Rond de kerk van Finsterwolde in 1832, percelen en eigenaars

De bovenstaande kadasterkaart toont vrijwel het gehele dorp Finsterwolde in 1832. Verder noorden, zuiden, oosten en westen staat verspreid slechts een enkele boerderij of woning.   Afbeelding boven:   1. De standaard afbeelding toont de gebouwen en de percelen met willekeurige nummers in een willekeurige volgorde. Dit maakt de afbeelding helaas wat onoverzichtelijk. 2. Ga met de muis op de afbeelding staan, deze verandert dan in de standaard afbeelding zónder nummers.   De nummers 1 t/m 11 zijn de kerk, toren, huizen en boerderijen. De nummers 12 t/m 51 zijn tuinen, bouw- en weiland en er is een perceel bos.   De percelen ten noorden van de Buurtweg, die loopt van oost naar west, lopen de meeste percelen door tot aan de dijk van de Finsterwolder Polder. Ten zuiden van de weg lopen ze door tot aan De Tjamme. De meeste van de op de kaart aangeduide percelen naar het noorden en het zuiden, behoren tot dezelfde eigenaren.   Onderstaand zijn de nummers van de eigenaars bij elkaar gezet, zodat het wat overzichtelijker is om de bezittingen te overzien.   Opmerkelijk is het misschien dat drie eigenaars van diverse percelen buiten Finsterwolde wonen. Twee daarvan zijn bekende notabelen uit de geschiedenis, namelijk Johannes Linthorst Homan en mede eigenaren, lid der Gedeputeerde Staten der Provincie Drenthe. Wonende te Vries in Drenthe en Wiardus Hora Siccama, notaris, wonende te Hoogezand. De derde is Pieter Jakobs de Boer, schoolmeester, wonende te Noorddijk. Noorddijk is voor 1969 de hoofdplaats van de gelijknamige gemeente, waarvan het gemeentehuis in Ruischerbrug heeft gestaan, en die wat merkwaardig tussen de toenmalige gemeenten Groningen aan de ene kant en Adorp, Bedum, Ten Boer en Slochteren zit ingeklemd. De gemeente is slechts enkele kilometers breed maar zo'n 10 km lang. Bij Noorderhoogebrug is de gemeente zelfs slechts 20 m breed geweest. Het dorpje dat nu nagenoeg tegen de wijk Lewenborg van de stad Groningen aanligt, heeft een romano-gotische Stephanuskerk met een bijzondere, gekleurde gedenksteen op de toren. Oorspronkelijk is Noorddijk een van de kerspelen van het Gorecht. Ten oosten van het dorp staat de Noordermolen, een voormalige, maar nog steeds functionerende poldermolen, die zijn water uitslaat op de Borgsloot, die overigens ook wel het Kardingermaar wordt genoemd.

Kerk, toren, huizen en boerderijen

01. Kerk van Finsterwolde, kerk en kerkhof. Perceel E289, Artikelnr. 67, inhoudsgrootte  onbelast:  5660.0, belastbaar inkomen gebouwd: onbelast. (De kerk.)

04. Kerk van Finsterwolde, toren en erf. Perceel E288; Artikelnr. 67. Inhoudsgrootte onbelast: 690.0; belastbaar inkomen gebouwd: onbelast. (De toren.)

05. Kerk van Finsterwolde, huis en erf. Perceel E286, artikelnr. 67; inhoudsgrootte onbelast: 7310; belastbaar inkomen gebouwd: onbelast. (De pastorie.)

02. Wiardus Hora Siccama, notaris. Woonplaats: Hoogezand. Finsterwolde, de Vledder, huis en erf, Perceel D254, Artikelnr. 205; inhoudsgrootte 2770.0; Klasse 1 2270.0; klasse gebouwd: 7; tarief 1: 12.71; kadastraal inkomen 12.71; belastbaar inkomen: 12.71; belastbaar inkomen gebouwd: 12.71; opbrengst per ha 55.99.

Wiardus Hora Siccama is geboren in 1775 te Groningen en wordt aldaar gedoopt op 17 maart 1775. Hij overlijdt na 1832, is notaris en draagt als titels dr. jur. Wiardus is getrouwd met Odilla Amalia Rengers (1779-1805) op 31 december 1798 te Hoogezand. Het gezin telt drie kinderen Duco Gerrold Rengers Hora Siccama (1799-1854), Johan Hora Siccama (1801-1891) en Jeanette Gabriëlle Siccama, geboren in 1803. De vader van Wiardus is Johan Hora Siccama (1738-1812), gehuwd met Egbertha Louisa Beckeringh (1740-1810). Deze Johan wooont op de Ennemaborg in Midwolda en sterft daar op 4 mei 1812.

De geslachten Hora, Siccama en Beckeringh zijn belangrijke families geweest in de Groninger Geschiedenis. Zo is mr. Willem Hore (1646-1696) heer van Ennema en woont op de Ennemaborg in Midwolda en is ook eigenaar daarvan (04).

03. Tonnis Jans Lubbers, kastelein te Finsterwolde, huis en erf. Perceel: E287, Artikelnr. 139; inhoudsgrootte: 1410; klasse 1: 1410.0; klasse gebouwd: 7; tarief 1: 7.9; kadastraal inkomen: 7.9; belastbaar inkomen gebouwd: 27; opbrengst per ha 56.03.

06. Harbert Elzes Bruggers, kastelein te Finsterwolde, huis en erf. Perceel E303, artikelnr. 30; inhoudsgrootte: 840.0; klasse  1: 840.0; klasse gebouwd: 6; tarief 1: 4.7; kadastraal inkomen 4.7; belastbaar inkomen gebouwd 36; opbrengst per ha 55.95.

07. Harmannus Benes Heddema, landbouwer te Finsterwolde, huis en erf.Perceel E305, artikelnr. 87.  Inhoudsgrootte: 4960.0; klasse 1: 4960.0; klasse gebouwd: 2; tarief 1: 27.78; kadastraal inkomen: 27.78; belastbaar inkomen: 27.78; belastbaar inkomen gebouwd: 75; opbrengst per ha 56.01. Harmannus Benes Heddema heeft deze boerderij ook bewoond. (zie ook: 'Hermannes Heddema en Juffer Lutgert Ockens Joling'.

Deze boerderij staat tegenwoordig op de plek waar de boerderij van Harmanus Benes Heddema heeft gestaan. Het woongedeelte is het oudste gedeelte van het complex. Hoe oud het voorhuis is, is mij niet bekend (Bron foto: Google Earth, 2009). Thans Hoofdweg 13.

08. Jan Kornelius Muller, landbouwer te Finsterwolde, huis en erf. Perceel: E259; artikelnr: 159; inhoudsgrootte: 260.0; klasse 1: 260.0; klasse gebouwd: 9; tarief 1: 1.46; kadastraal inkomen: 1.46; belastbaar inkomen: 1.46; belastbaar inkomen gebouwd: 15; opbrengst per ha: 56.15. Dit is een arbeiderswoning geweest, behorende bij nr. 09 of nr. 10. Op deze plaats staat tegenwoordig een arbeiderswoning meer.

09. Jan Kornelus Muller, landbouwer te Finsterwolde, huis en erf. Perceel: E318, artikelnr. 159; inhoudsgrootte: 4160.00; klasse 1: 4160.0; klasse gebouwd: 1; tarief 1: 23.3; belastbaar inkomen: 23.3; belastbaar inkomen gebouwd 90; opbrengst per ha: 56.01.

10. Jan Kornelius Muller, landbouwer te Finsterwolde, huis en erf. Perceel E321, artikelnr: 159; inhoudsgrootte 4180.0; klasse gebouwd: 6; tarief 1: 23.4; kadastraal inkomen: 23.4; belastbaar inkomen: 23.4; belastbaar inkomen gebouwd: 36; opbrengst per ha: 55.98.

Tegenwoordig staat deze boerderij op de plaats van nr. 09. De leeftijd van het voorhuis is mij onbekend (Bron foto: Google Earth, 2009). Thans Hoofdweg 17.

Dit is de boerderij die we tegenwoordig kunnen aantreffen op de plek waar in 1832 boerderij nr. 10 staat. De leeftijd van het voorhuis is onbekend (Bron foto: Google Earth, 2009). Thans Hoofdweg 19.

11. Jacob Eikes Hovinga, landbouwer te Finsterwolde, huis en erf. Perceel E235; artikelnr: 98; inhoudsgrootte: 3440.0; klasse 1: 3440.0; klasse gebouwd: 5; tarief 1: 19.26; kadastraal inkomen: 19.26; belastbaar inkomen: 19.26; belastbaar inkomen gebouwd: 45; opbrengst per ha: 55.99.

Bouw- en weilanden, tuinen en bos en boomgaarden

12. Jacob Eikes Hovinga, landbouwer te Finsterwolde, tuin.

13. Jacob Eikes Hovinga, landbouwer te Finsterwolde, boomgaard.

14. Jacob Eikes Hovinga, landbouwer te Finsterwolde, bouwland.

46. Jacob Eikes Hovinga, landbouwer te Finsterwolde, bouwland.

15. Johannes Linthorst Homan en mede eigenaren, lid der Gedeputeerde Staten der Provincie Drenthe. Wonende te Vries in Drenthe, Bouwland.

45. Johannes Linthorst Homan en mede eigenaren, lid der Gedeputeerde Staten der Provincie Drenthe. Woonplaats: Vries. Bouwland.

Linthorst Homan is een eigenefdengeslacht uit Yde, waarvan de leden vanaf de 18e eeuw openbare functies bekleden. Johannes Linthorst Homan (1758-1847) is landschrijver van Drenthe, schulte van Norg en Vries en van 1814 tot 1842 Gedeputeerde van Drenthe. zijn kleinzoon draagt ook zijn naam (1844-1926) en is 20 jaar lang Gedeputeerde en van 1904-1917 Commissaris van de Koningin in Drenthe. Hij verkreeg in 1899 voor zijn zoons het recht om de naam Linthorst toe te voegen aan de naam Homan. Ook zijn zoon Jan Tijmen Linthorst Homan (1873-1932) wordt Commissaris van de Koningin in Drenthe van 1917-1932. Ze wonen op Overcinge in Havelte. Een van de zoons is (ook een) Johannes Linthorst Homan (1903-1986). Hij is in 1940 medeoprichter van de Nederlandse Unie. De leden van het geslacht Linthorst Homan hebben tal van functies uitgeoefend in Drenthe en zijn van groot belang geweest voor de ontwikkeling van deze provincie (01, 02, 03).

16. Jan Kornelius Muller, landbouwer te Finsterwolde, weideland.

17. Jan Kornelius Muller, landbouwer te Finsterwolde, weideland.

18. Jan Kornelius Muller, landbouwer te Finsterwolde, weideland.

19. Jan Kornelius Muller, landbouwer te Finsterwolde, weideland.

20. Jan Kornelius Muller, landbouwer te Finsterwolde, weideland.

21. Jan Kornelius Muller, landbouwer te Finsterwolde, tuin.

42. Jan Kornelius Muller, landbouwer te Finsterwolde, 'bosch van vermaak'.

43. Jan Kornelius Muller, landbouwer te Finsterwolde, bouwland.

44. Jan Kornelius Muller, landbouwer te Finsterwolde, bouwland.

47. Jan Kornelius Muller, landbouwer te Finsterwolde, boomgaard.

48. Jan Kornelius Muller, landbouwer te Finsterwolde, tuin.

49. Jan Kornelius Muller, landbouwer te Finsterwolde, tuin.

22. Harmannus Benes Heddema, landbouwer te Finsterwolde, weideland.

23. Harmannus Benes Heddema, landbouwer te Finsterwolde, tuin.

41. Harmannus Benes Heddema, landbouwer te Finsterwolde, bouwland.

24. Kerk van Finsterwolde, weideland.

25. Kerk van Finsterwolde, tuin.

26. Kerk van Finsterwolde, weideland.

27. Kerk van Finsterwolde, weideland

30. Kerk van Finsterwolde, weideland.

35. Kerk van Finsterwolde, weideland.

36. Kerk van Finsterwolde, weideland.

38. Kerk van Finsterwolde, bouwland.

39. Kerk van Finsterwolde, tuin.

40. Kerk van Finsterwolde, bouwland.

50. Kerk van Finsterwolde, tuin.

28. Wed. Jan Kornelius Ookens, landbouwster te Finsterwolde.

29. Jurren Roelfs Roelofs, ontvanger te Finsterwolde, bouwland.

31. Pieter Jakobs de Boer, schoolmeester, wonende te Noorddijk, weideland.

32. Erven Hinderikes Sparringa, wonende te Groningen, weideland.

33. Wiardus Hora Siccama, notaris, wonende te Hoogezand, bouwland.

34. Wiardus Hora Siccama, notaris, wonende te Hoogezand, tuin.

37. Wiardus Hora Siccama, notaris, wonende te Hoogezand, weideland.

51. Wiardus Hora Siccama, notaris, wonende te Hoogezand, huis en erf.

Jan Kornelius Muller
Jan Kornelius Muller is waarschijnlijk de grootste boer aan de oostkant van Finsterwolde. Hij is daar eigenaar van twee boerderijen, een arbeiderswoning en een 'bosch van vermaak'. Verder beschikt hij over weilanden en bouwland die naar het noorden doorlopen tot aan de dijk van de Finsterwolder Polder en in het zuiden tot aan De Tjamme (5). Jan Kornelis is gehuwd met Wendel Geerts Busscher. Zij is geboren in de Stadspolder, gemeente Beerta. Zij is weduwe van Fokko Heddema en een dochter van Geert Eilders Busscher, gedooopt op 26 oktober 1738 te Nieuw Beerta en Marieke Harms. Wendel Geerts Busscher overlijdt op 77-jarige leeftijd te Finsterwolde op 24 juni 1849. Getuigen zijn Hemmo Eilderts Jager, 51 jaar, landbouwer, wonende te Finsterwolde, nabuur van de overledene en Elzo Harberts Bruggens, 36 jaar, kastelein, wonende te Finsterwolde en tevens nabuur. Dit is dezelfde Harbert Elzes Bruggers, kastelein die tegenover de kerk woont in de woning genummerd met het getal 6. Bij het overlijden wordt melding gemaakt dat zij een zoon en vijf kinderen uit haar eerste huwelijk nalaat. Deze melding is niet helemaal duidelijk, omdat de zin in de akte slecht leesbaar is (06).

Jan Kornelius Muller zelf overlijdt op 3 november 1859 te Finsterwolde. Hij is dan 81 jaar. Jan Kornelius is geboren in Beerta en is de zoon van Jan Derks en Anna Kornelius. Als we de akte verder bestuderen, vinden we de volgende getuigen. Als eerst wordt genoemd Wubbo Nieborg, 49 jaar, gemeenteontvanger, wonende te Finsterwolde, goede bekende van de overledene en Tonko Bellinga 34 jaar, landbouwer, wonende te Finsterwolde en nabuur van de overledene. De ambtenaar die het stuk mede ondertekent is een zekere H. Roelofs (07).

Harmannus Benes (Benno) Heddema (eigenaar van de boerderij genummerd 07 op het kaartje) is een zoon uit het (eerste) huwelijk van Wendel Geerts Busscher en Fokke Heddema. Zijn huwelijk vindt plaats op 12 december 1823 te Finsterwolde. In de akte wordt hij 'landgebruiker' genoemd. Hij trouwt met Geesjen Engels Engelkes, dochter van Engel Pieters Engelkes, landbouwer en Hindrikjen Alberts Koerts, landbouwersche. Hij is bij zijn huwelijk 21 jaar en de bruid is 20 jaar. De vader van Harmannus en de ouders van de bruid zijn dan al overleden. De ouders van de bruid hebben een boerderij gehad in de 'Stads Nieuwe Polder'. In de huwelijks akte worden als getuigen genoemd, Albert Hendriks Buiskool, 64 jaar, kastelein, Hindrik Doornheck, 47 jaar, dokter, 47 jaar, Albert Sijpes, 42 jaar, landbouwer en Poppo Jurjens Poppens, 32 jaar, brouwer, allen wonende te Finsterwolde. De akte wordt mede ondertekend door de schout Tiddo Harms Buurma, 'Officier van den Burgerlijken Staat' (08). Hermannus sterft jong op 38-jarige leeftijd (1 juli 1841). Een rentenier en een kleermaker doen aangifte van zijn overlijden. Zijn moeder is dan nog in leven. (09).

In het Ledematenregister van Finsterwolde (10) vinden we nog wat aantekeningen over Muller en zijn familie:

1750: 'Meinhard Busscher beroepen van Norgh in het Land schap Drenthe 1750 bevestigd door Dn. J. Klugkist en G. Bekkeringh. Overleden April 1762'. Een familieband met de genoemde Wendel Geets Busscher is niet nagetrokken.

1796: Fokko Heddema wordt in 1796 verkozen als diaken te Finsterwolde. Hij is dan 28 jaar.

1797: 'Na voorgaande belijdenis der waarheid die naar de godzaligheid is, zijn tot lidmaten onzer kerke aangenomen d. 24 Febr. Wendel Geerd Busscher huisvr. van F. Heddema'.

1812: 'In Maij zijn tot lidmaten aangenomen Quirinus Theodorus de Blau de Sitter Anna Muller dogter van Cornelius Jans en Martjen G. Busscher op de Stadspolder (vertr. na Lettelbert)'.

1812: 'Anna Muller dogter van Cornelius Jans en Martjen G. Busscher op de Stadspolder (vertrokken na Lettelbert)'.

Een mogelijke familieband met Antje Busscher-Blaauw die haar winkel, verder naar het centrum van Finsterwolde, in de vorige eeuw heeft overgedaan aan haar zoon Jan Busscher, die laatste schoolfoto's verzamelde en opnieuw heeft uitgegeven, is niet bekend. Deze winkel is in 1992 opgeheven.

Rechts de winkel van Busscher in de vorige eeuw. (Bron foto: eigen verzameling).

Voetnoten, bronnen en literatuur:

Deze pagina maakt deel uit van www.nazatendevries.nl. Aan bovenstaande tekst is de uiterste zorgvuldigheid besteed. Desondanks kunnen er best fouten voorkomen. Constateer je fouten en/of heb je vragen, correcties, aanvullingen...geef die dan even aan mij door via mijn E-mail adres. Laat ook eens een bericht achter in het Gastenboek.
Hoogeveen, 27 jan. 2013 Verhaal: © Harm Hillinga.			↑ Top