• Vader:
  Appius Claudius Nero¹, zn. van Publius Claudius Nero en Nn, geb. circa 135 BC^1,1,1, quastor in 195 BC, tr.

• Moeder:
  Nn ¹.

tr.
met

Nn ¹.

Uit dit huwelijk een zoon:¹

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Appius Claudius	*-170					1	1

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

tr.
met

Tiberius Claudius Nero¹, zn. van Appius Claudius Nero en Nn, geb. circa 205 BC^1,1,1, praetor, ovl. (minstens 38 jaar oud) na 167 BC^1,1.

Uit dit huwelijk een zoon:¹

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Appius Claudius	*-170					1	1

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

• Vader:
  Tiberius Claudius Nero¹, zn. van Appius Claudius Nero en Nn, geb. circa 205 BC^1,1,1, praetor, ovl. (minstens 38 jaar oud) na 167 BC^1,1, tr.

• Moeder:
  Nn ¹.

tr.
met

Nn ¹.

Uit dit huwelijk een zoon:¹

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Tiberius Claudius	*-145					1	1

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

tr.
met

Appius Claudius Nero¹, zn. van Tiberius Claudius Nero en Nn, geb. circa 170 BC^1,1.

Uit dit huwelijk een zoon:¹

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Tiberius Claudius	*-145					1	1

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

• Vader:
  Appius Claudius Nero¹, zn. van Tiberius Claudius Nero en Nn, geb. circa 170 BC^1,1, tr.

• Moeder:
  Nn ¹.

tr.
met

Nn ¹.

Uit dit huwelijk een zoon:¹

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Tiberius Claudius	*-105		†-67		38	1	2

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

tr.
met

Tiberius Claudius Nero¹, zn. van Appius Claudius Nero en Nn, geb. in 145 BC^1,1.

Uit dit huwelijk een zoon:¹

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Tiberius Claudius	*-105		†-67		38	1	2

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

• Vader:
  Tiberius Claudius Nero¹, zn. van Appius Claudius Nero en Nn, geb. in 145 BC^1,1, tr.

• Moeder:
  Nn ¹.

tr.
met

Nn ¹.

Uit dit huwelijk 2 kinderen:¹

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Tiberius Claudius	*-85		†-33		52	1	2
2	Claudia						0	0

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

tr.
met

Tiberius Claudius Nero¹, zn. van Tiberius Claudius Nero en Nn, geb. circa 105 BC^1,1,1, muntmeester in 79 BC, praetor in 65 BC, ovl. (minstens 38 jaar oud) na 67 BC^1,1.

Uit dit huwelijk 2 kinderen:¹

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Tiberius Claudius	*-85		†-33		52	1	2
2	Claudia						0	0

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

• Vader:
  Tiberius Claudius Nero², zn. van Tiberius Claudius Nero en Nn, geb. circa 105 BC^2,2,2, muntmeester in 79 BC, praetor in 65 BC, ovl. (minstens 38 jaar oud) na 67 BC^2,2, tr.

• Moeder:
  Nn ².

tr, (gesch. in 38 BC)
met

Livia Drusilla², geb. op 30 jan 58 BC^2,2, ovl. (ongeveer 86 jaar oud) in 29^2,2, begr. te Rome Augustusmausoleum^2,2, tr. (2) met Gaius Octavius Lulius Caesar (Imperator Caesar Augustus. Gaius Julius Caesar Octavianus.) Augustus^1,2. Uit dit huwelijk geen kinderen².

Uit dit huwelijk 2 zonen:²

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Nero Claudius Drusus			†-14	Rome		1	2
2	Tiberius Claudius						0	0

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia
2.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

• Vader:
  Tiberius Claudius Nero¹, zn. van Tiberius Claudius Nero en Nn, geb. circa 105 BC^1,1,1, muntmeester in 79 BC, praetor in 65 BC, ovl. (minstens 38 jaar oud) na 67 BC^1,1, tr.

• Moeder:
  Nn ¹.

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

tr. (1), (gesch. in 38 BC)
met

Tiberius Claudius Nero^2,1, zn. van Tiberius Claudius Nero en Nn, geb. circa 85 BC^1,1,1,

quaest 48, proquaest. Alexandria 47, leg. Gallia 46-45, praet. 42, pripraet. 41-40, leg. 35, pontifex 46-33
Ovl. (Ongeveer 52 jaar oud) in 33 BC^1,1.


Aantekeningen bij Tiberius Claudius Nero.
Tiberius Claudius Nero (vader).
Tiberius Claudius Nero (± 85 - 33 v.Chr.) was een vooraanstaande Romein, die de eerste echtgenoot van Livia was en bij haar een zoon had, die de latere princeps Tiberius zou worden.
*.
Afkomst.
Tiberius was de zoon van Drusus Claudius Nero en zo een afstammeling van Tiberius Claudius Nero, de zoon van Appius Claudius Caecus[1].
*.
Leven.
Tiberius was al een veelbelovende jongeman in zijn jeugd en zou zich persoonlijk aan Marcus Tullius Cicero zijn gaan voorstellen om diens dochter Tullia te huwen. Maar deze was al getrouwd met Publius Cornelius Dolabella, voordat haar vader haar had kunnen tegenhouden[2].
*.
Onder Caesar.
Hij diende als quaestor en proquaestor onder Gaius Iulius Caesar (48 v.Chr.) in de Alexandrijnse oorlog en had het bevel over een vloot die de Egyptische vloot aan de Canopische monding van de Nijl versloeg[3]. Hij werd voor zijn diensten, bewezen aan Caesar, beloond door als pontifex te worden aangesteld in de plaats van Publius Cornelius Scipio en werd opgedragen om coloniae te stichten in het Gallië ten noorden van de Alpen, waaronder Narbo (Narbonne) en Arelate (Arles)[4].
*.
Na Caesars dood.
Na de moord op Caesar ging hij zover dat hij zelfs voorstelde dat de moordenaars zouden moeten worden beloond[5]. Hij was waarschijnlijk praetor in 42 v.Chr.[6] Toen er onenigheid ontstond onder de triumviri vluchtte hij naar Perusia en sloot zich aan bij consul Lucius Antonius, die daar in 41 v.Chr. werd belegerd[7]. In dit jaar werd zijn oudste zoon Tiberius, de toekomstige princeps, geboren[8]: zijn moeder was Livia Drusilla, de dochter van Livius Drusus.
*.
Toen Perusia zich in het volgende jaar overgaf, slaagde Nero erin te ontsnappen met zijn gezin naar Praeneste en vandaar naar Napels[9]. Nadat hij zonder succes had gepoogd slaven onder de wapenen te brengen door hen hun vrijheid te beloven, stak hij over naar Sextus Pompeius in Sicilië[10]. In Napels, terwijl zij in het geheim een schip probeerden vast te krijgen, werden zij bijna door de kreten van het kind verraden[11]. Nero, die meende dat hij niet met de nodige egards was ontvangen door Pompeius, stak over naar Marcus Antonius in Achaea en, nadat Marcus Antonius en Octavianus zich aan het eind van het jaar (40 v.Chr.) hadden verzoend te Brundisium, en in 39 v.Chr. door het pact van Misenum ook met Sextus Pompeius vrede was gesloten, keerde hij met zijn gezin naar Rome terug[12]. Livia, die een grote schoonheid bezat, wekte de passie van Octavianus op, aan wie zij door haar echtgenoot werd overgedragen toen ze reeds zes maanden zwanger was van haar tweede zoon Drusus[13]. Nero gaf Livia weg zoals een vader zijn dochter (38 v.Chr.), maar hij moest hiervoor wel eerst formeel van haar zijn gescheiden[14]. Hij gaf haar zelfs een bruidschat mee. Toen Drusus werd geboren, stuurde Caesar Augustus de jongen naar zijn vader, want, verwekt tijdens het huwelijk van Nero met Livia, was Nero zijn wettige vader. Caesar Augustus, die een enorm methodisch man was, maakte een opmerking in zijn memorandumbook, « dat Caesar het kind naar Nero zijn vader stuurde dat was geboren uit zijn vrouw Livia »[15].
*.
Nero stierf kort daarop en stelde Caesar Augustus als voogd aan over zijn beide zonen. Indien Tiberius in 42 v.Chr. was geboren, stierf Nero in 34 of 33 v.Chr, want zijn negen jaar oude zoon Tiberius hield zijn begrafenisrede voor de Rostra[16].
*.
Voetnoten.
^ Suet, Tib. 3.1.
^ Cic, ad Att. VI 6.1, cf. VII 3.12.
^ Bell. Alex. 25; Cass. Dio, XLII 40.6; Suet, Tib. 4.1.
^ Suet, Tib. 4.1; cf. Vell. Pat, II 75.1.
^ Suet, Tib. 4.1.
^ Suet, Tib. 4.2; Vell. Pat, II 75.1.
^ Cass. Dio, XLVIII 15.3; Suet, Tib. 4.2; Tac, Ann. V 1.1.
^ Cass. Dio, XLVIII 15.3; Suet, Tib. 4.1; Tac, Ann. VI 51.2; Vell. Pat, II 75.1.
^ Suet, Tib. 4.2; Vell. Pat, II 76.1; cf. Tac, Ann. V 1.1.
^ Suet, Tib. 4.2; cf. Cass. Dio, XLVIII 15.3.
^ Suet, Tib. 6.2; cf. Cass. Dio, LIV 7.2.
^ Suet, Tib. 4.3; Tac, Ann. V 1.1; Vell. Pat, II 77.2.
^ Suet, Aug. 62.2, Tib 4.3; Tac, Ann. I 10.5, V 1.2.
^ Cass. Dio, XLVIII 44.1-3; cf. Vell. Pat, II 79.2.
^ Cass. Dio, XLVIII 44.4.
^ Suet, Tib. 6.4.
Referenties.
K.-L. Elvers, art. Claudius (I 19), in NP 3 (1997), col. 10.
G. Long, art. Nero, Ti. Claudius (8), in W. Smith (ed.), A dictionary of Greek and Roman biography and mythology, II, Londen, 1873, pp. 1161-1162.
Z. Yavetz, Tiberius. Der traurige Kaiser, München, 2002, p. 24.

Uit dit huwelijk 2 zonen:¹

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Nero Claudius Drusus			†-14	Rome		1	2
2	Tiberius Claudius						0	0

tr. (2)
met

Gaius Octavius Lulius Caesar (Imperator Caesar Augustus. Gaius Julius Caesar Octavianus.) Augustus2,1, zn. van Gaius Octavius en Atia Balba Caesionia, geb. te Rome op 22 sep 63 BC2,2,2,1, keizer te Rome, ovl. (76 jaar oud) te Nola [Ita]2 op 19 aug 142,2, begr. te Rome Augustusmausoleum2,2, tr. (1) met Scribonia . Uit dit huwelijk een dochter, tr. (2) met Clodia Pulchra2,1, dr. van Publius Clodius Pulcher en Fulvia Flacca Bambula. Uit dit huwelijk geen kinderen.

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen
2.	Afgeschermd, Wikipedia

• Vader:
  Tiberius Claudius Nero^2,1, zn. van Tiberius Claudius Nero en Nn, geb. circa 85 BC^1,1,1,
  
  quaest 48, proquaest. Alexandria 47, leg. Gallia 46-45, praet. 42, pripraet. 41-40, leg. 35, pontifex 46-33
  Ovl. (Ongeveer 52 jaar oud) in 33 BC^1,1, tr, (gesch. in 38 BC).

• Moeder:
  Livia Drusilla¹, geb. op 30 jan 58 BC^1,1, ovl. (ongeveer 86 jaar oud) in 29^1,1, begr. te Rome Augustusmausoleum^1,1, tr. (2) met Gaius Octavius Lulius Caesar (Imperator Caesar Augustus. Gaius Julius Caesar Octavianus.) Augustus^2,1. Uit dit huwelijk geen kinderen¹.

tr.
met

Antonia (Antionia minor) Antonia de Jongere Minor2,1, dr. van Marcus (Mark) (Antonius (Antony)) en Octavia Thurina Minor, geb. op 31 jan 36 BC2,2, ovl. (ongeveer 72 jaar oud) circa 1 mei 37.

Aantekeningen bij Antonia Minor.
Antonia (PIR2 A 885) (31 januari 36 v.Chr, Rome2 — 1 mei 37 na Chr, Rome3), ook bekend als Antonia minor of Antonia de Jongere, was een van de meest prominente vrouwen van de Julisch-Claudische dynastie en werd geloofd voor haar eerbaarheid en schoonheid. Antonia was op 31 januari 36 v.Chr.4 geboren als dochter van Marcus Antonius en Octavia Thurina minor. Tegen het einde van haar leven werd haar de titel Augusta toegekend door haar kleinzoon, keizer Gaius ("Caligula"), zodat ze voortaan Antonia Augusta werd genoemd.
*.
Leven.
*.
Geboorte en jeugd.
Antonia minor werd op 31 januari 36 v.Chr. geboren in Rome, waarnaar haar moeder met haar kroost was teruggekeerd dat jaar.2 Antonia zou nooit haar vader, Marcus Antonius, leren kennen, want deze scheidde van haar moeder in 32 v.Chr. en pleegde uiteindelijk zelfmoord in 30 v.Chr. Ze werd door haar moeder, haar oom en tante, Livia Drusilla, opgevoed. Als erfgename van haar vader Marcus Antonius was Antonia een schatrijke vrouw. Ze mocht na diens dood bij gratie van haar oom Augustus samen met haar zus Antonia maior gebruik maken van diens landgoed in Rome.5 Ze bezat daarnaast nog bezittingen in Italia, Griekenland en Egypte. Als rijke en invloedrijke vrouw ontving ze veel personen, die Rome bezochten. Onder haar vrienden bevonden zich de rijke joodse vrijgelatene Tiberius Drusus Alexander en Lucius Vitellius6, consul en vader van de latere princeps Aulus Vitellius.
*.
Huwelijk met Drusus.
In 16 v.Chr. huwde ze Nero Claudius Drusus, een generaal en consul. Drusus was de stiefzoon van haar oom Augustus, de jongste zoon van Livia Drusilla en broer van Tiberius, de latere princeps. Door haar huwelijk werd zij opgenomen in het midden van de Julisch-Claudische dynastie en ze baarde Drusus verscheidene kinderen waarvan slechts drie de volwassenheid bereikten: Germanicus Iulius Caesar (die als generaal furore maakte), Livilla (echtgenote van Drusus minor) en Tiberius Claudius Drusus (die zelf princeps zou worden).7 Over haar zoon Tiberius Claudius Drusus, wiens ziekelijk uiterlijk onder andere Augustus zorgen baarde, zei ze dat hij "geen eindproduct van de Natuur, maar slechts een ruwe schets" was8 en Augustus vroeg aan Livia Drusilla, zijn echtgenote, om Antonia te raadplegen of men met Claudius wel kon buitenkomen.9 Haar zoon Germanicus liet haar verscheidene kleinkinderen na, waarvan de bekendste waarschijnlijk de latere princeps Caligula en Agrippina minor, de moeder van Nero, waren. Drusus stierf in juni 9 v.Chr. in Germania, ten gevolge van complicaties bij de wonden die hij had opgelopen toen hij van zijn paard was gevallen.10 Na zijn dood zou ze, hoewel haar oom daarop aandrong, niet hertrouwen.11.
*.
De weduwe Antonia.
Antonia voedde haar kinderen op te Rome met Tiberius als hun voogd. Haar zoon Germanicus, die bij zijn echtgenote Agrippina maior negen kinderen had waarvan er slechts zes de volwassen leeftijd bereikten (deze waren Nero Caesar, Drusus Caesar, Gaius Caesar (Caligula), Iulia Agrippina, Iulia Drusilla en Iulia Livilla), overleed in 20 n.Chr. in verdachte omstandigheden. Het gerucht deed de ronde dat hij was vergiftigd door Gnaius Calpurnius Piso en de senaat stelde een onderzoek in. Piso pleegde nog voordat het proces goed was begonnen zelfmoord, zodat de senaat besloot hem postuum te veroordelen. En in het officiële senatusconsultum werd haar naam opgenomen.12 Mogelijk op bevel van Tiberius en Iulia Augusta, werd het Antonia verboden om naar zijn crematie te gaan.13 Terwijl Germanicus' weduwe Agrippina ageerde tegen de praefectus praetorio Lucius Aelius Seianus en Tiberius zelf, hield Antonia zich op de achtergrond en zorgde ze ervoor dat haar kleinzoon Gaius uit de wind werd gezet. Toen Iulia Augusta in juni 29 overleed, droeg Antonia zorg voor Caligula, Iulia Agrippina, Iulia Drusilla, Iulia Livilla en later ook Claudia Antonia, haar jongere kleinkinderen.14 Toen ze ontdekte dat Seianus een samenzwering tegen Tiberius op touw had gezet, wist ze deze laatste een bericht te sturen en deze was haar daarvoor zeer dankbaar.15 Toen bovendien uitkwam dat Antonia's dochter Livilla was betrokken geweest in de dood van haar echtgenoot Drusus minor, zou Tiberius haar niet hebben willen veroordelen uit respect voor haar moeder, die zelf haar dochter als straf liet verhongeren.16.
*.
Antonia had haar kleinzoon Gaius voor een zekere dood behoed door hem jarenlang te beschermen tegen de funeste manipulaties van Lucius Aelius Seianus die vrijwel alle potentiële opvolgers van Tiberius uit de weg wist te ruimen. Alleen Gaius en Claudius (tezamen met de jonge Tiberius Gemellus) ontsnapten aan de dood (zie Tiberius). Claudius ontsnapte doordat hij door zijn ziekelijk uiterlijk ongeschikt voor het keizerschap werd geacht.
*.
Gaius Caligula wordt princeps.
Dupondius met beeldenaar van Antonia en het opschrift ANTONIA AVGUSTA (geslagen onder Claudius).Nadat Gaius princeps was geworden, adviseerde Antonia hem gedurende zijn eerste maanden. Zij kreeg de titel Augusta toegekend (hoewel ze deze zou hebben geweigerd) en alles leek zeer goed te gaan.17 Zij stierf echter op 1 mei 37.3 Veel bronnen vermelden dat Gaius genoeg had van haar inmenging en haar vergiftigde, andere verhalen dat hij haar tot zelfmoord heeft gedreven. Ook wordt vermeld dat hij niet aanwezig was op haar begrafenis.18.
*.
Postume eerbewijzen.
Nadat Caligula was vermoord, kwam diens oom Claudius (Antonia's zoon) aan de macht. Deze bepaalde dat alle besluiten van zijn voorganger ongeldig waren en daarom verleende hij zijn moeder opnieuw de titel van Augusta en liet haar beeltenis in een wagen voortrekken in het Circus Maximus.19 Ze zou zelfs een eigen tempel hebben gekregen, wat zou kunnen wijzen op een vergoddelijking.20.
*.
Antonia in de beeldende kunsten.
Antonia wist met haar schoonheid verschillende kunstenaars te inspireren en in het bijzonder beeldende kunstenaars die in het kader van de propaganda van de domus Augusta verscheidene beeldhouwwerken maakten.
*.
De zuidprocessie van de Ara Pacis. Antonia is de vijfde of negende van links geteld (kinderen niet meegerekend).Het oudste portret van haar vinden we terug op de zuidprocessie van de Ara Pacis.21 De meeste geleerden identificeren haar met de dame die in gesprek is met de man achter haar (geïdentificeerd als Drusus minor) en een kind (Germanicus?) aan de hand houdt22, maar in een recent artikel is de stelling geponeerd dat deze dame mogelijk Vipsania Agrippina was (de eerste echtgenote van Tiberius die als consul in de processie voor haar uitloopt) en Antonia minor moet worden geïdentificeerd met de gesluierde dame achter Drusus minor die haar hand op de schouder van het kind (Germanicus?) legt dat de mantel van Drusus minor vastgrijpt.23 Welke van de twee dames Antonia ook mag zijn, het is duidelijk dat ze op de Ara Pacis in de eerste plaats als echtgenote van Drusus werd afgebeeld. Sommigen menen op basis van het portret van Antonia op de Ara Pacis (d.i. de dame in gesprek met Drusus) ook Antonia te kunnen identificeren met de dame met diadeem op de zogenaamde Ravenna reliëfs uit de tijd van Claudius.24.
*.
Voetnoten.
1 Recentelijk is deze identificatie echter in vraag gesteld en heeft men gesuggereerd dat het om Livia zou gaan (S.E. Wood, Goddess or Woman? Whom or what does Bryn Mawr's copy of the "Juno Ludovisi" portray?, in Bryn Mawr College Alumnae Bulletin 4 (1999), pp. 9-12.).
2 CIL VI 2028 (pp. 864, 3261) = CIL VI 32344 = AE 1983, 95 = CFA 12 = ILS 5032. Vgl. Plut, Ant. 35.5, Cass. Dio, LXVIII 54.4. N. Kokkinos, Antonia Augusta. Portrait of a Great Roman Lady, Londen, 1992, p. 6.
3 AE 1917/1918, 122 = CIL XIV 4535 = Inscr. It. XIII 1, 191, ll. 20-21: K. Mais / Antonia diem suum obit. Vgl. Suet, Cal. 23.2-3, Cass. Dio, LIX 3.6.
4 E.M. Smallwood (ed.), Documents Illustrating the Principates of Gaius, Claudius and Nero, Cambridge, 1967, nr. 3, rr. 5-7; Plut, Ant. 35.1.
5 Cass. Dio, LI 15.7.
6 Tac, Ann. XI 3.1.
7 Plut, Ant. 87.3; Suet, Cal. 1.1, Claud. 1.6, 3.2; Flav. Jos, Ant. Jud. XVIII 164.
8 Suet, Cl. 3.2.
9 Suet, Cl. 4.4.
10 Suet, Cl. 1.3; Cass. Dio, LV 1.4-2.1.
11 Val. Max, IV 3 § 3; Flav. Jos, Ant. Jud. XVIII 180.
12 Tac, Ann. III 18.3.
13 Tac, Ann. III 3.2-3. (maar dit is in tegenspraak met haar vermelding in het senatusconsultum).
14 Suet, Cal. 10.1, 24.1; Cass. Dio, LX 2.5.
15 Cass. Dio, LVIII 9-11, LXV 14.1-2; Flav. Jos, Ant. Jud. XVIII 181-182. Een tijdje geleden is dit tegengesproken door John Nicols (J. Nicols, Antonia and Sejanus, in Historia 24 (1975), pp. 48-58.) die elke betrokkenheid van Antonia bij Seianus' val afwijst, maar dit wordt in de recente Antonia-biografie van Nikos Kokkinos (N. Kokkinos, Antonia Augusta. Portrait of a Great Roman Lady, Londen, 1992, p. 42 (zie ook voetnoot 26).) overtuigend weerlegt.
16 Cass. Dio, LVIII 11.7.
17 E.M. Smallwood (ed.), Documents Illustrating the Principates of Gaius, Claudius and Nero, Cambridge, 1967, nr. 3, rr. 5-7; Suet, Cal. 15.2, Claud. 11.2.; Cass. Dio, LIX 3.3-4.
18 Suet, Cal. 23.2, 29.1.
19 Suet, Claud. 11.1-2.
20 Plinius, Nat. Hist. XXXV 36 § 16.
21 S.E. Wood, Imperial Women: A Study in Public Images, 40 B.C.-A.D. 68, Leiden, 1999, p. 151. Vgl. N. Kokkinos, Antonia Augusta. Portrait of a Great Roman Lady, Londen, 1992, p. 113.
22 S.E. Wood, Imperial Women: A Study in Public Images, 40 B.C.-A.D. 68, Leiden, 1999, p. 151 (voetnoten 29 en 30). Vgl. N. Kokkinos, Antonia Augusta. Portrait of a Great Roman Lady, Londen, 1992, p. 115.
23 Jasper Burns, Vipsania on Roman Coins?, in The Celator 18 (2004), pp. 6-20.
24 K.P. Erhart, A Portrait of Antonia Minor in the Fogg Art Museum and its Iconographical Tradition, in AJA 82 (1978), pp. 196-202. Vgl. N. Kokkinos, Antonia Augusta. Portrait of a Great Roman Lady, Londen, 1992, p. 113-115. (S.E. Wood, Imperial Women: A Study in Public Images, 40 B.C.-A.D. 68, Leiden, 1999, p. 151 (voetnoot 30)) meent echter in deze figuur van de Ravenna reliëfs Diva Augusta (d.i. Livia) te herkennen.
*.
Antieke bronnen.
*.
Literaire bronnen.
Valerius Maximus, Facta et Dicta Memorabilia IV 3 § 3.
Flavius Josephus, Antiquitates Judaicae XVIII 143, 156, 164, 166-167, 179-184, 186, 202, 236.
Plutarchus, Antonius 35.1, 87.3.
Gaius Plinius Secundus maior, Naturalis Historia XXXV 36 § 16.
Gaius Suetonius Tranquillus, Caligula 1.1, 10.1, 15.2, 23.2, 24.1, 29.1, Claudius 1.3, 1.6, 3.2, 4.4, 11.1-2.
Publius Cornelius Tacitus, Ab excessu divi Augusti III 3.2-3, 18.3, XI 3.1.
Cassius Dio, LI 15.7, LV 1.4-2.1, LVIII 9-11, LIX 3, LX 2.5, 5, LXV 14.1-2.
*.
Inscripties.
CIL II 1543, CIL VI 920, CIL VI 921 (p 841, 3070, 3777, 4306, 4340) = CIL VI 31204 = CIL VI *00712 = CIL XI *00734 = ILS 222, CIL VI 2028 (p 864, 3261) = CIL VI 32344 = AE 1983, 95 = CFA (J. Scheid, Commentarii Fratrum Arvalium qui supersunt. Les copies épigraphiques des protocoles annuels de la confrérie Arvale (21 av.-304 ap. J.C.), Rome, 1998.) 12 = ILS 5032, CIL VI 33368 = ILS 1754, CIL IX 3663 = ILS 149 = AE 1950, 241d = AE 1993, +572, CIL X 1417 = ILS 150, IG XII 2.207, IMT Skam/NebTaeler 314 = IK (Inschriften griechischer Städte aus Kleinasien) 3 nr. 88 = IGR IV 206, IGR IV (R. Cagnat, Inscriptiones Graecae ad res Romanas pertinentes, IV, Parijs, 1927.) 73, 206.
*.
Munten.
W. Kubitschek, Neue Münzen, in Numismatische Zeitschrift 14 (1921), p. 151, pl. 7.5 (onder Claudius).
H. Mattingly - e.a, Roman Imperial Coins in the British Museum, I, Londen, 1923, nrs. 79-81, pl. 24.1 (onder Tiberius); nrs. 41-43, pl. 28.6, nrs. 45-48, pl. 29.2 (onder Caligula); nrs. 116- a, pl. 35.8, nrs. 109-110, pl. 33.19, nr. 111, pl. 33.20, nrs. 112-113, pl. 33.21, nr. nr. 114, pl. 33.22 (onder Claudius).
*.
Literatuur.
D. Hurley, art. Antonia Minor, in DIR (2006).
N. Kokkinos, Antonia Augusta. Portrait of a Great Roman Lady, Londen, 1992. ISBN 0415080290.
N. Kokkinos, Antonia Augusta. Portrait of a Great Roman Lady, Londen, 20022. ISBN 19019650508 (aan deze in paperback uitgegeven editie is een Review Chapter toegevoegd alsook een nieuwe Preface).
J. Lendering, art. Antonia Minor, Livius.org (2007). (korte opsomming van gegevens over Antonia minor).
M. Lightman - B. Lightman, art. Antonia the Younger, in M. Lightman - B. Lightman (edd.), Biographical Dictionary of Ancient Greek and Roman Women: Notable Women from Sappho to Helena, New York, 2000, pp. 19-21. (uitgebreid artikel, geen bibliografische referenties in online versie.).
K. Polaschek, Studien zur Ikonographie der Antonia Minor, Rome, 1973.
W. Trillmich, Familienpropaganda der Kaiser Caligula und Claudius. Agrippina Maior und Antonia Augusta auf Münzen, Berlijn, 1978. ISBN 3110072599.
S.E. Wood, Imperial Women: A Study in Public Images, 40 B.C.-A.D. 68, Leiden, 1999. ISBN 9004112812 (in het bijzonder Chapter Three (pp. 142-176) dat volledig aan Antonia is gewijd.).

Uit dit huwelijk 2 kinderen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Nero Claudius Drusus						0	0
2	Lulia						0	0

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen
2.	Afgeschermd, Wikipedia

• Vader:
  Tiberius Claudius Nero^1,2, zn. van Tiberius Claudius Nero en Nn, geb. circa 85 BC^2,2,2,
  
  quaest 48, proquaest. Alexandria 47, leg. Gallia 46-45, praet. 42, pripraet. 41-40, leg. 35, pontifex 46-33
  Ovl. (Ongeveer 52 jaar oud) in 33 BC^2,2, tr., (gesch. in 38 BC).

• Moeder:
  Livia Drusilla², geb. op 30 jan 58 BC^2,2, ovl. (ongeveer 86 jaar oud) in 29^2,2, begr. te Rome Augustusmausoleum^2,2, tr. (2) met Gaius Octavius Lulius Caesar (Imperator Caesar Augustus. Gaius Julius Caesar Octavianus.) Augustus^1,2. Uit dit huwelijk geen kinderen².

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia
2.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

Antonia Minor
Antonia (Antionia minor) Antonia de Jongere Minor1,2, geb. op 31 jan 36 BC1,1, ovl. (ongeveer 72 jaar oud) circa 1 mei 37.

Aantekeningen bij Antonia Minor.
Antonia (PIR2 A 885) (31 januari 36 v.Chr, Rome2 — 1 mei 37 na Chr, Rome3), ook bekend als Antonia minor of Antonia de Jongere, was een van de meest prominente vrouwen van de Julisch-Claudische dynastie en werd geloofd voor haar eerbaarheid en schoonheid. Antonia was op 31 januari 36 v.Chr.4 geboren als dochter van Marcus Antonius en Octavia Thurina minor. Tegen het einde van haar leven werd haar de titel Augusta toegekend door haar kleinzoon, keizer Gaius ("Caligula"), zodat ze voortaan Antonia Augusta werd genoemd.
*.
Leven.
*.
Geboorte en jeugd.
Antonia minor werd op 31 januari 36 v.Chr. geboren in Rome, waarnaar haar moeder met haar kroost was teruggekeerd dat jaar.2 Antonia zou nooit haar vader, Marcus Antonius, leren kennen, want deze scheidde van haar moeder in 32 v.Chr. en pleegde uiteindelijk zelfmoord in 30 v.Chr. Ze werd door haar moeder, haar oom en tante, Livia Drusilla, opgevoed. Als erfgename van haar vader Marcus Antonius was Antonia een schatrijke vrouw. Ze mocht na diens dood bij gratie van haar oom Augustus samen met haar zus Antonia maior gebruik maken van diens landgoed in Rome.5 Ze bezat daarnaast nog bezittingen in Italia, Griekenland en Egypte. Als rijke en invloedrijke vrouw ontving ze veel personen, die Rome bezochten. Onder haar vrienden bevonden zich de rijke joodse vrijgelatene Tiberius Drusus Alexander en Lucius Vitellius6, consul en vader van de latere princeps Aulus Vitellius.
*.
Huwelijk met Drusus.
In 16 v.Chr. huwde ze Nero Claudius Drusus, een generaal en consul. Drusus was de stiefzoon van haar oom Augustus, de jongste zoon van Livia Drusilla en broer van Tiberius, de latere princeps. Door haar huwelijk werd zij opgenomen in het midden van de Julisch-Claudische dynastie en ze baarde Drusus verscheidene kinderen waarvan slechts drie de volwassenheid bereikten: Germanicus Iulius Caesar (die als generaal furore maakte), Livilla (echtgenote van Drusus minor) en Tiberius Claudius Drusus (die zelf princeps zou worden).7 Over haar zoon Tiberius Claudius Drusus, wiens ziekelijk uiterlijk onder andere Augustus zorgen baarde, zei ze dat hij "geen eindproduct van de Natuur, maar slechts een ruwe schets" was8 en Augustus vroeg aan Livia Drusilla, zijn echtgenote, om Antonia te raadplegen of men met Claudius wel kon buitenkomen.9 Haar zoon Germanicus liet haar verscheidene kleinkinderen na, waarvan de bekendste waarschijnlijk de latere princeps Caligula en Agrippina minor, de moeder van Nero, waren. Drusus stierf in juni 9 v.Chr. in Germania, ten gevolge van complicaties bij de wonden die hij had opgelopen toen hij van zijn paard was gevallen.10 Na zijn dood zou ze, hoewel haar oom daarop aandrong, niet hertrouwen.11.
*.
De weduwe Antonia.
Antonia voedde haar kinderen op te Rome met Tiberius als hun voogd. Haar zoon Germanicus, die bij zijn echtgenote Agrippina maior negen kinderen had waarvan er slechts zes de volwassen leeftijd bereikten (deze waren Nero Caesar, Drusus Caesar, Gaius Caesar (Caligula), Iulia Agrippina, Iulia Drusilla en Iulia Livilla), overleed in 20 n.Chr. in verdachte omstandigheden. Het gerucht deed de ronde dat hij was vergiftigd door Gnaius Calpurnius Piso en de senaat stelde een onderzoek in. Piso pleegde nog voordat het proces goed was begonnen zelfmoord, zodat de senaat besloot hem postuum te veroordelen. En in het officiële senatusconsultum werd haar naam opgenomen.12 Mogelijk op bevel van Tiberius en Iulia Augusta, werd het Antonia verboden om naar zijn crematie te gaan.13 Terwijl Germanicus' weduwe Agrippina ageerde tegen de praefectus praetorio Lucius Aelius Seianus en Tiberius zelf, hield Antonia zich op de achtergrond en zorgde ze ervoor dat haar kleinzoon Gaius uit de wind werd gezet. Toen Iulia Augusta in juni 29 overleed, droeg Antonia zorg voor Caligula, Iulia Agrippina, Iulia Drusilla, Iulia Livilla en later ook Claudia Antonia, haar jongere kleinkinderen.14 Toen ze ontdekte dat Seianus een samenzwering tegen Tiberius op touw had gezet, wist ze deze laatste een bericht te sturen en deze was haar daarvoor zeer dankbaar.15 Toen bovendien uitkwam dat Antonia's dochter Livilla was betrokken geweest in de dood van haar echtgenoot Drusus minor, zou Tiberius haar niet hebben willen veroordelen uit respect voor haar moeder, die zelf haar dochter als straf liet verhongeren.16.
*.
Antonia had haar kleinzoon Gaius voor een zekere dood behoed door hem jarenlang te beschermen tegen de funeste manipulaties van Lucius Aelius Seianus die vrijwel alle potentiële opvolgers van Tiberius uit de weg wist te ruimen. Alleen Gaius en Claudius (tezamen met de jonge Tiberius Gemellus) ontsnapten aan de dood (zie Tiberius). Claudius ontsnapte doordat hij door zijn ziekelijk uiterlijk ongeschikt voor het keizerschap werd geacht.
*.
Gaius Caligula wordt princeps.
Dupondius met beeldenaar van Antonia en het opschrift ANTONIA AVGUSTA (geslagen onder Claudius).Nadat Gaius princeps was geworden, adviseerde Antonia hem gedurende zijn eerste maanden. Zij kreeg de titel Augusta toegekend (hoewel ze deze zou hebben geweigerd) en alles leek zeer goed te gaan.17 Zij stierf echter op 1 mei 37.3 Veel bronnen vermelden dat Gaius genoeg had van haar inmenging en haar vergiftigde, andere verhalen dat hij haar tot zelfmoord heeft gedreven. Ook wordt vermeld dat hij niet aanwezig was op haar begrafenis.18.
*.
Postume eerbewijzen.
Nadat Caligula was vermoord, kwam diens oom Claudius (Antonia's zoon) aan de macht. Deze bepaalde dat alle besluiten van zijn voorganger ongeldig waren en daarom verleende hij zijn moeder opnieuw de titel van Augusta en liet haar beeltenis in een wagen voortrekken in het Circus Maximus.19 Ze zou zelfs een eigen tempel hebben gekregen, wat zou kunnen wijzen op een vergoddelijking.20.
*.
Antonia in de beeldende kunsten.
Antonia wist met haar schoonheid verschillende kunstenaars te inspireren en in het bijzonder beeldende kunstenaars die in het kader van de propaganda van de domus Augusta verscheidene beeldhouwwerken maakten.
*.
De zuidprocessie van de Ara Pacis. Antonia is de vijfde of negende van links geteld (kinderen niet meegerekend).Het oudste portret van haar vinden we terug op de zuidprocessie van de Ara Pacis.21 De meeste geleerden identificeren haar met de dame die in gesprek is met de man achter haar (geïdentificeerd als Drusus minor) en een kind (Germanicus?) aan de hand houdt22, maar in een recent artikel is de stelling geponeerd dat deze dame mogelijk Vipsania Agrippina was (de eerste echtgenote van Tiberius die als consul in de processie voor haar uitloopt) en Antonia minor moet worden geïdentificeerd met de gesluierde dame achter Drusus minor die haar hand op de schouder van het kind (Germanicus?) legt dat de mantel van Drusus minor vastgrijpt.23 Welke van de twee dames Antonia ook mag zijn, het is duidelijk dat ze op de Ara Pacis in de eerste plaats als echtgenote van Drusus werd afgebeeld. Sommigen menen op basis van het portret van Antonia op de Ara Pacis (d.i. de dame in gesprek met Drusus) ook Antonia te kunnen identificeren met de dame met diadeem op de zogenaamde Ravenna reliëfs uit de tijd van Claudius.24.
*.
Voetnoten.
1 Recentelijk is deze identificatie echter in vraag gesteld en heeft men gesuggereerd dat het om Livia zou gaan (S.E. Wood, Goddess or Woman? Whom or what does Bryn Mawr's copy of the "Juno Ludovisi" portray?, in Bryn Mawr College Alumnae Bulletin 4 (1999), pp. 9-12.).
2 CIL VI 2028 (pp. 864, 3261) = CIL VI 32344 = AE 1983, 95 = CFA 12 = ILS 5032. Vgl. Plut, Ant. 35.5, Cass. Dio, LXVIII 54.4. N. Kokkinos, Antonia Augusta. Portrait of a Great Roman Lady, Londen, 1992, p. 6.
3 AE 1917/1918, 122 = CIL XIV 4535 = Inscr. It. XIII 1, 191, ll. 20-21: K. Mais / Antonia diem suum obit. Vgl. Suet, Cal. 23.2-3, Cass. Dio, LIX 3.6.
4 E.M. Smallwood (ed.), Documents Illustrating the Principates of Gaius, Claudius and Nero, Cambridge, 1967, nr. 3, rr. 5-7; Plut, Ant. 35.1.
5 Cass. Dio, LI 15.7.
6 Tac, Ann. XI 3.1.
7 Plut, Ant. 87.3; Suet, Cal. 1.1, Claud. 1.6, 3.2; Flav. Jos, Ant. Jud. XVIII 164.
8 Suet, Cl. 3.2.
9 Suet, Cl. 4.4.
10 Suet, Cl. 1.3; Cass. Dio, LV 1.4-2.1.
11 Val. Max, IV 3 § 3; Flav. Jos, Ant. Jud. XVIII 180.
12 Tac, Ann. III 18.3.
13 Tac, Ann. III 3.2-3. (maar dit is in tegenspraak met haar vermelding in het senatusconsultum).
14 Suet, Cal. 10.1, 24.1; Cass. Dio, LX 2.5.
15 Cass. Dio, LVIII 9-11, LXV 14.1-2; Flav. Jos, Ant. Jud. XVIII 181-182. Een tijdje geleden is dit tegengesproken door John Nicols (J. Nicols, Antonia and Sejanus, in Historia 24 (1975), pp. 48-58.) die elke betrokkenheid van Antonia bij Seianus' val afwijst, maar dit wordt in de recente Antonia-biografie van Nikos Kokkinos (N. Kokkinos, Antonia Augusta. Portrait of a Great Roman Lady, Londen, 1992, p. 42 (zie ook voetnoot 26).) overtuigend weerlegt.
16 Cass. Dio, LVIII 11.7.
17 E.M. Smallwood (ed.), Documents Illustrating the Principates of Gaius, Claudius and Nero, Cambridge, 1967, nr. 3, rr. 5-7; Suet, Cal. 15.2, Claud. 11.2.; Cass. Dio, LIX 3.3-4.
18 Suet, Cal. 23.2, 29.1.
19 Suet, Claud. 11.1-2.
20 Plinius, Nat. Hist. XXXV 36 § 16.
21 S.E. Wood, Imperial Women: A Study in Public Images, 40 B.C.-A.D. 68, Leiden, 1999, p. 151. Vgl. N. Kokkinos, Antonia Augusta. Portrait of a Great Roman Lady, Londen, 1992, p. 113.
22 S.E. Wood, Imperial Women: A Study in Public Images, 40 B.C.-A.D. 68, Leiden, 1999, p. 151 (voetnoten 29 en 30). Vgl. N. Kokkinos, Antonia Augusta. Portrait of a Great Roman Lady, Londen, 1992, p. 115.
23 Jasper Burns, Vipsania on Roman Coins?, in The Celator 18 (2004), pp. 6-20.
24 K.P. Erhart, A Portrait of Antonia Minor in the Fogg Art Museum and its Iconographical Tradition, in AJA 82 (1978), pp. 196-202. Vgl. N. Kokkinos, Antonia Augusta. Portrait of a Great Roman Lady, Londen, 1992, p. 113-115. (S.E. Wood, Imperial Women: A Study in Public Images, 40 B.C.-A.D. 68, Leiden, 1999, p. 151 (voetnoot 30)) meent echter in deze figuur van de Ravenna reliëfs Diva Augusta (d.i. Livia) te herkennen.
*.
Antieke bronnen.
*.
Literaire bronnen.
Valerius Maximus, Facta et Dicta Memorabilia IV 3 § 3.
Flavius Josephus, Antiquitates Judaicae XVIII 143, 156, 164, 166-167, 179-184, 186, 202, 236.
Plutarchus, Antonius 35.1, 87.3.
Gaius Plinius Secundus maior, Naturalis Historia XXXV 36 § 16.
Gaius Suetonius Tranquillus, Caligula 1.1, 10.1, 15.2, 23.2, 24.1, 29.1, Claudius 1.3, 1.6, 3.2, 4.4, 11.1-2.
Publius Cornelius Tacitus, Ab excessu divi Augusti III 3.2-3, 18.3, XI 3.1.
Cassius Dio, LI 15.7, LV 1.4-2.1, LVIII 9-11, LIX 3, LX 2.5, 5, LXV 14.1-2.
*.
Inscripties.
CIL II 1543, CIL VI 920, CIL VI 921 (p 841, 3070, 3777, 4306, 4340) = CIL VI 31204 = CIL VI *00712 = CIL XI *00734 = ILS 222, CIL VI 2028 (p 864, 3261) = CIL VI 32344 = AE 1983, 95 = CFA (J. Scheid, Commentarii Fratrum Arvalium qui supersunt. Les copies épigraphiques des protocoles annuels de la confrérie Arvale (21 av.-304 ap. J.C.), Rome, 1998.) 12 = ILS 5032, CIL VI 33368 = ILS 1754, CIL IX 3663 = ILS 149 = AE 1950, 241d = AE 1993, +572, CIL X 1417 = ILS 150, IG XII 2.207, IMT Skam/NebTaeler 314 = IK (Inschriften griechischer Städte aus Kleinasien) 3 nr. 88 = IGR IV 206, IGR IV (R. Cagnat, Inscriptiones Graecae ad res Romanas pertinentes, IV, Parijs, 1927.) 73, 206.
*.
Munten.
W. Kubitschek, Neue Münzen, in Numismatische Zeitschrift 14 (1921), p. 151, pl. 7.5 (onder Claudius).
H. Mattingly - e.a, Roman Imperial Coins in the British Museum, I, Londen, 1923, nrs. 79-81, pl. 24.1 (onder Tiberius); nrs. 41-43, pl. 28.6, nrs. 45-48, pl. 29.2 (onder Caligula); nrs. 116- a, pl. 35.8, nrs. 109-110, pl. 33.19, nr. 111, pl. 33.20, nrs. 112-113, pl. 33.21, nr. nr. 114, pl. 33.22 (onder Claudius).
*.
Literatuur.
D. Hurley, art. Antonia Minor, in DIR (2006).
N. Kokkinos, Antonia Augusta. Portrait of a Great Roman Lady, Londen, 1992. ISBN 0415080290.
N. Kokkinos, Antonia Augusta. Portrait of a Great Roman Lady, Londen, 20022. ISBN 19019650508 (aan deze in paperback uitgegeven editie is een Review Chapter toegevoegd alsook een nieuwe Preface).
J. Lendering, art. Antonia Minor, Livius.org (2007). (korte opsomming van gegevens over Antonia minor).
M. Lightman - B. Lightman, art. Antonia the Younger, in M. Lightman - B. Lightman (edd.), Biographical Dictionary of Ancient Greek and Roman Women: Notable Women from Sappho to Helena, New York, 2000, pp. 19-21. (uitgebreid artikel, geen bibliografische referenties in online versie.).
K. Polaschek, Studien zur Ikonographie der Antonia Minor, Rome, 1973.
W. Trillmich, Familienpropaganda der Kaiser Caligula und Claudius. Agrippina Maior und Antonia Augusta auf Münzen, Berlijn, 1978. ISBN 3110072599.
S.E. Wood, Imperial Women: A Study in Public Images, 40 B.C.-A.D. 68, Leiden, 1999. ISBN 9004112812 (in het bijzonder Chapter Three (pp. 142-176) dat volledig aan Antonia is gewijd.).

Vader: Marcus (Mark) (Marcus) (Antonius (Antony))1,2,, , zn. van Marcus Antonius Creticus en Lulia Antonia, geb. circa 82 BC1,1,1, Staatsman, praef. equ. 57-55, Quaest. 52, leg. 52-50, Augur 50-30, trib pleb. 49, mag. equ. 48/47, cos. 44 (met Caesar), III.vir 48-43, cos. ord. II. 34 Ovl. (Ongeveer 52 jaar oud) te Alexandrië [Ita] in 30 BC1 Hij pleegt zelfmoord1, tr. (1) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (2) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (3) met zijn achternicht Fulvia Flacca (Nn) Bambula1,2. Uit dit huwelijk 2 zonen1, tr. (5) met Kleopatra VII van Egypte1,2. Uit dit huwelijk 3 kinderen, tr. (4).

Moeder: Octavia Thurina (Octavia) Minor1, dr. van Gaius Octavius en Atia Balba Caesionia, geb. in 69 BC1 (circa 70 BC)1,1, ovl. (ongeveer 58 jaar oud) in 11 BC1,1, tr. (2) met Gaius Claudius Marcellus Minor1,2, zn. van Gaius Claudius Marcellus en Lunia, geb. in 88 BC1,2,1,2,1,2, curul. Ädil in 56 BC, praetor circa 53 BC, consul in 50 BC, ovl. (ongeveer 47 jaar oud) in mei 40 BC1,2,1,2. Uit dit huwelijk 3 zonen.

tr.
met

Nero Claudius Drusus Germanicus², zn. van Tiberius Claudius Nero en Livia Drusilla, ²,
Legerleider,
quest. 18, praet. 16, Statthalter in tres Galliae 13, cens. 12, praet. urb. 11, cos. ord. 9
Ovl. op 14 sep 14 BC^2,2, begr. te Rome Augustusmausoleum².


Aantekeningen bij Nero Claudius Drusus Germanicus.
Drusus maior.
*.
Nero Claudius Drusus Germanicus ('Drusus maior'), 38-9 voor Christus, zoon van Tiberius Claudius Nero en Livia Drusilla, stiefzoon van keizer Augustus en jongere broer van Tiberius. Uit zijn huwelijk met Antonia minor sproten drie kinderen: Germanicus, Livilla en Claudius, de latere keizer. In 15 voor Christus trok Drusus over de Brenner en onderwierp samen met zijn broer Tiberius in een veldtocht de Raeti en Vindelici; hun gebied werd ingericht als provincie. In 13 en 12 voor Christus legaat van de Tres Galliae, organiseerde hij er de census en wijdde te Lugdunum (Lyon) een altaar voor Roma en Augustus. Van 12-9 voor Christus was Drusus belast met de oorlogvoering tegen de Germanen. Hij versterkte de grensbeveiliging, waarvan Vetera en Mogontiacum de middelpunten werden. Na de Sugambri over de Rijn teruggedrongen te hebben, legde hij de Fossa Drusiana, de moeilijk te identificeren Drusus-gracht, aan, waardoor hij de Rijnvloot naar de Noordzee bracht; vervolgens onderwierp hij de Bataven, de Friezen en andere kuststammen.
*.
In 11 voor Christus was Drusus praetor urbanus. Onder veelvuldige gevechten, waarbij de Usipeten werden verslagen, bereikte hij Ems en Weser. Aan de zeekust en in het veroverde binnenland werden vaste versterkte posten aangelegd, zoals Aliso aan de Lippe. Tijdens de veldtocht van de twee volgende jaren tegen Sueben, Chatten, Marcomannen en Cherusken wist Drusus de Elbe te bereiken, waar hij op last van keizer Augustus halt maakte. Op weg van de Elbe naar Mainz overleed hij 30 dagen na een ongelukkige val van zijn paard in september 9 voor Christus. Een onbekend auteur schreef naar aanleiding hiervan een Consolatio ad Liviam. Augustus en Tiberius hielden een lijkrede, waarna Drusus werd bijgezet in het Mausoleum van Augustus. Te Mainz kreeg de populaire veldheer een cenotaaf en een triomfboog. Aan hemzelf en aan zijn zoon werd de bijnaam Germanicus toegekend.
*.
Afbeeldingen van Drusus maior zijn bekend van munten en penningen; aan de hand daarvan konden enkele borstbeelden en koppen (o.a. in het Museo Nazionale Romano en in het Nationaal Museum van Kopenhagen) worden geïdentificeerd; vermoedelijk stelt ook het geharnaste standbeeld in het Vaticaans Museum Drusus maior voor (Bron: Satura-Lanx).

Uit dit huwelijk 2 kinderen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Nero Claudius Drusus						0	0
2	Lulia						0	0

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia
2.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

Dossier:

• Vader:
  Nero Claudius Drusus Germanicus¹, zn. van Tiberius Claudius Nero en Livia Drusilla, ¹,
  Legerleider,
  quest. 18, praet. 16, Statthalter in tres Galliae 13, cens. 12, praet. urb. 11, cos. ord. 9
  Ovl. op 14 sep 14 BC^1,1, begr. te Rome Augustusmausoleum¹, tr.

Moeder: Antonia (Antionia minor) Antonia de Jongere Minor2,1, dr. van Marcus (Mark) (Antonius (Antony)) en Octavia Thurina Minor, geb. op 31 jan 36 BC2,2, ovl. (ongeveer 72 jaar oud) circa 1 mei 37.

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen
2.	Afgeschermd, Wikipedia

• Vader:
  Nero Claudius Drusus Germanicus¹, zn. van Tiberius Claudius Nero en Livia Drusilla, ¹,
  Legerleider,
  quest. 18, praet. 16, Statthalter in tres Galliae 13, cens. 12, praet. urb. 11, cos. ord. 9
  Ovl. op 14 sep 14 BC^1,1, begr. te Rome Augustusmausoleum¹, tr.

Moeder: Antonia (Antionia minor) Antonia de Jongere Minor2,1, dr. van Marcus (Mark) (Antonius (Antony)) en Octavia Thurina Minor, geb. op 31 jan 36 BC2,2, ovl. (ongeveer 72 jaar oud) circa 1 mei 37.

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen
2.	Afgeschermd, Wikipedia

Marcus Antonius
Marcus (Mark) (Marcus) (Antonius (Antony))1,2,, , geb. circa 82 BC1,1,1, Staatsman, praef. equ. 57-55, Quaest. 52, leg. 52-50, Augur 50-30, trib pleb. 49, mag. equ. 48/47, cos. 44 (met Caesar), III.vir 48-43, cos. ord. II. 34 Ovl. (Ongeveer 52 jaar oud) te Alexandrië [Ita] in 30 BC1 Hij pleegt zelfmoord1.

Aantekeningen bij Marcus (Mark) (Antonius (Antony)).
Marcus Antonius (ca. 83 v.Chr. - 30 v.Chr.) was magister equitum (Zie onder) van Caesar tot diens dood in 44 v.Chr. Vanaf 43 v.Chr. vormde hij samen met Lepidus en Octavianus (later Augustus) een nieuw triumviraat (driemanschap), ook wel het tweede triumviraat genoemd. Dit driemanschap vormde de leiding van Rome en het Romeinse Rijk. Hij was de zoon van de praetor Marcus Antonius Creticus en Julia Antonia. Langs moederszijde was hij een verre neef van Caesar. In het driemanschap was Marcus Antonius aanvankelijk de sterkste, Lepidus heeft altijd een ondergeschikte rol gespeeld; Octavianus kwam echter als winnaar uit de onderlinge machtsstrijd. Deze had dit vooral te danken aan enkele ernstige politieke blunders van Marcus Antonius: hij schonk provinciae aan een Egyptische koningin, de titel van "koning" verlenen aan zijn kinderen bij haar, alsook die van "koning der koningen" en "koningin der koningen" aan respectievelijk Caesarion en Cleopatra, ook al was dit slechts bedoeld als een gebaar tegen de Parthen.
*.
Octavianus' was een politiek genie; hij liet Antonius' scheidingsbrief aan Octavia publiek bekend maken, tezamen met diens testament dat in bewaring gegeven was bij de Vestaalse maagden. In de senaat werd Marcus Antonius tot een vijand van Rome verklaard.
*.
Marcus Antonius zette een grote expeditie op tegen de Parthen die in 36 v.Chr. uitliep op een grote nederlaag. Hij kwam in de ban van Cleopatra VII, koningin van Ptolemaeïsch Egypte, die gehuwd was geweest met Julius Caesar. Later huwde hij Cleopatra waarbij hij drie kinderen kreeg: Ptolemaeus Philadelfia en een tweeling, Cleopatra Selena II en Alexander Helios. Hij riep hiermee het schrikbeeld op van Egyptisch-Oosterse despotie, die het gevolg zou kunnen zijn van een machtsovername door hem met Cleopatra aan zijn zijde. Octavianus profiteerde hiervan en versloeg het koppel in de slag bij Actium, waarop zij beiden zelfmoord pleegden. Cleopatra pleegde zelfmoord nadat zij het (onjuiste) bericht kreeg dat Marcus Antonius in de strijd was omgekomen. Toen hij dat hoorde pleegde Marcus Antonius op zijn beurt zelfmoord.
*.
Magister equitum.
De magister equitum (meester van de paarden, meester van de ruiterij) was zowel de secondant van een Romeins dictator als diens ritmeester. De ander titel van een dictator was trouwens magister populi (meester van het volk).
*.
Het was een oud Romeins ambt dat nog dateerde uit de tijd van het Romeinse koninkrijk. Destijds vochten de Romeinen als hoplieten en moest de dictator volgens de wet te voet vechten met de mannen, terwijl de magister equitum leiding gaf aan de cavalerie. De magister equitum had een imperium pro praetore en zes lictoren als lijfwacht. Hij mocht net als de dictator op een sella curulis plaatsnemen in de curia (Bron: woordenboek Latijn/Nederlands).

• Vader:
  Marcus Antonius Creticus², zn. van Marcus Antonius en Nn, geb. circa 114 BC^2,2,2, Praetor in 74 BC praet. 74, procos. 73-71, ovl. (ongeveer 43 jaar oud) te Kreta [Gri] in 71 BC² Hij is doodgeslagen², tr.

• Moeder:
  Lulia Antonia², dr. van Lucius Lulius Ceasar (Caesar) en Fulvia, geb. circa 105 BC^2,2, ovl. (minstens 65 jaar oud) na 40 BC^2,2.

tr. (1)
met

Nn .

tr. (2)
met

Nn .

tr. (3)
met

Fulvia Flacca (Nn) Bambula1,2, dr. van Marcus Fulvius Flaccus Bambalio en Sempronia, geb. 1 circa 83 BC1,1, ovl. (ongeveer 43 jaar oud) te Sikyon [Gri]1 Sikyon ligt bij Korinthe waar zij sterft tijdens haar verbanning aldaar in 40 BC1,1, tr. (1) met Publius Clodius (Publius Claudius) Pulcher2. Uit dit huwelijk 3 kinderen1, tr. (2) met Gaius Scibonius Curio2. Uit dit huwelijk geen kinderen1.

Aantekeningen bij Fulvia Flacca Bambula.
De gens Fulvia was een plebeïsche familie uit de Romeinse oudheid, die oorspronkelijk uit Tusculum kwam. Hun nomen gentile was Fulvius (vrouwelijk: Fulvia). Ze erft een vermogen van de Gracchen en is de eerste niet mythologische vrouw die op Romeinse munten staat afgebeeld.
*.
Lucius Fulvius Curvus, de eerste van deze gens, was consul in 322 v.Chr. en onder het patronaat van de Fabii speelden vele andere Fulvii een invloedrijke rol in de staat. Belangrijke cognomina van de familie zijn Flaccus en Nobilioris.
*.
Fulvia Flacca Bambula heeft geen zin in het spinnen of de huishouding, maar heeft wel ambitie voor het publieke leven. Ze wil regeren en het liefst daarin zelf de baas zijn. Ze wordt geboren en Rome of Tusculum in Italië en huwt drie keer. Het eerste huwelijk is met Publius Clodius Pulcher en daarna met Gaius Scribonius Curio een invloedrijk persoon die in 49 BC tijdens een burgeroorlog om het leven komt. Haar derde huwelijk is die met Mark Antony. Uit dit laatste huwelijk worden twee zoons geboren. Later wordt zij verbannen naar Sikyon en als Antony haar daar wil opzoeken sterft ze plotseling aan een onbekende ziekte (Bronnen: Iullus Antonius, Women in Rome, Scipio-Paullus-Gracchus family tree).

Uit dit huwelijk 2 zonen:¹

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Marcus Antonius Antyllus	*-47		†-30		16	0	0
2	Lullus Antonius	*-45		†-2		43	0	0

tr. (4)
met

Octavia Thurina (Octavia) Minor1, dr. van Gaius Octavius en Atia Balba Caesionia, geb. in 69 BC1 (circa 70 BC)1,1, ovl. (ongeveer 58 jaar oud) in 11 BC1,1, tr. (2) met Gaius Claudius Marcellus Minor1,2. Uit dit huwelijk 3 zonen.

Aantekeningen bij Octavia Thurina Minor.
•.
Octavia Thurina (bijgenaamd minor, d.i. de Jongere) (* ca. 69 v.Chr. - † 11 v.Chr.) was een dochter van Gaius Octavius bij diens tweede echtgenote Atia. Ze was een zuster van Gaius Octavius Thurinus (de latere keizer Augustus)[1] en ze hadden ook een oudere halfzus Octavia Thurina maior. Ze was getrouwd met Gaius Claudius Marcellus, consul in 50 v.Chr.[2], en vervolgens met Marcus Antonius.[3].
•.
Jeugd.
Nadat haar vader in 59 v.Chr. was overleden, hertrouwde haar moeder met Lucius Marcius Philippus. Deze zou instaan voor de opvoeding van Atia's kinderen uit haar vorige huwelijken. Toen in 54 v.Chr. Iulia Caesaris, de dochter van Octavia's oudoom Julius Caesar en echtgenote van Gnaius Pompeius Magnus maior, overleed, wenste Caesar zijn achternicht Octavia te doen trouwen met Pompeius, maar Philippus had haar al uitgehuwelijkt aan Marcus Claudius Marcellus.
•.
Eerste huwelijk.
Deze Marcus Claudius Marcellus was een vriend van Pompeius. Toen in 50 v.Chr. de burgeroorlog tussen Pompeius en Caesar uitbrak was Marcellus consul. Maar toen in januari 49 v.Chr. Caesar de Rubicon overstak, schaarde Marcellus zich achter Caesar. Het is zeer waarschijnlijk dat zijn jonge echtgenote hier een rol in speelde. Toen in 44 v.Chr. Caesar werd vermoord, wist Octavia's broer zich een plaats op het politieke toneel te verwerven. Hij zou uiteindelijk het tweede triumviraat oprichten samen met Marcus Antonius en Marcus Aemilius Lepidus. In de slag bij Philippi zouden Marcus Antonius en Octavianus de Caesarmoordenaars verslaan en zo keerde tijdelijk de rust terug in Rome. Marcellus zou zich nu terugtrekken op zijn landgoed en hij en Octavia hadden vervolgens drie kinderen: Claudia Marcella maior, Claudia Marcella minor en Marcus Claudius Marcellus. Deze werden alle drie geboren in Italië.
•.
Tweede huwelijk.
Een cistophorus tetradrachme (11.65 gr) met een gelauwerde buste van Marcus Antonius met een lituus eronder omkranst met klimop en bloemen (voorzijde) en een gedrapeerde buste van Octavia Thurina minor boven een cista geflankeerd door kronkelende slangen (39 v.Chr, geslagen in Efese).Na de dood van haar eerste man hertrouwde zij in 40 v.Chr. om politieke redenen met Marcus Antonius, van wie zij twee dochters had: Antonia maior (de grootmoeder van de latere princeps Nero) en Antonia minor (de moeder van de latere princeps Claudius). De eerste jaren na dit huwelijk verbleef zij met Antonius in Athene, en offerde haar persoonlijke belangen volledig op om een vergelijk tussen haar broer en haar echtgenoot mogelijk te maken, maar grotendeels tevergeefs. Ondanks de vernieuwing van het triumviraat in 37 v.Chr. (waar zij de hand in heeft gehad) brak toch de burgeroorlog uit die zij had willen voorkomen. Zij koos in dit conflict partij voor haar echtgenoot. Octavianus verbood haar haar echtgenoot achterna te reizen naar het Oosten, en drong erop aan dat zij hem zou verlaten, hetgeen zij uitdrukkelijk weigerde. Later, in 32 v.Chr, kon Octavianus het huwelijk toch laten ontbinden. Sindsdien leefde deze edele en loyale dame teruggetrokken en wijdde zij zich volledig aan haar kinderen. Na de dood van Antonius ontfermde zij zich bovendien over de beide kinderen die hij bij Cleopatra had verwekt. Octavia overleed in 11 v.Chr.
•.
Noten:.
1. Suet, Aug. 4.1.
2. Suet, Caes. 27.1. Cf. Cic, Phil. III 17, Cass. Dio, XL 59.4. Voor de keuze voor de consul van 50 v.Chr. ipv. die van 49 v.Chr, zie: M.W. Singer, The Problem of Octavia Minor and Octavia Maior, in TAPhA 79 (1948), pp. 272-273.
3. Plut, Ant. 31.3 (verkeerdelijk halfzuster van Octavius genoemd in Ant. 31.1.), App, Bel. Civ. V 64, Cass. Dio, XLVIII 31.3-4.
•.
Ref, bronnen: J. Lendering, art. Octavia Minor, Livius.org (2007).
•.

Uit dit huwelijk 2 dochters:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Antonia	*-36		†37		72	1	2
2	Antonia	*-39					1	3

tr. (5)
met

Kleopatra VII van Egypte1,2, dr. van Ptolemaios XII van Egypte en Kleopatra V van Egypte, geb. in 69 BC1,1,1, koninging te Egypte [Egy] tussen 51 BC en 30, ovl. (ongeveer 98 jaar oud) te Alexandrië [Egy]1 op 12 aug 301 Zij pleegt zelfmoord met slangengif1, tr. (1) met Gaius Julius Caesar1,2, zn. van Gaius Lulius Caesar Strabo en Aurelia Cotta. Uit dit huwelijk een dochter, tr. (2) met Ptolemaios XIII van Egypte. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (3) met Ptolemaios XIV van Egypte. Uit dit huwelijk geen kinderen.

Aantekeningen bij Kleopatra VII van Egypte.
Cleopatra VII Philopator (januari 69 v.Chr. – 12 augustus 30 v.Chr.) was koningin van het oude Egypte, het laatste lid van de Ptolemaeïsche dynastie en dus de laatste Hellenistische heerseres van Egypte. Ze is verreweg de bekendste van de vele gelijknamige Egyptische vorstinnen en wordt gewoonlijk kortweg als Cleopatra aangeduid.
*.
Haar familie was oorspronkelijk van Grieks-Macedonische afkomst.
*.
Ze was mede-heerser over Egypte naast haar vader Ptolemaeus XII Auletes, haar broers/echtgenoten Ptolemaeus XIII Theos Philopator, Ptolemaeus XIV Theos Philopator II, en later haar zoon Ptolemaeus XV Caesarion. Cleopatra overleefde een staatsgreep uitgedokterd door de hovelingen van haar oudste broer, en ging vervolgens een verhouding aan met Julius Caesar die haar greep op de troon verstevigde. Na de moord op Caesar verbond ze zich aan Marcus Antonius, bij wie zij een tweeling kreeg. Later trouwde zij met Marcus Antonius en baarde nog een zoon. Alles bij elkaar had Cleopatra 4 kinderen, 1 bij Caesar en 3 bij Antonius. Haar (verstands)huwelijken met haar 2 broers leverden geen kinderen op.
*.
Nadat Antonius' rivaal en Caesars wettelijke opvolger, Gaius Julius Caesar Octavianus, de volle macht van Rome tegen Egypte keerde en een relatie met Cleopatra van de hand wees, benam Cleopatra zich van het leven op 12 augustus in 30 v.Chr. Haar nalatenschap overleeft in de vorm van talloze dramatiseringen van haar levensverhaal, inclusief William Shakespeares Anthony and Cleopatra en verscheidene moderne films.
*.
Leven.
Ofschoon Grieks van taal en cultuur wordt Cleopatra beschouwd als het eerste lid van haar familie, die tijdens hun 300-jarig bewind in Egypte de Egyptische taal geleerd heeft.
*.
Geboorte en heerschappij met haar vader.
"Cleopatra is Grieks voor "vaders glorie", en haar volle naam, "Cleopatra Thea Philopator" betekent "De Godin Cleopatra, Broederminnend". Zij was de derde dochter van de in totaal vier dochters van koning Ptolemaeus XII Auletes, met wie zij in eerste instantie samen regeerde. In haar familie waren dan ook meerdere Cleopatra’s. Daarvan werd zij “Cleopatra VII” genoemd.
*.
Bewind met Ptolemaeus XIII.
Toen haar vader stierf in het voorjaar van 51 v.Chr. was zij net 18 jaar oud. Als Auletes' oudste kind (haar oudere zussen Berenice IV en Cleopatra VI waren reeds gestorven) werd zij regentes tijdens het koningschap van de oudste van haar jongere broers, Ptolemaeus XIII, die twaalf jaar oud was. Tot afkeer van de Egyptische bevolking, trouwde zij met hem, doch hoofdzakelijk om dynastieke redenen (ten einde koningin over Egypte te kunnen worden via een huwelijk met haar eigen broer).
*.
Neergang, herstel, Caesar.
Vanaf augustus 51 v.Chr. begon zij met het weglaten van zijn naam in officiële documenten, een klap in het gezicht van de Ptolemaeische traditie die bepaalde dat vrouwelijke heersers ondergeschikt waren aan de mannelijke co-heerser. Bovendien verscheen alleen Cleopatra's gezicht op munten. Misschien vanwege haar geldingsdrang zette een kliek van hovelingen, geleid door de eunuch Pothinos, Cleopatra af (waarschijnlijk in 48 v.Chr, wellicht eerder). Een decreet met alleen de naam van Ptolemaeus uit 51 v.Chr. is bewaard gebleven. Zij probeerde om een rebellie te organiseren rond Pelusium, maar zij was spoedig gedwongen om Egypte te ontvluchten. Haar enige levende zuster, Arsinoë IV vergezelde haar.
*.
In de herfst van 48 bracht Ptolemaeus echter zijn eigen macht in gevaar door onwettelijke inmenging in de zaken van Rome. Toen Pompeius, op de vlucht geslagen voor de zegevierende Julius Caesar, in Alexandrië bescherming zocht, liet Ptolemaeus hem vermoorden om bij Caesar in de gunst te komen. Caesar vond dit verraad echter zodanig verachtelijk dat hij de Egyptische hoofdstad innam en zichzelf als scheidsrechter tussen de rivalen Ptolemaeus en Cleopatra benoemde. Genoemd dient te worden dat Pompeius getrouwd was met de dochter van Caesar, die gestorven was bij de geboorte van hun zoon. Na een korte oorlog (Alexandrijnse oorlog) werd Ptolemaeus gedood en Caesar herstelde Cleopatra op de troon, met een andere jongere broer, Ptolemaeus XIV, als nieuwe medeheerser en echtgenoot (48–44 v.Chr.).
*.
Caesar overwinterde in Egypte in 48–47 v.Chr. en Cleopatra versterkte haar politieke positie door zijn minnares te worden. Egypte bleef onafhankelijk, maar drie Romeinse legioenen bleven achter om het te verdedigen. Cleopatra's winterse affaire met Caesar leverde een zoon op, Ptolemaeus Caesar (bijgenaamd Caesarion, kleine Caesar). O.m. om de Romeinse Senaat niet voor het hoofd te stoten, weigerde Caesar echter de zoon te benoemen als zijn opvolger. In plaats daarvan benoemde hij zijn achterneef Octavianus.
*.
Cleopatra en Caesarion waren op bezoek in Rome tussen 46 en 44 v.Chr. en waren er ook aanwezig toen Caesar werd vermoord. Voor of net na haar terugkeer naar Egypte stierf Ptolemaeus XIV. Cleopatra maakte vervolgens Ptolemaeus XV Caesarion (beter bekend als Caesarion) tot haar medeheerser en opvolger (44 tot 30 v.Chr.), uiteraard zonder huwelijk.
*.
Marcus Antonius, definitieve ondergang, zelfmoord.
In 42 v.Chr. riep Marcus Antonius, een van de triumvirs die Rome regeerden in het machtsvacuüm na de dood van Caesar, Cleopatra bij zich in Tarsus om haar loyaliteit te testen. Cleopatra arriveerde met groot gevolg en charmeerde Antonius dusdanig dat hij ervoor koos om de winter van 42–41 v.Chr. met haar door te brengen in Alexandrië. Tijdens de winter werd zij zwanger van een tweeling, die Cleopatra Selena en Alexander Helios genoemd werden.
*.
Vier jaar later, in 37 v.Chr, bracht Antonius weer een bezoek aan Alexandrië, op weg om oorlog te voeren tegen de Parthen. Hij vernieuwde zijn relatie met Cleopatra, en van dan af zou Alexandrië zijn thuis worden. Wellicht is hij getrouwd met Cleopatra volgens een Egyptisch ritueel (een brief van Suetonius suggereert dit), ook al was hij op dat moment getrouwd met Octavia Thurina minor, zuster van zijn mede-triumvir Octavianus. Hij en Cleopatra hadden nog een kind, Ptolemaeus Philadelphus. Bij de Donaties van Alexandrië laat in 34 v.Chr, na de overwinning van Antonius in Armenia, werden Cleopatra en Caesarion gekroond tot co-heersers van Egypte en Cyprus. Alexander Helios werd de koning van Armenia, Medië en Parthië. Cleopatra Selena werd gekroond tot heerser van Cyrenaica en Libië. Ptolemaeus Philadelphus werd gekroond tot heerser van Fenicië, Syrië en Cilicië. Cleopatra nam ook de titel van Koningin der Koningen aan.
*.
Het gedrag van Antonius werd in Rome als schandelijk beschouwd en Octavianus overtuigde de Senaat om een oorlog te beginnen tegen Egypte. In 31 v.Chr. kwamen de troepen van Antonius tegenover de Romeinen te staan in een zeeslag voor de kust van Actium. Cleopatra was aanwezig met haar eigen vloot, maar toen zij zag dat de slecht uitgeruste schepen van Antonius begonnen te verliezen van de superieure Romeinen, koos zij het hazenpad. Antonius verliet het gevecht om haar te volgen.
*.
De dood van Cleopatra door Guido CagnacciVolgend op de Slag bij Actium viel Octavianus Egypte binnen. Toen hij Alexandrië naderde, deserteerden de legers van Antonius naar Octavianus. Cleopatra en Antonius pleegden beiden zelfmoord: Antonius stortte zich op zijn zwaard en Cleopatra vergiftigde zich - na een afwijzing door Octavianus - met behulp van een of meerdere slangen op 12 augustus in 30 v.Chr. Cleopatra's zoon van Julius Caesar, Ptolemaeus XV (Caesarion), werd in opdracht van Octavianus geliquideerd. De drie kinderen van Cleopatra en Antonius werden gespaard en meegenomen naar Rome waar zij werden opgevoed door de echtgenote van Antonius, Octavia.
*.
Er werd vaak gezegd dat Cleopatra een Aspisadder gebruikte om zich te doden, maar deze slangensoort komt niet in Egypte voor. Er wordt veeleer aan een Egyptische cobra gedacht, omdat die gebruikt werden om criminelen te executeren. Ook gaat het verhaal dat zij verscheidene dienaars vroeg om de verschillende vormen van zelfmoord uit te proberen, voordat zij de meest effectieve methode uitkoos. Andere bronnen suggereren dat zij experimenteerde met verschillende vormen van "zelfmoord" op gevangenen. Er werd ook wel gesuggereerd dat Cleopatra een kom met gif zou hebben gedronken om te sterven. Er is ook een alternatieve theorie die suggereert dat ze werd vermoord door Octavianus, in plaats van zelfmoord, maar deze theorie wordt niet gestaafd door de bronnen.
*.
Cleopatra in de Kunsten.
Het verhaal van Cleopatra heeft vele schrijvers en artiesten door de eeuwen heen gefascineerd. Ongetwijfeld lag veel van haar aantrekkingskracht in haar legende als een grote verleidster die in staat was om de twee machtigste mannen van haar tijd (Caesar en Antonius) aan zich te binden.
*.
Literatuur-Drama.
De bekendste werken over haar:.
*.
Anthony and Cleopatra van William Shakespeare.
All for Love van John Dryden.
Caesar and Cleopatra van George Bernard Shaw.
*.
Literatuur-anders.
Cléopâtre van Jules-Émile-Frédéric Massenet.
The Legend of Good Women (gedeeltelijk) in Geoffrey Chaucer's Canterbury Tales.
Cléopatre van Victorien Sardou.
Cleopatra (1889) van Henry Rider Haggard.
The Memoirs van Cleopatra van Margaret George.
Vele Asterix-boeken, met een Cleopatra die geïnspireerd was op Elizabeth Taylor.
In Trou-ringh, een gedichtenbundel van Jacob Cats uit 1637, is een gedicht aan haar gewijd.
*.
Televisie.
Clone High.
Rome (tv-serie) - Serie 1 (Caesarion (episode van Rome)) en Serie 2.
Teresa Pavlinek portretteerde Cleopatra in een episode van History Bites over de Slag bij Actium.
Filmposter van Theda Bara, als Cleopatra uit de film Cleopatra uit 1917. van Twentieth Century Fox.
[bewerk] Films.
De eerste Cleopatrafilm was Cleopatra uit 1899. De vroegste film over Cleopatra als hoofdonderwerp was Cleopatra, Queen of Egypt, met in de hoofdrol Helen Gardner (1912).
*.
Enkele van de films/tv-producties die geïnspireerd zijn door de Koningin van de Nijl:.
*.
(1899): Cleopatra: Oude film over Cleopatra. Geregisseerd door Georges Mèliés.
(1908): Cleopatra: Florence Lawrence (Cleopatra), Maurice Costello (Casear), William Ranus (Marcus Antonius). Geregisseerd door James Stuart Blackton, en Charles Kent.
(1910): Cleopatra: Madeleine Roch (Cleopatra), Stacia de Napierkowska (Onbekend). Geregisseerd door Henri Andreani, en Ferdinand Zecca.
(1911): The Passions Of An Egyptian Princess: Julie Meijer (Cleopatra). Geregisseerd door Theo Frenkel.
(1912):Cleopatra: Helen Gardner (Cleopatra), Pearl Sindelar (Onbekend). Geregisseerd door Charles L. Gaskill. Gebaseerd op Aleksandr Poesjkin's 19-eeuwse Franse Opera.
(1917): Cleopatra: Theda Bara (Cleopatra), Fritz Leiber (Caesar), Thurston Hall (Antonius). Geregisseerd door J. Gordon Edwards. Gebaseerd op Émile Moreau's toneelstuk Cléopatre, Sardou's toneelstuk Cléopatre, en Shakespeare's Antony and Cleopatra.
(1921): Cleopatra, Die Herrin Des Niles: Geregisseerd door Asta Nielsen. Vrijwel een onbekende film.
(1928):Cleopatra: Dorothy Revier (Cleopatra), Robert Ellis (Caesar). Geregisseerd door Roy William Neil.
(1934): Cleopatra: Claudette Colbert (Cleopatra), Warren William (Caesar), Henry Wilcoxon (Antonius). Oscar-winnaar Cecil B. DeMille epos.
(1943): Cleobatra: Amina Rizk (Cleopatra}, Badr Lama (Onbekend). Geregisseerd door Ibrahim Lama. Een vroege Egyptische film over Cleopatra.
(1946): Caesar and Cleopatra: Vivien Leigh (Cleopatra), Claude Rains (Caesar), Stewart Granger, Flora Robson — Oscar-genomineerde versie van George Bernard Shaw's toneelstuk. Leigh speelde ook Cleopatra tegenover haar toenmalige echtgenoot Laurence Olivier als Caesar in een latere Londonse toneelversie.
(1946): La Vida Intima de Marco Antonio y Cleopatra: Maria Antonieta Pons (Cleopatra), Luis Sandrini (Marcus Antonius). Mexicaanse musical (!) over Marcus Antonius en Cleopatra.
(1953): Serpent of the Nile: Rhonda Fleming (Cleopatra), Raymond Burr (Antonius), Michael Fox (Octavianus).
(1953): Due Notti Con Cleopatra: Sophia Loren (Cleopatra), Alberto Sordi (Onbekend). Geregisseerd door Mario Mattoli.
(1962): A Queen For Caesar: Pascal Petit (Cleopatra (?)), Gordon Scott (Caesar).
(1963): Cleopatra: Elizabeth Taylor (Cleopatra), Rex Harrison (Caesar), Richard Burton (Antonius). Oscar-winnaar block-buster, meest bekend/berucht vanwege de affaire tussen Taylor en Burton buiten de set en de toenmalige enorme kosten van $44 miljoen.
(1964): Carry On Cleo, een parodie op de film uit 1963, met Amanda Barrie als Cleopatra, Sid James als Antonius, en Kenneth Williams als Caesar.
(1968): Cleopatra: Geregisseerd door René Goscinny, Lee Payant, Albert Uderzo.
(1970): Kureopatora (Cleopatra: Queen of Sex), een bizarre Japanse tekenfilm van Osamu Tezuka.
(1970): The Notorious Cleopatra: Geregisseerd door Peter Perry. 'The Most ADULT Motion Picture Ever Made In Hollywood'.
(1974): Antony & Cleopatra: uitgevoerd door London's Royal Shakespeare Company. In de hoofdrol Janet Suzman (Cleopatra), Richard Johnson (Antonius), en Patrick Stewart (Enobarbus).
(1977): La Sierpe De Nilo: Geregisseerd door Cayetono Luce de Tena.
(1999): Cleopatra (film): Leonor Varela (Cleopatra), Timothy Dalton (Caesar), Billy Zane (Antonius). Gebaseerd op het boek Cleopatra, Memoires (The Memoirs of Cleopatra) van Margaret George maar is wel historisch incorrect.
(2002): Asterix & Obelix: missie Cleopatra: Gérard Depardieu (Obelix), Christian Clavier (Asterix), Monica Bellucci (Cleopatra). Geregisseerd door Alain Chabat.
*.
Antieke kunst.
Het bekendste schilderij van Cleopatra is er een dat nu waarschijnlijk niet meer bestaat: omdat de koningin in Egypte stierf lang voordat Augustus zijn triomftocht in Rome kon vieren, waarin zij geketend mee zou lopen, gaf hij opdracht om een groot schilderij van haar te maken, dat meegedragen werd in zijn triomfantelijke processie, en dat haar uitgebeeld zou hebben als vergiftigd door een Aspisadder. De bronnen voor het verhaal zijn Plut. Ant. 86 en App. Civ. II.102, alhoewel de laatste wellicht refereert aan een sculptuur, en Cass. Dio LI.21.3 vertelt dat de "afbeelding" van goud was, en dus helemaal geen schilderij kan zijn. Het veronderstelde schilderij kwam aan het licht en werd gegraveerd in de vroege 19e eeuw: het maakte deel uit een privécollectie nabij Sorrento. Sindsdien wordt gezegd dat het schilderij onderdeel uitmaakte van een collectie in Cortona, maar het lijkt erop dat alle sporen naar dit schilderij verloren zijn gegaan, een stille verdwijning die doet vermoeden dat het een namaak betrof.
*.
Schilderijen, vanaf de Renaissance.
Cleopatra en haar dood hebben honderden schilders geïnspireerd vanaf de Renaissance tot aan de huidige tijd, geen enkele overigens van enige historische waarde; het onderwerp sprak voornamelijk Franse academische schilders aan.
*.
Sir Thomas Browne: Beschrijving van de dood van Cleopatra (1672).
John Sartain: Antiek Portret van Cleopatra (1818).
*.
Zie ook.
Ptolemaeën.
Hellenisme.
Geschiedenis van het oude Egypte.
Naald van Cleopatra.
Cleopatra Selena II.
Ptolemaeus XV Caesarion.
*.
Links.
Cleopatra on the Web - Zo'n 470 bronnen, inclusief oude en moderne afbeeldingen.
Cleopatra VII Philopator antieke bronnen.
Cleopatra VII (VI) at LacusCurtius — (Hfst XIII of E. R. Bevan's Huis van Ptolemaeus, 1923).
Cleopatra - een Victoriaans kinderboek van Jacob Abbott, 1852, Project Gutenberg editie.
Genealogie van Cleopatra VII.
James Grout: Cleopatra, deel van de Encyclopædia Romana.
NRC 19 februari 2007: Cleopatra had laag voorhoofd, puntige kin en scherpe neus.

Uit dit huwelijk 3 kinderen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Kleopatra VIII Selene II						0	0
2	Alexander Helios						0	0
3	Ptolemaios						0	0

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia
2.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

Dossier:

Octavia Thurina Minor
Octavia Thurina (Octavia) Minor1, geb. in 69 BC1 (circa 70 BC)1,1, ovl. (ongeveer 58 jaar oud) in 11 BC1,1.

Aantekeningen bij Octavia Thurina Minor.
•.
Octavia Thurina (bijgenaamd minor, d.i. de Jongere) (* ca. 69 v.Chr. - † 11 v.Chr.) was een dochter van Gaius Octavius bij diens tweede echtgenote Atia. Ze was een zuster van Gaius Octavius Thurinus (de latere keizer Augustus)[1] en ze hadden ook een oudere halfzus Octavia Thurina maior. Ze was getrouwd met Gaius Claudius Marcellus, consul in 50 v.Chr.[2], en vervolgens met Marcus Antonius.[3].
•.
Jeugd.
Nadat haar vader in 59 v.Chr. was overleden, hertrouwde haar moeder met Lucius Marcius Philippus. Deze zou instaan voor de opvoeding van Atia's kinderen uit haar vorige huwelijken. Toen in 54 v.Chr. Iulia Caesaris, de dochter van Octavia's oudoom Julius Caesar en echtgenote van Gnaius Pompeius Magnus maior, overleed, wenste Caesar zijn achternicht Octavia te doen trouwen met Pompeius, maar Philippus had haar al uitgehuwelijkt aan Marcus Claudius Marcellus.
•.
Eerste huwelijk.
Deze Marcus Claudius Marcellus was een vriend van Pompeius. Toen in 50 v.Chr. de burgeroorlog tussen Pompeius en Caesar uitbrak was Marcellus consul. Maar toen in januari 49 v.Chr. Caesar de Rubicon overstak, schaarde Marcellus zich achter Caesar. Het is zeer waarschijnlijk dat zijn jonge echtgenote hier een rol in speelde. Toen in 44 v.Chr. Caesar werd vermoord, wist Octavia's broer zich een plaats op het politieke toneel te verwerven. Hij zou uiteindelijk het tweede triumviraat oprichten samen met Marcus Antonius en Marcus Aemilius Lepidus. In de slag bij Philippi zouden Marcus Antonius en Octavianus de Caesarmoordenaars verslaan en zo keerde tijdelijk de rust terug in Rome. Marcellus zou zich nu terugtrekken op zijn landgoed en hij en Octavia hadden vervolgens drie kinderen: Claudia Marcella maior, Claudia Marcella minor en Marcus Claudius Marcellus. Deze werden alle drie geboren in Italië.
•.
Tweede huwelijk.
Een cistophorus tetradrachme (11.65 gr) met een gelauwerde buste van Marcus Antonius met een lituus eronder omkranst met klimop en bloemen (voorzijde) en een gedrapeerde buste van Octavia Thurina minor boven een cista geflankeerd door kronkelende slangen (39 v.Chr, geslagen in Efese).Na de dood van haar eerste man hertrouwde zij in 40 v.Chr. om politieke redenen met Marcus Antonius, van wie zij twee dochters had: Antonia maior (de grootmoeder van de latere princeps Nero) en Antonia minor (de moeder van de latere princeps Claudius). De eerste jaren na dit huwelijk verbleef zij met Antonius in Athene, en offerde haar persoonlijke belangen volledig op om een vergelijk tussen haar broer en haar echtgenoot mogelijk te maken, maar grotendeels tevergeefs. Ondanks de vernieuwing van het triumviraat in 37 v.Chr. (waar zij de hand in heeft gehad) brak toch de burgeroorlog uit die zij had willen voorkomen. Zij koos in dit conflict partij voor haar echtgenoot. Octavianus verbood haar haar echtgenoot achterna te reizen naar het Oosten, en drong erop aan dat zij hem zou verlaten, hetgeen zij uitdrukkelijk weigerde. Later, in 32 v.Chr, kon Octavianus het huwelijk toch laten ontbinden. Sindsdien leefde deze edele en loyale dame teruggetrokken en wijdde zij zich volledig aan haar kinderen. Na de dood van Antonius ontfermde zij zich bovendien over de beide kinderen die hij bij Cleopatra had verwekt. Octavia overleed in 11 v.Chr.
•.
Noten:.
1. Suet, Aug. 4.1.
2. Suet, Caes. 27.1. Cf. Cic, Phil. III 17, Cass. Dio, XL 59.4. Voor de keuze voor de consul van 50 v.Chr. ipv. die van 49 v.Chr, zie: M.W. Singer, The Problem of Octavia Minor and Octavia Maior, in TAPhA 79 (1948), pp. 272-273.
3. Plut, Ant. 31.3 (verkeerdelijk halfzuster van Octavius genoemd in Ant. 31.1.), App, Bel. Civ. V 64, Cass. Dio, XLVIII 31.3-4.
•.
Ref, bronnen: J. Lendering, art. Octavia Minor, Livius.org (2007).
•.

Vader: Gaius Octavius1,2, zn. van Gaius Octavius en Nn, geb. in 100 BC2,1,2,1,2, 2 x trib. mil. quast. in 66 BC, aedil in 63 BC, praetor in 61 BC, propr. te Macedonië [Gri] in 60 BC, ovl. (ongeveer 41 jaar oud) te Nola [Ita] in 59 BC2,2, tr. (2) met Lucius Marcius Philippus2. Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (1).

• Moeder:
  Atia Balba Caesionia¹, dr. van Marcus Atius Balbus en Julia Caesaris Minor, geb. circa 85 BC^1,1,1, ovl. (ongeveer 42 jaar oud) in 43 BC^1,1, tr. (2) met Lucius Marcius Philippus. Uit dit huwelijk geen kinderen.

tr. (1)
met

Marcus (Mark) (Marcus) (Antonius (Antony))1,2,, , zn. van Marcus Antonius Creticus en Lulia Antonia, geb. circa 82 BC1,1,1, Staatsman, praef. equ. 57-55, Quaest. 52, leg. 52-50, Augur 50-30, trib pleb. 49, mag. equ. 48/47, cos. 44 (met Caesar), III.vir 48-43, cos. ord. II. 34 Ovl. (Ongeveer 52 jaar oud) te Alexandrië [Ita] in 30 BC1 Hij pleegt zelfmoord1, tr. (1) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (2) met Nn . Uit dit huwelijk geen kinderen, tr. (3) met zijn achternicht Fulvia Flacca (Nn) Bambula1,2. Uit dit huwelijk 2 zonen1, tr. (5) met Kleopatra VII van Egypte1,2. Uit dit huwelijk 3 kinderen.

Aantekeningen bij Marcus (Mark) (Antonius (Antony)).
Marcus Antonius (ca. 83 v.Chr. - 30 v.Chr.) was magister equitum (Zie onder) van Caesar tot diens dood in 44 v.Chr. Vanaf 43 v.Chr. vormde hij samen met Lepidus en Octavianus (later Augustus) een nieuw triumviraat (driemanschap), ook wel het tweede triumviraat genoemd. Dit driemanschap vormde de leiding van Rome en het Romeinse Rijk. Hij was de zoon van de praetor Marcus Antonius Creticus en Julia Antonia. Langs moederszijde was hij een verre neef van Caesar. In het driemanschap was Marcus Antonius aanvankelijk de sterkste, Lepidus heeft altijd een ondergeschikte rol gespeeld; Octavianus kwam echter als winnaar uit de onderlinge machtsstrijd. Deze had dit vooral te danken aan enkele ernstige politieke blunders van Marcus Antonius: hij schonk provinciae aan een Egyptische koningin, de titel van "koning" verlenen aan zijn kinderen bij haar, alsook die van "koning der koningen" en "koningin der koningen" aan respectievelijk Caesarion en Cleopatra, ook al was dit slechts bedoeld als een gebaar tegen de Parthen.
*.
Octavianus' was een politiek genie; hij liet Antonius' scheidingsbrief aan Octavia publiek bekend maken, tezamen met diens testament dat in bewaring gegeven was bij de Vestaalse maagden. In de senaat werd Marcus Antonius tot een vijand van Rome verklaard.
*.
Marcus Antonius zette een grote expeditie op tegen de Parthen die in 36 v.Chr. uitliep op een grote nederlaag. Hij kwam in de ban van Cleopatra VII, koningin van Ptolemaeïsch Egypte, die gehuwd was geweest met Julius Caesar. Later huwde hij Cleopatra waarbij hij drie kinderen kreeg: Ptolemaeus Philadelfia en een tweeling, Cleopatra Selena II en Alexander Helios. Hij riep hiermee het schrikbeeld op van Egyptisch-Oosterse despotie, die het gevolg zou kunnen zijn van een machtsovername door hem met Cleopatra aan zijn zijde. Octavianus profiteerde hiervan en versloeg het koppel in de slag bij Actium, waarop zij beiden zelfmoord pleegden. Cleopatra pleegde zelfmoord nadat zij het (onjuiste) bericht kreeg dat Marcus Antonius in de strijd was omgekomen. Toen hij dat hoorde pleegde Marcus Antonius op zijn beurt zelfmoord.
*.
Magister equitum.
De magister equitum (meester van de paarden, meester van de ruiterij) was zowel de secondant van een Romeins dictator als diens ritmeester. De ander titel van een dictator was trouwens magister populi (meester van het volk).
*.
Het was een oud Romeins ambt dat nog dateerde uit de tijd van het Romeinse koninkrijk. Destijds vochten de Romeinen als hoplieten en moest de dictator volgens de wet te voet vechten met de mannen, terwijl de magister equitum leiding gaf aan de cavalerie. De magister equitum had een imperium pro praetore en zes lictoren als lijfwacht. Hij mocht net als de dictator op een sella curulis plaatsnemen in de curia (Bron: woordenboek Latijn/Nederlands).

Uit dit huwelijk 2 dochters:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Antonia	*-36		†37		72	1	2
2	Antonia	*-39					1	3

tr. (2)
met

Gaius Claudius Marcellus Minor^1,2, zn. van Gaius Claudius Marcellus en Lunia, geb. in 88 BC^1,2,1,2,1,2, curul. Ädil in 56 BC, praetor circa 53 BC, consul in 50 BC, ovl. (ongeveer 47 jaar oud) in mei 40 BC^1,2,1,2, tr. (1) met Nn . Uit dit huwelijk een zoon.


Aantekeningen bij Gaius Claudius Marcellus Minor.
•.
Gaius Claudius Marcellus (88-40 v.Chr.) was een Romeins politicus uit de late Republiek en was consul in 50 v.Chr.
•.
Leven en familie.
Hij was een telg van de belangrijke Gens Claudia en de zoon van Marcus Claudius Marcellus, een vooraanstaande figuur in Rome en consul in 51 v.Chr.
Marcellus begon zijn cursus honorum in Rome als aedilis curulis in 56 en drie jaar later werd hij verkozen tot praetor. In 50 v.Chr. werd hij uiteindelijk consul, samen met Lucius Aemilius Paullus, en trad zo in de voetsporen van zijn vader. Hij trouwde in 55 of 54 v.Chr. met Octavia Thurina minor, de zuster van Octavianus. Zij kregen samen een zoon, Marcus Claudius Marcellus. Deze zou als directe neef van de keizer een belangrijke rol gaan spelen in de dynastieke perikelen. Hij werd verkozen tot opvolger door Augustus, maar stierf al in 23 v.Chr. Daarnaast hadden ze nog twee dochters die allebei Claudia Marcella heetten. De oudste trouwde eerst met Marcus Vipsanius Agrippa en daarna met Iullus Antonius. Gaius Claudius Marcellus stierf in begin 40 v.Chr. Octavia hertrouwde na zijn dood met Marcus Antonius.
•.
Strijd tegen Caesar.
Een belangrijk moment in het leven van Gaius Marcellus Claudius was zijn strijd tegen Julius Caesar in 50 v.Chr, het jaar van zijn consulaat. Hij steunde Pompeius in zijn plannen en hielp zo een macht tegen Caesar uit te bouwen. Caesar was in dat jaar nog gouverneur in Gallië, maar Pompeius probeerde Caesar te dwingen om naar Rome terug te komen om er voor de rechtbank te verschijnen. Aangezien Marcellus dat jaar consul was, speelde hij hierin een voorname rol. Hij probeerde Caesar na het einde van zijn gouverneurschap terug te roepen uit Gallië. Ook belemmerde hij de vraag van Caesar om opnieuw consul in absentia te worden in een laatste poging tot het redden van de republiek. Toen Caesar echter in 49 v.Chr. met zijn leger naar Rome trok, sloot Marcellus zich niet bij de de strijdende partij van Pompeius aan. Dit in tegenstelling tot zijn broer en zijn gelijknamige neef Gaius Claudius Marcellus, die consul in 49 v.Chr. was. Zo nam hij geen deel aan de verdere gebeurtenissen. Bij het uitbreken van de burgeroorlog bleef hij in Italië, ontmoette er Caesar en smeekte om vergiffenis. Dit kreeg hij ook, omdat hij verder geen weerstand had geboden.
•.
Gaius Claudius Marcellus was goed bevriend met Marcus Tullius Cicero, die het voor hem had opgenomen na de nederlaag tegen Caesar. Waarschijnlijk is het door zijn tussenkomst dat Caesar Marcellus de vergiffenis heeft geschonken. Cicero had namelijk een redevoering voor hem gehouden, dat eigenlijk eerder als een lofrede vol uitbundig eerbetoon en vleierij voor Caesar kan gezien worden.
•.
Referenties/bronnen:.
- ZIEGLER K & SONTHEIMER W. & GÄRTNER H. (dir.), Der kleine Pauly. Lexikon der Antike. Auf der Grundlage von Pauly’s Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, Stuttgart, 1964-1975, vol I, pp. 992-993.
- CANCIK H. & SCHNEIDER H. & LANDFESTER M. (eds.), Der Neue Pauly Enzyklopädie der Antike. 13 Bände Alterum A-Z, 5 Bände Rezeptions- und Wissengeschichte A-Z, Stuttgart, Metzler, 1996-2003, vol 3, p. 9, kolom 1.
- WISSOWA G. (Neue Bearbeitung) e.a, Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. Reihe … Stuttgart & München, 1893-1978, pp. 2734, rechterkolom nr. 216.
- ANDRESEN C. & ERBSE H. e. a. (dir.), Lexicon der alten Welt, Zurich, Stuttgart, Artemis & Winkler, 1965, 3524 col, p. 643, linkerkolom nr. 14.
HAZEL J, Who's Who in the Roman World, Routledge, Londen en New York, 2001, p. 183.
- DRUMANN W, Geschichte Roms, Koenigsberg, 1837, volume 3, p. 344.
- DICKENSON J, Death of a republic, The Macmillan Company, New york, Collier – Macmillan Limited, Londen, 1963, p. 173.
- HEITLAND W. E, The roman republic, Cambridge at the university press, 1909, volume 3, p. 251, 263, 267-269, 348.
- MARSH F. B, A History of the Roman World from 146 to 30 BC, Methuen & co Ltd, 1971, p. 226.
- DILLON M. & GARLAND L, Ancient Rome, From the Early Republic to the Assassination of Julius Caesar, Routledge (Taylor and Francis Group), Londen en New York, 2005, pp. 611, 629, 630, 633, 635, 638-640, 659, 660.
•.

Uit dit huwelijk 3 zonen:

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Nn						0	0
2	Nn						0	0
3	Marcus Claudius Marcellus						0	0

Bronnen:

1.	Afgeschermd, Wikipedia
2.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

Dossier:

• Vader:
  Marcus Antonius¹, zn. van Gaius Antonius en Nn, geb. in 143 BC^1,1,1,
  Consul en spreker,
  quaest. in Asia 113, ebd. proquast. pr. pr. 112, praet. in Cilicia 102, ebd. propraet. 101-100, cos. 99, cens. 97, leg. 87, Augur 87,
  Praetor,
  procos. 73-71
  Ovl. (Ongeveer 56 jaar oud) in 87 BC¹ Hij is door de Marianen doodgeslagen¹, tr.

• Moeder:
  Nn ¹.

tr.
met

Lulia Antonia¹, dr. van Lucius Lulius Ceasar (Caesar) en Fulvia, geb. circa 105 BC^1,1, ovl. (minstens 65 jaar oud) na 40 BC^1,1.

Uit dit huwelijk een zoon:¹

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Marcus (Mark)	*-82		†-30	Alexandrië [Ita]	52	5	7

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

• Vader:
  Lucius Lulius Ceasar (Caesar), zn. van Lucius Lulius Ceasar en Popilia, geb. circa 132 BC,
  Consul,
  praet. 95, stadhouder in Makedonië 94, cos. 90, cens. 90
  Ovl. (Ongeveer 45 jaar oud) in 87 BC Hij wordt door de Marianen verslagen, tr.

• Moeder:
  Fulvia ¹, dr. van Marcus Fulvius Flaccus en Nn, geb. in 130 BC^1,1.

tr.
met

Marcus Antonius Creticus¹, zn. van Marcus Antonius en Nn, geb. circa 114 BC^1,1,1, Praetor in 74 BC praet. 74, procos. 73-71, ovl. (ongeveer 43 jaar oud) te Kreta [Gri] in 71 BC¹ Hij is doodgeslagen¹.

Uit dit huwelijk een zoon:¹

	naam	geb.	plaats	ovl.	plaats	oud	relatie	kinderen
1	Marcus (Mark)	*-82		†-30	Alexandrië [Ita]	52	5	7

Bronnen:

1.	Genealogie van Bernd Josef Jansen, BJ Jansen

')}