Op deze foto is duidelijk te zien dat het bedrijf van Udema bovenop de oude dijk is gebouwd. Bron: eigen verzameling
De molen Udema bijna één kilometer ten noorden van Drieborg en ongeveer twee kilometer ten zuidwesten van Nieuwe Statenzijl is gebouwd in het jaar 1859 voor O.J. Possel. De molen is een stellingmolen geweest, aangedreven door de wind. Door de plaats op een oude dijk (de Middendijk) staat hij hoog in een vrije omgeving en vangt daardoor meer dan voldoende wind. Deze koren- en pelmolen, een buitenkruier, heeft een achtkante bovenkruier met verticale stellingschoren en de kap is met dakleer bekleed. De vlucht van het rad is zelfzwichtig op beide roeden. De onderbouw van de molen bestaat uit steen. In 1892 is de molen door de erven Possel verkocht [1]. In de krant lezen we ‘Een goed beklante Koren- en Pelmolen met HUIS en ERF en MACHINELOODS te Kroonpolder, gemeente Beerta, samen groot 25 are. Te bevragen ten kantore van Mr. A.H. KONING, notaris te Finsterwolde’ [2].
Het complex van Jan Udema in de Kroonpolder op een anzichtkaart, mogelijk uitgegeven door Jan Bakker te Drieborg. Bron: Eigen verzameling.
Vanaf 1905 is de molen in het bezit van Jan Udema die met zijn gezin bij de molen woont. Tot 17 april 1945 is hij eigenaar van de molen geweest. Op die dag wordt deze door Poolse troepen verwoest, vermoedelijk omdat ze denken dat in de strategisch gelegen molen Duitsers zitten. Later worden de restanten van de molen, het huis en de verdere opstal verwijderd. Echter tot laat in de zestiger jaren van de vorige eeuw liggen er nog restanten in een kleine hoeveelheid op de afgevlakte dijk. Daarna wordt de Middendijk geëgaliseerd en zijn ook de laatste resten volledig verdwenen. Tot ver in de twintigste eeuw wordt de plek waar de molen heeft gestaan, nog altijd 'Udemòs Meuln' genoemd. Eigenlijk ik het Groninger woord voor molen, meulen, maar in het Oldambt spreken ze vaker over een 'meuln'.
Helemaal rechtsboven zien we de molen op de Middendijk boven het landschap uitsteken. De machtige boerderij links behoort toe aan Everhardus Ebels. Ook deze anzichtkaart is mogelijk uitgegeven door Bakker uit Drieborg, Bron: Eigen verzameling.
Op dit kaartje wordt de exacte plaats van de voormalige molen aangegeven, alsmede de Middendijk, de scheiding tussen de Kroonpolder en de Stadspolder. Ook de school en de tol van Drieborg staan erop
Het mag dus duidelijk zijn dat de molen nooit is hersteld. Jan Udema heeft een ander plan bedacht. Op 1 november 1946 koopt hij een andere molen, namelijk die van Date Rentema te Ganzedijk die is overleden. Willem Hendrik Udema, zijn zoon, werkt verder op de molen en verkoopt deze in 1961 aan de toenmalige gemeente Finsterwolde. Ook deze molen wordt Udema’s molen genoemd, net als de verwoeste molen in de Kroonpolder. Van de middendijk, is tegenwoordig niets meer iets te herkennen.
Noten, bronnen en referenties:
|
||||||||
Verder lezen:
