Genealogie van NazatenDeVries en anderen
Alfons van Kastilië
Alfons van Kastilië, geb. in 1453, ovl. (ongeveer 15 jaar oud) in 1468.

Maria van Aragón
Maria van Aragón, geb. te Castilië [Fra] in 1396, ovl. (ongeveer 49 jaar oud) te Castilië [Fra] op dinsdag 18 feb 1445.

tr. (resp. ongeveer 22 en ongeveer 12 jaar oud) in 1418
met

Johan II van Castilië, geb. op woensdag 6 mrt 1405, ovl. (49 jaar oud) op donderdag 20 jul 1454, tr. (1) met Isabella van Portugal. Uit dit huwelijk 2 kinderen.


Aantekeningen bij Johan II van Castilië.
Biografie.
Johan (Spaans Juan) II (Toro, 6 maart 1405 - Valladolid, 20 juli 1454) is koning van Castilië van 1406 tot aan zijn dood. Hij was de zoon van koning Hendrik III. Als deze in 1406 overlijdt, wordt Johan op tweejarige leeftijd koning, onder het regentschap van zijn moeder Catharina van Lancaster (een dochter van Jan van Gent) en van zijn oom Ferdinand I van Aragón.
Na de dood van zijn moeder in 1418 wordt hij meerderjarig verklaard, maar vanaf dat ogenblik staat hij onder invloed van Álvaro de Luna (1388 -1453), met wie zijn moeder een verhouding heeft gehad. Johan maakt de Luna tot de machtigste figuur van zijn koninkrijk, hetgeen leidt tot voortdurende oppositie vanwege de adellijke families, met burgeroorlogen tot gevolg. Niettemin wordt zijn hof een centrum van cultuur.
Johan trouwt in 1418 met zijn nicht Maria van Aragón (1396-1445). Hij treedt in 1447 (voor de tweede maal) in het huwelijk met Isabella van Portugal (1428-1496), die in 1453 op drastische wijze een einde maakt aan de invloed van de hovelingen. Ook de Luna, die grote populariteit geniet bij de lagere klassen, valt in ongenade: hij wordt gearresteerd en onthoofd. Johan II overlijdt in 1454, en wordt opgevolgd door zijn zoon Hendrik IV.

Uit dit huwelijk 4 kinderen:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Catallina*1422  †1424  20 0 
2 Eleonora*1423  †1425  20 0 
3 Hendrik IV (De Machteloze)*1425  †1474 Madrid [Esp] 491 1 
4 Maria*1428  †1429  10 0 

Ferdinand I van Aragón
Ferdinand I van Aragón.

tr.
met

Eleonora Urraca van Castilië.

Uit dit huwelijk een dochter:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Maria*1396 Castilië [Fra] †1445 Castilië [Fra] 491 4 

Eleonora Urraca van Castilië
Eleonora Urraca van Castilië.

tr.
met

Ferdinand I van Aragón.

Uit dit huwelijk een dochter:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Maria*1396 Castilië [Fra] †1445 Castilië [Fra] 491 4 

Catallina
Catallina , geb. in 1422, ovl. (ongeveer 2 jaar oud) in 1424.

Eleonora
Eleonora , geb. in 1423, ovl. (ongeveer 2 jaar oud) in 1425.

Hendrik IV (De Machteloze) van Castilië
Hendrik IV (De Machteloze) van Castilië, geb. op woensdag 5 jan 1425, ovl. (49 jaar oud) te Madrid [Esp] op maandag 14 dec 1474.


Aantekeningen bij Hendrik IV (De Machteloze) van Castilië.
Hendrik IV (Valladolid,5 januari 1425 - Madrid, 14 december 1474), met als bijnaam de Machteloze, is van 1454 tot 1474 koning van Castilië en León. Hendrik is een zoon van Johan II van Castilië en Maria van Aragón, en is in 1455 gehuwd met Johanna van Portugal.
Hij is geen sterke koning. Gedurende zijn regeerperiode wordt de adel machtiger en wordt de natie minder gecentraliseerd. Dankzij het ontbreken van een erfgenaam breekt er na zijn dood een opvolgingsoorlog uit tussen zijn dochter prinses Johanna, gesteund door Portugal, en de uiteindelijke winnaar, zijn half-zuster Isabella van Castilië, gesteund door Aragón (via haar man Ferdinand II van Aragón) en later ook Frankrijk.

tr. (ongeveer 29 jaar oud) in 1455
met

Johanna van Portugal.

Uit dit huwelijk een dochter:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Johanna     0 0 

Maria
Maria , geb. in 1428, ovl. (ongeveer 1 jaar oud) in 1429.

Johanna van Portugal
Johanna van Portugal.

tr. (Hendrik IV (De Machteloze) ongeveer 29 jaar oud) in 1455
met

Hendrik IV (De Machteloze) van Castilië, zn. van Johan II van Castilië en Maria van Aragón, geb. op woensdag 5 jan 1425, ovl. (49 jaar oud) te Madrid [Esp] op maandag 14 dec 1474.


Aantekeningen bij Hendrik IV (De Machteloze) van Castilië.
Hendrik IV (Valladolid,5 januari 1425 - Madrid, 14 december 1474), met als bijnaam de Machteloze, is van 1454 tot 1474 koning van Castilië en León. Hendrik is een zoon van Johan II van Castilië en Maria van Aragón, en is in 1455 gehuwd met Johanna van Portugal.
Hij is geen sterke koning. Gedurende zijn regeerperiode wordt de adel machtiger en wordt de natie minder gecentraliseerd. Dankzij het ontbreken van een erfgenaam breekt er na zijn dood een opvolgingsoorlog uit tussen zijn dochter prinses Johanna, gesteund door Portugal, en de uiteindelijke winnaar, zijn half-zuster Isabella van Castilië, gesteund door Aragón (via haar man Ferdinand II van Aragón) en later ook Frankrijk.

Uit dit huwelijk een dochter:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Johanna     0 0 

Johanna
Johanna .

Corneille van Bourgondië
Corneille van Bourgondië, geb. circa 1420, ook bekend als Cornelis van Beveren, wordt gedood in de slag bij Bazel in 1452, ovl. (ongeveer 32 jaar oud) in 1452.


Aantekeningen bij Corneille van Bourgondië.
Corneille van Bourgondië, ook Cornelis van Beveren wordt omstreeks 1420 geboren als bastaardzoon van Filips de Goede bij Catherine Schaers. Corneille van Bourgondië sterft in 1452 bij de Slag van Bazel, en wordt begraven in de Kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele te Brussel. Als afstammelingen van hem zijn bekend Jeroom, die kanunnik wordt, en Jan bastaard van Bourgondië († 7 augustus 1479), heer van Elverdinge en Vlamertinge, raadgever en kamerheer van zijn oom Karel de Stoute. Corneille van Bourgondië draagt de titel Groot-bastaard van Bourgondië, en hij is tevens Heer van Beveren en van Vlissingen. Na zijn dood wordt hij in die titels opgevolgd door zijn halfbroer Antoine van Bourgondië.

  • Vader:
    Filips III de Goede, zn. van Jan (Zonder Vrees) van Bourgondië en Margaretha van Beieren-Straubing (van Beieren), geb. op zondag 31 jul 1396, Hertog van Bourgondië als opvolger van Jan Zonder Vrees van 1419 tot 1467, opvolger van Jan zonder Vrees als Graaf van Vlaanderen, Artesië en Franche-comté van 1419 tot 1467, opvolger van Filips van Saint-Pol als Hertog van Brabant en Limburg tussen 1430 en 1467, opvolger van Filips van Saint-Pol als Hertog van Neder-Lotharingen en Lothier van 1430 tot 1467, opvolger van Jacoba van Beieren als Graaf van Holland en Zeeland van 1433 tot 1467, opvolger van Jacoba van Beieren als Graaf van Henegouwen van 1433 tot 1467, opvolger van Elisabeth van Görlitz als Hertog van Luxemburg van 1443 tot 1467, ovl. (70 jaar oud) op zaterdag 15 jun 1467, tr. (1) met Michelle van Valois. Uit dit huwelijk een dochter., tr. (2) met zijn aangetrouwd tante Bonne van Artesië. Uit dit huwelijk een zoon., tr. (3) met Isabella van Portugal1. Uit dit huwelijk een zoon., relatie (4).
 



Bronnen:
1.Isabella van Portugal (In DVN), URL, Kees Kuiken, DVN, woensdag 27 aug 2008
Antoine van Bourgondië
 
Antoine van Bourgondië, geb. in 1421, graaf van La Roche en Sainte-Menhould, HJeer van Crèvecoeur en Beveren, ovl. (ongeveer 83 jaar oud) op donderdag 5 mei 1504.



Aantekeningen bij Antoine van Bourgondië.
Anton, bastaard van Bourgondië (waarsch. Lizy, 1421 -Tournehem 5 mei 1504) (niet te verwarren met Anton van Bourgondië, zoon van Filips de Stoute) draagt de titels van graaf van La Roche, Sainte-Menehould, Guînes, heer van Crèvecoeur en Tournehem en na de dood van zijn halfbroer Corneille van Bourgondië tevens heer van Beveren en Vlissingen. Hij is echter zeker niet de werkelijke heerser van het graafschap Guînes..

Anton van Bourgondië (Olieverf op eikenhout omstr. 1460, Musées Royaux des Beaux Arts de Belgique, Brussel; WP).
Leven.
Anton is de tweede zoon van Filips de Goede, en van één van zijn maîtresses Jeanne de Presle de Lizy. Hij draat de benijde titel van Groot-bastaard van Bourgondië (Grand bâtard de Bourgogne) en zou samen met de oudere Corneille van Bourgondië de lievelings-bastaard van Filips geweest zijn. Hij wordt opgevoed aan het Bourgondisch hof samen met zijn jongere halfbroer, graaf van Charolais, later Karel de Stoute, de laatste der hertogen van Valois en Bourgondië, met wie een nauwe band groeit. In 1459 trouwt hij met Marie de la Viesville, bij wie hij vijf kinderen heeft..
Minstens vanaf 1451 vecht hij voor zijn vader in diverse militaire campagnes. In 1456 wordt hij tot ridder van de Orde van het Gulden Vlies geslagen en krijgt de bijhorende prestigieuze ketting, die in die tijd slechts het bezit van 29 anderen is. In 1464 trekt hij mee in een kruistocht tegen de Turken, waarbij hij hielp aan de belegering van Ceuta. Hij neemt deel aan de slag van Montlhéry (1465) en zou daarbij het leven hebben gered van de graaf van Charolais, nadat hij is afgescheiden van zijn manschappen en in de nek gewond. In 1466 is hij met Karel aanwezig bij de belegering van Dinant. In hetzelfde jaar, tot de zomer van 1467, verblijft hij bij Koning Eduard IV in Engeland en houdt dan een steekspel tegen Anthony Woodville, de broer van de koningin. Tijdens dat verblijf sterft zijn vader, Filips de Goede, en Anton haasten zich terug over het Kanaal..
Nadien neemt Anton deel aan bijna iedere nieuwe veldtocht geleid door zijn halfbroer Karel de Stoute, te beginnen bij de Luikse veldtocht van 146Z, als hij het grootste contingent van 1353 man aanvoert. In 1468 duidt Karel hem aan als eerste kamerheer, hoofd van 99 andere kamerheren en dertien huiskapelanen, die allemaal de hertog dienen. Karel vertrouwt Anton onvoorwaardelijk en deze loyaliteit wordt nooit in vraag gesteld. Anton dient zijn halfbroer militair en diplomatiek met aanzienlijk succes, tot aan Karels dood op de Slag bij Nancy in 1477. In 1475 wordt hij weer als diplomaat gezonden naar de Koning van Engeland, de Hertog van Bretagne, de koningen van Sicilië, Portugal, Aragon en Napels, en naar Venetië en de Paus, die hem met groot eerbetoon ontvangen. Tussen deze reizen door slaagt hij er in tijd te maken voor de (mislukte) belegering van Neuss (1473–1474), en later dat jaar neemt hij deel aan de verovering van het Hertogdom Lotharingen. In 1476-1477 staat hij aan de zijde van Karel de Stoute bij de drie grote veldslagen van Grandson, Murten en Nancy. Op het einde van deze laatste wordt hij gegijzeld door René II, Hertog van Lotharingen en uitgeleverd aan Lodewijk, de koning van Frankrijk, die verlangt dat Bourgondië nooit meer in opstand zal komen. Anton biedt Lodewijk zijn diensten aan om de hachelijke politieke toestand te helpen stabiliseren. Hij is behulpzaam in het regelen van het huwelijk van Maria van Bourgondië, enig kind van Karel de Stoute, en aartshertog Maximilaan van Oostenrijk, later Maximiliaan I van het Heilige Roomse Rijk. In 1480 kiest hij het kasteel van Wakken als residentie. De jonge Karel VIII van Frankrijk legitimiseert Anton in 1485 en benoemt hem in de Orde van de Heilige Michaël. Hij overlijdt te Tournehem bij Calais in 1504..
Anton behaalt ook sportieve successen; de pijl die hij vasthoudt in het schilderij van Rogier van der Weyden, wordt verondersteld verband te houden met zijn jaar als "boogschutterskoning" in 1463, na de winst van de jaarlijkse wedstrijd van de boogschuttersgilde van de Sint-Sebastiaangilde te Brugge. In die stad, in de Sint-Jorisstraat heeft hij volgens de overlevering zijn stadsverblijf. Hij is ook een veelbetekenend verzamelaar van miniaturen, meestal van de hand van de beste Vlaamse miniaturisten en schriftgeleerden.

  • Vader:
    Filips III de Goede, zn. van Jan (Zonder Vrees) van Bourgondië en Margaretha van Beieren-Straubing (van Beieren), geb. op zondag 31 jul 1396, Hertog van Bourgondië als opvolger van Jan Zonder Vrees van 1419 tot 1467, opvolger van Jan zonder Vrees als Graaf van Vlaanderen, Artesië en Franche-comté van 1419 tot 1467, opvolger van Filips van Saint-Pol als Hertog van Brabant en Limburg tussen 1430 en 1467, opvolger van Filips van Saint-Pol als Hertog van Neder-Lotharingen en Lothier van 1430 tot 1467, opvolger van Jacoba van Beieren als Graaf van Holland en Zeeland van 1433 tot 1467, opvolger van Jacoba van Beieren als Graaf van Henegouwen van 1433 tot 1467, opvolger van Elisabeth van Görlitz als Hertog van Luxemburg van 1443 tot 1467, ovl. (70 jaar oud) op zaterdag 15 jun 1467, tr. (1) met Michelle van Valois. Uit dit huwelijk een dochter., tr. (2) met zijn aangetrouwd tante Bonne van Artesië. Uit dit huwelijk een zoon., tr. (3) met Isabella van Portugal1. Uit dit huwelijk een zoon., relatie (4).
 



Bronnen:
1.Isabella van Portugal (In DVN), URL, Kees Kuiken, DVN, woensdag 27 aug 2008

Dossier:
David van Bourgondië
 
David van Bourgondië, geb. circa 1427, bisschop van Utrecht te Utrecht [Ut] van 1456 tot 1496, ovl. (ongeveer 69 jaar oud) te Wijk Bij Duurstede [Ut] in 1496.



Aantekeningen bij David van Bourgondië.
David van Bourgondië (Atrecht, ca. 1427 - Wijk bij Duurstede, 1496) is bisschop van Utrecht van 1456 tot 1496. Hij is de langst regerende bisschop van Utrecht, afgezien van Balderik en Willibrord..

David van Bourgondië. Bron: WP.
David van Bourgondië, bastaard van de Bourgondische hertog Filips de Goede, is vanaf 1451 bisschop van Terwaan. Dankzij een gezamenlijke inspanning van de Hollandse Kabeljauwen en de Bourgondiërs wordt hij door de paus tot bisschop van Utrecht benoemd. De Utrechtse kapittels hebben echter op 7 april 1455 de Hoeksgezinde Domproost Gijsbrecht van Brederode tot bisschop gekozen. Onder dwang van Filips de Goede aanvaardt het Nedersticht Davids benoeming op 3 augustus 1456 bij het verdrag van IJsselstein. Het Oversticht moet gewapenderhand overtuigd worden. De stad Deventer wordt vijf weken belegerd voor ze zich overgaf. Deze situatie heeft een burgeroorlog tot gevolg, waarop David in 1459 besluit de wijk te nemen uit Utrecht en zich in het nieuwverworven Wijk bij Duurstede te vestigen. Dankzij Bourgondische steun en handig manoeuvreren neemt zijn gezag toe. Een doorbraak betekent de gevangenname van de Brederodes in 1470. Een andere effectieve maatregel is de instelling van de Schive, een centraal hof van beroep dat boven de stedelijke rechtspraak staat..
David van Bourgondië kan zich, met de Bourgondische macht op de achtergrond, tussen 1470 en 1477 waarschijnlijk de machtigste bisschop van Europa noemen. Hij benoemt de schout, onttrekt de criminele rechtspraak aan de Raad, controleert de tollen en vermindert de invloed van de stad op het platteland. Na de dood van zijn halfbroer Karel de Stoute in 1477 verandert deze situatie. Davids politiek leidt in 1481 tot een opstand van aanhangers van de Hoekse partij in Holland. Een nieuwe burgeroorlog breekt uit waarbij David gevangengenomen wordt. Maximiliaan van Oostenrijk moet eraan te pas komen om hem te bevrijden en de opstand in 1483 te beëindigen. De laatste jaren van Davids bewind staan in het teken van het herstellen van de financiële situatie na de burgeroorlog van 1481-1483 en het laveren tussen de invloed van de Habsburgers, die inmiddels Holland bezitten, en van Gelre. David wordt begraven in de kerk van Wijk bij Duurstede..
David van Bourgondië is een prachtlievend vorst geweest die kunstenaars aan zijn hof verbindt en een krachtige impuls geeft aan de bouw van de Domkerk in Utrecht. Hij moderniseert zijn residentie, het Kasteel Duurstede bij Wijk bij Duurstede, en ook de grootse opzet van de kerk in die plaats is aan hem te danken zijn. In het museum Catharijneconvent wordt een schitterende "koorkap van David van Bourgondië" bewaard..
.
Het kasteel Duurstede.
De geschiedenis van het kasteel gaat terug tot de vroege 13e eeuw als de graaf van Bentheim een versterkt huis, gelegen nabij de plek waar vroeger Dorestad heeft gelegen, in leen geeft aan het geslacht van Abcoude. In 1270 bouwt Zweder I van Abcoude een zware bakstenen woontoren (of 'donjon') die er nu ook nog staat. Het kan zijn dat de naam van het kasteel, 'Duurstede', vanaf die tijd wordt gebruikt..
Het huis blijft tot 1449 in het bezit van het geslacht van Abcoude, dan wordt het onder dwang verkocht aan de bisschop van Utrecht en komt uiteindelijk in het bezit van het Sticht..
Bisschop David van Bourgondië, die het kasteel tussen 1459 en 1496 in bezit heeft, laat het kasteel grondig verbouwen. Hierbij wordt de oude donjon volledig ingesloten door nieuwbouw. Tijdens deze verbouwing wordt ook de nu nog intacte Bourgondische toren gebouwd. De opvolgers van David, Frederik IV van Baden en Filips van Bourgondië, gebruiken het kasteel ook als hun residentie..
De laatste grote uitbreiding van het kasteel vindt plaats in 1577. Dan wordt er een aarden, gebastionneerde omwalling om het kasteel opgeworpen..

Kasteel Duurstede.
Neergang en verval.
Hoewel het kasteel in 1640 nog in goede staat verkeert, vervalt het ergens in de tweede helft van de 17e eeuw compleet tot een ruïne. Op een prent uit 1700 blijkt dat er al niet veel meer over is van het eens zo trotse gebouw. Deze teloorgang is het gevolg van bezuinigingen en verwaarlozing van de kant van het Sticht, en door vernielingen door Franse troepen tijdens het rampjaar 1672..
•.
Wat is er nu nog te zien.

De 13e eeuwse donjon van Zweder van Abcoude.
De Donjon.
De oude donjon van Zweder van Abcoude heeft door zijn uiterst robuuste constructie de tand des tijds redelijk goed doorstaan, en is nu nog een uitstekend voorbeeld van een middeleeuwse woontoren. De muren zijn twee en een halve meter dik; de oorspronkelijke ingang ligt op de tweede verdieping en is bereikbaar via een houten trap die in tijden van nood gesloopt of afgebrand kan worden..

De 15e eeuwse Bourgondische toren.
De Bourgondische toren.
Een van de hoektorens van het oude kasteel wordt tijdens de 15e eeuw uitgebouwd tot de nu nog steeds bestaande Bourgondische toren. Waar de rest van het kasteel aan het einde van de Middeleeuwen meer weg heeft van een luxe slot, is de Bourgondische toren overduidelijk een bouwwerk met een militaire functie. Met zijn hoogte van meer dan veertig meter en zeer dikke muren is de toren vandaag de dag nog zeer imposant..
•.
Overige bouwdelen.
Aan het begin van de 20e eeuw zijn de overige resten van het gebouw geconsolideerd en opgemetseld tot een kleine hoogte boven het maaiveld, zodat nu ook nog een idee te vormen is over hoe omvangrijk het kasteel vroeger is geweest. Naast de vroegere toegangspoort is er nog wat hoger oprijzend muurwerk te vinden, behorend tot de buitenmuur, en een hoektoren..
•.
Omwalling.
De gebastionneerde omwalling is nog aanwezig en is in de 19e eeuw omgevormd tot een mooi park.

  • Vader:
    Filips III de Goede, zn. van Jan (Zonder Vrees) van Bourgondië en Margaretha van Beieren-Straubing (van Beieren), geb. op zondag 31 jul 1396, Hertog van Bourgondië als opvolger van Jan Zonder Vrees van 1419 tot 1467, opvolger van Jan zonder Vrees als Graaf van Vlaanderen, Artesië en Franche-comté van 1419 tot 1467, opvolger van Filips van Saint-Pol als Hertog van Brabant en Limburg tussen 1430 en 1467, opvolger van Filips van Saint-Pol als Hertog van Neder-Lotharingen en Lothier van 1430 tot 1467, opvolger van Jacoba van Beieren als Graaf van Holland en Zeeland van 1433 tot 1467, opvolger van Jacoba van Beieren als Graaf van Henegouwen van 1433 tot 1467, opvolger van Elisabeth van Görlitz als Hertog van Luxemburg van 1443 tot 1467, ovl. (70 jaar oud) op zaterdag 15 jun 1467, tr. (1) met Michelle van Valois. Uit dit huwelijk een dochter., tr. (2) met zijn aangetrouwd tante Bonne van Artesië. Uit dit huwelijk een zoon., tr. (3) met Isabella van Portugal1. Uit dit huwelijk een zoon., relatie (4).
 



Bronnen:
1.Isabella van Portugal (In DVN), URL, Kees Kuiken, DVN, woensdag 27 aug 2008

Dossier:
Anna van Bourgondië
 
Anna van Bourgondië1, geb. circa 14351, gouvernante van Maria van Bourgondië (1457-1482), ovl. (ongeveer 73 jaar oud) in 1508.



Aantekeningen bij Anna van Bourgondië.
Anna van Bourgondië (c.1435-1508) is een natuurlijke dochter van de Bourgondische hertog Filips de Goede uit zijn buitenechtelijke relatie met Jacqueline van Steenberghe. Ze groeit op aan het Bourgondische hof in de Nederlanden en wordt gouvernante van de latere hertogin Maria van Bourgondië.

Portrettekening van Anna van Bourgondië als jonge vrouw in het Recueil d'Arras. Arras, BM. Reproductie in: Jozef Van Damme, Adolf van Kleef en van de Mark, heer van Ravenstein, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, KU Leuven, 1967. Bron: WP.
In 1457 huwt ze met de Zeeuwse edelman Adriaan van Borssele, een bekwaam militair (geridderd in 1426) en kamerheer van de hertog. Hij bezit tal van heerlijkheden op het Zeeuwse eiland Walcheren (Brigdamme, West-Souburg, Oost-Souburg, Sint-Laurens, Popkensburg, Koudekerke, Zoutelande, Kleverskerke, Grijpskerke, Meliskerke, Ritthem). Het echtpaar bewoonde het kasteel van West-Souburg, dat aan de familie van Borssele toebehoorde.
Anna van Bourgondië is op de Zeeuwse eilanden vooral bekend wegens het indijken en inpolderen van schorren. Samen met haar man sticht ze er dorpen en financiert ze de bouw van kerken, zoals Sommelsdijk (1464) en Bruinisse (1466). Hiervoor wordt uiteraard ook samengewerkt met andere grondbezitters. In 1468 sterft haar man zonder wettige kinderen na te laten. Anna erft al zijn bezittingen.
In 1470 hertrouwt ze met Adolf van Kleef, heer van Ravenstein en Wijnendale. Voortaan draagt ze de titel van vrouw van Ravenstein. Adolf is een dichte verwant van de hertogelijke familie en bevelhebber in het Bourgondische leger. Tussen 1475 en 1477 bereikt hij de top van zijn politieke carrière als stadhouder-generaal van de Nederlanden. In 1483 wordt hij medelid van de regentschapsraad, die de Nederlanden bestuurt namens de minderjarige Filips de Schone.
Adolf van Kleef is niet onbekend in Zeeland: hij heeft het Hof van Kleef bij Zierikzee bewoond en is ook heer van Dreischor en Breskenszand. Samen met haar tweede man zet Anna haar inpolderingswerk in Zeeland voort. Ze geeft haar naam aan Sint-Annaland, een polder die ontstaat in 1476 door het indijken van schorren en slikken die aan haar eerste man hebben toebehoord. Hiervoor heeft ze de toestemming verkregen van haar "neef" (zo noemt hij haar) Karel de Stoute. In 1486 is ook de bouw van een nieuwe kerk voltooid. Een jaar later dijkt ze alweer een nieuwe polder in: Sint Philipsland (1487).
In 1498 draagt ze de ambachtsheerlijkheid Sint-Annaland, Hannevosdijk en Moggerhil over aan haar stiefbroer Boudewijn van Bourgondië (1446-1508), eveneens een onwettig kind van Filips de Goede.
Behalve in Zeeland heeft ze ook in Brugge een eigendom. Kort na 1470 verwerft ze het Hof van Leffinge (in de Molenmeers), dat omgedoopt wordt tot Hof van Ravenstein. Dat stadspaleis behoudt ze minstens tot 1501 en waarschijnlijk tot haar dood.
Ze overlijdt op 14 januari 1508. Haar hart wordt begraven bij haar eerste man in de kerk van West-Souburg. Haar lichaam wordt echter overgebracht naar de Dominicanenkerk in Brussel en daar begraven bij het lichaam van haar tweede man.
Ze laat geen eigen kinderen na. Sinds haar tweede huwelijk is ze wel de stiefmoeder van Filips van Kleef en Jan van Kleef, bastaard van Ravenstein.
Het kasteel van West-Souburg en de Zeeuwse polders uit haar nalatenschap gaan na haar dood naar Filips van Bourgondië, een andere halfbroer van Anna, die in 1509 bisschop van Utrecht wordt en stierft in 1514. De hiervoor genoemde Boudewijn van Bourgondië krijgt het Hof van Ravenstein (Hof van Leffinge) in Brugge, maar hij sterft nog hetzelfde jaar.

  • Vader:
    Filips III de Goede, zn. van Jan (Zonder Vrees) van Bourgondië en Margaretha van Beieren-Straubing (van Beieren), geb. op zondag 31 jul 1396, Hertog van Bourgondië als opvolger van Jan Zonder Vrees van 1419 tot 1467, opvolger van Jan zonder Vrees als Graaf van Vlaanderen, Artesië en Franche-comté van 1419 tot 1467, opvolger van Filips van Saint-Pol als Hertog van Brabant en Limburg tussen 1430 en 1467, opvolger van Filips van Saint-Pol als Hertog van Neder-Lotharingen en Lothier van 1430 tot 1467, opvolger van Jacoba van Beieren als Graaf van Holland en Zeeland van 1433 tot 1467, opvolger van Jacoba van Beieren als Graaf van Henegouwen van 1433 tot 1467, opvolger van Elisabeth van Görlitz als Hertog van Luxemburg van 1443 tot 1467, ovl. (70 jaar oud) op zaterdag 15 jun 1467, tr. (1) met Michelle van Valois. Uit dit huwelijk een dochter, tr. (2) met zijn aangetrouwd tante Bonne van Artesië. Uit dit huwelijk een zoon, tr. (3) met Isabella van Portugal2. Uit dit huwelijk een zoon, relatie (4).
 

tr. (ongeveer 22 jaar oud) (1) in 1457
met

Adriaan van Borssele, Zeeuwse edelman, bekwaam militair en kamerheer van de hertog, ovl. in 1486.

tr. (resp. ongeveer 35 en ongeveer 44 jaar oud) (2) in 1470
met

Adolf van Kleef-Ravenstein3, geb. op dinsdag 28 jun 14253, ovl. (67 jaar oud) op maandag 19 sep 1492, tr. (2) met Beatrix van Portugal, dr. van Peter I van Portugal en Nn, geb. in 1435, ovl. (ongeveer 27 jaar oud) in 1462. Uit dit huwelijk 2 kinderen, relatie (3) met Nn . Uit deze relatie een zoon.

 



Aantekeningen bij Adolf van Kleef-Ravenstein.
Adolf van Kleef, heer van Ravenstein (28 juni 1425 - 18 september 1492) is een hoge edelman en staatsman uit de Nederlanden. Als legeraanvoerder en stadhouder-generaal stelt hij zijn carrière in dienst van de Bourgondische hertogen. Op het einde van zijn leven (1483-1492) kiest hij echter de kant van de opstandelingen in Vlaanderen tegen de Habsburgse aartshertog Maximiliaan van Oostenrijk.

Portret van Adolf van Kleef, alvorens 1500. Staatlichen Museen zu Berlin, Preußischer Kulturbesitz. Onbekende schilder. Bron: WP.
Biografie.
•.
Afkomst en jeugd.
Hij is een jongere zoon van hertog Adolf II van Kleef (1373-1448) en Maria van Bourgondië (ca. 1400-1463), dochter van de Bourgondische hertog Jan zonder Vrees (niet te verwarren met haar achternicht en naamgenote, de latere hertogin Maria van Bourgondië). Hij krijgt zijn opvoeding aan het Bourgondische hof en wordt hoveling van Filips de Goede. Even lijkt hij voortbestemd voor een kerkelijke carrière. Van 1446 tot 1447 is hij namelijk elect-aartsbisschop van Keulen. Die beslissing blijft echter zonder gevolg.
•.
Residenties, adellijke titels, huwelijken en kinderen.
Zijn eerste residentie is gelegen in Zierikzee. Het Hof van Kleef wordt als woonstee van Adolf voor het eerst vermeld in 1445. De grond waarop het gebouwd is, behoort waarschijnlijk al lange tijd (voor 1300) tot het geslacht van de graven van Kleef.
In 1450 schenkt zijn vader hem de heerlijkheden Ravenstein, Herpen en Uden. Vanaf dan is Adolf van Kleef gekend als heer van Ravenstein. Die titel onderscheidt hem van zijn vader en naamgenoot, de hertog van Kleef.
In 1453 huwt hij met Beatrix van Portugal, dochter van koning Peter van Portugal. Als gevolg van zijn huwelijkscontract wordt hij ook heer van Dreischor bij Zierikzee in Zeeland. In 1456 bevalt Beatrix van een zoon, Filips van Kleef, die de enige wettige nakomeling van Adolf wordt. Een jaar later krijgt hij nog een dochtertje, Louise van Kleef, maar zij sterft binnen het jaar. Beatrix zelf overlijdt in 1462.
Bij het overlijden van zijn moeder Maria van Bourgondië in 1463 verwerft hij -- bovenop de heerlijkheden die hij al in zijn bezit heeft -- ook het kasteel en de heerlijkheid Wijnendale. Het wordt zijn belangrijkste buitenverblijf. Hij spaart kosten noch moeite om van het kasteel een schitterend jachtslot te maken. In 1488 schenkt hij de titel van Wijnendale aan zijn enige zoon Filips.
In 1470 hertrouwt hij met Anna van Bourgondië (ca. 1435-1508), een natuurlijke dochter van hertog Filips de Goede en weduwe van Adriaan van Borsele, een Zeeuwse edelman en kamerheer van Filips de Goede. Zij bezit het waterslot van West-Souburg bij Middelburg (later slot Sint-Aldegonde genoemd), dat door Adolf als buitenverblijf wordt gebruikt. Ze verwerft ook een huis in Brugge (Molenmeers) dat eveneens door Adolf wordt bewoond, vandaar de benaming Hof van Ravenstein. Hij bezit gelijknamige stadspaleizen in Gent (Onderbergen) en Brussel (Kunstberg), die overigens vandaag nog bestaan.
•.
Militaire en politieke carrière.
Intussen maakt hij naam als militair en tornooiridder. Vanaf 1443 neemt hij aan alle grote krijgsverrichtingen van de Bourgondische hertogen deel. Zijn riddersporen verdient hij tijdens de Slag bij Gavere (1453), waarmee het Bourgondische leger een einde maakt aan de Gentse Opstand.
Op het beroemde Banket van de Fazant, een Bourgondisch hoffeest in Rijsel in 1454, draagt hij de titel van chevalier au cigne. Samen met een honderdtal andere aanwezigen legt hij de eed af dat hij hertog Filips de Goede zal volgen op kruistocht naar Constantinopel, dat een jaar tevoren door de Turken was veroverd. Die kruistocht zal echter nooit plaats vinden.
Tijdens het negende kapittel van de Orde van het Gulden Vlies in Den Haag (1456) wordt hij opgenomen als ridder.
Tussen 1465 en 1473 dient hij als kapitein in het leger van Karel de Stoute tijdens zijn campagnes in het noorden van Frankrijk, Luik en Gelderland. In 1472 benoemt Karel hem samen met drie andere edelen tot generaal in de oorlog van de Bourgondische hertog tegen de Franse koning Lodewijk XI. In 1475 stelt Karel hem aan tot stadhouder-generaal van de Nederlanden alvorens op krijgstocht naar Lotharingen te vertrekken.
Bij de dood van Karel in januari 1477 stelt zijn (dan nog ongehuwde) dochter, de nieuwe hertogin Maria van Bourgondië, hem opnieuw aan als stadhouder-generaal van de Nederlanden. In april van dat jaar huwt Maria met aartshertog Maximiliaan van Oostenrijk. Een jaar later, op het kapittel van het Gulden Vlies in Brugge, wordt Maximiliaan opgenomen in de ridderorde en aangesteld tot haar soeverein. Adolf van Kleef, als hoogste in rang aanwezig bij de ceremonie, slaat Maximiliaan tot ridder.
Nog in 1478 treedt Adolf op als peter van de pasgeboren zoon van Maria, de latere aartshertog Filips de Schone. Als de jongen drie jaar is, slaat Adolf hem tot ridder op het kapittel van het Gulden Vlies in 's-Hertogenbosch.
Van 1477 tot 1482 oefent hij de functie van gouverneur en kapitein-generaal (militair bevelhebber) van het graafschap Henegouwen uit (1477-1482).
In 1482 sterft Maria na een jachtongeval in de bossen van Wijnendale, op het domein van Adolf van Kleef. In juni 1483 later stelt Maximiliaan, onder druk van de Vlamingen, een regentschapsraad aan om in naam van de minderjarige Filips de Schone Vlaanderen te besturen. Als verwant van de dynastie wordt Adolf van Kleef een van de leden. In oktober van jaar ontneemt Maxiliaan echter de bevoegdheden van de regentschapsraad, die niettemin blijft doorregeren.
Het autoritaire optreden van Maximiliaan jaagt de Vlaamse steden en de adel tegen de Habsburger in het verzet. Adolf kiest het kamp van de opstandelingen en wordt een van hun leiders. In mei 1484 neemt hij (samen met Filips van Bourgondië) ontslag uit de regentschapsraad. Na een kortstondige vrede met Maximilaan in juni 1485 (Vrede van Sluis), barst de burgeroorlog in september 1487 opnieuw los. In het nauw gedreven door de Duitse troepen van Maximiliaan, moet hij zich in 1490 overgeven.
In september 1492, na de eindoverwinning van Maximiliaan, overlijdt hij in Zeeland. Zijn lichaam wordt naar Brussel gevoerd, waar hij een welhaast vorstelijke begrafenis krijgt in de Dominicanenkerk.
•.
Nakomelingen.
Behalve zijn wettige zoon Filips van Kleef, die zijn vader opvolgt in zijn heerlijkheden, laat Adolf ook een natuurlijke zoon, Jan van Kleef, bastaard van Ravenstein, na.


Bronnen:
1.Anna van Bourgondië (In het Nationaal Biogr. Woordenboek), boek, deel 18, Guy Dupont, Brussel, 2007
2.Isabella van Portugal (In DVN), URL, Kees Kuiken, DVN, woensdag 27 aug 2008
3.Adolf van Kleef en van de Mark, heer van Ravenstein, Onuitgeg. licentiaatsverhandeling, Jozef van Damme, KU, Leuven [Ge], 1967

Dossier:

Raphaël van Bourgondië
Raphaël van Bourgondië, geb. circa 1437, ook bekend als Rapheël de Marcatellis, abt van de Sint-Baafsabdij te Gent, abt van de Sint-Pietersabdij, ovl. (ongeveer 71 jaar oud) in 1508.

  • Vader:
    Filips III de Goede, zn. van Jan (Zonder Vrees) van Bourgondië en Margaretha van Beieren-Straubing (van Beieren), geb. op zondag 31 jul 1396, Hertog van Bourgondië als opvolger van Jan Zonder Vrees van 1419 tot 1467, opvolger van Jan zonder Vrees als Graaf van Vlaanderen, Artesië en Franche-comté van 1419 tot 1467, opvolger van Filips van Saint-Pol als Hertog van Brabant en Limburg tussen 1430 en 1467, opvolger van Filips van Saint-Pol als Hertog van Neder-Lotharingen en Lothier van 1430 tot 1467, opvolger van Jacoba van Beieren als Graaf van Holland en Zeeland van 1433 tot 1467, opvolger van Jacoba van Beieren als Graaf van Henegouwen van 1433 tot 1467, opvolger van Elisabeth van Görlitz als Hertog van Luxemburg van 1443 tot 1467, ovl. (70 jaar oud) op zaterdag 15 jun 1467, tr. (1) met Michelle van Valois. Uit dit huwelijk een dochter., tr. (2) met zijn aangetrouwd tante Bonne van Artesië. Uit dit huwelijk een zoon., tr. (3) met Isabella van Portugal1. Uit dit huwelijk een zoon., relatie (4).
 



Bronnen:
1.Isabella van Portugal (In DVN), URL, Kees Kuiken, DVN, woensdag 27 aug 2008

Boudewijn van Bourgondië
Boudewijn van Bourgondië, geb. circa 1446, Heer van Fallais, Peer, Boudour en Sint-Annaland, Heer van Lovendegem, Zomergem en Fromont, ovl. (ongeveer 62 jaar oud) in 1508.

  • Vader:
    Filips III de Goede, zn. van Jan (Zonder Vrees) van Bourgondië en Margaretha van Beieren-Straubing (van Beieren), geb. op zondag 31 jul 1396, Hertog van Bourgondië als opvolger van Jan Zonder Vrees van 1419 tot 1467, opvolger van Jan zonder Vrees als Graaf van Vlaanderen, Artesië en Franche-comté van 1419 tot 1467, opvolger van Filips van Saint-Pol als Hertog van Brabant en Limburg tussen 1430 en 1467, opvolger van Filips van Saint-Pol als Hertog van Neder-Lotharingen en Lothier van 1430 tot 1467, opvolger van Jacoba van Beieren als Graaf van Holland en Zeeland van 1433 tot 1467, opvolger van Jacoba van Beieren als Graaf van Henegouwen van 1433 tot 1467, opvolger van Elisabeth van Görlitz als Hertog van Luxemburg van 1443 tot 1467, ovl. (70 jaar oud) op zaterdag 15 jun 1467, tr. (1) met Michelle van Valois. Uit dit huwelijk een dochter., tr. (2) met zijn aangetrouwd tante Bonne van Artesië. Uit dit huwelijk een zoon., tr. (3) met Isabella van Portugal1. Uit dit huwelijk een zoon., relatie (4).
 



Bronnen:
1.Isabella van Portugal (In DVN), URL, Kees Kuiken, DVN, woensdag 27 aug 2008
Filips van Bourgondië-Blato
 
Filips van Bourgondië-Blato, geb. te Brussel in 1464, volgt Filiips van Bourgondië-Beveren op als Admiraal van de Nederlanden van 1498 tot 1517, volgt Frederik IV van Baden op als Bisschop van Utrecht te Utrecht [Ut] van 1517 tot 1524, ovl. (ongeveer 60 jaar oud) te Wijk Bij Duurstede [Ut] op maandag 7 apr 1524.



Aantekeningen bij Filips van Bourgondië-Blato.
Filips van Bourgondië (Brussel, 1464 - Wijk bij Duurstede, 7 april 1524) is Admiraal van de Nederlanden van 1498 tot 1517 en bisschop van Utrecht van 1517 tot 1524..
Filips is een onwettige zoon van hertog Filips de Goede, evenals zijn halfbroer, de Utrechtse bisschop David van Bourgondië. In 1486 wordt hij tot ridder geslagen en in 1491 doodt hij eigenhandig een tegenstander. Hij staat aan het hoofd van het Bourgondische leger in het Sticht en als zodanig weigert hij de begrafenis van David uit te voeren zolang diens opvolging in overeenstemming met de Bourgondische belangen niet geregeld is. Hij wordt in 1498 door Filips de Schone tot admiraal benoemd en na een expeditie naar Rome in 1508 vestigt hij zich op kasteel Souburg op Walcheren..
Filips wordt door Karel V uit politieke overwegingen op de Utrechtse zetel geplaatst ter vervanging van Frederik van Baden. Bij zijn intocht in Utrecht heeft hij nog geen enkele wijding ontvangen; deze worden hem in de volgende dagen achter elkaar toegediend. Hij leidt een luxueus bestaan in de bisschoppelijke residentie, het kasteel van Wijk bij Duurstede als liefhebber van wapens, vrouwen en paarden. Hij leeft als een ware renaissance-vorst, en bemoeit zichnauwelijks met godsdienstige aangelegenheden, die hij uitbesteedt aan plaatsvervangers. Hij bekommert zich niet om het opkomende lutheranisme..

Neptunus en Amphitrite van Jan Gossaert in de Gemäldegalerie in Berlijn. De afgebeelde Neptunus is de personificatie van het admiraalschap van Filips. Bron: Gemäldegalerie te Berlijn. De afb. is ook te vinden op de 10.000 Meisterwerke der Malerei DVD-Rom van The Yorck Project (2002) van Directmedia Publisching GMBH; WP.
Politiek is Filips niet erg succesvol: hij laat veel aan zijn raadgevers over en heeft moeite zich staande te houden te midden van alle partijstrijd in het bisdom, en onder zijn bewind gaat het Oversticht in de strijd tussen keizerlijken en Geldersen grotendeels verloren. De bisschop handhaaft zich slechts in Hasselt, Steenwijk en Oldenzaal..
Filips meest positieve bijdrage is ongetwijfeld zijn bevordering van de kunsten. Hij onderhoudt jarenlang de schilder Jan Gossaert en de humanist Geldenhouwer en treedt op als beschermer van Erasmus. Hij bezit werk van Jeroen Bosch.

  • Vader:
    Filips III de Goede, zn. van Jan (Zonder Vrees) van Bourgondië en Margaretha van Beieren-Straubing (van Beieren), geb. op zondag 31 jul 1396, Hertog van Bourgondië als opvolger van Jan Zonder Vrees van 1419 tot 1467, opvolger van Jan zonder Vrees als Graaf van Vlaanderen, Artesië en Franche-comté van 1419 tot 1467, opvolger van Filips van Saint-Pol als Hertog van Brabant en Limburg tussen 1430 en 1467, opvolger van Filips van Saint-Pol als Hertog van Neder-Lotharingen en Lothier van 1430 tot 1467, opvolger van Jacoba van Beieren als Graaf van Holland en Zeeland van 1433 tot 1467, opvolger van Jacoba van Beieren als Graaf van Henegouwen van 1433 tot 1467, opvolger van Elisabeth van Görlitz als Hertog van Luxemburg van 1443 tot 1467, ovl. (70 jaar oud) op zaterdag 15 jun 1467, tr. (1) met Michelle van Valois. Uit dit huwelijk een dochter., tr. (2) met zijn aangetrouwd tante Bonne van Artesië. Uit dit huwelijk een zoon., tr. (3) met Isabella van Portugal1. Uit dit huwelijk een zoon., relatie (4).
 



Bronnen:
1.Isabella van Portugal (In DVN), URL, Kees Kuiken, DVN, woensdag 27 aug 2008

Dossier:

Adriaan van Borssele
Adriaan van Borssele, Zeeuwse edelman, bekwaam militair en kamerheer van de hertog, ovl. in 1486.

tr. (Anna ongeveer 22 jaar oud) in 1457
met

Anna van Bourgondië1, dr. van Filips III de Goede en 30 Maîtresses, geb. circa 14351, gouvernante van Maria van Bourgondië (1457-1482), ovl. (ongeveer 73 jaar oud) in 1508, tr. (2) met Adolf van Kleef-Ravenstein2. Uit dit huwelijk geen kinderen.

 



Aantekeningen bij Anna van Bourgondië.
Anna van Bourgondië (c.1435-1508) is een natuurlijke dochter van de Bourgondische hertog Filips de Goede uit zijn buitenechtelijke relatie met Jacqueline van Steenberghe. Ze groeit op aan het Bourgondische hof in de Nederlanden en wordt gouvernante van de latere hertogin Maria van Bourgondië.

Portrettekening van Anna van Bourgondië als jonge vrouw in het Recueil d'Arras. Arras, BM. Reproductie in: Jozef Van Damme, Adolf van Kleef en van de Mark, heer van Ravenstein, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, KU Leuven, 1967. Bron: WP.
In 1457 huwt ze met de Zeeuwse edelman Adriaan van Borssele, een bekwaam militair (geridderd in 1426) en kamerheer van de hertog. Hij bezit tal van heerlijkheden op het Zeeuwse eiland Walcheren (Brigdamme, West-Souburg, Oost-Souburg, Sint-Laurens, Popkensburg, Koudekerke, Zoutelande, Kleverskerke, Grijpskerke, Meliskerke, Ritthem). Het echtpaar bewoonde het kasteel van West-Souburg, dat aan de familie van Borssele toebehoorde.
Anna van Bourgondië is op de Zeeuwse eilanden vooral bekend wegens het indijken en inpolderen van schorren. Samen met haar man sticht ze er dorpen en financiert ze de bouw van kerken, zoals Sommelsdijk (1464) en Bruinisse (1466). Hiervoor wordt uiteraard ook samengewerkt met andere grondbezitters. In 1468 sterft haar man zonder wettige kinderen na te laten. Anna erft al zijn bezittingen.
In 1470 hertrouwt ze met Adolf van Kleef, heer van Ravenstein en Wijnendale. Voortaan draagt ze de titel van vrouw van Ravenstein. Adolf is een dichte verwant van de hertogelijke familie en bevelhebber in het Bourgondische leger. Tussen 1475 en 1477 bereikt hij de top van zijn politieke carrière als stadhouder-generaal van de Nederlanden. In 1483 wordt hij medelid van de regentschapsraad, die de Nederlanden bestuurt namens de minderjarige Filips de Schone.
Adolf van Kleef is niet onbekend in Zeeland: hij heeft het Hof van Kleef bij Zierikzee bewoond en is ook heer van Dreischor en Breskenszand. Samen met haar tweede man zet Anna haar inpolderingswerk in Zeeland voort. Ze geeft haar naam aan Sint-Annaland, een polder die ontstaat in 1476 door het indijken van schorren en slikken die aan haar eerste man hebben toebehoord. Hiervoor heeft ze de toestemming verkregen van haar "neef" (zo noemt hij haar) Karel de Stoute. In 1486 is ook de bouw van een nieuwe kerk voltooid. Een jaar later dijkt ze alweer een nieuwe polder in: Sint Philipsland (1487).
In 1498 draagt ze de ambachtsheerlijkheid Sint-Annaland, Hannevosdijk en Moggerhil over aan haar stiefbroer Boudewijn van Bourgondië (1446-1508), eveneens een onwettig kind van Filips de Goede.
Behalve in Zeeland heeft ze ook in Brugge een eigendom. Kort na 1470 verwerft ze het Hof van Leffinge (in de Molenmeers), dat omgedoopt wordt tot Hof van Ravenstein. Dat stadspaleis behoudt ze minstens tot 1501 en waarschijnlijk tot haar dood.
Ze overlijdt op 14 januari 1508. Haar hart wordt begraven bij haar eerste man in de kerk van West-Souburg. Haar lichaam wordt echter overgebracht naar de Dominicanenkerk in Brussel en daar begraven bij het lichaam van haar tweede man.
Ze laat geen eigen kinderen na. Sinds haar tweede huwelijk is ze wel de stiefmoeder van Filips van Kleef en Jan van Kleef, bastaard van Ravenstein.
Het kasteel van West-Souburg en de Zeeuwse polders uit haar nalatenschap gaan na haar dood naar Filips van Bourgondië, een andere halfbroer van Anna, die in 1509 bisschop van Utrecht wordt en stierft in 1514. De hiervoor genoemde Boudewijn van Bourgondië krijgt het Hof van Ravenstein (Hof van Leffinge) in Brugge, maar hij sterft nog hetzelfde jaar.


Bronnen:
1.Anna van Bourgondië (In het Nationaal Biogr. Woordenboek), boek, deel 18, Guy Dupont, Brussel, 2007
2.Adolf van Kleef en van de Mark, heer van Ravenstein, Onuitgeg. licentiaatsverhandeling, Jozef van Damme, KU, Leuven [Ge], 1967
Adolf van Kleef-Ravenstein
 
Adolf van Kleef-Ravenstein1, geb. op dinsdag 28 jun 14251, ovl. (67 jaar oud) op maandag 19 sep 1492.



Aantekeningen bij Adolf van Kleef-Ravenstein.
Adolf van Kleef, heer van Ravenstein (28 juni 1425 - 18 september 1492) is een hoge edelman en staatsman uit de Nederlanden. Als legeraanvoerder en stadhouder-generaal stelt hij zijn carrière in dienst van de Bourgondische hertogen. Op het einde van zijn leven (1483-1492) kiest hij echter de kant van de opstandelingen in Vlaanderen tegen de Habsburgse aartshertog Maximiliaan van Oostenrijk.

Portret van Adolf van Kleef, alvorens 1500. Staatlichen Museen zu Berlin, Preußischer Kulturbesitz. Onbekende schilder. Bron: WP.
Biografie.
•.
Afkomst en jeugd.
Hij is een jongere zoon van hertog Adolf II van Kleef (1373-1448) en Maria van Bourgondië (ca. 1400-1463), dochter van de Bourgondische hertog Jan zonder Vrees (niet te verwarren met haar achternicht en naamgenote, de latere hertogin Maria van Bourgondië). Hij krijgt zijn opvoeding aan het Bourgondische hof en wordt hoveling van Filips de Goede. Even lijkt hij voortbestemd voor een kerkelijke carrière. Van 1446 tot 1447 is hij namelijk elect-aartsbisschop van Keulen. Die beslissing blijft echter zonder gevolg.
•.
Residenties, adellijke titels, huwelijken en kinderen.
Zijn eerste residentie is gelegen in Zierikzee. Het Hof van Kleef wordt als woonstee van Adolf voor het eerst vermeld in 1445. De grond waarop het gebouwd is, behoort waarschijnlijk al lange tijd (voor 1300) tot het geslacht van de graven van Kleef.
In 1450 schenkt zijn vader hem de heerlijkheden Ravenstein, Herpen en Uden. Vanaf dan is Adolf van Kleef gekend als heer van Ravenstein. Die titel onderscheidt hem van zijn vader en naamgenoot, de hertog van Kleef.
In 1453 huwt hij met Beatrix van Portugal, dochter van koning Peter van Portugal. Als gevolg van zijn huwelijkscontract wordt hij ook heer van Dreischor bij Zierikzee in Zeeland. In 1456 bevalt Beatrix van een zoon, Filips van Kleef, die de enige wettige nakomeling van Adolf wordt. Een jaar later krijgt hij nog een dochtertje, Louise van Kleef, maar zij sterft binnen het jaar. Beatrix zelf overlijdt in 1462.
Bij het overlijden van zijn moeder Maria van Bourgondië in 1463 verwerft hij -- bovenop de heerlijkheden die hij al in zijn bezit heeft -- ook het kasteel en de heerlijkheid Wijnendale. Het wordt zijn belangrijkste buitenverblijf. Hij spaart kosten noch moeite om van het kasteel een schitterend jachtslot te maken. In 1488 schenkt hij de titel van Wijnendale aan zijn enige zoon Filips.
In 1470 hertrouwt hij met Anna van Bourgondië (ca. 1435-1508), een natuurlijke dochter van hertog Filips de Goede en weduwe van Adriaan van Borsele, een Zeeuwse edelman en kamerheer van Filips de Goede. Zij bezit het waterslot van West-Souburg bij Middelburg (later slot Sint-Aldegonde genoemd), dat door Adolf als buitenverblijf wordt gebruikt. Ze verwerft ook een huis in Brugge (Molenmeers) dat eveneens door Adolf wordt bewoond, vandaar de benaming Hof van Ravenstein. Hij bezit gelijknamige stadspaleizen in Gent (Onderbergen) en Brussel (Kunstberg), die overigens vandaag nog bestaan.
•.
Militaire en politieke carrière.
Intussen maakt hij naam als militair en tornooiridder. Vanaf 1443 neemt hij aan alle grote krijgsverrichtingen van de Bourgondische hertogen deel. Zijn riddersporen verdient hij tijdens de Slag bij Gavere (1453), waarmee het Bourgondische leger een einde maakt aan de Gentse Opstand.
Op het beroemde Banket van de Fazant, een Bourgondisch hoffeest in Rijsel in 1454, draagt hij de titel van chevalier au cigne. Samen met een honderdtal andere aanwezigen legt hij de eed af dat hij hertog Filips de Goede zal volgen op kruistocht naar Constantinopel, dat een jaar tevoren door de Turken was veroverd. Die kruistocht zal echter nooit plaats vinden.
Tijdens het negende kapittel van de Orde van het Gulden Vlies in Den Haag (1456) wordt hij opgenomen als ridder.
Tussen 1465 en 1473 dient hij als kapitein in het leger van Karel de Stoute tijdens zijn campagnes in het noorden van Frankrijk, Luik en Gelderland. In 1472 benoemt Karel hem samen met drie andere edelen tot generaal in de oorlog van de Bourgondische hertog tegen de Franse koning Lodewijk XI. In 1475 stelt Karel hem aan tot stadhouder-generaal van de Nederlanden alvorens op krijgstocht naar Lotharingen te vertrekken.
Bij de dood van Karel in januari 1477 stelt zijn (dan nog ongehuwde) dochter, de nieuwe hertogin Maria van Bourgondië, hem opnieuw aan als stadhouder-generaal van de Nederlanden. In april van dat jaar huwt Maria met aartshertog Maximiliaan van Oostenrijk. Een jaar later, op het kapittel van het Gulden Vlies in Brugge, wordt Maximiliaan opgenomen in de ridderorde en aangesteld tot haar soeverein. Adolf van Kleef, als hoogste in rang aanwezig bij de ceremonie, slaat Maximiliaan tot ridder.
Nog in 1478 treedt Adolf op als peter van de pasgeboren zoon van Maria, de latere aartshertog Filips de Schone. Als de jongen drie jaar is, slaat Adolf hem tot ridder op het kapittel van het Gulden Vlies in 's-Hertogenbosch.
Van 1477 tot 1482 oefent hij de functie van gouverneur en kapitein-generaal (militair bevelhebber) van het graafschap Henegouwen uit (1477-1482).
In 1482 sterft Maria na een jachtongeval in de bossen van Wijnendale, op het domein van Adolf van Kleef. In juni 1483 later stelt Maximiliaan, onder druk van de Vlamingen, een regentschapsraad aan om in naam van de minderjarige Filips de Schone Vlaanderen te besturen. Als verwant van de dynastie wordt Adolf van Kleef een van de leden. In oktober van jaar ontneemt Maxiliaan echter de bevoegdheden van de regentschapsraad, die niettemin blijft doorregeren.
Het autoritaire optreden van Maximiliaan jaagt de Vlaamse steden en de adel tegen de Habsburger in het verzet. Adolf kiest het kamp van de opstandelingen en wordt een van hun leiders. In mei 1484 neemt hij (samen met Filips van Bourgondië) ontslag uit de regentschapsraad. Na een kortstondige vrede met Maximilaan in juni 1485 (Vrede van Sluis), barst de burgeroorlog in september 1487 opnieuw los. In het nauw gedreven door de Duitse troepen van Maximiliaan, moet hij zich in 1490 overgeven.
In september 1492, na de eindoverwinning van Maximiliaan, overlijdt hij in Zeeland. Zijn lichaam wordt naar Brussel gevoerd, waar hij een welhaast vorstelijke begrafenis krijgt in de Dominicanenkerk.
•.
Nakomelingen.
Behalve zijn wettige zoon Filips van Kleef, die zijn vader opvolgt in zijn heerlijkheden, laat Adolf ook een natuurlijke zoon, Jan van Kleef, bastaard van Ravenstein, na.

tr. (resp. ongeveer 44 en ongeveer 35 jaar oud) (1) in 1470
met

Anna van Bourgondië2, dr. van Filips III de Goede en 30 Maîtresses, geb. circa 14352, gouvernante van Maria van Bourgondië (1457-1482), ovl. (ongeveer 73 jaar oud) in 1508, tr. (1) met Adriaan van Borssele. Uit dit huwelijk geen kinderen.

 



Aantekeningen bij Anna van Bourgondië.
Anna van Bourgondië (c.1435-1508) is een natuurlijke dochter van de Bourgondische hertog Filips de Goede uit zijn buitenechtelijke relatie met Jacqueline van Steenberghe. Ze groeit op aan het Bourgondische hof in de Nederlanden en wordt gouvernante van de latere hertogin Maria van Bourgondië.

Portrettekening van Anna van Bourgondië als jonge vrouw in het Recueil d'Arras. Arras, BM. Reproductie in: Jozef Van Damme, Adolf van Kleef en van de Mark, heer van Ravenstein, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, KU Leuven, 1967. Bron: WP.
In 1457 huwt ze met de Zeeuwse edelman Adriaan van Borssele, een bekwaam militair (geridderd in 1426) en kamerheer van de hertog. Hij bezit tal van heerlijkheden op het Zeeuwse eiland Walcheren (Brigdamme, West-Souburg, Oost-Souburg, Sint-Laurens, Popkensburg, Koudekerke, Zoutelande, Kleverskerke, Grijpskerke, Meliskerke, Ritthem). Het echtpaar bewoonde het kasteel van West-Souburg, dat aan de familie van Borssele toebehoorde.
Anna van Bourgondië is op de Zeeuwse eilanden vooral bekend wegens het indijken en inpolderen van schorren. Samen met haar man sticht ze er dorpen en financiert ze de bouw van kerken, zoals Sommelsdijk (1464) en Bruinisse (1466). Hiervoor wordt uiteraard ook samengewerkt met andere grondbezitters. In 1468 sterft haar man zonder wettige kinderen na te laten. Anna erft al zijn bezittingen.
In 1470 hertrouwt ze met Adolf van Kleef, heer van Ravenstein en Wijnendale. Voortaan draagt ze de titel van vrouw van Ravenstein. Adolf is een dichte verwant van de hertogelijke familie en bevelhebber in het Bourgondische leger. Tussen 1475 en 1477 bereikt hij de top van zijn politieke carrière als stadhouder-generaal van de Nederlanden. In 1483 wordt hij medelid van de regentschapsraad, die de Nederlanden bestuurt namens de minderjarige Filips de Schone.
Adolf van Kleef is niet onbekend in Zeeland: hij heeft het Hof van Kleef bij Zierikzee bewoond en is ook heer van Dreischor en Breskenszand. Samen met haar tweede man zet Anna haar inpolderingswerk in Zeeland voort. Ze geeft haar naam aan Sint-Annaland, een polder die ontstaat in 1476 door het indijken van schorren en slikken die aan haar eerste man hebben toebehoord. Hiervoor heeft ze de toestemming verkregen van haar "neef" (zo noemt hij haar) Karel de Stoute. In 1486 is ook de bouw van een nieuwe kerk voltooid. Een jaar later dijkt ze alweer een nieuwe polder in: Sint Philipsland (1487).
In 1498 draagt ze de ambachtsheerlijkheid Sint-Annaland, Hannevosdijk en Moggerhil over aan haar stiefbroer Boudewijn van Bourgondië (1446-1508), eveneens een onwettig kind van Filips de Goede.
Behalve in Zeeland heeft ze ook in Brugge een eigendom. Kort na 1470 verwerft ze het Hof van Leffinge (in de Molenmeers), dat omgedoopt wordt tot Hof van Ravenstein. Dat stadspaleis behoudt ze minstens tot 1501 en waarschijnlijk tot haar dood.
Ze overlijdt op 14 januari 1508. Haar hart wordt begraven bij haar eerste man in de kerk van West-Souburg. Haar lichaam wordt echter overgebracht naar de Dominicanenkerk in Brussel en daar begraven bij het lichaam van haar tweede man.
Ze laat geen eigen kinderen na. Sinds haar tweede huwelijk is ze wel de stiefmoeder van Filips van Kleef en Jan van Kleef, bastaard van Ravenstein.
Het kasteel van West-Souburg en de Zeeuwse polders uit haar nalatenschap gaan na haar dood naar Filips van Bourgondië, een andere halfbroer van Anna, die in 1509 bisschop van Utrecht wordt en stierft in 1514. De hiervoor genoemde Boudewijn van Bourgondië krijgt het Hof van Ravenstein (Hof van Leffinge) in Brugge, maar hij sterft nog hetzelfde jaar.

tr. (2)
met

Beatrix van Portugal, dr. van Peter I van Portugal en Nn, geb. in 1435, ovl. (ongeveer 27 jaar oud) in 1462.

Uit dit huwelijk 2 kinderen:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Filips*1456  †1528  720 0 
2 Louise*1457  †1457  00 0 

relatie (3)
met

Nn .

Uit deze relatie een zoon:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Jan  †1504   1 1 



Bronnen:
1.Adolf van Kleef en van de Mark, heer van Ravenstein, Onuitgeg. licentiaatsverhandeling, Jozef van Damme, KU, Leuven [Ge], 1967
2.Anna van Bourgondië (In het Nationaal Biogr. Woordenboek), boek, deel 18, Guy Dupont, Brussel, 2007

Dossier:

Beatrix van Portugal
Beatrix van Portugal, geb. in 1435, ovl. (ongeveer 27 jaar oud) in 1462.

tr.
met

Adolf van Kleef-Ravenstein1, geb. op dinsdag 28 jun 14251, ovl. (67 jaar oud) op maandag 19 sep 1492, tr. (1) met Anna van Bourgondië2. Uit dit huwelijk geen kinderen, relatie (3) met Nn . Uit deze relatie een zoon.

 



Aantekeningen bij Adolf van Kleef-Ravenstein.
Adolf van Kleef, heer van Ravenstein (28 juni 1425 - 18 september 1492) is een hoge edelman en staatsman uit de Nederlanden. Als legeraanvoerder en stadhouder-generaal stelt hij zijn carrière in dienst van de Bourgondische hertogen. Op het einde van zijn leven (1483-1492) kiest hij echter de kant van de opstandelingen in Vlaanderen tegen de Habsburgse aartshertog Maximiliaan van Oostenrijk.

Portret van Adolf van Kleef, alvorens 1500. Staatlichen Museen zu Berlin, Preußischer Kulturbesitz. Onbekende schilder. Bron: WP.
Biografie.
•.
Afkomst en jeugd.
Hij is een jongere zoon van hertog Adolf II van Kleef (1373-1448) en Maria van Bourgondië (ca. 1400-1463), dochter van de Bourgondische hertog Jan zonder Vrees (niet te verwarren met haar achternicht en naamgenote, de latere hertogin Maria van Bourgondië). Hij krijgt zijn opvoeding aan het Bourgondische hof en wordt hoveling van Filips de Goede. Even lijkt hij voortbestemd voor een kerkelijke carrière. Van 1446 tot 1447 is hij namelijk elect-aartsbisschop van Keulen. Die beslissing blijft echter zonder gevolg.
•.
Residenties, adellijke titels, huwelijken en kinderen.
Zijn eerste residentie is gelegen in Zierikzee. Het Hof van Kleef wordt als woonstee van Adolf voor het eerst vermeld in 1445. De grond waarop het gebouwd is, behoort waarschijnlijk al lange tijd (voor 1300) tot het geslacht van de graven van Kleef.
In 1450 schenkt zijn vader hem de heerlijkheden Ravenstein, Herpen en Uden. Vanaf dan is Adolf van Kleef gekend als heer van Ravenstein. Die titel onderscheidt hem van zijn vader en naamgenoot, de hertog van Kleef.
In 1453 huwt hij met Beatrix van Portugal, dochter van koning Peter van Portugal. Als gevolg van zijn huwelijkscontract wordt hij ook heer van Dreischor bij Zierikzee in Zeeland. In 1456 bevalt Beatrix van een zoon, Filips van Kleef, die de enige wettige nakomeling van Adolf wordt. Een jaar later krijgt hij nog een dochtertje, Louise van Kleef, maar zij sterft binnen het jaar. Beatrix zelf overlijdt in 1462.
Bij het overlijden van zijn moeder Maria van Bourgondië in 1463 verwerft hij -- bovenop de heerlijkheden die hij al in zijn bezit heeft -- ook het kasteel en de heerlijkheid Wijnendale. Het wordt zijn belangrijkste buitenverblijf. Hij spaart kosten noch moeite om van het kasteel een schitterend jachtslot te maken. In 1488 schenkt hij de titel van Wijnendale aan zijn enige zoon Filips.
In 1470 hertrouwt hij met Anna van Bourgondië (ca. 1435-1508), een natuurlijke dochter van hertog Filips de Goede en weduwe van Adriaan van Borsele, een Zeeuwse edelman en kamerheer van Filips de Goede. Zij bezit het waterslot van West-Souburg bij Middelburg (later slot Sint-Aldegonde genoemd), dat door Adolf als buitenverblijf wordt gebruikt. Ze verwerft ook een huis in Brugge (Molenmeers) dat eveneens door Adolf wordt bewoond, vandaar de benaming Hof van Ravenstein. Hij bezit gelijknamige stadspaleizen in Gent (Onderbergen) en Brussel (Kunstberg), die overigens vandaag nog bestaan.
•.
Militaire en politieke carrière.
Intussen maakt hij naam als militair en tornooiridder. Vanaf 1443 neemt hij aan alle grote krijgsverrichtingen van de Bourgondische hertogen deel. Zijn riddersporen verdient hij tijdens de Slag bij Gavere (1453), waarmee het Bourgondische leger een einde maakt aan de Gentse Opstand.
Op het beroemde Banket van de Fazant, een Bourgondisch hoffeest in Rijsel in 1454, draagt hij de titel van chevalier au cigne. Samen met een honderdtal andere aanwezigen legt hij de eed af dat hij hertog Filips de Goede zal volgen op kruistocht naar Constantinopel, dat een jaar tevoren door de Turken was veroverd. Die kruistocht zal echter nooit plaats vinden.
Tijdens het negende kapittel van de Orde van het Gulden Vlies in Den Haag (1456) wordt hij opgenomen als ridder.
Tussen 1465 en 1473 dient hij als kapitein in het leger van Karel de Stoute tijdens zijn campagnes in het noorden van Frankrijk, Luik en Gelderland. In 1472 benoemt Karel hem samen met drie andere edelen tot generaal in de oorlog van de Bourgondische hertog tegen de Franse koning Lodewijk XI. In 1475 stelt Karel hem aan tot stadhouder-generaal van de Nederlanden alvorens op krijgstocht naar Lotharingen te vertrekken.
Bij de dood van Karel in januari 1477 stelt zijn (dan nog ongehuwde) dochter, de nieuwe hertogin Maria van Bourgondië, hem opnieuw aan als stadhouder-generaal van de Nederlanden. In april van dat jaar huwt Maria met aartshertog Maximiliaan van Oostenrijk. Een jaar later, op het kapittel van het Gulden Vlies in Brugge, wordt Maximiliaan opgenomen in de ridderorde en aangesteld tot haar soeverein. Adolf van Kleef, als hoogste in rang aanwezig bij de ceremonie, slaat Maximiliaan tot ridder.
Nog in 1478 treedt Adolf op als peter van de pasgeboren zoon van Maria, de latere aartshertog Filips de Schone. Als de jongen drie jaar is, slaat Adolf hem tot ridder op het kapittel van het Gulden Vlies in 's-Hertogenbosch.
Van 1477 tot 1482 oefent hij de functie van gouverneur en kapitein-generaal (militair bevelhebber) van het graafschap Henegouwen uit (1477-1482).
In 1482 sterft Maria na een jachtongeval in de bossen van Wijnendale, op het domein van Adolf van Kleef. In juni 1483 later stelt Maximiliaan, onder druk van de Vlamingen, een regentschapsraad aan om in naam van de minderjarige Filips de Schone Vlaanderen te besturen. Als verwant van de dynastie wordt Adolf van Kleef een van de leden. In oktober van jaar ontneemt Maxiliaan echter de bevoegdheden van de regentschapsraad, die niettemin blijft doorregeren.
Het autoritaire optreden van Maximiliaan jaagt de Vlaamse steden en de adel tegen de Habsburger in het verzet. Adolf kiest het kamp van de opstandelingen en wordt een van hun leiders. In mei 1484 neemt hij (samen met Filips van Bourgondië) ontslag uit de regentschapsraad. Na een kortstondige vrede met Maximilaan in juni 1485 (Vrede van Sluis), barst de burgeroorlog in september 1487 opnieuw los. In het nauw gedreven door de Duitse troepen van Maximiliaan, moet hij zich in 1490 overgeven.
In september 1492, na de eindoverwinning van Maximiliaan, overlijdt hij in Zeeland. Zijn lichaam wordt naar Brussel gevoerd, waar hij een welhaast vorstelijke begrafenis krijgt in de Dominicanenkerk.
•.
Nakomelingen.
Behalve zijn wettige zoon Filips van Kleef, die zijn vader opvolgt in zijn heerlijkheden, laat Adolf ook een natuurlijke zoon, Jan van Kleef, bastaard van Ravenstein, na.

Uit dit huwelijk 2 kinderen:

 naamgeb.plaatsovl.plaatsoudrelatiekinderen
1 Filips*1456  †1528  720 0 
2 Louise*1457  †1457  00 0 



Bronnen:
1.Adolf van Kleef en van de Mark, heer van Ravenstein, Onuitgeg. licentiaatsverhandeling, Jozef van Damme, KU, Leuven [Ge], 1967
2.Anna van Bourgondië (In het Nationaal Biogr. Woordenboek), boek, deel 18, Guy Dupont, Brussel, 2007
')}