Kleine Huisjes Kleine Huisjes, in het Gronings: Lutje Hoeskes, ligt in de gemeente Het Hogeland en daarvóór in de gemeente De Marne zoals op bovenstaande foto is te zien. Kleine Huisjes telt in 2016 volgens het CBS, 40 huishoudens met 80 inwoners, inclusief het buitengebied zijn dat er circa 100. Het dorpje, ongeveer anderhalve kilometer ten noordoosten van Kloosterburen, is in de 19e eeuw ontstaan. De huisjes worden voornamelijk bewoond door landarbeiders die meestal hebben gewerkt in de eerder ontstane (kwelder)polders, de Bokumerpolder, de Ikemapolder en de Negenboerenpolder, alle ten noorden van het dorp. De bij de polders horende boerderijen zijn: Oud Bokum, Nieuw Bokum, Ikema en de Feddemaheerd. Kleine Huisjes ligt samen met het dorp Broek op een kwelderwal die rond de 11e en de 12e eeuw al wordt bewoond. Circa 1250 komt er een dijk te liggen.
Bij Kleine Huisjes ligt dus ook de Feddemaheerd. Doorgaans wordt in documentatie aangegeven dat de Feddemaheerd bij Kloosterburen ligt, anderhalve kilometer verder dus.
Groningse katholicisme Het bisdom Groningen heeft weliswaar opgehouden te bestaan, maar het Groninger, Friese en Drentse katholicisme natuurlijk niet, al is het in laatstgenoemde provincie wel heel dunnetjes geworden. Niet alleen op plaatsen waar de leden van de landadel, de bewoners van de borgen en stinsen, katholiek zijn gebleven, wordt in het geheim de mis opgedragen, maar ook katholiek gebleven landbouwers spelen hierbij een grote rol. Zo ontstaat rond 1730 de statie Den Hoorn in de omgeving van de Lulemaborg te Warfhuizen. Een schuilkerk wordt gebouwd op een aangekocht stuk land ten zuiden van het reeds lang bestaande lintdorp. Ook de staties Bedum en Uithuizen lijken hun oorsprong deels te danken te hebben aan adellijke ondersteuning, al spelen katholieke boeren op onder meer de Poel (Bedum), Kruisstee (Usquert) en Langenhuis (Uithuizen) ook een grote rol.
Rondtrekkende priesters, zogenaamde ‘omes’ dragen in de schuren van boerderijen als Feddemaheerd (Kleine Huisjes/Kloosterburen) de mis op, de eerste jaren soms met gevaar voor eigen leven, later veelal ‘gedoogd’, al dreigen doorlopend boetes en uitzettingen van priesters. Groningen, Friesland en Drenthe zijn met andere woorden een deel geworden van de Hollandse Zending, het missiegebied boven de grote rivieren.
De Feddemaheerd in 1910, met daarvoor de toenmalige bewoners en het personeel. Personen v.l.n.r. W.R. Feddema, E.M.C. Feddema-Scholtens, G. van der Laan, L. Feddema, de hond, C. Stiekema, 3 onbekenden, geheel rechts P. Feddema. Bron: RHCGA, Groninger Archieven, Beeldbank Groningen.
De Katholieke geslachten Luirts en Boelens op de Feddemaheerd Al in 1510 wordt de Feddemaheerd genoemd die dan bewoond wordt door Doe tho Feddemahuys (circa 1510-circa 1575). Hij wordt opgevolgd door zijn zoon Luirt Doe tho Feddemahuys, geboren circa 1535 en gehuwd circa 1557 met Grethe, geboren circa 1535. Ze krijgen in ieder geval één dochter die de naam Hijke Luirts krijgt, die leeft van circa 1557 tot circa 1615. Hijke wordt geboren op de Feddemaheerd en overlijdt op 28 juni 1615 aldaar.
De begrafenis van Luurt Julles Boelens vindt plaats op 23 maart 1663 te Kloosterburen. Hij is gehuwd circa 1603 met Adriaantje Arens, geboren rond 1582. Dit gezin krijgt negen kinderen; de zonen Julle Luirts Boelens (circa 1605-1674), Areaen Luirts, (circa 1607-1650), Jan Luirts Boelens (circa 1609-1664), Boele Luirts Boelens (1610-1681), Enno Luirts (1614-1689), de twee dochters Lijsbetjen Luirts (circa 1620-?) en de zonen Ludolphus Luurts Boelens (circa 1620-1690) en Willem Luirts Boelens (circa 1623-1694).
De laatste huwt Fokeltje Pieters (circa 1625-1673) in 1655. In een tweede huwelijk trouwt Willem Grietje Tonis (circa 1643-1687) in circa 1673 en in een derde huwelijk Frouwke Frericks (circa 1666-1732) in circa 1687. Uit het eerste huwelijk worden drie dochters geboren, uit het tweede huwelijk één dochter en uit het derde huwelijk twee zoons [19].
Bron: Bron: RHCGA, Groninger Archieven, Beeldbank Groningen.
Boek over het geslacht Boelens In het najaar van 2006 is een genealogie onder de titel 'BOELENS, een RK-Groninger familie met een grote Bossche tak' verschenen, samengesteld door drs. J.M.B. Boelens te Vught en O.J. Nienhuis te Assen. In het boek, dat uit twee delen bestaat, worden twee verwante geslachten behandeld:
Deel 1 bevat de genealogie van het nageslacht van Boele Jans, landbouwer te Oldenzijl vanaf 1550. Deel 2 bevat die van de nakomelingen Boelens van Cornelis Redmers en Aaltje Willems te Westerwijtwerd vanaf 1677. Alle takken zijn tot in de huidige tijd gevolgd. De familie is van oorsprong een landbouwersfamilie uit Noord-Groningen. Familieleden hadden boerderijen in tientallen dorpen. Van elke boerderij zijn in het boek gegevens opgenomen van aankoop, verkoop, testamenten, boedelinventarissen en boedelscheidingen. Van alle personen worden alle persoonsgegevens vermeld. Alle akten worden in het boek samengevat en voorzien van een voetnoot onder aan de bladzijde.
Bron: Rijksdienst voor Cuiltureel Erfgoed. Rijksmonument nr. 23672. Foto: Ton van der Wal, januari 1969.. Licentie: Creative Commons.
Fragment uit 'BOELENS, een RK-Groninger familie met een grote Bossche tak' Willem Luirts, landbouwer te Kloosterburen op Feddemaheerd, geboren aldaar rond 1620/1625, overleden aldaar rond 1693, zoon van Luirt Julles Boelens en Adriaantjen Aries. Willem trouwt vóór 1655 [1] met Fokeltje Pieters, geboren te Zeerijp rond 1625, overleden te Kloosterburen rond 1671, dochter van Pieter Rewincx en Aeltien Julles.
Willem is waarschijnlijk een van de jongere zonen van Luirt Julles, gezien het feit dat hij nog zo lang leeft. Zijn oudere broers zijn al het huis uit; opvolgers zijn er op Feddemaheerd voorlopig niet nodig, omdat vader Luirt Julles ook nog zo lang actief is gebleven. Hij is al vóór zijn overname van Feddemaheerd (1655) getrouwd, want in dat jaar komt hij al samen met zijn vrouw voor.
Dat Willem rond 1655 de opvolger wordt van zijn vader op Feddemaheerd, blijkt o.a. uit de registers van de zijlrechters, die over het beheer en het onderhoud van de dijken gaan. De landerijen van Feddemaheerd grenzen deels aan de dijk van de Waddenzee en betreffende dat deel wordt opgemerkt:
Luirt Julles tot [=te] Feddemahuis (oude meier), Willem Luirts (nieuwe meier): 82½ juk.’ en: 'De dijckrulle vant Corpus 0lden Clooster. Alsoo de is gearresteert [=vastgesteld] na gedane metinge van de kaspelluiden in mijn presentie op den 8 Junij
De schouw in de Feddemaheerd. Foto: M.A. Douma, 1972. Bron: RHC GA, Groninger Archieven, Beeldbank Groningen,. Identificatienr. NL-GnGRA_818_7864.
De schouwinge begint vant schut aft staende bij Feddemahuis. Luirt Jullens toe Feddemahuis heeft 4 roeden vant schutt af'. Bijgeschreven: 'Nu de soon Willem Luirts over geteickent op den 10 0ctober 1656'.
1655:
1673, 30 januari:
Bron: RHCGA, Groninger Archieven. Beeldbank Groningen, Kleine Huisjes.
1673, 6 mei:
Met haar eerste man heeft Grietje een jaar of tien gewoond op de boerderij Nijenklooster te Kloosterburen. Bij deze boerderij liggen 99½ grazen en 20 roeden provinciegrond, die ook Willem en Grietje na hun huwelijk nog ongeveer vijf jaar blijven pachten. Het ziet ernaar uit dat ze in die periode zowel Feddemaheerd als Nijenklooster runnen. In 1678 worden ze op Nijenklooster opgevolgd door nicht Adriaantje Jans en haar man Jacob Abels. Grietje brengt uit haar eerste huwelijk minstens één kind mee [9].
1674, 25 april:
1677, 9 oktober:
In 1686 in de nacht van 12 op 13 november is er een afschuwelijke watersnoodramp. In Kloosterburen zijn 11 personen verdronken, 5 huizen en/of schuren volledig vernield, 28 huizen grotendeels vernield en 4 paarden en 32 runderen zijn verdronken of verongelukt. Misschien is Grietje Tonnis wel een van de slachtoffers, want zij moet rond dat jaar overleden zijn [12].
1687, 11 oktober:
1688, 19 januari, 2 februari, 14 juni
1689, 7 en 14 december, 1690, 1, 8 en 15 februari: In 1693 heeft de provincie één juk land behorend bij Feddemaheerd verkocht aan Jonker Horenken, Heer van Dijksterhuis [15]. Rond deze tijd is Willem ook overleden. Zijn vrouw blijft achter met twee kleine kinderen en overleeft hem nog een jaar of veertig. We volgen haar tijdens haar tweede huwelijk [16]. Voor verdere gegevens wordt verwezen naar het boek 'BOELENS, een RK-Groninger familie met een grote Bossche tak' Afb. links: Het bruggetje bij de Feddemaheerd. Bron: RHCGA, Groninger Archieven, Beeldbank Groningen.
Wat ik verder nog heb gevonden
Freerk Willems Boelens, landbouwer op Groot Halsum, geboren ca 1690 te Kloosterburen, op Feddemaheerd, overleden voor 7 augustus 1738 te Kloosterburen, op Groot Halsum, zoon van Willem Luirts (Boelens) en Frouke Freerks.
Willem Luirts (Boelens), landbouwer te Kloosterburen op het Feddemahuis, waar hij geboren en gestorven is, geboren ca 1625 te Kloosterburen, overleden circa 1694 te Kloosterburen, zoon van Luirt Julles Boelens en Adriaantje Aries. 2. Aaltje Willems, geboren op 24-06-1658 te Kloosterburen.
Frouke Freerks, landbouwerse op Feddemahuis, geboren ca 1666, overleden op 29-02-1732 te Kloosterburen, , 65 jaar oud, dochter van Freerk NN en Anje Baltus?.
Fokeltje Willems, landbouwerse te Eenrum op den Oever, later tapperse op den Hoorn, geboren na 1673, vermoedelijk geboren te Kloosterburen op Feddemahuis, overleden na 1746 te den Hoorn, dochter van Willem Luirts (Boelens) en Grietje Tonnis, landbouwerse te Kloosterburen op Nijenklooster en op Feddemahuis weduwe van Cornelis Hendriks.
Frouke Freerks, landbouwerse op Feddemahuis, geboren ca 1666, overleden op 29-02-1732 te Kloosterburen, , 65 jaar oud, dochter van Freerk NN en Anje Baltus?. Uit het eerste huwelijk: 1 kind.
Fokeltje Willems, landbouwerse te Eenrum op den Oever, later tapperse op den Hoorn, geboren na 1673, vermoedelijk geboren te Kloosterburen op Feddemahuis, overleden na 1746 te den Hoorn, dochter van Willem Luirts (Boelens) en Grietje Tonnis, landbouwerse te Kloosterburen op Nijenklooster en op Feddemahuis weduwe van Cornelis Hendriks.
Luirt Julles Boelens, landbouwer te Kloosterburen op Feddemahuis en RK Diacoon, geboren ca 1580 te Kloosterburen, op Feddemahuis, overleden op 23 maart 1663 te Kloosterburen, zoon van Julle Boelens, landbouwer te Kloosterburen op Feddemahuis en Hijcke Luurts tho Feddemahuis.
Eijsse Derks ten Poel, landbouwer te Bedum, geboren ca 1620 te Bedum, bij de Poel, overleden na 1672 te Bedum, zoon van Derk Eissens ten Poel, landbouwer te Bedum by de Poel, en Bauwe Cornelis.
Abel Eppens In dusse tijdt up den 20 Novembris anno 1588 hefft mijn vedder Tamme Popkens sijn sponsalia geholden myt die frunden van Grete to Feddema huys in Closterbueren, over hoeren soens dochter, Hilke genoempt, 18 yaren olt, in eenen opene harberge, soe men des ter frundenhuys plegeden tholden. Volgens mij gaat het hier om Hijleke (Hijltie) Rienties Halsema, dochter van Reint Luurts Boelens en kleindochter van Luurt Boelens en Grete. Zie ook Gruoninga 1964, p. 58 en De Nederlandsche Leeuw 1918, p. 67.
De Kerstvloed van 1717 De Kerstvloed of Midwintervloed van 1717 is een enorme ramp voor de provincie Groningen. Kort gezegd heeft de ramp twee oorzaken; de slechte staat van de zeedijken en de krachtige noordwesterstorm op Eerste Kerstdag 1717. De grote vloed is niet de eerste geweest: de Allerheiligenvloed van 1570 en de Sint Maartensvloed van 1686 zijn ook dodelijke overstromingen.
Een groot deel van de Feddemaheerd ligt in 1717 buitendijks. De Kerstvloed richt grote schade aan. De boerderij zelf wordt gespaard. Een weggespoelde boerderij wordt bij het land gevoegd. Langs de Dijksterweg en achter de dijk zijn enkele huisjes op dijkleggers totaal weggespoeld. De bewoners van de meeste grote boerderijen overleven: Groot-Halsum, Heemsterheerd, Bokum, Dijksterweg 22. De bewoners van kleinere boerderijen verdrinken veelal, o.a. Klein-Halsum. Van veel kleine en middelgrote boerderijen wisselen de bewoners rond 1717: Bolheem, Dijksterweg 21, Dam, Feddemaweg 11. Deze zijn mogelijk ook weggespoeld.
Een dijkcoupure bij Kleine Huisjes. Bron: Ingezonden.
Het geslacht Feddema op de boerderij Catharina Eusebius Feddema ook genaamd Trientje Eises (25 jaar oud), geboren op 24 februari 1846 in Kloosterburen (r.k.), overleden op 17 januari 1919 aldaar, begraven op 22 januari 1919 aldaar, 72 jaar oud.
Eisse Renjes Feddema, landbouwer, geboren op 23 januari 1789 in Kloosterburen, overleden op 8 september 1864 in Kloosterburen, begraven op 13 september 1864 aldaar, 75 jaar oud.
Reinje Freerks Feddema, landbouwer, geboren op 1 februari 1767 in Kloosterburen, overleden op 13 maart 1824 in Kloosterburen, begraven aldaar, 57 jaar oud. Hij is later getrouwd op 9 september 1807, getrouwd op 9 september 1807 voor de kerk, op 40-jarige leeftijd met Eetje Willems Boelens, 39 jaar oud, geboren in Kloosterburen, gedoopt op 5 november 1767 in Den Hoorn (Gr), overleden op 16 oktober 1826 in Kloosterburen, begraven aldaar, 58 jaar oud, dochter van Willem Freerks Boelens en Adriaantje Jans. Zij is eerder getrouwd in het jaar 1788, op 21-jarige leeftijd met Willem Reinders Feddema, (noemt zich ook naar de boerderij Feddemaheerd), 22 jaar oud, landbouwer, geboren in Kloosterburen, gedoopt op 27 maart 1766 in Den Hoorn (Gr), overleden op 8 november 1804 in Kloosterburen, 38 jaar oud, zoon van Reinder Willems en Trijntje Ubbes.
(FEDDEMA), Gesina Scheltes, ged. Den Hoorn (R.K.) 19 september 1775, dagloonster, overl. na 27 april 1839.
(WESTERHOF), Luert Ariens, eigenaar van de Feddemaheerd te Kloosterburen, huwt Den Hoorn (R.K.) 14 juni 1737 Grietje Albers.
Tulpenvelden. Achter in het midden ligt de Feddemaheerd. Bron: RHCGA, Groninger Archieven, Beeldbank Groningen, Kleine Huisjes.
Kloosterboeren Kloosterburen (Gronings: Kloosterboeren) is een plaats in de gemeente De Marne. Het dorp telde in 2008 volgens cijfers van het CBS 630 inwoners en het buitengebied 210 inwoners. In 2001 ligt het aantal in het postcodegebied op ongeveer 700 gemeentelijke cijfers. De naam verwijst naar de twee kloosters die hier vroeger hebben gestaan, Oldeklooster, gesticht rond 1175 en Nijenklooster (1204), beide behorende tot de orde der Premonstratenzers. Na de Reductie blijft alleen de kloosterkerk van het Oldeklooster over, die in handen komt van de protestanten. Deze kerk wordt in de 17e eeuw vervangen door een nieuwe kerk, die echter instort in 1815. In 1843 wordt de huidige kerk van Kloosterburen gebouwd, een jaar nadat er een katholieke kerk verrijst.
Kloosterburen is één van de katholieke enclaves op het Hogeland dat voor de rest gereformeerd of hervormd is. Het is samen met Ter Apel de enige plaats in Groningen met een eigen carnavalsvereniging. In 1842 wordt een eenvoudig katholiek zaalkerkje (waterstaatskerk) gebouwd, dat in 1868 is vervangen door de huidige katholieke Sint Willibrorduskerk die is ontworpen door een van Nederlands bekendste architecten; Pierre Cuypers. Grootgrondbezitters in de plaats zijn onder meer de Feddema's, wier boerderij Feddemaheerd ligt aan de Feddemaweg in het gehucht Kleine Huisjes. Deze fraaie oude boerderij is sinds 1981 niet meer in het bezit van de familie. Het woonhuis is van 1765, de schuur van 1977. Het land van deze boerderij heeft tot 1594 toebehoord aan het Oldenklooster. Een bekende afstammeling van de familie is de Emmy-winnaar en Aziëkenner Raymond Feddema (1950-2004) [20].
|