Lulia
Lulia 1, geb. circa 130 BC1,1, ovl. (ongeveer 61 jaar oud) in 69 BC1,1.
- Moeder:
Marcia 1, dr. van Quintus Marcius Rex en Nn, geb. circa 155 BC1,1.
|  |
tr.
met
Gaius Marius2,1, zn. van Gaius Marius en Fulcina, geb. te Cereatea [Ita] in 157 BC2,2,2,
Groot staatsman, stadhouder en krijgsheer,
trib. bleb. 119, praet 115, procos. (stadhouder) in Spanje ult. 114, 109 leg, cos. I. 107, cos. II. 104, cos. III. 103, cos. IV. 102, overwint 102 de Teutonen en Ambronen bij Aquae Sextia, cos. V. 101, overwint 101 de Kimbern bij Vercellae, cos. VI. 100, hervormt gedurende de Germaanse oorlogen het Romeinse leger, augur 97, aanvoerder van de Popularen in 88 v. Chr. tijdens de uitgebroken burgeroorlog cos. VII. 86
Ovl. (Ongeveer 71 jaar oud) in 86 BC2,2. |  |
Aantekeningen bij Gaius Marius.
Gaius Marius (Cereatae, 157 – ?, 86 v.Chr.) was een Romeinse generaal en staatsman.
*.
Hij werd geboren in het stadje Cereatae1, nabij Arpinum, uit het huwelijk van Gaius Marius en Fulcina. Marius was afkomstig uit een gegoede familie uit Picenum2. Hoewel hij geen patriciër was, lukte het hem om via het Romeinse leger (politiek) carrière te maken.
*.
Hij werd vooral bekend vanwege zijn overwinning op de Numidische koning Jugurtha (109 v.Chr.), alsmede vanwege zijn overwinning op de Teutonen, Kimbren en Ambronen in de slag bij Aquae Sextiae (Aix-en-Provence) in 102 v.Chr.
*.
Als generaal zorgde hij voor ingrijpende veranderingen in het Romeinse leger, onder andere door de invoering van een betaald beroepsleger (waarin ook de allerarmste burgers dienst konden nemen), de herziening van de opbouw van de legereenheden en de promotiemogelijkheden voor uitblinkende soldaten (voor die tijd werden officieren voornamelijk benoemd op basis van hun politieke connecties). Samenvattend kan gesteld worden, dat hij het Romeinse leger vergaand geprofessionaliseerd heeft. Deze instelling van een beroepsleger, dat loyaal was aan de generaal, die hen betaalde in plaats van aan de staat, heeft in latere tijden een cruciale rol gespeeld in de Romeinse geschiedenis. Hierdoor was het voortaan gebruikelijk, dat generaals hun politieke aspiraties met geweld probeerden op te leggen. De volgende eeuw was dan ook vaak het toneel van burgeroorlogen tussen de Romeinen.
*.
De veranderingen, die hij invoerde in het Romeinse leger, hielden in, dat de staat de uitrusting betaalde voor de soldaten, wat er voor zorgde, dat ook het proletariaat het leger in kon. Dit was noodzakelijk, omdat voor de veranderingen, soldaten dus hun eigen uitrusting moesten betalen, waardoor de meeste soldaten bestonden uit boeren. Toen rijke Romeinen op het platteland gingen wonen, leidde dit ertoe, dat boeren van hun land gejaagd of uitgekocht werden. Dan gingen de boeren in de stad wonen, waar ze geen of weinig werk konden vinden, en werden arm. Zo groeide het proletariaat enorm, en kromp de hoeveelheid boeren. Hierdoor werd het steeds moeilijker voor Rome om aan soldaten te komen. De oplossing werd bedacht door Gaius Marius. Het romeinse leger werd omgevormd tot een echt beroepsleger in plaats van een leger van halve huurlingen. Verdere veranderingen die Marius doorvoerde als consul, waren dat soldaten een contract tekenden bij de Romeinse staat, waardoor ze 25 jaar zouden dienen in het leger, om dan aan het eind met pensioen te gaan en beloond te worden met een stuk land en een groot deel van hun salaris, dat was ingehouden. Dit werden de legionairs, en alleen Romeinse burgers konden dit. Niet-Romeinen konden ook een dergelijk contract tekenen, waarbij ze na dezelfde periode, als de legionairs met pensioen gingen, een vergelijkbare beloning kregen (maar dan wat lager) en het Romeinse staatsburgerschap verwierven, wat hun extra rechten en belastingkortingen opleverde. Dit waren de auxilia. De auxilia werden vaak gebruikt om grenzen te verdedigen en als lichte infanterie. De legionairs werden gebruikt om grote aanvallen af te slaan en om het imperium uit te breiden. Auxilia werden meestal ingezet in andere gebieden als waar ze vandaan kwamen, om de kans op opstanden te verkleinen. Doordat legionairs niks te verliezen hadden wat ze niet bij zich droegen (ze waren altijd ongetrouwd), en alleen konden verdienen als soldaat bij de bevelhebber, ontwikkelden ze een grote trouw aan de bevelhebber (als deze tenminste succesvol was), waardoor deze vaak grote macht kon krijgen. Dit probeerde de senaat te bestrijden door de bevelhebbers om de paar jaar af te wisselen. Wanneer dit niet gebeurde, bracht dat grote risico's, zoals wat er later gebeurde bij Julius Caesar.
*.
Terug in Rome wierp Gaius Marius zich op de binnenlandse politiek. Hij associeerde zich min of meer met de volkspartij, die onder de tribunen Saturninus en Glaucia afbreuk deed aan de macht der oligarchen. Maar de beide leiders werden steeds radicaler. Toen Glaucia als kandidaat voor het consulaat in 99 zijn tegenstanders liet vermoorden, verklaarde de senaat de staat in gevaar. Marius moest de orde herstellen. Hij deed dat op een kalme manier en sloot Saturninus, Glaucia en hun voornaamste aanhangers op in een openbaar gebouw. Daar werden zij door op het dak geklommen aanhangers der senaatspartij met leistenen doodgegooid. Dat incident kostte Marius zijn reputatie bij het volk. Voortaan werd hij door elke groepering in Rome gewantrouwd. Voorlopig was zijn rol uitgespeeld. De optimates heersten en maakten op schandalige wijze misbruik van hun macht. In 91 vermoordden zij de hervormingsgezinde tribuun Marcus Livius Drusus, zoon van Gracchus' concurrent , die onder meer burgerrecht voor de Italische bondgenoten had geëist. Daardoor kwamen de meeste bondgenoten in opstand. De revolutionairen stichtten zelfs een andere hoofdstad, die zij Italia noemden, aan de kust van de Adriatische Zee, met een eigen senaat en magistraten zoals die in Rome. Ze lieten hun eigen munten slaan en brachten legers op de been die herhaaldelijk de Romeinse legers versloegen. Na twee jaar vechten braken de Romeinen de opstand door iedere stad, die zich overgaf, het volledige burgerrecht te schenken.
*.
Marius is in totaal zeven keer consul geweest. Hoewel hij door zijn militaire successen geliefd was, was hij in de politiek niet erg succesvol. Op het eind van zijn leven was Marius een verbitterd man. Met een wanhopige blik en steeds omringd door een troep gewapende aanhangers zag men hem door de straten van Rome schrijden. Voorbijgangers groetten de consul onderdanig. Groette Marius niet terug, dan was dat een teken voor zijn lijfwacht om de ander af te maken. In zijn gedrag begon de oude generaal steeds duidelijk trekjes van krankzinnigheid te vertonen. Het was een zegen voor zijn eigen partij, toen hij in 86 stierf.
*.
Voetnoten.
1 Plutarchus (Marius III.) noemt het stadje Cirrhaeaton, maar dit is zeer waarschijnlijk een corrupte vorm van Cereatae.
2 Velleius Paterculus (Historia Romana II 11.) vermeldt dat Marius zou zijn geboren in de ordo equestri, maar er is voorgesteld dit te lezen als agresti ("agrariër").
*.
Links.
W. Smith, art. Marius (2), in W. Smith (ed.), A dictionary of Greek and Roman biography and mythology, II, Boston, 1867, pp. 952-959.
H.T. Peck, art. Marius (1), in H.T. Peck (ed.), Harpers Dictionary of Classical Antiquities, New York, 1898, pp. 1006-1008.
Uit dit huwelijk een zoon:
| | naam | geb. | plaats | ovl. | plaats | oud | relatie | kinderen |
| 1 | Gaius | *-109 | | †-82 | | 27 | 2 | 0 |
Gaius Marius
Gaius Marius1.
tr.
met
Fulcina 1.
Uit dit huwelijk een zoon:1
| | naam | geb. | plaats | ovl. | plaats | oud | relatie | kinderen |
| 1 | Gaius | *-157 | Cereatea [Ita] | †-86 | | 71 | 1 | 1 |
Fulcina
Fulcina 1.
tr.
met
Gaius Marius1.
Uit dit huwelijk een zoon:1
| | naam | geb. | plaats | ovl. | plaats | oud | relatie | kinderen |
| 1 | Gaius | *-157 | Cereatea [Ita] | †-86 | | 71 | 1 | 1 |
Quintus Marcius Rex
Quintus Marcius Rex1,2, geb. in 195 BC1,1,1,
Praetor,
praet. urb. 144 u. 143
Ovl. (Ongeveer 52 jaar oud) in 143 BC1,1.
Aantekeningen bij Quintus Marcius Rex.
Quintus Marcius Rex (Q. Marcius Q. f. Q. n. Rex) was samen met Marcus Porcius Cato consul van het jaar 118 v.Chr. en stichter van de - naar hem genoemde - colonia Narbo Martius (het huidge Narbonne).
*.
Hij was de zoon van Quintus Marcius Rex, die praetor was in 144 v.Chr. en mogelijks zelfs de kleinzoon van Quintus Marcius Rex, die tribunus plebis was in 196 v.Chr. Zijn familia had dus al de ladder van de cursus honorum tot op zekere hoogte beklommen, maar tijdens zijn ambtstermijn had hij de leiding over de Romeinse legioenen in een oorlog tegen de Styni, een Keltische stam in Ligurië. Hij behaalde een glansrijke overwinning en verkreeg in het daaropvolgende jaar het recht een triomftocht te mogen houden in Rome. Gedurende zijn consulaat verloor hij echter ook zijn enige zoon, maar dit tragische verlies weerhield hem er niet van om op de dag van de begrafenis zijn officiële taken te vervullen in de Senaat.
*.
De zuster van Quintus Marcius Rex, Marcia, was getrouwd met Gaius Julius Caesar, de grootvader van Julius Caesar, de dictator.
*.
Antieke bronnen: Plinius maior, Naturalis Historia II 31. ; Aulus Gellius, XIII 19;.
Livius, Epit. 62; Orosius, V 14; Fasti Capitolini; Valerius Maximus, V 10 § 3.
*.
Referenties: W. Smith, art. Rex, Marcius (4), in W. Smith (ed.), A dictionary of Greek and Roman biography and mythology, III, Boston, 1867, p. 645.
tr.
met
Nn 2.
Uit dit huwelijk een dochter:2
| | naam | geb. | plaats | ovl. | plaats | oud | relatie | kinderen |
| 1 | Marcia | *-155 | | | | | 1 | 2 |
Nn
Nn 1.
tr.
met
Quintus Marcius Rex2,1, zn. van Quintus Marcius Rex en Nn, geb. in 195 BC2,2,2,
Praetor,
praet. urb. 144 u. 143
Ovl. (Ongeveer 52 jaar oud) in 143 BC2,2.
Aantekeningen bij Quintus Marcius Rex.
Quintus Marcius Rex (Q. Marcius Q. f. Q. n. Rex) was samen met Marcus Porcius Cato consul van het jaar 118 v.Chr. en stichter van de - naar hem genoemde - colonia Narbo Martius (het huidge Narbonne).
*.
Hij was de zoon van Quintus Marcius Rex, die praetor was in 144 v.Chr. en mogelijks zelfs de kleinzoon van Quintus Marcius Rex, die tribunus plebis was in 196 v.Chr. Zijn familia had dus al de ladder van de cursus honorum tot op zekere hoogte beklommen, maar tijdens zijn ambtstermijn had hij de leiding over de Romeinse legioenen in een oorlog tegen de Styni, een Keltische stam in Ligurië. Hij behaalde een glansrijke overwinning en verkreeg in het daaropvolgende jaar het recht een triomftocht te mogen houden in Rome. Gedurende zijn consulaat verloor hij echter ook zijn enige zoon, maar dit tragische verlies weerhield hem er niet van om op de dag van de begrafenis zijn officiële taken te vervullen in de Senaat.
*.
De zuster van Quintus Marcius Rex, Marcia, was getrouwd met Gaius Julius Caesar, de grootvader van Julius Caesar, de dictator.
*.
Antieke bronnen: Plinius maior, Naturalis Historia II 31. ; Aulus Gellius, XIII 19;.
Livius, Epit. 62; Orosius, V 14; Fasti Capitolini; Valerius Maximus, V 10 § 3.
*.
Referenties: W. Smith, art. Rex, Marcius (4), in W. Smith (ed.), A dictionary of Greek and Roman biography and mythology, III, Boston, 1867, p. 645.
Uit dit huwelijk een dochter:1
| | naam | geb. | plaats | ovl. | plaats | oud | relatie | kinderen |
| 1 | Marcia | *-155 | | | | | 1 | 2 |
Quintus Marcius Rex
Quintus Marcius Rex1, geb. in 225 BC1,1.
- Vader:
Marcus Marcius1, geb. in 210 BC, 1, "rex sacrorum rex sacrorum als erster Plebeier", ovl. 1,1, tr.
tr.
met
Nn 1.
Uit dit huwelijk een zoon:1
| | naam | geb. | plaats | ovl. | plaats | oud | relatie | kinderen |
| 1 | Quintus Marcius | *-195 | | †-143 | | 52 | 1 | 1 |
Nn
Nn 1.
tr.
met
Quintus Marcius Rex1, zn. van Marcus Marcius en Nn, geb. in 225 BC1,1.
Uit dit huwelijk een zoon:1
| | naam | geb. | plaats | ovl. | plaats | oud | relatie | kinderen |
| 1 | Quintus Marcius | *-195 | | †-143 | | 52 | 1 | 1 |
Marcus Marcius
Marcus Marcius1, geb. in 210 BC, 1, "rex sacrorum rex sacrorum als erster Plebeier", ovl. 1,1.
tr.
met
Nn 1.
Uit dit huwelijk een zoon:1
Nn
Nn 1.
tr.
met
Marcus Marcius1, geb. in 210 BC, 1, "rex sacrorum rex sacrorum als erster Plebeier", ovl. 1,1.
Uit dit huwelijk een zoon:1
Nn
Nn .
tr.
met
Marcus (Mark) (Marcus) (Antonius (Antony))1,2,, , zn. van Marcus Antonius Creticus en Lulia Antonia, geb. circa 82 BC1,1,1,
Staatsman,
praef. equ. 57-55, Quaest. 52, leg. 52-50, Augur 50-30, trib pleb. 49, mag. equ. 48/47, cos. 44 (met Caesar), III.vir 48-43, cos. ord. II. 34
Ovl. (Ongeveer 52 jaar oud) te Alexandrië [Ita] in 30 BC1 Hij pleegt zelfmoord1, tr. (2) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (3) met zijn achternicht Fulvia Flacca (Nn) Bambula1,2. Uit dit huwelijk 2 zonen1, tr. (4) met Octavia Thurina (Octavia) Minor1. Uit dit huwelijk 2 dochters, tr. (5) met Kleopatra VII van Egypte1,2. Uit dit huwelijk 3 kinderen. |  |
Aantekeningen bij Marcus (Mark) (Antonius (Antony)).
Marcus Antonius (ca. 83 v.Chr. - 30 v.Chr.) was magister equitum (Zie onder) van Caesar tot diens dood in 44 v.Chr. Vanaf 43 v.Chr. vormde hij samen met Lepidus en Octavianus (later Augustus) een nieuw triumviraat (driemanschap), ook wel het tweede triumviraat genoemd. Dit driemanschap vormde de leiding van Rome en het Romeinse Rijk. Hij was de zoon van de praetor Marcus Antonius Creticus en Julia Antonia. Langs moederszijde was hij een verre neef van Caesar. In het driemanschap was Marcus Antonius aanvankelijk de sterkste, Lepidus heeft altijd een ondergeschikte rol gespeeld; Octavianus kwam echter als winnaar uit de onderlinge machtsstrijd. Deze had dit vooral te danken aan enkele ernstige politieke blunders van Marcus Antonius: hij schonk provinciae aan een Egyptische koningin, de titel van "koning" verlenen aan zijn kinderen bij haar, alsook die van "koning der koningen" en "koningin der koningen" aan respectievelijk Caesarion en Cleopatra, ook al was dit slechts bedoeld als een gebaar tegen de Parthen.
*.
Octavianus' was een politiek genie; hij liet Antonius' scheidingsbrief aan Octavia publiek bekend maken, tezamen met diens testament dat in bewaring gegeven was bij de Vestaalse maagden. In de senaat werd Marcus Antonius tot een vijand van Rome verklaard.
*.
Marcus Antonius zette een grote expeditie op tegen de Parthen die in 36 v.Chr. uitliep op een grote nederlaag. Hij kwam in de ban van Cleopatra VII, koningin van Ptolemaeïsch Egypte, die gehuwd was geweest met Julius Caesar. Later huwde hij Cleopatra waarbij hij drie kinderen kreeg: Ptolemaeus Philadelfia en een tweeling, Cleopatra Selena II en Alexander Helios. Hij riep hiermee het schrikbeeld op van Egyptisch-Oosterse despotie, die het gevolg zou kunnen zijn van een machtsovername door hem met Cleopatra aan zijn zijde. Octavianus profiteerde hiervan en versloeg het koppel in de slag bij Actium, waarop zij beiden zelfmoord pleegden. Cleopatra pleegde zelfmoord nadat zij het (onjuiste) bericht kreeg dat Marcus Antonius in de strijd was omgekomen. Toen hij dat hoorde pleegde Marcus Antonius op zijn beurt zelfmoord.
*.
Magister equitum.
De magister equitum (meester van de paarden, meester van de ruiterij) was zowel de secondant van een Romeins dictator als diens ritmeester. De ander titel van een dictator was trouwens magister populi (meester van het volk).
*.
Het was een oud Romeins ambt dat nog dateerde uit de tijd van het Romeinse koninkrijk. Destijds vochten de Romeinen als hoplieten en moest de dictator volgens de wet te voet vechten met de mannen, terwijl de magister equitum leiding gaf aan de cavalerie. De magister equitum had een imperium pro praetore en zes lictoren als lijfwacht. Hij mocht net als de dictator op een sella curulis plaatsnemen in de curia (Bron: woordenboek Latijn/Nederlands).
Nn
Nn .
tr.
met
Marcus (Mark) (Marcus) (Antonius (Antony))1,2,, , zn. van Marcus Antonius Creticus en Lulia Antonia, geb. circa 82 BC1,1,1,
Staatsman,
praef. equ. 57-55, Quaest. 52, leg. 52-50, Augur 50-30, trib pleb. 49, mag. equ. 48/47, cos. 44 (met Caesar), III.vir 48-43, cos. ord. II. 34
Ovl. (Ongeveer 52 jaar oud) te Alexandrië [Ita] in 30 BC1 Hij pleegt zelfmoord1, tr. (1) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (3) met zijn achternicht Fulvia Flacca (Nn) Bambula1,2. Uit dit huwelijk 2 zonen1, tr. (4) met Octavia Thurina (Octavia) Minor1. Uit dit huwelijk 2 dochters, tr. (5) met Kleopatra VII van Egypte1,2. Uit dit huwelijk 3 kinderen. | |
Aantekeningen bij Marcus (Mark) (Antonius (Antony)).
Marcus Antonius (ca. 83 v.Chr. - 30 v.Chr.) was magister equitum (Zie onder) van Caesar tot diens dood in 44 v.Chr. Vanaf 43 v.Chr. vormde hij samen met Lepidus en Octavianus (later Augustus) een nieuw triumviraat (driemanschap), ook wel het tweede triumviraat genoemd. Dit driemanschap vormde de leiding van Rome en het Romeinse Rijk. Hij was de zoon van de praetor Marcus Antonius Creticus en Julia Antonia. Langs moederszijde was hij een verre neef van Caesar. In het driemanschap was Marcus Antonius aanvankelijk de sterkste, Lepidus heeft altijd een ondergeschikte rol gespeeld; Octavianus kwam echter als winnaar uit de onderlinge machtsstrijd. Deze had dit vooral te danken aan enkele ernstige politieke blunders van Marcus Antonius: hij schonk provinciae aan een Egyptische koningin, de titel van "koning" verlenen aan zijn kinderen bij haar, alsook die van "koning der koningen" en "koningin der koningen" aan respectievelijk Caesarion en Cleopatra, ook al was dit slechts bedoeld als een gebaar tegen de Parthen.
*.
Octavianus' was een politiek genie; hij liet Antonius' scheidingsbrief aan Octavia publiek bekend maken, tezamen met diens testament dat in bewaring gegeven was bij de Vestaalse maagden. In de senaat werd Marcus Antonius tot een vijand van Rome verklaard.
*.
Marcus Antonius zette een grote expeditie op tegen de Parthen die in 36 v.Chr. uitliep op een grote nederlaag. Hij kwam in de ban van Cleopatra VII, koningin van Ptolemaeïsch Egypte, die gehuwd was geweest met Julius Caesar. Later huwde hij Cleopatra waarbij hij drie kinderen kreeg: Ptolemaeus Philadelfia en een tweeling, Cleopatra Selena II en Alexander Helios. Hij riep hiermee het schrikbeeld op van Egyptisch-Oosterse despotie, die het gevolg zou kunnen zijn van een machtsovername door hem met Cleopatra aan zijn zijde. Octavianus profiteerde hiervan en versloeg het koppel in de slag bij Actium, waarop zij beiden zelfmoord pleegden. Cleopatra pleegde zelfmoord nadat zij het (onjuiste) bericht kreeg dat Marcus Antonius in de strijd was omgekomen. Toen hij dat hoorde pleegde Marcus Antonius op zijn beurt zelfmoord.
*.
Magister equitum.
De magister equitum (meester van de paarden, meester van de ruiterij) was zowel de secondant van een Romeins dictator als diens ritmeester. De ander titel van een dictator was trouwens magister populi (meester van het volk).
*.
Het was een oud Romeins ambt dat nog dateerde uit de tijd van het Romeinse koninkrijk. Destijds vochten de Romeinen als hoplieten en moest de dictator volgens de wet te voet vechten met de mannen, terwijl de magister equitum leiding gaf aan de cavalerie. De magister equitum had een imperium pro praetore en zes lictoren als lijfwacht. Hij mocht net als de dictator op een sella curulis plaatsnemen in de curia (Bron: woordenboek Latijn/Nederlands).
Kleopatra VII van Egypte
|  |
| Kleopatra VII van Egypte1,2, geb. in 69 BC1,1,1, koninging te Egypte [Egy] tussen 51 BC en 30, ovl. (ongeveer 98 jaar oud) te Alexandrië [Egy]1 op 12 aug 301 Zij pleegt zelfmoord met slangengif1. |
Aantekeningen bij Kleopatra VII van Egypte.
Cleopatra VII Philopator (januari 69 v.Chr. – 12 augustus 30 v.Chr.) was koningin van het oude Egypte, het laatste lid van de Ptolemaeïsche dynastie en dus de laatste Hellenistische heerseres van Egypte. Ze is verreweg de bekendste van de vele gelijknamige Egyptische vorstinnen en wordt gewoonlijk kortweg als Cleopatra aangeduid.
*.
Haar familie was oorspronkelijk van Grieks-Macedonische afkomst.
*.
Ze was mede-heerser over Egypte naast haar vader Ptolemaeus XII Auletes, haar broers/echtgenoten Ptolemaeus XIII Theos Philopator, Ptolemaeus XIV Theos Philopator II, en later haar zoon Ptolemaeus XV Caesarion. Cleopatra overleefde een staatsgreep uitgedokterd door de hovelingen van haar oudste broer, en ging vervolgens een verhouding aan met Julius Caesar die haar greep op de troon verstevigde. Na de moord op Caesar verbond ze zich aan Marcus Antonius, bij wie zij een tweeling kreeg. Later trouwde zij met Marcus Antonius en baarde nog een zoon. Alles bij elkaar had Cleopatra 4 kinderen, 1 bij Caesar en 3 bij Antonius. Haar (verstands)huwelijken met haar 2 broers leverden geen kinderen op.
*.
Nadat Antonius' rivaal en Caesars wettelijke opvolger, Gaius Julius Caesar Octavianus, de volle macht van Rome tegen Egypte keerde en een relatie met Cleopatra van de hand wees, benam Cleopatra zich van het leven op 12 augustus in 30 v.Chr. Haar nalatenschap overleeft in de vorm van talloze dramatiseringen van haar levensverhaal, inclusief William Shakespeares Anthony and Cleopatra en verscheidene moderne films.
*.
Leven.
Ofschoon Grieks van taal en cultuur wordt Cleopatra beschouwd als het eerste lid van haar familie, die tijdens hun 300-jarig bewind in Egypte de Egyptische taal geleerd heeft.
*.
Geboorte en heerschappij met haar vader.
"Cleopatra is Grieks voor "vaders glorie", en haar volle naam, "Cleopatra Thea Philopator" betekent "De Godin Cleopatra, Broederminnend". Zij was de derde dochter van de in totaal vier dochters van koning Ptolemaeus XII Auletes, met wie zij in eerste instantie samen regeerde. In haar familie waren dan ook meerdere Cleopatra’s. Daarvan werd zij “Cleopatra VII” genoemd.
*.
Bewind met Ptolemaeus XIII.
Toen haar vader stierf in het voorjaar van 51 v.Chr. was zij net 18 jaar oud. Als Auletes' oudste kind (haar oudere zussen Berenice IV en Cleopatra VI waren reeds gestorven) werd zij regentes tijdens het koningschap van de oudste van haar jongere broers, Ptolemaeus XIII, die twaalf jaar oud was. Tot afkeer van de Egyptische bevolking, trouwde zij met hem, doch hoofdzakelijk om dynastieke redenen (ten einde koningin over Egypte te kunnen worden via een huwelijk met haar eigen broer).
*.
Neergang, herstel, Caesar.
Vanaf augustus 51 v.Chr. begon zij met het weglaten van zijn naam in officiële documenten, een klap in het gezicht van de Ptolemaeische traditie die bepaalde dat vrouwelijke heersers ondergeschikt waren aan de mannelijke co-heerser. Bovendien verscheen alleen Cleopatra's gezicht op munten. Misschien vanwege haar geldingsdrang zette een kliek van hovelingen, geleid door de eunuch Pothinos, Cleopatra af (waarschijnlijk in 48 v.Chr, wellicht eerder). Een decreet met alleen de naam van Ptolemaeus uit 51 v.Chr. is bewaard gebleven. Zij probeerde om een rebellie te organiseren rond Pelusium, maar zij was spoedig gedwongen om Egypte te ontvluchten. Haar enige levende zuster, Arsinoë IV vergezelde haar.
*.
In de herfst van 48 bracht Ptolemaeus echter zijn eigen macht in gevaar door onwettelijke inmenging in de zaken van Rome. Toen Pompeius, op de vlucht geslagen voor de zegevierende Julius Caesar, in Alexandrië bescherming zocht, liet Ptolemaeus hem vermoorden om bij Caesar in de gunst te komen. Caesar vond dit verraad echter zodanig verachtelijk dat hij de Egyptische hoofdstad innam en zichzelf als scheidsrechter tussen de rivalen Ptolemaeus en Cleopatra benoemde. Genoemd dient te worden dat Pompeius getrouwd was met de dochter van Caesar, die gestorven was bij de geboorte van hun zoon. Na een korte oorlog (Alexandrijnse oorlog) werd Ptolemaeus gedood en Caesar herstelde Cleopatra op de troon, met een andere jongere broer, Ptolemaeus XIV, als nieuwe medeheerser en echtgenoot (48–44 v.Chr.).
*.
Caesar overwinterde in Egypte in 48–47 v.Chr. en Cleopatra versterkte haar politieke positie door zijn minnares te worden. Egypte bleef onafhankelijk, maar drie Romeinse legioenen bleven achter om het te verdedigen. Cleopatra's winterse affaire met Caesar leverde een zoon op, Ptolemaeus Caesar (bijgenaamd Caesarion, kleine Caesar). O.m. om de Romeinse Senaat niet voor het hoofd te stoten, weigerde Caesar echter de zoon te benoemen als zijn opvolger. In plaats daarvan benoemde hij zijn achterneef Octavianus.
*.
Cleopatra en Caesarion waren op bezoek in Rome tussen 46 en 44 v.Chr. en waren er ook aanwezig toen Caesar werd vermoord. Voor of net na haar terugkeer naar Egypte stierf Ptolemaeus XIV. Cleopatra maakte vervolgens Ptolemaeus XV Caesarion (beter bekend als Caesarion) tot haar medeheerser en opvolger (44 tot 30 v.Chr.), uiteraard zonder huwelijk.
*.
Marcus Antonius, definitieve ondergang, zelfmoord.
In 42 v.Chr. riep Marcus Antonius, een van de triumvirs die Rome regeerden in het machtsvacuüm na de dood van Caesar, Cleopatra bij zich in Tarsus om haar loyaliteit te testen. Cleopatra arriveerde met groot gevolg en charmeerde Antonius dusdanig dat hij ervoor koos om de winter van 42–41 v.Chr. met haar door te brengen in Alexandrië. Tijdens de winter werd zij zwanger van een tweeling, die Cleopatra Selena en Alexander Helios genoemd werden.
*.
Vier jaar later, in 37 v.Chr, bracht Antonius weer een bezoek aan Alexandrië, op weg om oorlog te voeren tegen de Parthen. Hij vernieuwde zijn relatie met Cleopatra, en van dan af zou Alexandrië zijn thuis worden. Wellicht is hij getrouwd met Cleopatra volgens een Egyptisch ritueel (een brief van Suetonius suggereert dit), ook al was hij op dat moment getrouwd met Octavia Thurina minor, zuster van zijn mede-triumvir Octavianus. Hij en Cleopatra hadden nog een kind, Ptolemaeus Philadelphus. Bij de Donaties van Alexandrië laat in 34 v.Chr, na de overwinning van Antonius in Armenia, werden Cleopatra en Caesarion gekroond tot co-heersers van Egypte en Cyprus. Alexander Helios werd de koning van Armenia, Medië en Parthië. Cleopatra Selena werd gekroond tot heerser van Cyrenaica en Libië. Ptolemaeus Philadelphus werd gekroond tot heerser van Fenicië, Syrië en Cilicië. Cleopatra nam ook de titel van Koningin der Koningen aan.
*.
Het gedrag van Antonius werd in Rome als schandelijk beschouwd en Octavianus overtuigde de Senaat om een oorlog te beginnen tegen Egypte. In 31 v.Chr. kwamen de troepen van Antonius tegenover de Romeinen te staan in een zeeslag voor de kust van Actium. Cleopatra was aanwezig met haar eigen vloot, maar toen zij zag dat de slecht uitgeruste schepen van Antonius begonnen te verliezen van de superieure Romeinen, koos zij het hazenpad. Antonius verliet het gevecht om haar te volgen.
*.
De dood van Cleopatra door Guido CagnacciVolgend op de Slag bij Actium viel Octavianus Egypte binnen. Toen hij Alexandrië naderde, deserteerden de legers van Antonius naar Octavianus. Cleopatra en Antonius pleegden beiden zelfmoord: Antonius stortte zich op zijn zwaard en Cleopatra vergiftigde zich - na een afwijzing door Octavianus - met behulp van een of meerdere slangen op 12 augustus in 30 v.Chr. Cleopatra's zoon van Julius Caesar, Ptolemaeus XV (Caesarion), werd in opdracht van Octavianus geliquideerd. De drie kinderen van Cleopatra en Antonius werden gespaard en meegenomen naar Rome waar zij werden opgevoed door de echtgenote van Antonius, Octavia.
*.
Er werd vaak gezegd dat Cleopatra een Aspisadder gebruikte om zich te doden, maar deze slangensoort komt niet in Egypte voor. Er wordt veeleer aan een Egyptische cobra gedacht, omdat die gebruikt werden om criminelen te executeren. Ook gaat het verhaal dat zij verscheidene dienaars vroeg om de verschillende vormen van zelfmoord uit te proberen, voordat zij de meest effectieve methode uitkoos. Andere bronnen suggereren dat zij experimenteerde met verschillende vormen van "zelfmoord" op gevangenen. Er werd ook wel gesuggereerd dat Cleopatra een kom met gif zou hebben gedronken om te sterven. Er is ook een alternatieve theorie die suggereert dat ze werd vermoord door Octavianus, in plaats van zelfmoord, maar deze theorie wordt niet gestaafd door de bronnen.
*.
Cleopatra in de Kunsten.
Het verhaal van Cleopatra heeft vele schrijvers en artiesten door de eeuwen heen gefascineerd. Ongetwijfeld lag veel van haar aantrekkingskracht in haar legende als een grote verleidster die in staat was om de twee machtigste mannen van haar tijd (Caesar en Antonius) aan zich te binden.
*.
Literatuur-Drama.
De bekendste werken over haar:.
*.
Anthony and Cleopatra van William Shakespeare.
All for Love van John Dryden.
Caesar and Cleopatra van George Bernard Shaw.
*.
Literatuur-anders.
Cléopâtre van Jules-Émile-Frédéric Massenet.
The Legend of Good Women (gedeeltelijk) in Geoffrey Chaucer's Canterbury Tales.
Cléopatre van Victorien Sardou.
Cleopatra (1889) van Henry Rider Haggard.
The Memoirs van Cleopatra van Margaret George.
Vele Asterix-boeken, met een Cleopatra die geïnspireerd was op Elizabeth Taylor.
In Trou-ringh, een gedichtenbundel van Jacob Cats uit 1637, is een gedicht aan haar gewijd.
*.
Televisie.
Clone High.
Rome (tv-serie) - Serie 1 (Caesarion (episode van Rome)) en Serie 2.
Teresa Pavlinek portretteerde Cleopatra in een episode van History Bites over de Slag bij Actium.
Filmposter van Theda Bara, als Cleopatra uit de film Cleopatra uit 1917. van Twentieth Century Fox.
[bewerk] Films.
De eerste Cleopatrafilm was Cleopatra uit 1899. De vroegste film over Cleopatra als hoofdonderwerp was Cleopatra, Queen of Egypt, met in de hoofdrol Helen Gardner (1912).
*.
Enkele van de films/tv-producties die geïnspireerd zijn door de Koningin van de Nijl:.
*.
(1899): Cleopatra: Oude film over Cleopatra. Geregisseerd door Georges Mèliés.
(1908): Cleopatra: Florence Lawrence (Cleopatra), Maurice Costello (Casear), William Ranus (Marcus Antonius). Geregisseerd door James Stuart Blackton, en Charles Kent.
(1910): Cleopatra: Madeleine Roch (Cleopatra), Stacia de Napierkowska (Onbekend). Geregisseerd door Henri Andreani, en Ferdinand Zecca.
(1911): The Passions Of An Egyptian Princess: Julie Meijer (Cleopatra). Geregisseerd door Theo Frenkel.
(1912):Cleopatra: Helen Gardner (Cleopatra), Pearl Sindelar (Onbekend). Geregisseerd door Charles L. Gaskill. Gebaseerd op Aleksandr Poesjkin's 19-eeuwse Franse Opera.
(1917): Cleopatra: Theda Bara (Cleopatra), Fritz Leiber (Caesar), Thurston Hall (Antonius). Geregisseerd door J. Gordon Edwards. Gebaseerd op Émile Moreau's toneelstuk Cléopatre, Sardou's toneelstuk Cléopatre, en Shakespeare's Antony and Cleopatra.
(1921): Cleopatra, Die Herrin Des Niles: Geregisseerd door Asta Nielsen. Vrijwel een onbekende film.
(1928):Cleopatra: Dorothy Revier (Cleopatra), Robert Ellis (Caesar). Geregisseerd door Roy William Neil.
(1934): Cleopatra: Claudette Colbert (Cleopatra), Warren William (Caesar), Henry Wilcoxon (Antonius). Oscar-winnaar Cecil B. DeMille epos.
(1943): Cleobatra: Amina Rizk (Cleopatra}, Badr Lama (Onbekend). Geregisseerd door Ibrahim Lama. Een vroege Egyptische film over Cleopatra.
(1946): Caesar and Cleopatra: Vivien Leigh (Cleopatra), Claude Rains (Caesar), Stewart Granger, Flora Robson — Oscar-genomineerde versie van George Bernard Shaw's toneelstuk. Leigh speelde ook Cleopatra tegenover haar toenmalige echtgenoot Laurence Olivier als Caesar in een latere Londonse toneelversie.
(1946): La Vida Intima de Marco Antonio y Cleopatra: Maria Antonieta Pons (Cleopatra), Luis Sandrini (Marcus Antonius). Mexicaanse musical (!) over Marcus Antonius en Cleopatra.
(1953): Serpent of the Nile: Rhonda Fleming (Cleopatra), Raymond Burr (Antonius), Michael Fox (Octavianus).
(1953): Due Notti Con Cleopatra: Sophia Loren (Cleopatra), Alberto Sordi (Onbekend). Geregisseerd door Mario Mattoli.
(1962): A Queen For Caesar: Pascal Petit (Cleopatra (?)), Gordon Scott (Caesar).
(1963): Cleopatra: Elizabeth Taylor (Cleopatra), Rex Harrison (Caesar), Richard Burton (Antonius). Oscar-winnaar block-buster, meest bekend/berucht vanwege de affaire tussen Taylor en Burton buiten de set en de toenmalige enorme kosten van $44 miljoen.
(1964): Carry On Cleo, een parodie op de film uit 1963, met Amanda Barrie als Cleopatra, Sid James als Antonius, en Kenneth Williams als Caesar.
(1968): Cleopatra: Geregisseerd door René Goscinny, Lee Payant, Albert Uderzo.
(1970): Kureopatora (Cleopatra: Queen of Sex), een bizarre Japanse tekenfilm van Osamu Tezuka.
(1970): The Notorious Cleopatra: Geregisseerd door Peter Perry. 'The Most ADULT Motion Picture Ever Made In Hollywood'.
(1974): Antony & Cleopatra: uitgevoerd door London's Royal Shakespeare Company. In de hoofdrol Janet Suzman (Cleopatra), Richard Johnson (Antonius), en Patrick Stewart (Enobarbus).
(1977): La Sierpe De Nilo: Geregisseerd door Cayetono Luce de Tena.
(1999): Cleopatra (film): Leonor Varela (Cleopatra), Timothy Dalton (Caesar), Billy Zane (Antonius). Gebaseerd op het boek Cleopatra, Memoires (The Memoirs of Cleopatra) van Margaret George maar is wel historisch incorrect.
(2002): Asterix & Obelix: missie Cleopatra: Gérard Depardieu (Obelix), Christian Clavier (Asterix), Monica Bellucci (Cleopatra). Geregisseerd door Alain Chabat.
*.
Antieke kunst.
Het bekendste schilderij van Cleopatra is er een dat nu waarschijnlijk niet meer bestaat: omdat de koningin in Egypte stierf lang voordat Augustus zijn triomftocht in Rome kon vieren, waarin zij geketend mee zou lopen, gaf hij opdracht om een groot schilderij van haar te maken, dat meegedragen werd in zijn triomfantelijke processie, en dat haar uitgebeeld zou hebben als vergiftigd door een Aspisadder. De bronnen voor het verhaal zijn Plut. Ant. 86 en App. Civ. II.102, alhoewel de laatste wellicht refereert aan een sculptuur, en Cass. Dio LI.21.3 vertelt dat de "afbeelding" van goud was, en dus helemaal geen schilderij kan zijn. Het veronderstelde schilderij kwam aan het licht en werd gegraveerd in de vroege 19e eeuw: het maakte deel uit een privécollectie nabij Sorrento. Sindsdien wordt gezegd dat het schilderij onderdeel uitmaakte van een collectie in Cortona, maar het lijkt erop dat alle sporen naar dit schilderij verloren zijn gegaan, een stille verdwijning die doet vermoeden dat het een namaak betrof.
*.
Schilderijen, vanaf de Renaissance.
Cleopatra en haar dood hebben honderden schilders geïnspireerd vanaf de Renaissance tot aan de huidige tijd, geen enkele overigens van enige historische waarde; het onderwerp sprak voornamelijk Franse academische schilders aan.
*.
Sir Thomas Browne: Beschrijving van de dood van Cleopatra (1672).
John Sartain: Antiek Portret van Cleopatra (1818).
*.
Zie ook.
Ptolemaeën.
Hellenisme.
Geschiedenis van het oude Egypte.
Naald van Cleopatra.
Cleopatra Selena II.
Ptolemaeus XV Caesarion.
*.
Links.
Cleopatra on the Web - Zo'n 470 bronnen, inclusief oude en moderne afbeeldingen.
Cleopatra VII Philopator antieke bronnen.
Cleopatra VII (VI) at LacusCurtius — (Hfst XIII of E. R. Bevan's Huis van Ptolemaeus, 1923).
Cleopatra - een Victoriaans kinderboek van Jacob Abbott, 1852, Project Gutenberg editie.
Genealogie van Cleopatra VII.
James Grout: Cleopatra, deel van de Encyclopædia Romana.
NRC 19 februari 2007: Cleopatra had laag voorhoofd, puntige kin en scherpe neus.
tr. (1)
met
Gaius Julius Caesar1,2, zn. van Gaius Lulius Caesar Strabo en Aurelia Cotta, geb. te Rome op zaterdag 13 jul 100 BC1,2,1,2,1,2, veldheer, ovl. (56 jaar oud) te Rome op 15 mrt 44 BC1,2,1,2, tr. (1) met Cornelia Cinna1,2. Uit dit huwelijk een dochter, tr. (2) met Pompeia . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (3) met Calpurnia 2. Uit dit huwelijk geen kinderen. |  |
Uit dit huwelijk een dochter:
tr. (2)
met
Ptolemaios XIII van Egypte.
tr. (3)
met
Ptolemaios XIV van Egypte.
tr. (4)
met
Marcus (Mark) (Marcus) (Antonius (Antony))1,2,, , zn. van Marcus Antonius Creticus en Lulia Antonia, geb. circa 82 BC1,1,1,
Staatsman,
praef. equ. 57-55, Quaest. 52, leg. 52-50, Augur 50-30, trib pleb. 49, mag. equ. 48/47, cos. 44 (met Caesar), III.vir 48-43, cos. ord. II. 34
Ovl. (Ongeveer 52 jaar oud) te Alexandrië [Ita] in 30 BC1 Hij pleegt zelfmoord1, tr. (1) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (2) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (3) met zijn achternicht Fulvia Flacca (Nn) Bambula1,2. Uit dit huwelijk 2 zonen1, tr. (4) met Octavia Thurina (Octavia) Minor1. Uit dit huwelijk 2 dochters. | |
Aantekeningen bij Marcus (Mark) (Antonius (Antony)).
Marcus Antonius (ca. 83 v.Chr. - 30 v.Chr.) was magister equitum (Zie onder) van Caesar tot diens dood in 44 v.Chr. Vanaf 43 v.Chr. vormde hij samen met Lepidus en Octavianus (later Augustus) een nieuw triumviraat (driemanschap), ook wel het tweede triumviraat genoemd. Dit driemanschap vormde de leiding van Rome en het Romeinse Rijk. Hij was de zoon van de praetor Marcus Antonius Creticus en Julia Antonia. Langs moederszijde was hij een verre neef van Caesar. In het driemanschap was Marcus Antonius aanvankelijk de sterkste, Lepidus heeft altijd een ondergeschikte rol gespeeld; Octavianus kwam echter als winnaar uit de onderlinge machtsstrijd. Deze had dit vooral te danken aan enkele ernstige politieke blunders van Marcus Antonius: hij schonk provinciae aan een Egyptische koningin, de titel van "koning" verlenen aan zijn kinderen bij haar, alsook die van "koning der koningen" en "koningin der koningen" aan respectievelijk Caesarion en Cleopatra, ook al was dit slechts bedoeld als een gebaar tegen de Parthen.
*.
Octavianus' was een politiek genie; hij liet Antonius' scheidingsbrief aan Octavia publiek bekend maken, tezamen met diens testament dat in bewaring gegeven was bij de Vestaalse maagden. In de senaat werd Marcus Antonius tot een vijand van Rome verklaard.
*.
Marcus Antonius zette een grote expeditie op tegen de Parthen die in 36 v.Chr. uitliep op een grote nederlaag. Hij kwam in de ban van Cleopatra VII, koningin van Ptolemaeïsch Egypte, die gehuwd was geweest met Julius Caesar. Later huwde hij Cleopatra waarbij hij drie kinderen kreeg: Ptolemaeus Philadelfia en een tweeling, Cleopatra Selena II en Alexander Helios. Hij riep hiermee het schrikbeeld op van Egyptisch-Oosterse despotie, die het gevolg zou kunnen zijn van een machtsovername door hem met Cleopatra aan zijn zijde. Octavianus profiteerde hiervan en versloeg het koppel in de slag bij Actium, waarop zij beiden zelfmoord pleegden. Cleopatra pleegde zelfmoord nadat zij het (onjuiste) bericht kreeg dat Marcus Antonius in de strijd was omgekomen. Toen hij dat hoorde pleegde Marcus Antonius op zijn beurt zelfmoord.
*.
Magister equitum.
De magister equitum (meester van de paarden, meester van de ruiterij) was zowel de secondant van een Romeins dictator als diens ritmeester. De ander titel van een dictator was trouwens magister populi (meester van het volk).
*.
Het was een oud Romeins ambt dat nog dateerde uit de tijd van het Romeinse koninkrijk. Destijds vochten de Romeinen als hoplieten en moest de dictator volgens de wet te voet vechten met de mannen, terwijl de magister equitum leiding gaf aan de cavalerie. De magister equitum had een imperium pro praetore en zes lictoren als lijfwacht. Hij mocht net als de dictator op een sella curulis plaatsnemen in de curia (Bron: woordenboek Latijn/Nederlands).
Uit dit huwelijk 3 kinderen:
Dossier:
Kleopatra VIII Selene II van Egypte
Kleopatra VIII Selene II van Egypte.
- Vader:
Marcus (Mark) (Marcus) (Antonius (Antony))1,2,, , zn. van Marcus Antonius Creticus en Lulia Antonia, geb. circa 82 BC1,1,1,
Staatsman,
praef. equ. 57-55, Quaest. 52, leg. 52-50, Augur 50-30, trib pleb. 49, mag. equ. 48/47, cos. 44 (met Caesar), III.vir 48-43, cos. ord. II. 34
Ovl. (Ongeveer 52 jaar oud) te Alexandrië [Ita] in 30 BC1 Hij pleegt zelfmoord1, tr. (1) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (2) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (3) met zijn achternicht Fulvia Flacca (Nn) Bambula1,2. Uit dit huwelijk 2 zonen1., tr. (4) met Octavia Thurina (Octavia) Minor1. Uit dit huwelijk 2 dochters., tr. (5).
| |
- Moeder:
Kleopatra VII van Egypte1,2, dr. van Ptolemaios XII van Egypte en Kleopatra V van Egypte, geb. in 69 BC1,1,1, koninging te Egypte [Egy] tussen 51 BC en 30, ovl. (ongeveer 98 jaar oud) te Alexandrië [Egy]1 op 12 aug 301 Zij pleegt zelfmoord met slangengif1, tr. (1) met Gaius Julius Caesar1,2. Uit dit huwelijk een dochter., tr. (2) met Ptolemaios XIII van Egypte. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (3) met Ptolemaios XIV van Egypte. Uit dit huwelijk geen kinderen.
| |
Alexander Helios van Egypte
Alexander Helios van Egypte.
- Vader:
Marcus (Mark) (Marcus) (Antonius (Antony))1,2,, , zn. van Marcus Antonius Creticus en Lulia Antonia, geb. circa 82 BC1,1,1,
Staatsman,
praef. equ. 57-55, Quaest. 52, leg. 52-50, Augur 50-30, trib pleb. 49, mag. equ. 48/47, cos. 44 (met Caesar), III.vir 48-43, cos. ord. II. 34
Ovl. (Ongeveer 52 jaar oud) te Alexandrië [Ita] in 30 BC1 Hij pleegt zelfmoord1, tr. (1) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (2) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (3) met zijn achternicht Fulvia Flacca (Nn) Bambula1,2. Uit dit huwelijk 2 zonen1., tr. (4) met Octavia Thurina (Octavia) Minor1. Uit dit huwelijk 2 dochters., tr. (5).
| |
- Moeder:
Kleopatra VII van Egypte1,2, dr. van Ptolemaios XII van Egypte en Kleopatra V van Egypte, geb. in 69 BC1,1,1, koninging te Egypte [Egy] tussen 51 BC en 30, ovl. (ongeveer 98 jaar oud) te Alexandrië [Egy]1 op 12 aug 301 Zij pleegt zelfmoord met slangengif1, tr. (1) met Gaius Julius Caesar1,2. Uit dit huwelijk een dochter., tr. (2) met Ptolemaios XIII van Egypte. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (3) met Ptolemaios XIV van Egypte. Uit dit huwelijk geen kinderen.
| |
Ptolemaios van Egypte
Ptolemaios van Egypte.
- Vader:
Marcus (Mark) (Marcus) (Antonius (Antony))1,2,, , zn. van Marcus Antonius Creticus en Lulia Antonia, geb. circa 82 BC1,1,1,
Staatsman,
praef. equ. 57-55, Quaest. 52, leg. 52-50, Augur 50-30, trib pleb. 49, mag. equ. 48/47, cos. 44 (met Caesar), III.vir 48-43, cos. ord. II. 34
Ovl. (Ongeveer 52 jaar oud) te Alexandrië [Ita] in 30 BC1 Hij pleegt zelfmoord1, tr. (1) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (2) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (3) met zijn achternicht Fulvia Flacca (Nn) Bambula1,2. Uit dit huwelijk 2 zonen1., tr. (4) met Octavia Thurina (Octavia) Minor1. Uit dit huwelijk 2 dochters., tr. (5).
| |
- Moeder:
Kleopatra VII van Egypte1,2, dr. van Ptolemaios XII van Egypte en Kleopatra V van Egypte, geb. in 69 BC1,1,1, koninging te Egypte [Egy] tussen 51 BC en 30, ovl. (ongeveer 98 jaar oud) te Alexandrië [Egy]1 op 12 aug 301 Zij pleegt zelfmoord met slangengif1, tr. (1) met Gaius Julius Caesar1,2. Uit dit huwelijk een dochter., tr. (2) met Ptolemaios XIII van Egypte. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (3) met Ptolemaios XIV van Egypte. Uit dit huwelijk geen kinderen.
| |
Ptolemaios XV van Egypte
Ptolemaios XV van Egypte.
- Vader:
Gaius Julius Caesar1,2, zn. van Gaius Lulius Caesar Strabo en Aurelia Cotta, geb. te Rome op zaterdag 13 jul 100 BC1,2,1,2,1,2, veldheer, ovl. (56 jaar oud) te Rome op 15 mrt 44 BC1,2,1,2, tr. (1) met Cornelia Cinna1,2. Uit dit huwelijk een dochter., tr. (2) met Pompeia . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (3) met Calpurnia 2. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (4).
| |
- Moeder:
Kleopatra VII van Egypte1,2, dr. van Ptolemaios XII van Egypte en Kleopatra V van Egypte, geb. in 69 BC1,1,1, koninging te Egypte [Egy] tussen 51 BC en 30, ovl. (ongeveer 98 jaar oud) te Alexandrië [Egy]1 op 12 aug 301 Zij pleegt zelfmoord met slangengif1, tr. (2) met Ptolemaios XIII van Egypte. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (3) met Ptolemaios XIV van Egypte. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (4) met Marcus (Mark) (Marcus) (Antonius (Antony))1,2,, . Uit dit huwelijk 3 kinderen.
| |
Ptolemaios XIII van Egypte
Ptolemaios XIII van Egypte.
tr.
met
Kleopatra VII van Egypte1,2, dr. van Ptolemaios XII van Egypte en Kleopatra V van Egypte, geb. in 69 BC1,1,1, koninging te Egypte [Egy] tussen 51 BC en 30, ovl. (ongeveer 98 jaar oud) te Alexandrië [Egy]1 op 12 aug 301 Zij pleegt zelfmoord met slangengif1, tr. (1) met Gaius Julius Caesar1,2. Uit dit huwelijk een dochter, tr. (3) met Ptolemaios XIV van Egypte. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (4) met Marcus (Mark) (Marcus) (Antonius (Antony))1,2,, . Uit dit huwelijk 3 kinderen. | |
Aantekeningen bij Kleopatra VII van Egypte.
Cleopatra VII Philopator (januari 69 v.Chr. – 12 augustus 30 v.Chr.) was koningin van het oude Egypte, het laatste lid van de Ptolemaeïsche dynastie en dus de laatste Hellenistische heerseres van Egypte. Ze is verreweg de bekendste van de vele gelijknamige Egyptische vorstinnen en wordt gewoonlijk kortweg als Cleopatra aangeduid.
*.
Haar familie was oorspronkelijk van Grieks-Macedonische afkomst.
*.
Ze was mede-heerser over Egypte naast haar vader Ptolemaeus XII Auletes, haar broers/echtgenoten Ptolemaeus XIII Theos Philopator, Ptolemaeus XIV Theos Philopator II, en later haar zoon Ptolemaeus XV Caesarion. Cleopatra overleefde een staatsgreep uitgedokterd door de hovelingen van haar oudste broer, en ging vervolgens een verhouding aan met Julius Caesar die haar greep op de troon verstevigde. Na de moord op Caesar verbond ze zich aan Marcus Antonius, bij wie zij een tweeling kreeg. Later trouwde zij met Marcus Antonius en baarde nog een zoon. Alles bij elkaar had Cleopatra 4 kinderen, 1 bij Caesar en 3 bij Antonius. Haar (verstands)huwelijken met haar 2 broers leverden geen kinderen op.
*.
Nadat Antonius' rivaal en Caesars wettelijke opvolger, Gaius Julius Caesar Octavianus, de volle macht van Rome tegen Egypte keerde en een relatie met Cleopatra van de hand wees, benam Cleopatra zich van het leven op 12 augustus in 30 v.Chr. Haar nalatenschap overleeft in de vorm van talloze dramatiseringen van haar levensverhaal, inclusief William Shakespeares Anthony and Cleopatra en verscheidene moderne films.
*.
Leven.
Ofschoon Grieks van taal en cultuur wordt Cleopatra beschouwd als het eerste lid van haar familie, die tijdens hun 300-jarig bewind in Egypte de Egyptische taal geleerd heeft.
*.
Geboorte en heerschappij met haar vader.
"Cleopatra is Grieks voor "vaders glorie", en haar volle naam, "Cleopatra Thea Philopator" betekent "De Godin Cleopatra, Broederminnend". Zij was de derde dochter van de in totaal vier dochters van koning Ptolemaeus XII Auletes, met wie zij in eerste instantie samen regeerde. In haar familie waren dan ook meerdere Cleopatra’s. Daarvan werd zij “Cleopatra VII” genoemd.
*.
Bewind met Ptolemaeus XIII.
Toen haar vader stierf in het voorjaar van 51 v.Chr. was zij net 18 jaar oud. Als Auletes' oudste kind (haar oudere zussen Berenice IV en Cleopatra VI waren reeds gestorven) werd zij regentes tijdens het koningschap van de oudste van haar jongere broers, Ptolemaeus XIII, die twaalf jaar oud was. Tot afkeer van de Egyptische bevolking, trouwde zij met hem, doch hoofdzakelijk om dynastieke redenen (ten einde koningin over Egypte te kunnen worden via een huwelijk met haar eigen broer).
*.
Neergang, herstel, Caesar.
Vanaf augustus 51 v.Chr. begon zij met het weglaten van zijn naam in officiële documenten, een klap in het gezicht van de Ptolemaeische traditie die bepaalde dat vrouwelijke heersers ondergeschikt waren aan de mannelijke co-heerser. Bovendien verscheen alleen Cleopatra's gezicht op munten. Misschien vanwege haar geldingsdrang zette een kliek van hovelingen, geleid door de eunuch Pothinos, Cleopatra af (waarschijnlijk in 48 v.Chr, wellicht eerder). Een decreet met alleen de naam van Ptolemaeus uit 51 v.Chr. is bewaard gebleven. Zij probeerde om een rebellie te organiseren rond Pelusium, maar zij was spoedig gedwongen om Egypte te ontvluchten. Haar enige levende zuster, Arsinoë IV vergezelde haar.
*.
In de herfst van 48 bracht Ptolemaeus echter zijn eigen macht in gevaar door onwettelijke inmenging in de zaken van Rome. Toen Pompeius, op de vlucht geslagen voor de zegevierende Julius Caesar, in Alexandrië bescherming zocht, liet Ptolemaeus hem vermoorden om bij Caesar in de gunst te komen. Caesar vond dit verraad echter zodanig verachtelijk dat hij de Egyptische hoofdstad innam en zichzelf als scheidsrechter tussen de rivalen Ptolemaeus en Cleopatra benoemde. Genoemd dient te worden dat Pompeius getrouwd was met de dochter van Caesar, die gestorven was bij de geboorte van hun zoon. Na een korte oorlog (Alexandrijnse oorlog) werd Ptolemaeus gedood en Caesar herstelde Cleopatra op de troon, met een andere jongere broer, Ptolemaeus XIV, als nieuwe medeheerser en echtgenoot (48–44 v.Chr.).
*.
Caesar overwinterde in Egypte in 48–47 v.Chr. en Cleopatra versterkte haar politieke positie door zijn minnares te worden. Egypte bleef onafhankelijk, maar drie Romeinse legioenen bleven achter om het te verdedigen. Cleopatra's winterse affaire met Caesar leverde een zoon op, Ptolemaeus Caesar (bijgenaamd Caesarion, kleine Caesar). O.m. om de Romeinse Senaat niet voor het hoofd te stoten, weigerde Caesar echter de zoon te benoemen als zijn opvolger. In plaats daarvan benoemde hij zijn achterneef Octavianus.
*.
Cleopatra en Caesarion waren op bezoek in Rome tussen 46 en 44 v.Chr. en waren er ook aanwezig toen Caesar werd vermoord. Voor of net na haar terugkeer naar Egypte stierf Ptolemaeus XIV. Cleopatra maakte vervolgens Ptolemaeus XV Caesarion (beter bekend als Caesarion) tot haar medeheerser en opvolger (44 tot 30 v.Chr.), uiteraard zonder huwelijk.
*.
Marcus Antonius, definitieve ondergang, zelfmoord.
In 42 v.Chr. riep Marcus Antonius, een van de triumvirs die Rome regeerden in het machtsvacuüm na de dood van Caesar, Cleopatra bij zich in Tarsus om haar loyaliteit te testen. Cleopatra arriveerde met groot gevolg en charmeerde Antonius dusdanig dat hij ervoor koos om de winter van 42–41 v.Chr. met haar door te brengen in Alexandrië. Tijdens de winter werd zij zwanger van een tweeling, die Cleopatra Selena en Alexander Helios genoemd werden.
*.
Vier jaar later, in 37 v.Chr, bracht Antonius weer een bezoek aan Alexandrië, op weg om oorlog te voeren tegen de Parthen. Hij vernieuwde zijn relatie met Cleopatra, en van dan af zou Alexandrië zijn thuis worden. Wellicht is hij getrouwd met Cleopatra volgens een Egyptisch ritueel (een brief van Suetonius suggereert dit), ook al was hij op dat moment getrouwd met Octavia Thurina minor, zuster van zijn mede-triumvir Octavianus. Hij en Cleopatra hadden nog een kind, Ptolemaeus Philadelphus. Bij de Donaties van Alexandrië laat in 34 v.Chr, na de overwinning van Antonius in Armenia, werden Cleopatra en Caesarion gekroond tot co-heersers van Egypte en Cyprus. Alexander Helios werd de koning van Armenia, Medië en Parthië. Cleopatra Selena werd gekroond tot heerser van Cyrenaica en Libië. Ptolemaeus Philadelphus werd gekroond tot heerser van Fenicië, Syrië en Cilicië. Cleopatra nam ook de titel van Koningin der Koningen aan.
*.
Het gedrag van Antonius werd in Rome als schandelijk beschouwd en Octavianus overtuigde de Senaat om een oorlog te beginnen tegen Egypte. In 31 v.Chr. kwamen de troepen van Antonius tegenover de Romeinen te staan in een zeeslag voor de kust van Actium. Cleopatra was aanwezig met haar eigen vloot, maar toen zij zag dat de slecht uitgeruste schepen van Antonius begonnen te verliezen van de superieure Romeinen, koos zij het hazenpad. Antonius verliet het gevecht om haar te volgen.
*.
De dood van Cleopatra door Guido CagnacciVolgend op de Slag bij Actium viel Octavianus Egypte binnen. Toen hij Alexandrië naderde, deserteerden de legers van Antonius naar Octavianus. Cleopatra en Antonius pleegden beiden zelfmoord: Antonius stortte zich op zijn zwaard en Cleopatra vergiftigde zich - na een afwijzing door Octavianus - met behulp van een of meerdere slangen op 12 augustus in 30 v.Chr. Cleopatra's zoon van Julius Caesar, Ptolemaeus XV (Caesarion), werd in opdracht van Octavianus geliquideerd. De drie kinderen van Cleopatra en Antonius werden gespaard en meegenomen naar Rome waar zij werden opgevoed door de echtgenote van Antonius, Octavia.
*.
Er werd vaak gezegd dat Cleopatra een Aspisadder gebruikte om zich te doden, maar deze slangensoort komt niet in Egypte voor. Er wordt veeleer aan een Egyptische cobra gedacht, omdat die gebruikt werden om criminelen te executeren. Ook gaat het verhaal dat zij verscheidene dienaars vroeg om de verschillende vormen van zelfmoord uit te proberen, voordat zij de meest effectieve methode uitkoos. Andere bronnen suggereren dat zij experimenteerde met verschillende vormen van "zelfmoord" op gevangenen. Er werd ook wel gesuggereerd dat Cleopatra een kom met gif zou hebben gedronken om te sterven. Er is ook een alternatieve theorie die suggereert dat ze werd vermoord door Octavianus, in plaats van zelfmoord, maar deze theorie wordt niet gestaafd door de bronnen.
*.
Cleopatra in de Kunsten.
Het verhaal van Cleopatra heeft vele schrijvers en artiesten door de eeuwen heen gefascineerd. Ongetwijfeld lag veel van haar aantrekkingskracht in haar legende als een grote verleidster die in staat was om de twee machtigste mannen van haar tijd (Caesar en Antonius) aan zich te binden.
*.
Literatuur-Drama.
De bekendste werken over haar:.
*.
Anthony and Cleopatra van William Shakespeare.
All for Love van John Dryden.
Caesar and Cleopatra van George Bernard Shaw.
*.
Literatuur-anders.
Cléopâtre van Jules-Émile-Frédéric Massenet.
The Legend of Good Women (gedeeltelijk) in Geoffrey Chaucer's Canterbury Tales.
Cléopatre van Victorien Sardou.
Cleopatra (1889) van Henry Rider Haggard.
The Memoirs van Cleopatra van Margaret George.
Vele Asterix-boeken, met een Cleopatra die geïnspireerd was op Elizabeth Taylor.
In Trou-ringh, een gedichtenbundel van Jacob Cats uit 1637, is een gedicht aan haar gewijd.
*.
Televisie.
Clone High.
Rome (tv-serie) - Serie 1 (Caesarion (episode van Rome)) en Serie 2.
Teresa Pavlinek portretteerde Cleopatra in een episode van History Bites over de Slag bij Actium.
Filmposter van Theda Bara, als Cleopatra uit de film Cleopatra uit 1917. van Twentieth Century Fox.
[bewerk] Films.
De eerste Cleopatrafilm was Cleopatra uit 1899. De vroegste film over Cleopatra als hoofdonderwerp was Cleopatra, Queen of Egypt, met in de hoofdrol Helen Gardner (1912).
*.
Enkele van de films/tv-producties die geïnspireerd zijn door de Koningin van de Nijl:.
*.
(1899): Cleopatra: Oude film over Cleopatra. Geregisseerd door Georges Mèliés.
(1908): Cleopatra: Florence Lawrence (Cleopatra), Maurice Costello (Casear), William Ranus (Marcus Antonius). Geregisseerd door James Stuart Blackton, en Charles Kent.
(1910): Cleopatra: Madeleine Roch (Cleopatra), Stacia de Napierkowska (Onbekend). Geregisseerd door Henri Andreani, en Ferdinand Zecca.
(1911): The Passions Of An Egyptian Princess: Julie Meijer (Cleopatra). Geregisseerd door Theo Frenkel.
(1912):Cleopatra: Helen Gardner (Cleopatra), Pearl Sindelar (Onbekend). Geregisseerd door Charles L. Gaskill. Gebaseerd op Aleksandr Poesjkin's 19-eeuwse Franse Opera.
(1917): Cleopatra: Theda Bara (Cleopatra), Fritz Leiber (Caesar), Thurston Hall (Antonius). Geregisseerd door J. Gordon Edwards. Gebaseerd op Émile Moreau's toneelstuk Cléopatre, Sardou's toneelstuk Cléopatre, en Shakespeare's Antony and Cleopatra.
(1921): Cleopatra, Die Herrin Des Niles: Geregisseerd door Asta Nielsen. Vrijwel een onbekende film.
(1928):Cleopatra: Dorothy Revier (Cleopatra), Robert Ellis (Caesar). Geregisseerd door Roy William Neil.
(1934): Cleopatra: Claudette Colbert (Cleopatra), Warren William (Caesar), Henry Wilcoxon (Antonius). Oscar-winnaar Cecil B. DeMille epos.
(1943): Cleobatra: Amina Rizk (Cleopatra}, Badr Lama (Onbekend). Geregisseerd door Ibrahim Lama. Een vroege Egyptische film over Cleopatra.
(1946): Caesar and Cleopatra: Vivien Leigh (Cleopatra), Claude Rains (Caesar), Stewart Granger, Flora Robson — Oscar-genomineerde versie van George Bernard Shaw's toneelstuk. Leigh speelde ook Cleopatra tegenover haar toenmalige echtgenoot Laurence Olivier als Caesar in een latere Londonse toneelversie.
(1946): La Vida Intima de Marco Antonio y Cleopatra: Maria Antonieta Pons (Cleopatra), Luis Sandrini (Marcus Antonius). Mexicaanse musical (!) over Marcus Antonius en Cleopatra.
(1953): Serpent of the Nile: Rhonda Fleming (Cleopatra), Raymond Burr (Antonius), Michael Fox (Octavianus).
(1953): Due Notti Con Cleopatra: Sophia Loren (Cleopatra), Alberto Sordi (Onbekend). Geregisseerd door Mario Mattoli.
(1962): A Queen For Caesar: Pascal Petit (Cleopatra (?)), Gordon Scott (Caesar).
(1963): Cleopatra: Elizabeth Taylor (Cleopatra), Rex Harrison (Caesar), Richard Burton (Antonius). Oscar-winnaar block-buster, meest bekend/berucht vanwege de affaire tussen Taylor en Burton buiten de set en de toenmalige enorme kosten van $44 miljoen.
(1964): Carry On Cleo, een parodie op de film uit 1963, met Amanda Barrie als Cleopatra, Sid James als Antonius, en Kenneth Williams als Caesar.
(1968): Cleopatra: Geregisseerd door René Goscinny, Lee Payant, Albert Uderzo.
(1970): Kureopatora (Cleopatra: Queen of Sex), een bizarre Japanse tekenfilm van Osamu Tezuka.
(1970): The Notorious Cleopatra: Geregisseerd door Peter Perry. 'The Most ADULT Motion Picture Ever Made In Hollywood'.
(1974): Antony & Cleopatra: uitgevoerd door London's Royal Shakespeare Company. In de hoofdrol Janet Suzman (Cleopatra), Richard Johnson (Antonius), en Patrick Stewart (Enobarbus).
(1977): La Sierpe De Nilo: Geregisseerd door Cayetono Luce de Tena.
(1999): Cleopatra (film): Leonor Varela (Cleopatra), Timothy Dalton (Caesar), Billy Zane (Antonius). Gebaseerd op het boek Cleopatra, Memoires (The Memoirs of Cleopatra) van Margaret George maar is wel historisch incorrect.
(2002): Asterix & Obelix: missie Cleopatra: Gérard Depardieu (Obelix), Christian Clavier (Asterix), Monica Bellucci (Cleopatra). Geregisseerd door Alain Chabat.
*.
Antieke kunst.
Het bekendste schilderij van Cleopatra is er een dat nu waarschijnlijk niet meer bestaat: omdat de koningin in Egypte stierf lang voordat Augustus zijn triomftocht in Rome kon vieren, waarin zij geketend mee zou lopen, gaf hij opdracht om een groot schilderij van haar te maken, dat meegedragen werd in zijn triomfantelijke processie, en dat haar uitgebeeld zou hebben als vergiftigd door een Aspisadder. De bronnen voor het verhaal zijn Plut. Ant. 86 en App. Civ. II.102, alhoewel de laatste wellicht refereert aan een sculptuur, en Cass. Dio LI.21.3 vertelt dat de "afbeelding" van goud was, en dus helemaal geen schilderij kan zijn. Het veronderstelde schilderij kwam aan het licht en werd gegraveerd in de vroege 19e eeuw: het maakte deel uit een privécollectie nabij Sorrento. Sindsdien wordt gezegd dat het schilderij onderdeel uitmaakte van een collectie in Cortona, maar het lijkt erop dat alle sporen naar dit schilderij verloren zijn gegaan, een stille verdwijning die doet vermoeden dat het een namaak betrof.
*.
Schilderijen, vanaf de Renaissance.
Cleopatra en haar dood hebben honderden schilders geïnspireerd vanaf de Renaissance tot aan de huidige tijd, geen enkele overigens van enige historische waarde; het onderwerp sprak voornamelijk Franse academische schilders aan.
*.
Sir Thomas Browne: Beschrijving van de dood van Cleopatra (1672).
John Sartain: Antiek Portret van Cleopatra (1818).
*.
Zie ook.
Ptolemaeën.
Hellenisme.
Geschiedenis van het oude Egypte.
Naald van Cleopatra.
Cleopatra Selena II.
Ptolemaeus XV Caesarion.
*.
Links.
Cleopatra on the Web - Zo'n 470 bronnen, inclusief oude en moderne afbeeldingen.
Cleopatra VII Philopator antieke bronnen.
Cleopatra VII (VI) at LacusCurtius — (Hfst XIII of E. R. Bevan's Huis van Ptolemaeus, 1923).
Cleopatra - een Victoriaans kinderboek van Jacob Abbott, 1852, Project Gutenberg editie.
Genealogie van Cleopatra VII.
James Grout: Cleopatra, deel van de Encyclopædia Romana.
NRC 19 februari 2007: Cleopatra had laag voorhoofd, puntige kin en scherpe neus.
Ptolemaios XIV van Egypte
Ptolemaios XIV van Egypte.
tr.
met
Kleopatra VII van Egypte1,2, dr. van Ptolemaios XII van Egypte en Kleopatra V van Egypte, geb. in 69 BC1,1,1, koninging te Egypte [Egy] tussen 51 BC en 30, ovl. (ongeveer 98 jaar oud) te Alexandrië [Egy]1 op 12 aug 301 Zij pleegt zelfmoord met slangengif1, tr. (1) met Gaius Julius Caesar1,2. Uit dit huwelijk een dochter, tr. (2) met Ptolemaios XIII van Egypte. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (4) met Marcus (Mark) (Marcus) (Antonius (Antony))1,2,, . Uit dit huwelijk 3 kinderen. | |
Aantekeningen bij Kleopatra VII van Egypte.
Cleopatra VII Philopator (januari 69 v.Chr. – 12 augustus 30 v.Chr.) was koningin van het oude Egypte, het laatste lid van de Ptolemaeïsche dynastie en dus de laatste Hellenistische heerseres van Egypte. Ze is verreweg de bekendste van de vele gelijknamige Egyptische vorstinnen en wordt gewoonlijk kortweg als Cleopatra aangeduid.
*.
Haar familie was oorspronkelijk van Grieks-Macedonische afkomst.
*.
Ze was mede-heerser over Egypte naast haar vader Ptolemaeus XII Auletes, haar broers/echtgenoten Ptolemaeus XIII Theos Philopator, Ptolemaeus XIV Theos Philopator II, en later haar zoon Ptolemaeus XV Caesarion. Cleopatra overleefde een staatsgreep uitgedokterd door de hovelingen van haar oudste broer, en ging vervolgens een verhouding aan met Julius Caesar die haar greep op de troon verstevigde. Na de moord op Caesar verbond ze zich aan Marcus Antonius, bij wie zij een tweeling kreeg. Later trouwde zij met Marcus Antonius en baarde nog een zoon. Alles bij elkaar had Cleopatra 4 kinderen, 1 bij Caesar en 3 bij Antonius. Haar (verstands)huwelijken met haar 2 broers leverden geen kinderen op.
*.
Nadat Antonius' rivaal en Caesars wettelijke opvolger, Gaius Julius Caesar Octavianus, de volle macht van Rome tegen Egypte keerde en een relatie met Cleopatra van de hand wees, benam Cleopatra zich van het leven op 12 augustus in 30 v.Chr. Haar nalatenschap overleeft in de vorm van talloze dramatiseringen van haar levensverhaal, inclusief William Shakespeares Anthony and Cleopatra en verscheidene moderne films.
*.
Leven.
Ofschoon Grieks van taal en cultuur wordt Cleopatra beschouwd als het eerste lid van haar familie, die tijdens hun 300-jarig bewind in Egypte de Egyptische taal geleerd heeft.
*.
Geboorte en heerschappij met haar vader.
"Cleopatra is Grieks voor "vaders glorie", en haar volle naam, "Cleopatra Thea Philopator" betekent "De Godin Cleopatra, Broederminnend". Zij was de derde dochter van de in totaal vier dochters van koning Ptolemaeus XII Auletes, met wie zij in eerste instantie samen regeerde. In haar familie waren dan ook meerdere Cleopatra’s. Daarvan werd zij “Cleopatra VII” genoemd.
*.
Bewind met Ptolemaeus XIII.
Toen haar vader stierf in het voorjaar van 51 v.Chr. was zij net 18 jaar oud. Als Auletes' oudste kind (haar oudere zussen Berenice IV en Cleopatra VI waren reeds gestorven) werd zij regentes tijdens het koningschap van de oudste van haar jongere broers, Ptolemaeus XIII, die twaalf jaar oud was. Tot afkeer van de Egyptische bevolking, trouwde zij met hem, doch hoofdzakelijk om dynastieke redenen (ten einde koningin over Egypte te kunnen worden via een huwelijk met haar eigen broer).
*.
Neergang, herstel, Caesar.
Vanaf augustus 51 v.Chr. begon zij met het weglaten van zijn naam in officiële documenten, een klap in het gezicht van de Ptolemaeische traditie die bepaalde dat vrouwelijke heersers ondergeschikt waren aan de mannelijke co-heerser. Bovendien verscheen alleen Cleopatra's gezicht op munten. Misschien vanwege haar geldingsdrang zette een kliek van hovelingen, geleid door de eunuch Pothinos, Cleopatra af (waarschijnlijk in 48 v.Chr, wellicht eerder). Een decreet met alleen de naam van Ptolemaeus uit 51 v.Chr. is bewaard gebleven. Zij probeerde om een rebellie te organiseren rond Pelusium, maar zij was spoedig gedwongen om Egypte te ontvluchten. Haar enige levende zuster, Arsinoë IV vergezelde haar.
*.
In de herfst van 48 bracht Ptolemaeus echter zijn eigen macht in gevaar door onwettelijke inmenging in de zaken van Rome. Toen Pompeius, op de vlucht geslagen voor de zegevierende Julius Caesar, in Alexandrië bescherming zocht, liet Ptolemaeus hem vermoorden om bij Caesar in de gunst te komen. Caesar vond dit verraad echter zodanig verachtelijk dat hij de Egyptische hoofdstad innam en zichzelf als scheidsrechter tussen de rivalen Ptolemaeus en Cleopatra benoemde. Genoemd dient te worden dat Pompeius getrouwd was met de dochter van Caesar, die gestorven was bij de geboorte van hun zoon. Na een korte oorlog (Alexandrijnse oorlog) werd Ptolemaeus gedood en Caesar herstelde Cleopatra op de troon, met een andere jongere broer, Ptolemaeus XIV, als nieuwe medeheerser en echtgenoot (48–44 v.Chr.).
*.
Caesar overwinterde in Egypte in 48–47 v.Chr. en Cleopatra versterkte haar politieke positie door zijn minnares te worden. Egypte bleef onafhankelijk, maar drie Romeinse legioenen bleven achter om het te verdedigen. Cleopatra's winterse affaire met Caesar leverde een zoon op, Ptolemaeus Caesar (bijgenaamd Caesarion, kleine Caesar). O.m. om de Romeinse Senaat niet voor het hoofd te stoten, weigerde Caesar echter de zoon te benoemen als zijn opvolger. In plaats daarvan benoemde hij zijn achterneef Octavianus.
*.
Cleopatra en Caesarion waren op bezoek in Rome tussen 46 en 44 v.Chr. en waren er ook aanwezig toen Caesar werd vermoord. Voor of net na haar terugkeer naar Egypte stierf Ptolemaeus XIV. Cleopatra maakte vervolgens Ptolemaeus XV Caesarion (beter bekend als Caesarion) tot haar medeheerser en opvolger (44 tot 30 v.Chr.), uiteraard zonder huwelijk.
*.
Marcus Antonius, definitieve ondergang, zelfmoord.
In 42 v.Chr. riep Marcus Antonius, een van de triumvirs die Rome regeerden in het machtsvacuüm na de dood van Caesar, Cleopatra bij zich in Tarsus om haar loyaliteit te testen. Cleopatra arriveerde met groot gevolg en charmeerde Antonius dusdanig dat hij ervoor koos om de winter van 42–41 v.Chr. met haar door te brengen in Alexandrië. Tijdens de winter werd zij zwanger van een tweeling, die Cleopatra Selena en Alexander Helios genoemd werden.
*.
Vier jaar later, in 37 v.Chr, bracht Antonius weer een bezoek aan Alexandrië, op weg om oorlog te voeren tegen de Parthen. Hij vernieuwde zijn relatie met Cleopatra, en van dan af zou Alexandrië zijn thuis worden. Wellicht is hij getrouwd met Cleopatra volgens een Egyptisch ritueel (een brief van Suetonius suggereert dit), ook al was hij op dat moment getrouwd met Octavia Thurina minor, zuster van zijn mede-triumvir Octavianus. Hij en Cleopatra hadden nog een kind, Ptolemaeus Philadelphus. Bij de Donaties van Alexandrië laat in 34 v.Chr, na de overwinning van Antonius in Armenia, werden Cleopatra en Caesarion gekroond tot co-heersers van Egypte en Cyprus. Alexander Helios werd de koning van Armenia, Medië en Parthië. Cleopatra Selena werd gekroond tot heerser van Cyrenaica en Libië. Ptolemaeus Philadelphus werd gekroond tot heerser van Fenicië, Syrië en Cilicië. Cleopatra nam ook de titel van Koningin der Koningen aan.
*.
Het gedrag van Antonius werd in Rome als schandelijk beschouwd en Octavianus overtuigde de Senaat om een oorlog te beginnen tegen Egypte. In 31 v.Chr. kwamen de troepen van Antonius tegenover de Romeinen te staan in een zeeslag voor de kust van Actium. Cleopatra was aanwezig met haar eigen vloot, maar toen zij zag dat de slecht uitgeruste schepen van Antonius begonnen te verliezen van de superieure Romeinen, koos zij het hazenpad. Antonius verliet het gevecht om haar te volgen.
*.
De dood van Cleopatra door Guido CagnacciVolgend op de Slag bij Actium viel Octavianus Egypte binnen. Toen hij Alexandrië naderde, deserteerden de legers van Antonius naar Octavianus. Cleopatra en Antonius pleegden beiden zelfmoord: Antonius stortte zich op zijn zwaard en Cleopatra vergiftigde zich - na een afwijzing door Octavianus - met behulp van een of meerdere slangen op 12 augustus in 30 v.Chr. Cleopatra's zoon van Julius Caesar, Ptolemaeus XV (Caesarion), werd in opdracht van Octavianus geliquideerd. De drie kinderen van Cleopatra en Antonius werden gespaard en meegenomen naar Rome waar zij werden opgevoed door de echtgenote van Antonius, Octavia.
*.
Er werd vaak gezegd dat Cleopatra een Aspisadder gebruikte om zich te doden, maar deze slangensoort komt niet in Egypte voor. Er wordt veeleer aan een Egyptische cobra gedacht, omdat die gebruikt werden om criminelen te executeren. Ook gaat het verhaal dat zij verscheidene dienaars vroeg om de verschillende vormen van zelfmoord uit te proberen, voordat zij de meest effectieve methode uitkoos. Andere bronnen suggereren dat zij experimenteerde met verschillende vormen van "zelfmoord" op gevangenen. Er werd ook wel gesuggereerd dat Cleopatra een kom met gif zou hebben gedronken om te sterven. Er is ook een alternatieve theorie die suggereert dat ze werd vermoord door Octavianus, in plaats van zelfmoord, maar deze theorie wordt niet gestaafd door de bronnen.
*.
Cleopatra in de Kunsten.
Het verhaal van Cleopatra heeft vele schrijvers en artiesten door de eeuwen heen gefascineerd. Ongetwijfeld lag veel van haar aantrekkingskracht in haar legende als een grote verleidster die in staat was om de twee machtigste mannen van haar tijd (Caesar en Antonius) aan zich te binden.
*.
Literatuur-Drama.
De bekendste werken over haar:.
*.
Anthony and Cleopatra van William Shakespeare.
All for Love van John Dryden.
Caesar and Cleopatra van George Bernard Shaw.
*.
Literatuur-anders.
Cléopâtre van Jules-Émile-Frédéric Massenet.
The Legend of Good Women (gedeeltelijk) in Geoffrey Chaucer's Canterbury Tales.
Cléopatre van Victorien Sardou.
Cleopatra (1889) van Henry Rider Haggard.
The Memoirs van Cleopatra van Margaret George.
Vele Asterix-boeken, met een Cleopatra die geïnspireerd was op Elizabeth Taylor.
In Trou-ringh, een gedichtenbundel van Jacob Cats uit 1637, is een gedicht aan haar gewijd.
*.
Televisie.
Clone High.
Rome (tv-serie) - Serie 1 (Caesarion (episode van Rome)) en Serie 2.
Teresa Pavlinek portretteerde Cleopatra in een episode van History Bites over de Slag bij Actium.
Filmposter van Theda Bara, als Cleopatra uit de film Cleopatra uit 1917. van Twentieth Century Fox.
[bewerk] Films.
De eerste Cleopatrafilm was Cleopatra uit 1899. De vroegste film over Cleopatra als hoofdonderwerp was Cleopatra, Queen of Egypt, met in de hoofdrol Helen Gardner (1912).
*.
Enkele van de films/tv-producties die geïnspireerd zijn door de Koningin van de Nijl:.
*.
(1899): Cleopatra: Oude film over Cleopatra. Geregisseerd door Georges Mèliés.
(1908): Cleopatra: Florence Lawrence (Cleopatra), Maurice Costello (Casear), William Ranus (Marcus Antonius). Geregisseerd door James Stuart Blackton, en Charles Kent.
(1910): Cleopatra: Madeleine Roch (Cleopatra), Stacia de Napierkowska (Onbekend). Geregisseerd door Henri Andreani, en Ferdinand Zecca.
(1911): The Passions Of An Egyptian Princess: Julie Meijer (Cleopatra). Geregisseerd door Theo Frenkel.
(1912):Cleopatra: Helen Gardner (Cleopatra), Pearl Sindelar (Onbekend). Geregisseerd door Charles L. Gaskill. Gebaseerd op Aleksandr Poesjkin's 19-eeuwse Franse Opera.
(1917): Cleopatra: Theda Bara (Cleopatra), Fritz Leiber (Caesar), Thurston Hall (Antonius). Geregisseerd door J. Gordon Edwards. Gebaseerd op Émile Moreau's toneelstuk Cléopatre, Sardou's toneelstuk Cléopatre, en Shakespeare's Antony and Cleopatra.
(1921): Cleopatra, Die Herrin Des Niles: Geregisseerd door Asta Nielsen. Vrijwel een onbekende film.
(1928):Cleopatra: Dorothy Revier (Cleopatra), Robert Ellis (Caesar). Geregisseerd door Roy William Neil.
(1934): Cleopatra: Claudette Colbert (Cleopatra), Warren William (Caesar), Henry Wilcoxon (Antonius). Oscar-winnaar Cecil B. DeMille epos.
(1943): Cleobatra: Amina Rizk (Cleopatra}, Badr Lama (Onbekend). Geregisseerd door Ibrahim Lama. Een vroege Egyptische film over Cleopatra.
(1946): Caesar and Cleopatra: Vivien Leigh (Cleopatra), Claude Rains (Caesar), Stewart Granger, Flora Robson — Oscar-genomineerde versie van George Bernard Shaw's toneelstuk. Leigh speelde ook Cleopatra tegenover haar toenmalige echtgenoot Laurence Olivier als Caesar in een latere Londonse toneelversie.
(1946): La Vida Intima de Marco Antonio y Cleopatra: Maria Antonieta Pons (Cleopatra), Luis Sandrini (Marcus Antonius). Mexicaanse musical (!) over Marcus Antonius en Cleopatra.
(1953): Serpent of the Nile: Rhonda Fleming (Cleopatra), Raymond Burr (Antonius), Michael Fox (Octavianus).
(1953): Due Notti Con Cleopatra: Sophia Loren (Cleopatra), Alberto Sordi (Onbekend). Geregisseerd door Mario Mattoli.
(1962): A Queen For Caesar: Pascal Petit (Cleopatra (?)), Gordon Scott (Caesar).
(1963): Cleopatra: Elizabeth Taylor (Cleopatra), Rex Harrison (Caesar), Richard Burton (Antonius). Oscar-winnaar block-buster, meest bekend/berucht vanwege de affaire tussen Taylor en Burton buiten de set en de toenmalige enorme kosten van $44 miljoen.
(1964): Carry On Cleo, een parodie op de film uit 1963, met Amanda Barrie als Cleopatra, Sid James als Antonius, en Kenneth Williams als Caesar.
(1968): Cleopatra: Geregisseerd door René Goscinny, Lee Payant, Albert Uderzo.
(1970): Kureopatora (Cleopatra: Queen of Sex), een bizarre Japanse tekenfilm van Osamu Tezuka.
(1970): The Notorious Cleopatra: Geregisseerd door Peter Perry. 'The Most ADULT Motion Picture Ever Made In Hollywood'.
(1974): Antony & Cleopatra: uitgevoerd door London's Royal Shakespeare Company. In de hoofdrol Janet Suzman (Cleopatra), Richard Johnson (Antonius), en Patrick Stewart (Enobarbus).
(1977): La Sierpe De Nilo: Geregisseerd door Cayetono Luce de Tena.
(1999): Cleopatra (film): Leonor Varela (Cleopatra), Timothy Dalton (Caesar), Billy Zane (Antonius). Gebaseerd op het boek Cleopatra, Memoires (The Memoirs of Cleopatra) van Margaret George maar is wel historisch incorrect.
(2002): Asterix & Obelix: missie Cleopatra: Gérard Depardieu (Obelix), Christian Clavier (Asterix), Monica Bellucci (Cleopatra). Geregisseerd door Alain Chabat.
*.
Antieke kunst.
Het bekendste schilderij van Cleopatra is er een dat nu waarschijnlijk niet meer bestaat: omdat de koningin in Egypte stierf lang voordat Augustus zijn triomftocht in Rome kon vieren, waarin zij geketend mee zou lopen, gaf hij opdracht om een groot schilderij van haar te maken, dat meegedragen werd in zijn triomfantelijke processie, en dat haar uitgebeeld zou hebben als vergiftigd door een Aspisadder. De bronnen voor het verhaal zijn Plut. Ant. 86 en App. Civ. II.102, alhoewel de laatste wellicht refereert aan een sculptuur, en Cass. Dio LI.21.3 vertelt dat de "afbeelding" van goud was, en dus helemaal geen schilderij kan zijn. Het veronderstelde schilderij kwam aan het licht en werd gegraveerd in de vroege 19e eeuw: het maakte deel uit een privécollectie nabij Sorrento. Sindsdien wordt gezegd dat het schilderij onderdeel uitmaakte van een collectie in Cortona, maar het lijkt erop dat alle sporen naar dit schilderij verloren zijn gegaan, een stille verdwijning die doet vermoeden dat het een namaak betrof.
*.
Schilderijen, vanaf de Renaissance.
Cleopatra en haar dood hebben honderden schilders geïnspireerd vanaf de Renaissance tot aan de huidige tijd, geen enkele overigens van enige historische waarde; het onderwerp sprak voornamelijk Franse academische schilders aan.
*.
Sir Thomas Browne: Beschrijving van de dood van Cleopatra (1672).
John Sartain: Antiek Portret van Cleopatra (1818).
*.
Zie ook.
Ptolemaeën.
Hellenisme.
Geschiedenis van het oude Egypte.
Naald van Cleopatra.
Cleopatra Selena II.
Ptolemaeus XV Caesarion.
*.
Links.
Cleopatra on the Web - Zo'n 470 bronnen, inclusief oude en moderne afbeeldingen.
Cleopatra VII Philopator antieke bronnen.
Cleopatra VII (VI) at LacusCurtius — (Hfst XIII of E. R. Bevan's Huis van Ptolemaeus, 1923).
Cleopatra - een Victoriaans kinderboek van Jacob Abbott, 1852, Project Gutenberg editie.
Genealogie van Cleopatra VII.
James Grout: Cleopatra, deel van de Encyclopædia Romana.
NRC 19 februari 2007: Cleopatra had laag voorhoofd, puntige kin en scherpe neus.
Ptolemaios XII van Egypte
Ptolemaios XII van Egypte.
- Vader:
Ptolemaios IX van Egypte, tr. (2) met Cleopatra Selene I van Egypte, dr. van Ptolemaios VIII van Egypte en Cleopatra III van Egypte, geb. in 135 BC, ovl. (ongeveer 66 jaar oud) in 69 BC Ze wordt terecht gesteld en ter dood veroordeeld. Uit dit huwelijk een dochter, tr. (1).
- Moeder:
Kleopatra IV van Egypte, tr. (2) met Antiochos IX van Syrië, zn. van Antiochos VII van Syrië en Cleopatra van Egypte, geb. in 135 BC, koning te Syrië [Syr] van 115 BC tot 95 BC, ovl. (ongeveer 40 jaar oud) in 95 BC Hij wordt vermoord. Uit dit huwelijk een zoon.
tr.
met
Kleopatra V van Egypte, dr. van Ptolemaios X Alexander I van Egypte en Berenike III van Egypte.
Uit dit huwelijk een dochter:
| | naam | geb. | plaats | ovl. | plaats | oud | relatie | kinderen |
| 1 | Kleopatra VII | *-69 | | †30 | Alexandrië [Egy] | 98 | 4 | 4 |
Kleopatra V van Egypte
Kleopatra V van Egypte.
tr.
met
Ptolemaios XII van Egypte, zn. van Ptolemaios IX van Egypte en Kleopatra IV van Egypte.
Uit dit huwelijk een dochter:
| | naam | geb. | plaats | ovl. | plaats | oud | relatie | kinderen |
| 1 | Kleopatra VII | *-69 | | †30 | Alexandrië [Egy] | 98 | 4 | 4 |
')}
