Andreas Everhardus Gorter, 1899-1945), oorlogsslachtoffer
Andreas Everhardus Gorter wordt geboren op 3 december 1899 in het Friese Twijzel. Zijn roepnaam is Dries en hij is het jongste kind van Klaas Gorter en Jeltje van der Veen. Op zijn 24ste trouwt hij met Rinske Kraak op haar verjaardag op 7 oktober 1924.
Dries is onderwijzer en werkt achtereenvolgens in Ureterp, Echten, Schoonoord, Tzum en Kollum om in 1936 in Woldendorp neer te strijken. Hij heeft het inmiddels gebracht tot hoofdonderwijzer en hij is ondertussen vader geworden van zoon Klaas, geboren in Schoonoord 1926 en dochter Janneke geboren in Tzum 1931. In Woldendorp betrekt het gezin de hoofdmeesterwoning aan de Burgemeester Garreltsweg 21. Naast dit huis bevindt zich de school. Dries is zowel het hoofd van de basisschool als van de ULO.
Afbeeldingen van: de meesters en de juffen op school, de persoonskaart van Gorter, herinneringssteen te Bakkeveen, voormalige ULO school van Woldendorp, schoolreis naar Oranjewoud, een stukje uit de poëzie album van Janneke en Janneke op schoot bij Gorter.
Foto: Het gezin Gorter in Woldendorp, vader, moeder en twee kinderen.
Janneke herinnert zich haar vader vooral als een veilige vader, vrolijk en duidelijk over wat je moet doen en laten. Iets waar ze al haar hele leven plezier van heeft. Voor de oorlog al sluit Dries zich aan bij de burgerwacht. Janneke: 'Hij legde aan ons uit dat je moest proberen om niet bezet te raken.'
In de oorlog gaat Dries in het verzet. Hij is o.a. plaatselijk commandant van de 'Ordedienst Binnenlandse Strijdkrachten' en zamelt voedsel in voor gevangenen en onderduikers. Ondertussen blijft hij lesgeven. Hij is bij veel leerlingen geliefd, al vinden sommigen hem ook streng. Maria Wezeman (1927) is een van zijn leerlingen geweest: "Meester Gorter zat me heel hoog! Ik zat in de oorlog bij hem in de vierde klas. Hij gaf ons ook geschiedenis en daar stond ik een 8,5 op. We wisten als kinderen wel van goed en fout en ook wel dat er onderduikers waren, want de kinderen op school waren allemaal van de goede kant."
"Ook hielden arbeiders erwten achter of ruilden ze bonnen in bij meester Gorter. Zo kreeg mijn vriendin een manteltje dat nog van Janneke was geweest."
"Wij hadden thuis beesten zoals koeien, varkens, kippen en geiten en meester Gorter kwam om de dag om een liter melk te halen, dat stak hij dan in de binnenzak van zijn jas. Wij hadden ook een appelboom met 'Transparente de Croncels', dat waren appels die tussen de winter en de zomer klaar waren en die gaf mijn vader dan mee aan meester Gorter. Ook hielden arbeiders erwten achter of ruilden ze bonnen in bij meester Gorter. Zo kreeg mijn vriendin een manteltje dat nog van Janneke was geweest."
Foto: Janneke op schoot bij meesterr Gorter.
"Dit is mis, ze hebben het op meester Gorter gemunt. Morgen is er geen school meer."
Maria weet ook nog goed dat ze op een dag op school komt en dat er twee soldaten bij de deur staan. De ene meester kijkt benauwd, maar Meester Gorter zegt: "We gaan gewoon door." In het lokaal staan ook twee soldaten, maar meester geeft gewoon les. Marie haar vader heeft een slecht voorgevoel en zegt: "Dit is mis, ze hebben het op meester Gorter gemunt. Morgen is er geen school meer."
Zoon Klaas weet waarvoor zijn vader eten en bonnen inzamelt. Hij is zijn vaders vertrouweling en helpt soms mee, zo brengt hij verzetskranten rond en wordt hij weleens op pad gestuurd om onderduikers te waarschuwen.
.De ochtend dat haar vader wordt gearresteerd, zal Janneke nooit vergeten.
Voor Janneke worden de verzetsactiviteiten zoveel mogelijk verborgen gehouden. Janneke: 'In de laatste oorlogsjaren wist ik wel dat hij wilde meewerken aan een toekomst zonder vijandige overheersing.' De ochtend dat haar vader wordt gearresteerd, zal Janneke nooit vergeten.
Het is de eerste lentedag 1945, moeder is opgestaan om tijdig met de schoonmaak te kunnen beginnen. Vader, Klaas en ik liggen nog in bed, want de school is gevorderd voor inkwartiering van Duitse soldaten. Om 7 uur staat de SD (SicherheitsDienst) met de politie op de stoep. Moeder huilt, vader zegt tegen haar, om haar te troosten: "Smeer maar een broodje voor me". Een van de SD'ers zegt: "Jij hoeft geen brood". Ik ben razend en zeg: "Mijn vader krijgt wel brood". Ik krijg een duw en wordt naar bed gestuurd. Moeder heeft vader inderdaad wel een broodje kunnen meegeven, maar we weten niet of hij het ook heeft kunnen opeten.
Pas na de oorlog ontdekt het gezin dat hun man en vader op 10 april 1945 in Bakkeveen is vermoord, samen met tien andere verzetsmensen. Meester Dries Gorter is slechts 45 jaar geworden.
Bron: Struikelstenen Termunten, stuikelstenentermunten.nl
Miriam van der Meer, Andreas Everhardus Gorter.
Met medewerking van:
Redigering: ©René van Rijn, Winschoten
Samenstelling/webmaster: ©Harm Hillinga, Hoogeveen
