Carharina Everts Entens van Mentheda
Carharina Everts Entens van Mentheda, geb. circa 1595, ovl. (ongeveer 65 jaar oud) in 1660.
otr. (1) in apr 1622, tr. (resp. minstens 27 en minstens 25 jaar oud) na apr 1622
met
Sjuck van Burmania, geb. in 1597, ovl. (ongeveer 38 jaar oud) in 1635.
Uit dit huwelijk 4 kinderen:
| naam | geb. | plaats | ovl. | plaats | oud | relatie | kinderen |
1 | Duco Sjuks | *1627 | | †1692 | | 65 | 1 | 1 |
2 | Gemme Leas | *1626 | | †1671 | | 45 | 0 | 0 |
3 | Leas | *1638 | | †1691 | | 53 | 0 | 0 |
4 | Helena | *1641 | | †1712 | | 71 | 0 | 0 |
otr. (2) te Leeuwarden [Fr] op woensdag 3 jan 1618, tr. (ongeveer 23 jaar oud) te Cornjum [Fr] op vrijdag 19 jan 1618
met
Thonis van Aylva, ovl. in 1618.
Evert Entens van Mentheda
Evert Bartholds Entens van Mentheda.
tr.
met
Bauck van Martena.
Uit dit huwelijk een dochter:
| naam | geb. | plaats | ovl. | plaats | oud | relatie | kinderen |
1 | Carharina | *1595 | | †1660 | | 65 | 2 | 4 |
Bauck van Martena
Bauck van Martena.
tr.
met
Evert Bartholds Entens van Mentheda.
Uit dit huwelijk een dochter:
| naam | geb. | plaats | ovl. | plaats | oud | relatie | kinderen |
1 | Carharina | *1595 | | †1660 | | 65 | 2 | 4 |
Thonis van Aylva
Thonis van Aylva, ovl. in 1618.
otr. te Leeuwarden [Fr] op woensdag 3 jan 1618, tr. (Carharina ongeveer 23 jaar oud) te Cornjum [Fr] op vrijdag 19 jan 1618
met
Carharina Everts Entens van Mentheda, dr. van Evert Bartholds Entens van Mentheda en Bauck van Martena, geb. circa 1595, ovl. (ongeveer 65 jaar oud) in 1660, tr. (1) met Sjuck van Burmania. Uit dit huwelijk 4 kinderen.
Gemme Leas van Burmania
Gemme Leas van Burmania, geb. in 1626, ovl. (ongeveer 45 jaar oud) in 1671.
- Vader:
Sjuck van Burmania, geb. in 1597, ovl. (ongeveer 38 jaar oud) in 1635, otr. in apr 1622, tr. (resp. minstens 25 en minstens 27 jaar oud) na apr 1622.
Leas van Burmania
Leas van Burmania, geb. in 1638, ovl. (ongeveer 53 jaar oud) in 1691.
- Vader:
Sjuck van Burmania, geb. in 1597, ovl. (ongeveer 38 jaar oud) in 1635, otr. in apr 1622, tr. (resp. minstens 25 en minstens 27 jaar oud) na apr 1622.
Helena van Burmania
Helena van Burmania, geb. in 1641, ovl. (ongeveer 71 jaar oud) in 1712.
- Vader:
Sjuck van Burmania, geb. in 1597, ovl. (ongeveer 38 jaar oud) in 1635, otr. in apr 1622, tr. (resp. minstens 25 en minstens 27 jaar oud) na apr 1622.
Catharina van Haren
Catharina van Haren, geb. in 1687, ovl. (ongeveer 84 jaar oud) in 1771.
- Vader:
Willem van Haren, zn. van Ermst van Haren en Catharina van Oenema, geb. te Heerenveen [Fr] op woensdag 6 jan 1655, grietman, ovl. (73 jaar oud) op zaterdag 18 sep 1728, tr. (resp. 28 en minstens 22 jaar oud) te Heerenveen [Fr] op donderdag 7 jan 1683.
- Moeder:
Frouck van Burmania, dr. van Duco Sjuks van Burmania en Edwert Juckema, geb. te Leeuwarden [Fr] voor donderdag 7 okt 1660, ged. te Leeuwarden [Fr] op donderdag 7 okt 1660, ovl. (minstens 40 jaar oud) te Wolvega [Fr] op zaterdag 25 jun 1701.
David Constantijn du Tour
David Constantijn du Tour.
tr.
met
Albertina Tamminga.
Uit dit huwelijk een dochter:
Albertina Tamminga
Albertina Tamminga.
tr.
met
David Constantijn du Tour.
Uit dit huwelijk een dochter:
Sara Adel van Huls
Sara Adel van Huls, geb. te 's-Gravenhage [Zh] op zondag 7 aug 1718, ovl. (74 jaar oud) te Leeuwarden [Fr] op zondag 10 feb 1793.
- Vader:
Samuel van Huls, geb. in 1655, ovl. (ongeveer 79 jaar oud) in 1734, tr.
- Moeder:
Catharina Röver, geb. in 1680, ovl. (ongeveer 61 jaar oud) in 1741.
tr. (resp. 19 en 24 jaar oud) te 's-Gravenhage [Zh] op dinsdag 11 feb 1738
met
Onno Zwier van Haren, zn. van Adam Ernst van Haren en Amelia Henriëtte Wilhelmina du Tour, geb. op zondag 2 apr 1713, ovl. (66 jaar oud) te Wolvega [Fr] op donderdag 2 sep 1779. | |
Aantekeningen bij Onno Zwier van Haren.
.
Onno Zwier van Haren s Willems drie jaar jongere broer. Na de dood van zijn vader woont hij meestal bij zijn oom Duco, de grietman van Stellingwerf. Aan het hof van Willem IV staat hij altijd in de schaduw van zijn broer Willem. Zijn moeder schijnt ook altijd de oudste voorgetrokken te hebben; als student in Franeker en Utrecht leeft Onno op een smalle beurs. In 1734 wordt hij burgemeester van Sloten en geschiedschrijver van Friesland. In 1742 volgt hij zijn oom Duco als grietman op. Als Willem IV in 1747 erfstadhouder van de Republiek wordt, gaan de Van Harens mee naar Den Haag. In de Staten-Generaal nemen zij voortdurend deel aan gewichtige commissies en gezantschappen. Rond 1750 is het fortuin van Willem deerlijk geslonken, terwijl Onno's bescheidener deel genoeg is aangegroeid om zijn grote gezin op ruime voet te laten leven. Tegenover Willems weinig puriteinse en jachtige verhoudingen met vrouwen staat Onno's gezinsgeluk, met een vrouw uit eigen kring, Adeleide van Hulst, en maar liefst tien kinderen: zes dochters en vier zonen.
.
Tien jaar later is alles anders. Hoewel Willem zijn fortuin heeft verloren en een onstichtelijke privéleven leidt, weet hij het scheepje van zijn officiële positie in veilige haven te brengen en te houden: hij blijft vertegenwoordiger van de Republiek aan het Hof in Brussel tot aan zijn dood. Maar tegen Onno is een orkaan opgestoken, die alles heeft weggesleurd. Zijn naam, achting, invloed, familievrede, vriendschapsbanden, schitterende vooruitzichten - alles wat eens onwrikbaar verzekerd scheen, is verdwenen in de wervelwind.
•.
In 1758 heeft Onno Zwier van Haren zijn oudste dochter, Ameilia, op negentienjarige leeftijd ten huwelijk gegeven aan Johan Alexander van Sandick, een landgenoot uit West-Indië die in Den Haag woont. Het jaar daarna raakt de derde dochter, Caroline Wilhelmina, verloofd met Willem van Hogendorp (zie verderop).
Op zondag 10 februari 1760 heeft de familie zoals gebruikelijk 'smiddags gegeten bij de Van Sandwicks. Na het vertrek van de oudelui komen twee dochters, de aanstaande bruid van Van Hogendorp en de ongeveer zestienjarige Marianne Elisabeth, genoemd Betje, tot de bekentenis dat haar vader heeft geprobeerd zich aan hen te vergrijpen. Nauwkeurig is gedocumenteerd hoe de schoonzoon Van Sandwick en de aanstaande schoonzoon Van Hogendorp met de beschuldiging van het crimen Tentati Incentus Onno Zwier van Haren uit Den Haag en het openbare leven hebben weggejaagd. Over de precieze beweegredenen van `het complot' (zoals hij het noemt) om hem publiekelijk te beschuldigen van seksueel misbruik van twee dochters, is veel gespeculeerd, evenals over de vraag: is Onno schuldig of onschuldig geweest? Wie hem voor onschuldig houden (Van Vloten) of voor schuldig (Busken Huet) - allen zijn het eens dat hij door zijn dochters en hun mannen laaghartig is behandeld. Met bedrieglijke briefjes hebben zij hem een schuldbekentenis afgeperst. Nog één keer probeert hij terug te komen in Den Haag. Maar de schuldbekentenis wordt openbaar gemaakt en de gevallen staatsman vertrekt opnieuw naar Wolvega, om nooit meer verder dan Leeuwarden te komen. E. du Perron noemt zijn historische roman over het familiedrama: Schandaal in Holland (1939). (1).
.
Zijn vijanden en het noodlot blijven Onno Zwier van Haren achtervolgen: het slot Lindenoord in Wolvega, waar de familie 'szomers verblijft, wordt door een brand in 1776 grotendeels een ruïne. Naast veel kostbaarheden en de hoofdmoot van zijn bibliotheek verliest hij veel eigen werk dat alleen in manuscript heeft bestaan. Maar Onno bestempelt het ongeval liever als een `perte' dan als een `ruïne'. Met ongebroken wilskracht schrijft de vroegere geschiedschrijver van Friesland nog meerdere omvangrijke werken. Maar zijn prozaboeken sluipen onopgemerkt de wereld in, en zijn gedichten en toneelstukken vinden bijna algemene afkeuring. Eerst het nageslacht heeft belangstelling voor zijn werk getoond. In de 19e eeuw wordt hij geprezen als de enige leesbare Nederlander uit de periode tussen Poot en Bilderdijk.
•.
Evenmin als zijn broer Willem is Onno ooit in de Oost geweest. Maar Nederland en Oost-Indië zijn nauw verbonden, zoals ook blijkt uit Onno's 'Het leven' van J. Camphuis. Eerder zijn al bergen toneelstukken geschreven, maar bij nauwkeurig onderzoek van achtduizend titels van Nederlandse toneelstukken vóór Onno Zwier van Haren zijn niet meer dan twee stukken ontdekt over de koloniën. Het is betoogd dat hij met Agon, Sultan van Bantam (in 1769 in Leeuwarden gepubliceerd), waarin hij het thema van vadermoord behandelt, zijn eigen zedeloze reputatie probeert schoon te wassen, en dat hij het koloniale gezag niet aanvalt maar juist de Nederlandse oorlog in Bantam verdedigt. (2) Maar onmiskenbaar knutselt de dichter regels die een voorafspiegeling zijn van het werk van Sicco Roorda van Eysinga. Met brede streken tekent hij de jeugdige, Javaanse wees Fathema, voor wie het afgrijzen tegen de westerse barbaren de drijfveer van haar leven wordt. Waar alle schrijvers hun toneelfiguren laten doen of de koloniën niet bestaan, voert Onno Zwier van Haren een inheemse heldin op, die kracht put uit de vervloeking van de Nederlandse bezetter van haar land: (3).
'O, moorders van mijn huis en roovers van mijn goed,.
Dat voor mijn oog uw kroost verstikke in oudrenbloed;.
Of dat der oudren troost in hare stervende uren.
Mag zijn 't gejuil van 't kind verpletterd aan de muren!'.
Fathemah heeft, bij het lijk van haar gesneuvelde bruidegom Hassan, de Hollander Steenwijk doodgestoken, en nu zet zij de punt van de dolk op haar eigen borst en spreekt haar laatste woorden:.
'O Hassan, uwe dood ten minste is gewroken.
Op hem die dit verraad het eerst heeft aangestoken.
Mijn laatste hartzeer is, dat ik die scherpe dolk.
Niet heb geduwd in 't hart van 't gansche Neerlands volk!' (4).
•.
Literatuur:.
*J. van Vloten, Leven en werken van Willem en Onno Zwier van Haren (Deventer 1874).
*Huet, `De Van Haren's' in Lit. Fant. 6: 1-56.
*H.J. Polak, `De Gebroeders Van Haren', als feuilleton verschenen in de Nieuwe Rotterdamsche Courant (1873), ook in de bundel Studiën (Amsterdam 1888: 1-106).
•.
Noten:.
1. E. du Perron, Schandaal in Holland (1939).
2. W.M.F. Mansfelt, `Onno Zwier van Haren' in De Gids 1920: 312 e.v.
3. Polak: 77.
4. Lit. Fant. 6: 36-38.
Uit dit huwelijk 3 dochters:
Samuel van Huls
Samuel van Huls, geb. in 1655, ovl. (ongeveer 79 jaar oud) in 1734.
tr.
met
Catharina Röver, geb. in 1680, ovl. (ongeveer 61 jaar oud) in 1741.
Uit dit huwelijk een dochter:
| naam | geb. | plaats | ovl. | plaats | oud | relatie | kinderen |
1 | Sara | *1718 | 's-Gravenhage [Zh] | †1793 | Leeuwarden [Fr] | 74 | 1 | 3 |
Catharina Röver
Catharina Röver, geb. in 1680, ovl. (ongeveer 61 jaar oud) in 1741.
tr.
met
Samuel van Huls, geb. in 1655, ovl. (ongeveer 79 jaar oud) in 1734.
Uit dit huwelijk een dochter:
| naam | geb. | plaats | ovl. | plaats | oud | relatie | kinderen |
1 | Sara | *1718 | 's-Gravenhage [Zh] | †1793 | Leeuwarden [Fr] | 74 | 1 | 3 |
Aemilie Henriette Wilhelmina van Haren
Aemilie Henriette Wilhelmina van Haren, geb. op vrijdag 1 aug 1738.
- Vader:
Onno Zwier van Haren, zn. van Adam Ernst van Haren en Amelia Henriëtte Wilhelmina du Tour, geb. op zondag 2 apr 1713, ovl. (66 jaar oud) te Wolvega [Fr] op donderdag 2 sep 1779, tr. (resp. 24 en 19 jaar oud) te 's-Gravenhage [Zh] op dinsdag 11 feb 1738.
| |
- Moeder:
Sara Adel van Huls, dr. van Samuel van Huls en Catharina Röver, geb. te 's-Gravenhage [Zh] op zondag 7 aug 1718, ovl. (74 jaar oud) te Leeuwarden [Fr] op zondag 10 feb 1793.
tr. (resp. 19 en 30 jaar oud) op zondag 8 jan 1758
met
Johan Alexander van Sandick, zn. van Johan van Sandick en Marie Drouilhet, geb. op donderdag 16 okt 1727.
Uit dit huwelijk een zoon:
| naam | geb. | plaats | ovl. | plaats | oud | relatie | kinderen |
1 | Onno Zwier | *1759 | | | | | 1 | 2 |
Carolina Wilhelmina van Haren
Carolina Wilhelmina van Haren, geb. in 1741, ovl. (ongeveer 71 jaar oud) in 1812.
- Vader:
Onno Zwier van Haren, zn. van Adam Ernst van Haren en Amelia Henriëtte Wilhelmina du Tour, geb. op zondag 2 apr 1713, ovl. (66 jaar oud) te Wolvega [Fr] op donderdag 2 sep 1779, tr. (resp. 24 en 19 jaar oud) te 's-Gravenhage [Zh] op dinsdag 11 feb 1738.
| |
- Moeder:
Sara Adel van Huls, dr. van Samuel van Huls en Catharina Röver, geb. te 's-Gravenhage [Zh] op zondag 7 aug 1718, ovl. (74 jaar oud) te Leeuwarden [Fr] op zondag 10 feb 1793.
Magdalena Zwier van Haren
Magdalena Zwier van Haren.
- Vader:
Onno Zwier van Haren, zn. van Adam Ernst van Haren en Amelia Henriëtte Wilhelmina du Tour, geb. op zondag 2 apr 1713, ovl. (66 jaar oud) te Wolvega [Fr] op donderdag 2 sep 1779, tr. (resp. 24 en 19 jaar oud) te 's-Gravenhage [Zh] op dinsdag 11 feb 1738.
| |
- Moeder:
Sara Adel van Huls, dr. van Samuel van Huls en Catharina Röver, geb. te 's-Gravenhage [Zh] op zondag 7 aug 1718, ovl. (74 jaar oud) te Leeuwarden [Fr] op zondag 10 feb 1793.
Johan Alexander van Sandick
Johan Alexander van Sandick, geb. op donderdag 16 okt 1727.
tr. (resp. 30 en 19 jaar oud) op zondag 8 jan 1758
met
Aemilie Henriette Wilhelmina van Haren, dr. van Onno Zwier van Haren en Sara Adel van Huls, geb. op vrijdag 1 aug 1738.
Uit dit huwelijk een zoon:
| naam | geb. | plaats | ovl. | plaats | oud | relatie | kinderen |
1 | Onno Zwier | *1759 | | | | | 1 | 2 |
Onno Zwier van Sandick
Onno Zwier van Sandick, geb. op vrijdag 30 nov 1759.
- Vader:
Johan Alexander van Sandick, zn. van Johan van Sandick en Marie Drouilhet, geb. op donderdag 16 okt 1727, tr. (resp. 30 en 19 jaar oud) op zondag 8 jan 1758.
tr. (resp. 40 en 22 jaar oud) op zondag 1 dec 1799
met
Henriette Engelina Feith, dr. van Rhijnvis Feith en Ockje Groeneveld, geb. op vrijdag 24 okt 1777.
Uit dit huwelijk 2 zonen:
Johan van Sandick
Johan van Sandick.
tr.
met
Marie Drouilhet.
Uit dit huwelijk een zoon:
Marie Drouilhet
Marie Drouilhet.
tr.
met
Johan van Sandick.
Uit dit huwelijk een zoon:
')}