Willem van Pruisen (1722-1758) en Louise Amalia van Brunswijk-Wolfenbüttel (1722-1780). In 1786 volgde hij zijn oom Frederik de Grote op als koning van Pruisen toen die stierf zonder nageslacht. Een jaar later, in september 1787, werd in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, naar aanleiding van de vernederende aanhouding bij Goejanverwellesluis van zijn zuster Wilhelmina, door zijn ingrijpen de stadhouderlijke macht hersteld.
•.
Huwelijken en kinderen.
Frederik Willem trouwde in 1765 met Elisabeth van Brunswijk-Wolfenbüttel (1746-1840), dochter van hertog Karel I van Brunswijk, met wie hij een dochter kreeg:.
Frederika (1767-1820), gehuwd met Frederik August, hertog van York (1763-1827).
Als jongeman had Frederik Willem een voorkeur voor ontwikkeld voor Franse actrices en balletdanseressen. Om hem in zijn amoreuze escapades te remmen werd hij voorgesteld aan de mooie en spirituele Elisabeth. De beoogde troonopvolger wist zich niet te beheersen. Zijn echtgenote nam wraak en richtte haar aandacht op officieren en hofmusici. In april 1769 scheidde hij van Elisabeth, en om te zorgen dat er geen buitenechtelijke kinderen zouden komen, werd ze verbannen naar Stettin. Drie maanden later trouwde hij, opnieuw op advies van zijn oom Frederik de Grote, met Frederika van Hessen-Darmstadt (1751-1805). Met haar kreeg hij de volgende kinderen:.
Frederik Willem (1770-1840), gehuwd met Louise van Mecklenburg-Strelitz (1776-1810), dochter van groothertog Karel II van Mecklenburg-Strelitz.
Frederik Lodewijk Karel (1773-1796), gehuwd met Frederika van Mecklenburg-Strelitz (1778-1841), dochter van groothertog Karel II van Mecklenburg-Strelitz.
Frederica Louisa Wilhelmina (1774-1837), gehuwd met koning Willem I der Nederlanden (1772-1843).
Augusta (1780-1841), gehuwd met keurvorst Willem II van Hessen-Kassel.
Frederik Hendrik Karel (1781-1846).
Frederik Willem Karel (1783-1851), gehuwd met Maria Anna van Hessen-Homburg (?-1846), dochter van landgraaf Frederik V van Hessen-Homburg.

Elisabeth van Brunswijk-Wolfenbüttel door Johann Georg Ziesenis (1765)
Zijn maîtresse en andere favorieten.
De kroonprins was totaal niet in zijn echtgenote geïnteresseerd. Zijn grote liefde was Wilhelmine Enke, de knappe dochter van de plaatselijke herbergier. Hij zorgde voor haar opvoeding, las met haar de klassieken en stuurde haar toen ze vijftien was naar Parijs. Hij stelde haar aan als hoorniste in de hofkapel en bezocht haar dagelijks. Het paar kreeg diverse kinderen.
•.
In 1786 sloot hij een morganatisch huwelijk met Julie von Voß, de latere gravin Ingenheim. Na haar dood in 1790 hertrouwde hij opnieuw morganatisch met Sophie von Dönhoff. Uit dit huwelijk werden geboren:.
•.
Friedrich Wilhelm von Brandenburg (1792-1850), premier van Pruisen.
Julie von Brandenburg (1793-1848), gehuwd met Ferdinand Frederik van Anhalt-Köthen.
In 1795 is hij gedwongen afstand te nemen van zijn maîtresse. Wilhelmina Enke vertrok naar Rome, waar ze contacten legde met Lady Emma Hamilton en Angelika Kauffman. Toen haar dochter in 1796 zou gaan trouwen, kreeg zij met terugwerkende kracht de adellijke titel gravin Lichtenau. Toen de vorst ziek werd, reisden ze samen naar Bad Pyrmont, maar de kuur bleek niet te helpen. De koning stierf in zijn Marmeren paleis, aan het meer in Potsdam.
•.
Om haar weg te werken beschuldigde zijn opvolger haar van verraad. Wilhelmina Enke werd na wekenlange ondervraging vrijgesproken. Frederik Willem III zou het haar nog jarenlang lastig maken, ze werd verbannen en haar goederen zijn geconfisceerd. Met de hulp van Napoleon kreeg zij een deel van haar bezittingen terug en vestigde zich Unter den Linden.

De stad Stettin, getekend door Matthäus Merian de Jongere

Uit dit huwelijk 6 kinderen:

naam geb. plaats ovl. plaats oud relatie kinderen
1 Koning Frederik Willem III *1770 Potsdam [Deu] †1840 Berlijn [Deu] 70 1 4
2 Frederik Lodewijk Karel *1773 †1796 23 1 0
3 Frederica Louisa Wilhelmina *1774 †1837 63 1 0
4 Augusta *1780 †1841 61 1 0
5 Frederik Hendrik Karel *1781 †1846 65 0 0
6 Prins Frederik Wilhelm Karl *1783 Potsdam [Deu] †1851 Berlijn [Deu] 68 1 1

Frederik Willem II van Pruisen

Frederik Willem II van Pruisen, geb. te Berlijn [Deu] op vrijdag 25 sep 1744, ovl. (53 jaar oud) te Potsdam [Deu] op donderdag 16 nov 1797.

Aantekeningen bij Frederik Willem II van Pruisen.

Frederik Willem II, 1744 - 1797.
Frederik Willem II (Berlijn, 25 september 1744 – Potsdam, 16 november 1797), bijgenaamd der dicke Lüderjahn, was van 1786 tot 1797 koning van Pruisen. Hij was de zoon van August Willem van Pruisen (1722-1758) en Louise Amalia van Brunswijk-Wolfenbüttel (1722-1780). In 1786 volgde hij zijn oom Frederik de Grote op als koning van Pruisen toen die stierf zonder nageslacht. Een jaar later, in september 1787, werd in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, naar aanleiding van de vernederende aanhouding bij Goejanverwellesluis van zijn zuster Wilhelmina, door zijn ingrijpen de stadhouderlijke macht hersteld.
•.
Huwelijken en kinderen.
Frederik Willem trouwde in 1765 met Elisabeth van Brunswijk-Wolfenbüttel (1746-1840), dochter van hertog Karel I van Brunswijk, met wie hij een dochter kreeg:.
Frederika (1767-1820), gehuwd met Frederik August, hertog van York (1763-1827).
Als jongeman had Frederik Willem een voorkeur voor ontwikkeld voor Franse actrices en balletdanseressen. Om hem in zijn amoreuze escapades te remmen werd hij voorgesteld aan de mooie en spirituele Elisabeth. De beoogde troonopvolger wist zich niet te beheersen. Zijn echtgenote nam wraak en richtte haar aandacht op officieren en hofmusici. In april 1769 scheidde hij van Elisabeth, en om te zorgen dat er geen buitenechtelijke kinderen zouden komen, werd ze verbannen naar Stettin. Drie maanden later trouwde hij, opnieuw op advies van zijn oom Frederik de Grote, met Frederika van Hessen-Darmstadt (1751-1805). Met haar kreeg hij de volgende kinderen:.
Frederik Willem (1770-1840), gehuwd met Louise van Mecklenburg-Strelitz (1776-1810), dochter van groothertog Karel II van Mecklenburg-Strelitz.
Frederik Lodewijk Karel (1773-1796), gehuwd met Frederika van Mecklenburg-Strelitz (1778-1841), dochter van groothertog Karel II van Mecklenburg-Strelitz.
Frederica Louisa Wilhelmina (1774-1837), gehuwd met koning Willem I der Nederlanden (1772-1843).
Augusta (1780-1841), gehuwd met keurvorst Willem II van Hessen-Kassel.
Frederik Hendrik Karel (1781-1846).
Frederik Willem Karel (1783-1851), gehuwd met Maria Anna van Hessen-Homburg (?-1846), dochter van landgraaf Frederik V van Hessen-Homburg.

Elisabeth van Brunswijk-Wolfenbüttel door Johann Georg Ziesenis (1765)
Zijn maîtresse en andere favorieten.
De kroonprins was totaal niet in zijn echtgenote geïnteresseerd. Zijn grote liefde was Wilhelmine Enke, de knappe dochter van de plaatselijke herbergier. Hij zorgde voor haar opvoeding, las met haar de klassieken en stuurde haar toen ze vijftien was naar Parijs. Hij stelde haar aan als hoorniste in de hofkapel en bezocht haar dagelijks. Het paar kreeg diverse kinderen.
•.
In 1786 sloot hij een morganatisch huwelijk met Julie von Voß, de latere gravin Ingenheim. Na haar dood in 1790 hertrouwde hij opnieuw morganatisch met Sophie von Dönhoff. Uit dit huwelijk werden geboren:.
•.
Friedrich Wilhelm von Brandenburg (1792-1850), premier van Pruisen.
Julie von Brandenburg (1793-1848), gehuwd met Ferdinand Frederik van Anhalt-Köthen.
In 1795 is hij gedwongen afstand te nemen van zijn maîtresse. Wilhelmina Enke vertrok naar Rome, waar ze contacten legde met Lady Emma Hamilton en Angelika Kauffman. Toen haar dochter in 1796 zou gaan trouwen, kreeg zij met terugwerkende kracht de adellijke titel gravin Lichtenau. Toen de vorst ziek werd, reisden ze samen naar Bad Pyrmont, maar de kuur bleek niet te helpen. De koning stierf in zijn Marmeren paleis, aan het meer in Potsdam.
•.
Om haar weg te werken beschuldigde zijn opvolger haar van verraad. Wilhelmina Enke werd na wekenlange ondervraging vrijgesproken. Frederik Willem III zou het haar nog jarenlang lastig maken, ze werd verbannen en haar goederen zijn geconfisceerd. Met de hulp van Napoleon kreeg zij een deel van haar bezittingen terug en vestigde zich Unter den Linden.

De stad Stettin, getekend door Matthäus Merian de Jongere

Vader:
August Willem , zn. van Frederik Willem I van Pruisen en Sophia Dorothea van Hannover, geb. in 1722, ovl. (ongeveer 36 jaar oud) in 1758, tr.

Moeder:
Louise Amalia van Brunswijk-Wolfenbüttel, dr. van Ferdinand Albrecht II van Brunswijk-Bevern en Nn, geb. in 1722, ovl. (ongeveer 58 jaar oud) in 1780.

tr. (resp. ongeveer 24 en ongeveer 17 jaar oud) (1) te Salzdahlum [Deu] circa vrijdag 14 jul 1769
met

Frederika Louisa van Hessen-Darmstadt, dr. van Lodewijk IX van Hessen-Darmstadt en Henriette Caroline van Palts-Tweebruggen, geb. te Prenzlau [Deu] op zaterdag 16 okt 1751, koning van Pruisen van 1786 tot 1797, ovl. (53 jaar oud) te Berlijn [Deu] (Slot Monbijou) op woensdag 14 aug 1805.

Aantekeningen bij Frederika Louisa van Hessen-Darmstadt.

Het neo-klassiek paleis, om afstand te nemen van zijn oom, die van barok en rococo hield
Frederika Louisa van Hessen-Darmstadt (nabij Prenzlau, 16 oktober 1751 – te Berlijn in Slot Monbijou, 14 augustus 1805) werd door haar huwelijk met Frederik Willem II van Pruisen koningin van Pruisen.
•.
Ze werd geboren als dochter van landgraaf Lodewijk IX van Hessen-Darmstadt en Henriëtte Caroline van Palts-Tweebruggen. Ze was een zuster van Lodewijk (1753-1830) werd later groothertog en huwde Louisa van Hessen-Darmstadt, Amalia (1754-1832) huwde Karel Lodewijk van Baden, Wilhelmina Louisa (1755-1776) huwde tsarevitsj Paul van Rusland en kreeg de naam Natalia Aleksejevna, Louise (1757-1830) huwde Karel August van Saksen-Weimar-Eisenach en van Christiaan Lodewijk (1763-1830).
•.
Frederika was de tweede vrouw van koning Frederik Willem II van Pruisen, door wie zij das hessische Lieschen genoemd werd. De huwelijksbevestiging vond plaats op 14 juni 1769. Ze nam de opvoeding waar van haar stiefdochter Frederika van Pruisen, toen haar moeder Elisabeth van Brunswijk-Wolfenbüttel vanwege de vele schandalen werd verbannen naar Stettin.

Uit dit huwelijk 6 kinderen:

tr. (resp. 20 en ongeveer 19 jaar oud) (2) te Salzdahlum [Deu] op zondag 14 jul 1765, (gesch. in apr 1769)
met
Elisabeth van Brunswijk-Wolfenbüttel, dr. van Karel I van Brunswijk en Nn, geb. in 1746, ovl. (ongeveer 94 jaar oud) in 1840.

Aantekeningen bij Elisabeth van Brunswijk-Wolfenbüttel.
Elisabeth Christine Ulrike van Brunswijk-Wolfenbüttel (Wolfenbüttel, 9 november 1746 - Stettin, 18 februari 1840) was een dochter van hertog Karel I van Brunswijk en Philippina Charlotte van Pruisen, de jongste zuster van Frederik II van Pruisen. Ze was de eerste echtgenote van haar neef Frederik Willem II van Pruisen en stond bekend als eigenzinnig, spiritueel en mooi.
•.
Biografie.
Elisabeth huwde op 14 juli 1765 in Salzdahlum op aanraden van haar oom met Frederik Willem van Pruisen in de verwachting dat hij een rustiger leven zou gaan leiden en mogelijk voor de hoogstnoodzakelijke troonopvolger zou kunnen zorgen.[1] Het zou opnieuw een opsteker voor de hertogelijke familie uit Braunschweig moeten worden, maar het werd geen gelukkig huwelijk, vooral niet toen het eerste kind een meisje, Frederika (1767-1820), bleek te zijn en hij door ging met zijn amoreuze escapades met Franse actrices en balletdanseressen.[2].
•.
De spanningen tussen de beide echtgenoten liepen op en Elisabeth nam wraak, hield er minnaars op na, zoals hofmusici en officieren in Potsdam. Toen ze zwanger werd en een vlucht uit Pruisen voorbereidde, werd ze verraden. Haar echtgenoot beschuldigde haar van overspel en in april 1769 scheidden ze, in een versnelde procedure. Elisabeth vertrok twee dagen later naar Küstrin, en is vervolgens levenslang in het slot van Stettin gevangen gezet om de komst van eventuele andere buitenechtelijke kinderen uit te sluiten. Frederik de Grote dwong zijn lievelingsneef na drie maanden om een nieuw huwelijk te sluiten.
•.
Elisabeth kwam onder toezicht van een andere neef, behield enkel haar titel als koninklijke hoogheid en een beperkte vrijheid. Ze kreeg in 1774 de beschikking over in een groot huis in Police [3] maar verhuisde in 1810, toen de Fransen de stad hadden bezet en Pruisische ministers naar de stad werden verbannen. Elisabeth liet een oude molen tot een bescheiden landhuis ombouwen en dat "Friedrichgnade" werd genoemd.[4].
•.
"Lysbeth van Stettin" overleed in 1840, 93 jaar oud en had al haar broers en zusters overleefd. Ze werd begraven in de slotkerk, en alle klokken van de stad luidden. Ze had een mausoleum had laten bouwen in het park, want ze wilde niet bij de rest van de familie begraven worden.[5] Ze schijnt uiteindelijk in de dom van Krakau te zijn bijgezet.[6].
•.
Frederika werd opgevoed door haar grootmoeder Amalia van Brunswijk-Wolfenbüttel en stiefmoeder Frederika van Hessen-Darmstadt en zag haar eigen moeder nooit weer. Ze huwde met Frederik, hertog van York en Albany, een zoon van de Engelse koning.
•.
Referenties:.
1. rbb Preußen-Chronik | Elisabeth Christine Ulrike von Braunschweig-Wolfenbüttel.
2. Preußens Pompadour:.
3. ebook Neues historisches Lexikon - Leseprobe Ebel bis Erbpacht.
4. Stiftung Preußische Schlösser und Gärten | SPSG | Elisabeth Christine Ulrike von Braunschweig-Wolfenbüttel.
5. Frauen vom Hof der Welfen | Empfehlungen.
6. Elisabeth Christine Ulrike (1746-1840).
Link:.
http://www.jena1806.com/brunswick1/familie.htm.

Uit dit huwelijk een dochter:

naam geb. plaats ovl. plaats oud relatie kinderen
1 Frederika *1767 †1820 53 1 0

Dossier:

Elisabeth van Brunswijk-Wolfenbüttel

Elisabeth van Brunswijk-Wolfenbüttel, geb. in 1746, ovl. (ongeveer 94 jaar oud) in 1840.

Aantekeningen bij Elisabeth van Brunswijk-Wolfenbüttel.
Elisabeth Christine Ulrike van Brunswijk-Wolfenbüttel (Wolfenbüttel, 9 november 1746 - Stettin, 18 februari 1840) was een dochter van hertog Karel I van Brunswijk en Philippina Charlotte van Pruisen, de jongste zuster van Frederik II van Pruisen. Ze was de eerste echtgenote van haar neef Frederik Willem II van Pruisen en stond bekend als eigenzinnig, spiritueel en mooi.
•.
Biografie.
Elisabeth huwde op 14 juli 1765 in Salzdahlum op aanraden van haar oom met Frederik Willem van Pruisen in de verwachting dat hij een rustiger leven zou gaan leiden en mogelijk voor de hoogstnoodzakelijke troonopvolger zou kunnen zorgen.[1] Het zou opnieuw een opsteker voor de hertogelijke familie uit Braunschweig moeten worden, maar het werd geen gelukkig huwelijk, vooral niet toen het eerste kind een meisje, Frederika (1767-1820), bleek te zijn en hij door ging met zijn amoreuze escapades met Franse actrices en balletdanseressen.[2].
•.
De spanningen tussen de beide echtgenoten liepen op en Elisabeth nam wraak, hield er minnaars op na, zoals hofmusici en officieren in Potsdam. Toen ze zwanger werd en een vlucht uit Pruisen voorbereidde, werd ze verraden. Haar echtgenoot beschuldigde haar van overspel en in april 1769 scheidden ze, in een versnelde procedure. Elisabeth vertrok twee dagen later naar Küstrin, en is vervolgens levenslang in het slot van Stettin gevangen gezet om de komst van eventuele andere buitenechtelijke kinderen uit te sluiten. Frederik de Grote dwong zijn lievelingsneef na drie maanden om een nieuw huwelijk te sluiten.
•.
Elisabeth kwam onder toezicht van een andere neef, behield enkel haar titel als koninklijke hoogheid en een beperkte vrijheid. Ze kreeg in 1774 de beschikking over in een groot huis in Police [3] maar verhuisde in 1810, toen de Fransen de stad hadden bezet en Pruisische ministers naar de stad werden verbannen. Elisabeth liet een oude molen tot een bescheiden landhuis ombouwen en dat "Friedrichgnade" werd genoemd.[4].
•.
"Lysbeth van Stettin" overleed in 1840, 93 jaar oud en had al haar broers en zusters overleefd. Ze werd begraven in de slotkerk, en alle klokken van de stad luidden. Ze had een mausoleum had laten bouwen in het park, want ze wilde niet bij de rest van de familie begraven worden.[5] Ze schijnt uiteindelijk in de dom van Krakau te zijn bijgezet.[6].
•.
Frederika werd opgevoed door haar grootmoeder Amalia van Brunswijk-Wolfenbüttel en stiefmoeder Frederika van Hessen-Darmstadt en zag haar eigen moeder nooit weer. Ze huwde met Frederik, hertog van York en Albany, een zoon van de Engelse koning.
•.
Referenties:.
1. rbb Preußen-Chronik | Elisabeth Christine Ulrike von Braunschweig-Wolfenbüttel.
2. Preußens Pompadour:.
3. ebook Neues historisches Lexikon - Leseprobe Ebel bis Erbpacht.
4. Stiftung Preußische Schlösser und Gärten | SPSG | Elisabeth Christine Ulrike von Braunschweig-Wolfenbüttel.
5. Frauen vom Hof der Welfen | Empfehlungen.
6. Elisabeth Christine Ulrike (1746-1840).
Link:.
http://www.jena1806.com/brunswick1/familie.htm.

Vader:
Karel I van Brunswijk, tr.

Moeder:
Nn .

tr. (resp. ongeveer 19 en 20 jaar oud) te Salzdahlum [Deu] op zondag 14 jul 1765, (gesch. in apr 1769)
met
Frederik Willem II van Pruisen, zn. van August Willem en Louise Amalia van Brunswijk-Wolfenbüttel, geb. te Berlijn [Deu] op vrijdag 25 sep 1744, ovl. (53 jaar oud) te Potsdam [Deu] op donderdag 16 nov 1797, tr. (1) met Frederika Louisa van Hessen-Darmstadt. Uit dit huwelijk 6 kinderen.

Aantekeningen bij Frederik Willem II van Pruisen.

Frederik Willem II, 1744 - 1797.
Frederik Willem II (Berlijn, 25 september 1744 – Potsdam, 16 november 1797), bijgenaamd der dicke Lüderjahn, was van 1786 tot 1797 koning van Pruisen. Hij was de zoon van August Willem van Pruisen (1722-1758) en Louise Amalia van Brunswijk-Wolfenbüttel (1722-1780). In 1786 volgde hij zijn oom Frederik de Grote op als koning van Pruisen toen die stierf zonder nageslacht. Een jaar later, in september 1787, werd in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, naar aanleiding van de vernederende aanhouding bij Goejanverwellesluis van zijn zuster Wilhelmina, door zijn ingrijpen de stadhouderlijke macht hersteld.
•.
Huwelijken en kinderen.
Frederik Willem trouwde in 1765 met Elisabeth van Brunswijk-Wolfenbüttel (1746-1840), dochter van hertog Karel I van Brunswijk, met wie hij een dochter kreeg:.
Frederika (1767-1820), gehuwd met Frederik August, hertog van York (1763-1827).
Als jongeman had Frederik Willem een voorkeur voor ontwikkeld voor Franse actrices en balletdanseressen. Om hem in zijn amoreuze escapades te remmen werd hij voorgesteld aan de mooie en spirituele Elisabeth. De beoogde troonopvolger wist zich niet te beheersen. Zijn echtgenote nam wraak en richtte haar aandacht op officieren en hofmusici. In april 1769 scheidde hij van Elisabeth, en om te zorgen dat er geen buitenechtelijke kinderen zouden komen, werd ze verbannen naar Stettin. Drie maanden later trouwde hij, opnieuw op advies van zijn oom Frederik de Grote, met Frederika van Hessen-Darmstadt (1751-1805). Met haar kreeg hij de volgende kinderen:.
Frederik Willem (1770-1840), gehuwd met Louise van Mecklenburg-Strelitz (1776-1810), dochter van groothertog Karel II van Mecklenburg-Strelitz.
Frederik Lodewijk Karel (1773-1796), gehuwd met Frederika van Mecklenburg-Strelitz (1778-1841), dochter van groothertog Karel II van Mecklenburg-Strelitz.
Frederica Louisa Wilhelmina (1774-1837), gehuwd met koning Willem I der Nederlanden (1772-1843).
Augusta (1780-1841), gehuwd met keurvorst Willem II van Hessen-Kassel.
Frederik Hendrik Karel (1781-1846).
Frederik Willem Karel (1783-1851), gehuwd met Maria Anna van Hessen-Homburg (?-1846), dochter van landgraaf Frederik V van Hessen-Homburg.

Elisabeth van Brunswijk-Wolfenbüttel door Johann Georg Ziesenis (1765)
Zijn maîtresse en andere favorieten.
De kroonprins was totaal niet in zijn echtgenote geïnteresseerd. Zijn grote liefde was Wilhelmine Enke, de knappe dochter van de plaatselijke herbergier. Hij zorgde voor haar opvoeding, las met haar de klassieken en stuurde haar toen ze vijftien was naar Parijs. Hij stelde haar aan als hoorniste in de hofkapel en bezocht haar dagelijks. Het paar kreeg diverse kinderen.
•.
In 1786 sloot hij een morganatisch huwelijk met Julie von Voß, de latere gravin Ingenheim. Na haar dood in 1790 hertrouwde hij opnieuw morganatisch met Sophie von Dönhoff. Uit dit huwelijk werden geboren:.
•.
Friedrich Wilhelm von Brandenburg (1792-1850), premier van Pruisen.
Julie von Brandenburg (1793-1848), gehuwd met Ferdinand Frederik van Anhalt-Köthen.
In 1795 is hij gedwongen afstand te nemen van zijn maîtresse. Wilhelmina Enke vertrok naar Rome, waar ze contacten legde met Lady Emma Hamilton en Angelika Kauffman. Toen haar dochter in 1796 zou gaan trouwen, kreeg zij met terugwerkende kracht de adellijke titel gravin Lichtenau. Toen de vorst ziek werd, reisden ze samen naar Bad Pyrmont, maar de kuur bleek niet te helpen. De koning stierf in zijn Marmeren paleis, aan het meer in Potsdam.
•.
Om haar weg te werken beschuldigde zijn opvolger haar van verraad. Wilhelmina Enke werd na wekenlange ondervraging vrijgesproken. Frederik Willem III zou het haar nog jarenlang lastig maken, ze werd verbannen en haar goederen zijn geconfisceerd. Met de hulp van Napoleon kreeg zij een deel van haar bezittingen terug en vestigde zich Unter den Linden.

De stad Stettin, getekend door Matthäus Merian de Jongere

Uit dit huwelijk een dochter:

naam geb. plaats ovl. plaats oud relatie kinderen
1 Frederika *1767 †1820 53 1 0

Dossier:
')}

Catharina II (De Grote)
Catharina II (De Grote) (Sophie Augusta van Anhalt-Zerbst) , geb. te Stettin [Pol] op maandag 2 mei 1729, Tsarina van Rusland van 1762 tot 1796, keizer gemalin van Ruslad in 1762, ovl. (67 jaar oud) te Tsarskoje Selo [Rus] op donderdag 17 nov 1796.

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Tsaar Paul I	*1754	Sint-Petersburg [Rus]	†1801	Sint-Petersburg [Rus]	46	2	10

Peter III van Rusland
Peter III (Nn) van Rusland, geb. te De Kiel [Dr] op zaterdag 21 feb 1728, hertog van Holstein-Gottorp van 1739 tot 1762, tsaar van Rusland in 1762, ovl. (34 jaar oud) te Sint-Petersburg [Rus] op zondag 18 jul 1762.

Wilhelmina Louisa van Hessen-Darmstadt
Wilhelmina Louisa van Hessen-Darmstadt, geb. te Prenzlau [Deu] op woensdag 25 jun 1755, ovl. (20 jaar oud) te Sint-Petersburg [Rus] op vrijdag 26 apr 1776.

Frederik Willem II van Pruisen
Frederik Willem II van Pruisen, geb. te Berlijn [Deu] op vrijdag 25 sep 1744, ovl. (53 jaar oud) te Potsdam [Deu] op donderdag 16 nov 1797.

Elisabeth van Brunswijk-Wolfenbüttel
Elisabeth van Brunswijk-Wolfenbüttel, geb. in 1746, ovl. (ongeveer 94 jaar oud) in 1840.