Op een van de bastions, het dodenbastion, ligt de begraafplaats. Dat een begraafplaats wordt aangelegd op een bastion heeft alles te maken met het feit, dat de vesting in een moerassig gebied heeft gelegen. Een dergelijke plek is immers niet gunstig voor een begraafplaats[4]. De begraafplaats zal vlak na de bouw van de vesting in gebruik zijn genomen. Bij graafwerkzaamheden in de wallen van de andere bastions zijn ook menselijke resten aangetroffen. Hier is verder echter geen onderzoek naar gedaan[4]. Op de begraafplaats treffen we zeer oude zerken aan en grafmonumenten uit onze tijd. De begraafplaats wordt duidelijk gedomineerd door graven van de geslachten Diddens en Uniken[4].
Leden van het geslacht Uniken hebben als 'grote' boeren een belangrijke rol gespeeld in het dorps- en kerkelijk leven. In het boekje 'Oude kerken in Groningen' van Tony van der Meulen vertelt een oude kerkvoogd [4]:
'We hadden hier een grote boer en die heette Uniken, meneer Uniken. De stelmaker, de smid, ik als beurtschipper: we hadden hem allemaal als klant. En we gingen ook allemaal naar de kerk om meneer Uniken. Maar daar stond tegenover dat als er wat aan het kerkje moest gebeuren het ook allemaal op rekening ging van meneer Uniken. We hadden hier bijvoorbeeld één avondmaalsbeker, zo'n allemans beker. Die ging rond en iedereen dronk eruit. Dat begonnen we wat vies te vinden. Want er bleef wel eens een streepje pruimtabak aan kleven, en als je daar precies naast zat, was dat niet al te lekker. Toen heeft Uniken een hele serie kleine avondmaalsbekertjes aan de kerk geschonken, zodat ieder z'n eigen had. Zie je, dat deed ie ook wel weer'.
Jan Gerard Georg van Maneel (ook Maneil)
Het enige graf (grafzerk) in de Garnizoenskerk van Oudeschans is die van Jan Gerard van Maneel (Maneil). Jan Gerard Georg baron (Johan Gerhard) van Maneil (Maneel) wordt geboren op 11 maart 1696 als zoon van Asing van Maneil (1665-1729) en Elisabeth Christine van Baardewijk. Hij is getrouwd met Christine Sophia barones van Imhoff (1702-1779) ip 09-09-1725 te Oudeschans als hij 29 jaar is. Johan Gerhard is kapitein infanterie in het regiment Oranje van Stad en Lande in 1719 en commandant der Bellingwolderschans (= Oudeschans) en kanunnik in het kapittel van Oirschot. Over welke periode hij in Oudeschans heeft vertoefd hebben we niet kunnen ontdekken, wel is bekend dat hij als kapitein samen met zijn vrouw in 1733 in Indië zit. Hij overlijdt in Oude Pekela op 17 april 1770 en wordt in datzelfde jaar in Oudeschans begraven. Zijn grafzerk is te zien in het gangpad van de kerk. Als Christina Sophia overlijdt, krijgt ook de familie Van der Veltz, een aanzienlijk geslacht uit Gelderland daarvan bericht [3].
ANNO 1770 DEN 7 APRIL HEEFT HET TIJDELIJKE MET HET EEUWIGE VERWISSELT
DE HOOG WELGEBOREN GESTENGE HEER JAN GERARD GEORG BARON VAN MANEEL KAPITEYN VAN DE KOMPAGNIE INFANTRIE IN DIENST VAN DESEN STAAT, KANUNNIK VAN HET KAPITTEL TE OIRSCHOT EN OUD KOMMANDEUR VAN DE BELLINEWOLDERSCHANS ETC ETC ETC IN DEN OUDERDOM VAN 74 JAEREN EN 27 DAGEN
Typografie: Latijns schrift zonder schreef.
Letter verdiept, verheven.
Zerk: hardsteen.
Afmetingen zerk: (l x b) 200 x 100.
Type graf: liggende steen.
Datum inventarisatie: 01-10-2019. Iconografie:
Wapen: schild met helm. Schild : vijf bollen, helmteken: drie bollen (Maneil). Schildhouders twee hazewindhonden.
GDW, blz. 578, nr. [3184] [1].
De attestatie van Digna Maria van Bern wordt in Oudeschans afgegeven op 029-12-1725. Ze Huwt Jacobus de Jonge, wedman des Reghstoels Winschoten en doctor in de rechten. Het huwelijkscontract wordt getekend op 07-06-1731 in Oudeschans, waarbij ook eerder genoemde Jan Geerard G. van Maneel als getuige van bruids zijde aanwezig is.
Verder zijn getuige van bruidszijde Wessel Harmens, Adriana M. Heinsbeek (moeder, wed. van Bern), alsmede Hermannus van Berg (volle broeder), Adriaan van Proeten (zwager), Heijla van Berg (zuster), Albertus Relotius (zwager), Gebina van Bern (volle zuster), Hendrika Aldegonda van Bern (meeuij, wed. Heinsbeek), Rixte Dijkhuis (nicht, wed. Eerlich), Hendrikus Dijkhuis (neef), Remke Dijkhuis (nicht), G.C. Heinsbeek (neef), Francina Wijna Heinsbeek (nicht) en van bruidegoms zijde Harko Vinkers (zwager), Audina de Jong (zuster), Jan Mesting (zwager), Geertruida de Jong (zuster), Ailko de Jong (zuster), Siewerdina de Jong (zuster), J.S. Boneschans (aangetrouwde oom) en tenslotte Una Fopkens (volle meeuij) [2].
Een dochter van Digna Maria en Jacobus, Kenna de Jonge wordt geboren te Winschoten en overlijdt te Groningen op 12-05-1820. Ze is getrouwd geweest van Hendrik Laurens van Peer (advocaat). Dit huwelijk vindt plaats op 11-01-1755 te Groningen. Een zoon, Antonius van Peer (vice president) en gehuwd met Froukje de Vries overlijdt op 15 november 1826 te Groningen. Hun dochter Henrietta Elisabeth van Peer overlijdt op 75-jarige leeftijd in Zuidbroek op 26-09-1831. Een andere dochter van Digna Maria en Jacobus is Harmanna Hinderica die in Winschoten gedoopt wordt op 16-10-1739. Verder is er nog een Gerhard, ook gedoopt in Winschoten op 12-02-1734. Een jaar later wordt in dezelfde plaats Sipko gedoopt op 14-08-1735. Ook Adriana Maria wordt aldaar gedoopt op 23-06-1737. [2]
Oud is de zerk, die aan de ene zijde de naam draagt van Digna Maria van Bern en aan de andere zijde de namen van Gerhard van Bern en Adriana Maria Hinsbeek. De teksten, die goed leesbaar zijn, luiden aan de ene zijde:
EPITAPHIUM IN PERPETUAM REI MEMORIAM VAN DE DEUGTRYKE JUFFROUW DIGNA MARIA VAN BERN, HUISVROUW VAN JACOBUS DE JONGE, GERUSTELYK ONTSLAPEN DEN 7DEN JANUARY 1742, OUD IN HET 35TICSTE JAAR
Wapens: Rechts: Een met twee pijlen van boven naar beneden schuinkruirlings doorstoken hart, vergezeld van boven van een oog. Links: Op een terras een voor een bos van vijf bomen gaande beer.
SCHOON DAT DE WORMEN NU DOORKNAGEN EN OMRINGEN / JUFFROUW D'JONGS LIGCHAAM BENEDEN HIER INT GRAFF / ZAL TOGH EENS MET DE VIER EN TWINTIG OUDERLINGEN / WEER BLOEYEN TOT GODS EER EN TOT AARONS STAFF
Staat op de begraafplaats. Staande zerk, voorzijde. Afgebeeld: GDW, plaat XXVI. Achterzijde: GDW, nr. 3183.
GDW, blz. 577, nr. [3182] [1].
Het gedicht verwijst naar het Bijbelboek Openbaring. Meerdere malen komen we in dit Bijbelboek de 24 oudsten tegen. Wie zijn zij?
Men moet in elk geval denken aan een soort hemelse hofhouding. Sommigen denken aan de 12 patriarchen van het Oude en de 12 apostelen van het Nieuwe Verbond. Zeker is, dat het gaat om hemelse gestalten. Het is in dit verband niet vreemd te denken aan de babylonische astrologie met z'n vierentwintig sterrengoden in de Dierenriem. Met de vierentwintig hemelse gestalten zal juffrouw De Jongs lichaam weer bloeien tot Gods eer. Moeilijker is te achterhalen wat de bedoeling is van het bloeien tot Aärons staf. Of het moet al zijn, dat we voor "tot" mogen lezen "aan". Bloeien aan Aärons staf.
In het boek Numeri in het Oude Testament wordt uitvoerig stil gestaan bij de staf van Aäron, de broer van Mozes. Hij is priester en mag uit dien hoofde het heiligdom betreden. De bloeiende staf is teken van zijn waardigheid. Een niet-bloeiende staf wijst op wie het heiligdom niet mag betreden. Zo'n levenloze staf toont aan, dat wie de priesterlijke waardigheid niet bezit, zal sterven bij het betreden van het heiligdom. Is er in dit verband gedacht aan het koninklijk priesterschap uit een van de brieven van Petrus:
gij zijt……een koninklijk priesterschap……., wanneer hij het heeft over de gelovigen?
Bloeien aan die staf is bloeien aan dat teken, dat zegt, dat de dood het laatste woord niet heeft.
Hij huwt Adriana Maria Godefridus Hinsbeek op 09-04-1726 te Oudeschans. Adriana is de dochter van Godefridus Adams Hinsbeek (ca1638-1724) en Francina Johannes van Alphen (1641-ca1720). Zij is geboren 17-09-1679 en overlijdt 15-03-1747.
Adriana en Gerhard krijgen maar liefst tien kinderen. Dat zijn Francina Gerrits (1700-ca1702), Hermann Henricus Gerrits (1701-?), Francina Gerrijts (1702-?), Hella Gerrits (1705-?), Gebbina Gerhards (1706-1734), Digna Maria Gerhards (1707-1742), Anna Sophia Gerrits (1709-?), Godfried Gerrits (1711-ca1713), Godfried Gerrits (1713-ca1715) en Godfried Gerrits (1715-?) [2].
Het korte grafdicht luidt:
TER EUWGER GEDAGTENISSE VAN DE DEUGTRYKE HEER GERHARD VAN BERN, GEBOREN DEN 9DEN MAART 1674, EN IS OVERLEDEN OP DEN 6 AUG. 1730, EN NU LAAST OVERLEDEN DESSELFS HUISVROUW ADRIANA MARIA HINSBEEK DEN 15 MAART 1747, EN GEBOREN OP DEN 17 SEPTEMBER A°1679
Wapens: Rechts: Op een terras een voor een bos van vier bomen gaande beer. Links: Gevierendeeld: I en IV een druiventros op een gebogen stengel met drie bladeren; II en III een vierbladige roos.
HIER SLAEPT JUFFROU VAN BERN
IN MAART GEBRAGT TEN GRAVE
EN LEEFT NU BUITEN SCHEUTS
BY GODT IN 'S HEREN HAVE
Grafsteen staat op de begraafplaats. Staande zerk, achterzijde. Afgebeeld: GDW, plaat XXVI. Voorzijde: GDW, nr. 3182. Vergelijk: RAG, Archief Verheyen, inv. nr. 16. Zegel Johan Adam van Hinsbeeck, 8 november 1718. GDW, blz. 577, nr. [3183] [1].
De dood als slaap is geen onbekend gegeven. Moeilijker is het begrip scheuts. Wordt scheuts hier gebruikt in de zin van korte hevige gewaarwordingen van pijn? Werd haar dood voorafgegaan door lijden? In elk geval weten de nabestaanden haar opgenomen in de have, het bezit van God.
Heero Jansen en Albertje van Oosten
Heere Jans, afkomstig van Oudeschans huwt aldaar op 29-09-1754 Albertje van Oosten uit Bellingwolde. Het huwlijkscontract meldt ons het volgende: ‘Bruidegom: Jan Jacobs en Asse Heeres, aangetrouwde oom en moei, Louis Beerents en Jantjen Jans, oude oom en aangetrouwde moei, Lucas Hazelhof, principale voormond over de minderjarige kinderen van Luppe Jans, Jan Jacobs, principale voormond over het minderjarige kind Eppijn Egtberts, halve nicht, in egte verwekt door Egtbert Heres en Sophije Bonnekes, Geert Onnes en Hinderik Onnes, volle neef van bruidegoms vader, Jan Wirtjes en Grietje Rikes, nicht van bruidegoms vader, Jans ter Horst en Anna Scheltes, nicht van bruids moeder, Jan Loijs, neef van bruids moeder, Tjauwe Cornellis, weduwe van Evert Scheltes, neef van bruids moeder.
Bruid: Jan Heuting, oom en principale voormond, Willem Willems Heuting en Magreta Tiddes, neef en aangetrouwde nicht, Hnderik Hinderiks Haan en Aaltjen Willems, aangetrouwde neef en nicht, Cobes Jans Heuting, neef, Harm Jans Heuting, neef, Hillechijn Jans Heuting, nicht, Jan Jans Mulder en Beeke Derks, neef van bruidegoms moeder en aangetrouwde nicht, Aaltje Hinderiks, nicht van bruidegoms moeder, Geertje Jans, weduwe van Hinderik Jans Mulder, aangetrouwde nicht van bruidegoms vader, Harm Hinderiks, wiens vrouw is geweest volle nicht van bruids moeder’. [2]
Op 18-09-1757 worden Heere Jans (Heero Jansen) en Albertje van Oosten ‘Op Belijdenisse sijn aangenomen’ te Oudeschans. Op dat moment zijn ze al getrouwd. Ze hebben minstens zes kinderen gekregen tussen 1755 en 1764, . De vader komt elke keer voor als Heere Jans. Deze Heere Jans of Heero Jansen heeft het flink voor het zeggen gehad, want hij is ‘in leeven adsessor van het generaliteits pachtgericht der heerlykheid Wedde en Westwoldingerland’ en gezien zijn status is hij ook ouderling geworden van de kerk te Oudeschans. [2]
Bij de Groninger Archieven komen we een lange lijst (81) tegen, houdende opgaven van landerijen in het bezit van Heere Jans en Albertje van Oosten, opgemaakt tot aangifte voor de belasting afschrift, 27 december 1808. Deze stukken behoren tot de archieftoegang nr. 526 van de families Heres, Diddens en Uniken (1681-1865). Merk op dat hieruit blijkt dat dit gezin beslist niet onbemiddeld is geweest. Enkele voorbeelden:
14 Akte van scheiding en deling tussen Jan Jacobs en Hero Jans en zijn vrouw Albertje van Oosten van de nalatenschap van Asse Heres, verleden voor pastor en kerkvoogden van Nieuwolda, 1755 apr. 4
20 Onderhandse akte van afkoop door Albertje van Oosten, als volgens de wet erfgename van Jan Heres, van Magdalena Schmaal, wed. Jan Heres, 1809 okt. 7
21 Stukken betreffende de scheiding en deling van de nalatenschap van Hero Jans Heres en zijn vrouw Albertje van Oosten, 1825 mei 21 en z.j. en d. en met 1 retroakte van 1814 jul. 14
81 Lijst houdende opgaven van landerijen in het bezit van Albertje van Oosten, wed. Heres, opgemaakt tot aangifte voor de belasting afschrift, 1808 dec. 27
88 Onderhandse akte van verhuur voor de tijd van 6 jaar door Hero Jans en zijn vrouw Albertje van Oosten aan Bonko Jans en zijn vrouw Trijntje Geerts, van hun huis en tuin en ongeveer 40 deimatten grond te Beerta, in gebruik bij Pouwe Freeriks en diens vrouw, voor de som van 400 Car. gld. als onderpand en 450 Car. gld. per jaar, 1780 mei 1
89 Akte van verkoop en overdracht door Tetje Harms en haar man Ajold Tonkens, te Meeden, Bronger Harms en zijn vrouw Grietje Tonnis, te Meeden, en Sikke Simons Mulder en zijn vrouw Morke Harms, te Zuidbroek aan Heero Jans en zijn vrouw Albertje van Oosten van 6 deimatten land "westwaarts in Beerta", in gebruik bij Hindrik Crouse voor 38 Car. gld. en Pauwel Freriks voor 45 Car. gld., voor de koopsom van 2900 Car. gld., met kwitering, verleden voor pastor en kerkvoogden van Beerta, 1783 mei 8
114 Akte van verkoop en overdracht door Hindrik Post en zijn vrouw Jantje Hindriks te Winschoten aan Heere Jans en zijn vrouw Albertje van Oosten uit de Oudeschans van ca. 4,5 deimat land bij de Oudeschans voor de som van 1200 Car. gld., verleden voor Johannes Hendericus Goeddaeus, rigter van Bellingwolde, 1759 apr. 4
115 Akte van verkoop en overdracht door Berent Klein en zijn vrouw Bouwine Brouwers, en Johannes Martinus Schepel en zijn vrouw Imke Brouwers, aan Hero Jans en zijn vrouw Albertje van Oosten van ongeveer 3,5 deimatten Uiterdijk land, zoals dit door verkopers van Emmigjen Garstmans is geërfd, lopende van de Nieuwe Aa tot aan het land van Hero Jans, voor de koopsom van 1150 Car. gld., met kwitering voor de helft, verleden voor Johannes Hendericus Goeddaeus, richter van Bellingwolde, Blijham en Pekela c.a., 1760 okt. 28
118 Akte van verkoop en overdracht door Adriana Dorothea van Bern en haar man Jan v.d. Spar op Ceylon aan Hero Jans en zijn vrouw Albertje van Oosten van een stuk land op het Bellingwolder nijland tegen de Oude Schans, het regthoek genaamd, voor de som van 1475 Car. gld., strekkende tot in de Westerwoldse Aa, verleden voor Johannes Hendericus Goeddaeus, rigter van Bellingwolde c.a., 1762 apr. 6
119 Akte van verkoop en overdracht door de diaconen van de Bellingwolderschans aan Hero Jans en zijn vrouw Albertje van Oosten van een tuintje bij de Schans gelegen, voor de som van 60 Car. gld., verleden voor Albert Hindrik van Swinderen, j.u.d. rigter van Westerwolde, 1767 jan. 15
120 Akte van verkoop en overdracht door David Mullers en zijn vrouw Rixte Harms, Otte Thiedes en zijn vrouw Harmke Hinderks, Harm Hinderks Does en zijn vrouw Antje Roelfs, Harm Memmes, mede voor Hille, Ike, Marieke, Doetje, Tybe en Zike Memmes, Folkert Lubbers en zijn vrouw Tjabering Hinderks, en Jan Hinderks Muller en zijn vrouw Hille Hinderks, aan Heere Jans en zijn vrouw Albertje Oosten van 10,5 voet land in "de Vierakkeren" , ten N-O van Oudeschans, lopende van het Nieuwe diep tot aan de Westerwoldse Aa, voor de koopsom van 50 Car. gld., met kwitering, verleden voor Johannes Hendericus Goeddaeus, richter van Bellingwolde, Blijham en Pekela c.a., 1769 mrt. 18
121 Akte van verkoop en overdracht door Folkert Harms, Jan Harms en zijn vrouw Aeysse Abels, en Jan Jurjens en zijn vrouw Grietje Aeylkes, alle te Blijham, aan Hero Jans en zijn vrouw Albertje van Oosten, van 3 deimatten nieuwland onder Bellingwolde, voor de koopsom van fl. 1040,-, verleden voor Petrus Muntinghe, drost der heerlijkheid Wedde en Westerwolde, Bellingwolde, Blijham en Pekela c.a., 1772 jul. 7
122 Akte van verkoop en overdracht door Jacobus Smit en zijn vrouw Bouwina Siwertsma te Groningen, aan Hero Jans en zijn vrouw Albertje van Oosten van 6 deimatten land op de Uiterdijk bij Oudeschans, onder beklemming in gebruik bij Douwe Gerrits, voor de koopsom van fl. 3000,-, verleden voor Petrus Muntinghe, drost der heerlijkheid Wedde en Westerwolde, Bellingwolde, Blijham en Pekela c.a., 1776 aug. 1, met 2 retroakta van 1727 apr. 22 en 1734 mrt. 18
123 Akte van verkoop en overdracht door Roelf Dieters en zijn vrouw Rixte Berents te Oudeschans, met toestemming van Tiadduwe Gerrits, wed. Beerent Eilderts, moeder van Rixte, aan Hero Jans en zijn vrouw Albertje van Oosten van ongeveer 3,5 deimatten land op de Oudeschanster Uiterdijken, grenzende ten W aan de nieuwe Aa, voor de koopsom van fl. 1575,-, verleden voor Albert Hindrik van Swinderen, drost der heerlijkheid Wedde en Westerwolde, Bellingwolde, Blijham en Pekela c.a., 1783 nov. 6
124 Akte van verkoop en overdracht door Tietje Tiddes wed. Gerhardus G. Nieburg c.s. aan Hero Jans en zijn vrouw Albertje van Oosten van 8,25 deimatten land in de Hofker gilde over de Aa, voor de som van 3900 Car. gld., verleden voor Albert Hendrik van Swinderen, drost uit Wedde etc, 1786 aug. 23
125 Akte van verkoop en overdracht door de voogden over de 2 minderjarige kinderen van Teke Febes en wijlen haar man Jan Alberts Visscher en Cornelius Jans, als curator over de minderjarige dochter van wijlen Harm Febes en wijlen Eltje Wubbes, gezamenlijk als erfgenamen van wijlen Berend Jans, aan Albertje van Oosten, wed. Heres, van :
-3,5 deimatten land op de Oudeschanster Uiterdijken onder Bellingwolde, grenzende ten N, O en Z aan het land van de wed. Heres
4,5 deimatten land op de Koldehoekster Uiterdijken, grenzende ten N en O aan het land van de wed. Heres en ten W aan het stadsland,
voor de gezamenlijke koopsom van 5970 Car. gld., met kwitering voor de helft, verleden voor Jacob van Gesseler de Raadt, richter van Bellingwolde en Blijham c.a., 1803 mei 2
130 Onderhandse akte van verkoop door B. Huisingh en Hessel Douwes aan Albertje van Oosten van een vrouwenzitplaats in de kerk te Bellingwolde, voor de koopsom van fl. 45,-, 1754 feb. 26, met aantekening door de kerkvoogd Hans Hommes dat de verkoop is aangetekend in het kerkboek, 1755 aug. 19
145 Akte van verkoop en overdracht door Hessel Douwes Mellema en Boele Huising aan Hero Jans en zijn vrouw Albertje van Oosten van hun mandelige 6 deimatten "binnen"-land, gelegen in Den Ham, voor de koopsom van 1210 Car. gld. en 10 stuivers, verleden voor Johannes Hendericus Goeddaeus, richter van Bellingwolde, Blijham en Pekela c.a., 1758 mrt. 17
146 Akte van verkoop en overdracht door Geertjen Jans, weduwe Henderik Jans Mulder, voor haar dochter Reenste Hinderiks, Hinderik Stikker en zijn vrouw Antje Hindriks, Jan Hinderiks Mulder en zijn vrouw Hille Hinderiks, mede voor Hinderk Hinderiks en Swaantje Hinderiks aan Hero Jans en zijn vrouw Albertje van Oosten van ongeveer 3 deimatten land van een perceel van 6 deimatten in Den Ham, lopende van de Hamsterweg tot aan de Moersloot, voor de som van 400 Car. gld., met kwitering, verleden voor Johannes Hendericus Goeddaeus, richter van Bellingwolde, Blijham en Pekela c.a., 1759 okt. 5
147 Akte van verkoop en overdracht door de erfgenamen van Barold Roelfs aan Hero Jans en zijn vrouw Albertje van Oosten van 3 deimatten land in de heerd van Hero Jans in Den Ham, zijnde voordien met de overige 6 deimatten van Hero Jans mandelig geweest, voor de som van 605 Car. gld. en 4 st., verleden voor Albert Hindrik van Swinderen, richter van Westerwolde en Bellingwolde c.a, 1764 mei 17
148 Akte van verkoop en overdracht door Sijtske Jans en Aaltje Jans, de voogden over de minderjarige kinderen van Jan Harms en Hille Tiessen, en Evert Harms als volmacht van Otto Stork en zijn vrouw Antje Harms, en van Eefjen Derks en Berendina Derks aan Hero Jans en zijn vrouw Albertje van Oosten van ongeveer 7 deimatten land in Den Ham, lopende van de Hereweg tot aan het Nieuwe diep, voor de koopsom van 2200 Car. gld. verleden voor Albert Hindrik van Swinderen, richter van Westerwolde en Bellingwolde c.a., 1767 mrt. 19
149 Akte van verkoop en overdracht door Egge Engels en zijn vrouw Grietje Wilms, te Vriescheloo, aan Hero Jans en zijn vrouw Albertje van Oosten van ongeveer 2 deimatten land gelegen in Den Ham, voor de som van 675 Car. gld., met kwitering voor de helft, verleden voor Johannes Hendericus Goeddaeus, richter van Bellingwolde, Blijham en Pekela c.a., 1775 apr. 11
150 Kwitantie door de ontvanger der provincie aan Albertje van Oosten, wed. Hero Jans, van 612 gld. 3 st. en 12 penn., zijnde de 40ste penning, verschuldigd wegens aankoop van G. van Trojen, als gemachtigde van de erven van baron Imhof, van een boerenplaats met het er op gelegen huisje op de Hamdijk onder Bellingwolde, doende aan vaste huur 7 gld. en 10 st. voor de koopsom van 24.300 gld., 1793 dec. 16
152 Akte van verkoop en overdracht door Willem Kiers en zijn vrouw Eppijn Egberts, onder Oude-Pekela, aan Hero Jans en zijn vrouw Albertje van Oosten van de halfscheid van ongeveer 6 deimatten land bij Veenhuizen onder Finsterwolde, grenzende ten N aan de Heerenweg en ten Z aan "het Hovender Tjam", voor de koopsom van fl. 1100,-, met kwitering, verleden voor pastor en kerkvoogden van Oude-Pekela, 1789 mei 6
156 Akte van verkoop en overdracht door de erfgenamen van Berent Geerts en Talle Stevens aan Hero Jans en zijn vrouw Albertje van Oosten van een tuintje in Oudeschans, achter het huis van Hero Jans, grenzende ten N, O en W aan Hero Jans en ten Z aan de wal, doende aan grondpacht 2 st., voor de koopsom van 35 Car. gld., met kwitering, verleden voor Johannes Hendericus Goeddaeus, richter van Bellingwolde, Blijham en Pekela, 1762 feb. 20
157 Akte van verpachting voor de tijd van 9 jaar door Eppo Jacobs en zijn vrouw Foelke Folkers, te Oudeschans aan Hero Jans en zijn vrouw Albertje van Oosten van een tuin in Oudeschans, doende jaarlijks aan grondpacht 10 st., grenzende ten N aan de straat, voor de som van 60 Car. gld., met kwitering, verleden voor Johannes Hendericus Goeddaeus, richter van Bellingwolde, Blijham en Pekela c.a., 1770 feb. 7, met 1 retroakte van 1747 dec. 15
159 Akte van verkoop en overdracht door E.D. Lichtenvoort en zijn vrouw J.C. Meijnet, aan Albertje van Oosten, wed. Hero Jans van
- een behuizing, schuur, en tuin in Oudeschans, grenzende ten N aan de wal, en ten O aan de straat doende aan de erven Trip 3 gld. 7 st. x penn. (onleesbaar)
- en een tuintje te Oudeschans, grenzende ten N en W aan de straat en ten Z aan.de publieke gang, doende aan de erven Trip x st. (onleesbaar), voor de koopsom van 3700 gld., verleden voor Wijcher Meurs, richter van Bellingwolde, Blijham c.a., 1796 aug. 13, met 1 retroakte van 1794 mrt. 20 en bijlage [2]
Heero Jansen (ook: Heere Jans)
Ook een paar liggende zerken dragen grafpoëzie. In augustus 1792 overleed Heero Jansen. Zijn graf draagt de teksten:
TER GEZEEGENDE GEDAGTENIS VAN WYLEN DE E.E. HEERO JANSEN, IN LEEVEN ADSESSOR VAN HET GENERALITEITS PACHTGERICHT DER HEERLYKHEID WEDDE EN WESTWOLDINGERLAND EN OUDERLING DER CHR.HERV. GEMEENTE VAN BELLINGWOLDERSCHANS, IN EGTE VEREENIGT MET ALBERTJE VAN OOSTEN DEN TYD VAN OMTRENT 38 JAAREN EN OVERLEDEN DEN 6 AUGUSTUS 1792 IN HET 63 JAAR ZYNES WAARDIGEN LEVENS
Wapen: Op een vierkant voetstuk een naar boven smaller wordende ronde zuil, bekroond door een bol [een gerichtspaal].
WELEER VOOR KERK EN REGTSBESTUUR
VOOR VROUW EN KROOST TOT NUT BESCHOOREN
WIERD NU IN 'T HOOPVOL STERVENSUUR
'S MANS GEEST VOOR D' EEUWIGHEID GEBOOREN
TERWYL ZIJN RIV, 'T WELK EENS HERLEEFT
HIER 'T NAKROOST STERVENSLESSEN GEEFT
Een man van aanzien dus in deze kleine gemeenschap. In het grafdicht levert het woord riv een probleem op. Wisselt de letter b met de hier gebruikte letter v, zoals meer voorkomt, dan zou er staan rib. Het is dan mogelijk, dat rib als pars pro toto staat voor het hele lichaam. Werd niet Eva's lichaam gevormd uit een rib van Adam? Of hebben riv en het Groningse woord raif (=gereedschap) dezelfde achtergrond? Het lichaam als gereedschap van de geest?
Uit de woorden: "'t welk eens herleeft", moet men wel de conclusie trekken, dat het hier gaat om de wederopstanding des vlezes uit de Apostolische Geloofsbelijdenis en dat riv dus alles te maken heeft met het lichaam.
De tekst op de zerk van Albertje van Oosten luidt:
TER GEZEGENDE GEDACHTENIS AAN DE E. ALBERTJE VAN OOSTEN, WEDUWE WYLEN DEN ADSESSOR HERO JANSEN HERES, GEBOREN DEN 17 IN LENTEMAAND 1735 EN OVERLEDEN DEN 6 IN
SPROKKELMAAND 1810, OUD BYNA 75 JAREN
Wapen:
Op water een zwaan, zwemmend naar een bosje rietbladeren.
ROEM DER VROUWEN, MOEDREN, BRAVEN
HIER DOOR 'T ZEEGNEND KROOST BEGRAVEN
ONVERGEETBRE, RUST IN GOD
'T WAS UW DOOD, DIE HARTEN GRIEFDE
MAAR GELOOF EN HOOP EN LIEFDE
STORTEN BALSEM BY DIT LOT
Deze zerk ligt op de begraafplaats.
GDW, blz. 578, nr. [3186]. [1]
Een onvergetelijke moeder dus, van wie de dood, ondanks haar voor die tijd hoge leeftijd, de nabestaanden veel verdriet deed. De drieslag geloof, hoop en liefde was zalf voor deze pijnlijke wond. Oudeschans heeft een bijzondere begraafplaats in een bijzonder dorp.
Bronnen en noten:
1. GDW – Groninger Gedenkwaardigheden, Pathuis en Redmer Alma
2. RHC GA, Gronninger Archieven & Alle Groningers
3. Gelders Archief (3077), Familie Van der Feltz (Inventaris). Het geslacht Van der Feltz stamt oorspronkelijk uit Larochette in het huidige Groothertogdom Luxemburg. De oudst bekende stamvader is volgens de meest recente, in het Nederland's Adelsboek opgenomen genealogie, Jean de la Rochette, heer van Feltz, die in de periode 1368-1372 wordt vermeld. In een uitgeschreven interview met prof. mr. M. Bos uit 1999 zou zelfs sprake zijn van een afstamming die teruggaat tot een Arnoud d'Ouren, sire de Larochette, die in 1136 in een bron wordt vermeld. Deze zou dezelfde zijn als Arnoldus de Rupe (Rupes is Latijn voor 'rots', of 'fels' in het Duits), die vanaf 1176 in enkele archiefbronnen wordt genoemd.
4. Stichting Dodenakkers.nl, Dood in Nederland, Het dodenbastion van Oudeschans (Marten Mulder).
Deze pagina maakt deel uit van www.nazatendevries.nl. Aan bovenstaande tekst is de uiterste zorg-vuldigheid besteed. Desondanks kunnen er best fouten voorkomen. Constateer je fouten en/of heb je vragen, correcties, aanvullingen......... geef die dan even aan mij door via mijn E-mail adres (zie rode balk boven). Wij hebben ons uiterste best gedaan om de auteurs van teksten/citaten en copyrightbepalingen van afbeeldingen te achterhalen. Mocht je rechthebbende zijn en hierover vragen of opmerkingen hebben, neem dan contact op via e-mail. Lees ook de 'Disclaimer' en 'Privacy' voor méér informatie en laat ook eens een bericht achter in het Gastenboek, dan weet ik waarvoor ik het doe.
De attestatie van Digna Maria van Bern wordt in Oudeschans afgegeven op 029-12-1725. Ze Huwt Jacobus de Jonge, wedman des Reghstoels Winschoten en doctor in de rechten. Het huwelijkscontract wordt getekend op 07-06-1731 in Oudeschans, waarbij ook eerder genoemde Jan Geerard G. van Maneel als getuige van bruids zijde aanwezig is. ![Gerhard (Gerrit) van Bern is geboren te Oudeschans op 9 maart 1674. Hij overlijdt aldaar op 6 augustus 1730. De begrafenis vindt ook de Oudeschans plaats in augustus van hetzelfde jaar [2]. Foto: ©Jur Kuipers.](Bestanden/JurKuipers_Oudeschans_Begraafplaats_8994.jpg "Gerhard (Gerrit) van Bern is geboren te Oudeschans op 9 maart 1674. Hij overlijdt aldaar op 6 augustus 1730. De begrafenis vindt ook de Oudeschans plaats in augustus van hetzelfde jaar [2]. Foto: ©Jur Kuipers.")
![Gerhard (Gerrit) van Bern is geboren te Oudeschans op 9 maart 1674. Hij overlijdt aldaar op 6 augustus 1730. De begrafenis vindt ook de Oudeschans plaats in augustus van hetzelfde jaar [2]. Foto: ©Jur Kuipers.](Bestanden/JurKuipers_Oudeschans_Begraafplaats_8993.jpg "Gerhard (Gerrit) van Bern is geboren te Oudeschans op 9 maart 1674. Hij overlijdt aldaar op 6 augustus 1730. De begrafenis vindt ook de Oudeschans plaats in augustus van hetzelfde jaar [2]. Foto: ©Jur Kuipers.")
