Loete uit Borgsweer komt als hoofdwachtmeester om het leven op 25 maart 1945 te Wassenaar.
Op 22 september 1898 wordt er in het dorpje Borgsweer, destijds behorende bij de gemeente Termunten, een kindje geboren in de boerenwoning van Berend van der Laan en Antje Landman. Zijn ouders geven hem als naam 'Loete', hij is tot dan het tweede kind van genoemde Berend en Antje. Eerder is er ook een zoon met de naam Evert geboren. Loete brengt zijn jeugd door in het landelijke gelegen dorpje Borgsweer en gaat in Termunterzijl naar de openbare lagere school van hoofdmeester Van der Veen. In het dorpje is niet veel vertier en het enige vervoermiddel is de fiets, die voorzien is van een carbidlantaarn. In de familie Van der Laan worden nog enkele kinderen geboren en uiteindelijk wordt het kleine huisje bewoond door vader en moeder Berend van der Laan en Antje Landman en de zonen Evert, Loete, Rijntjo, Jan en Arent, ook worden er nog twee dochters geboren namelijk Antje en Trientje. Dus tezamen wonen er in het kleine huisje maar liefst 9 personen.
Aan het werk bij de boer
Als Loete van de lagere school afkomt, moet hij werk zoeken en dat vindt hij bij een boer in Lalleweer, een gehucht vlakbij Borgsweer. Op deze boerderij werken ook Foktje Musch en een broer van Loete, Jan van der Laan. Het is hard werken en er wordt niet veel verdiend. Ondertussen krijgt Loete een verhouding met Foktje Musch. Zij woont met haar ouders Jan Musch en Anna Edens op Diepswal. Dit streekje van vier huizen is gelegen aan de dijk langs het Termunterzijldiep en ligt vlak bij de boerderij waar Loete en Foktje werkzaam zijn. Na enige tijd blijkt dat Foktje in verwachting is van Loete en in het huisje op Diepswal wordt een meisje geboren op 22 oktober 1921, genaamd Annatina (Tiny).
Loete wordt politieagent
Loete krijgt in de gaten dat het karige loon bij de boer niet veel voorstelt en hij besluit bij de Haagse politie te solliciteren. Echter om hier te worden aangenomen moet een test worden afgelegd en dat vraagt toch om een beetje bijles. Hierbij krijgt hij spontaan de hulp van hoofdmeester Van der Veen van de lagere school. Na verloop van tijd wordt er een test afgelegd in Winschoten.
Loete slaagt cum laude en wordt op 10 Mei 1921 aangesteld als buitengewoon veldwachter bij de Haagse gemeentepolitie.
Afb. hieroven: De twee aanstellingsakten, wat opvalt is het toenmalige salaris van fl. 36,50 per week.
Op zoek naar een woning
Zijn vrouw en dochter Tiny(Annatina) verblijven dan nog altijd bij de moeder en vader van Foktje op Diepswal en Loete zal op zoek moeten gaan naar geschikte woonruimte in de grote stad Den Haag. Hij vindt die in Heesterstraat. Hier worden vijf van hun kinderen geboren. Dit huis wordt echter te klein en er wordt een nieuwe woning gevonden in de Cartesiusstraat nr. 264. In dit huis wordt op 27 mei 1938 de enige zoon geboren namelijk Berend Jan Louis (Bennie), de schrijver van dit verhaal.
Afbeelding links: Op deze foto zie je het huis in de Cartesiusstraat nr. 264, bovenste rij Loete en Foktje van der Laan, middelste rij Loes van der Laan, Rietje Roos, nog een Roos… ?, mevrouw Roos en de heer Roos en op de voorgrond Berend (Bennie) v.d. Laan en Ina Roos.
De familie Roos zijn de beneden buren. De heer Roos is violist bij een Haags orkest en algemeen bekend is het gezegde ‘een aardappel in een vioolkist’ (Haagse bluf). Dit wordt hem altijd nageroepen als hij door de Cartesiusstraat loopt. In deze straat heeft de familie van der Laan tot en met de oorlogsjaren gewoond. Later is moeder Foktje weer naar het noorden verhuisd met zoon Bennie, waar ook haar dochter Tiny met haar man Jan Menkema wonen.
Het jongste dochtertje van Loete van der Laan heeft een geestelijke handicap en wordt opgenomen in een tehuis in Oegstgeest waar ze regelmatig wordt bezocht door de familie. Hierboven de huwelijksakte van Loete en Foktje van der Laan-Musch op 25 maart 1921 te Termunten en de overlijdens akte van Jeanne van der Laan (Sjaantje) op 17 november 1945 te Oegstgeest.
Zoon Bennie verblijft tijdens het overlijden van zijn vader en zusje Sjean in het Friese Sint Nicolaasga bij de familie Homma. Bij de Haagse politie bestaat de mogelijkheid om kinderen als oorlog evacué onder te brengen in het noorden van het land. Er is in die tijd niet veel te eten en zeker niet voor een gezin van 8 mensen. Benny heeft hier een hele mooie tijd gehad bij een gastvrije familie en het eten is geweldig in vergelijking met Den Haag. De reis naar Lemmer gaat met de Lemmer nachtboot, die op het IJsselmeer meerdere malen gecontroleerd wordt door de Duitsers, die naar Joodse kinderen zoeken.
Loete van der Laan is iemand met een onverzettelijk doorzettingsvermogen, hij studeert de Engelse, Duitse en Franse taal en behaalt daarbij ook nog een diploma voor Esperanto, welke taal in die tijd voorbestemd is geweest om een wereldtaal te worden. Ook behaalt Loete diverse politiediploma’s en zijn rijbewijs.
Hier onder staan de afbeeldingen van deze diploma’s en getuigschriften.
Boven de Engelse diploma’s 1 en 2; daar onder de diploma’s Duits en Frans. Deze talen komen heel goed te pas als er diensten worden gelopen in de Haagse binnenstad waar veel toeristen en handelslui aanwezig zijn. Loete doet hier zijn voordeel mee en mede hierdoor maakt hij promotie tot hoofd wachtmeester (ook wel brigadier genoemd).
Hieronder volgen van de behaalde diploma’s en getuigschriften.
Loete vervult ook zijn vaderlandse verplichtingen en dient als militair in Oldebroek bij het Dep. Bat. Grenadiers en Jagers. Ook hier gaat de studie onverdroten voort en behaalt hij het getuigschrift Groot Commies Militair.
Onder Ook wordt hij aangesteld als oppasser van de rijwielstalling. Hiervoor ontvangt hij een getuigschrift.
Foto boven: Op deze foto staat een trotse Loete en moeder Foktje met hun enige zoon Berend (Bennie) in de achtertuin in de Cartesiusstraat.
Foto links: Loete van der Laan loopt zijn dienstronde.
Hieronder een overzicht van de gezinssamenstelling Van der Laan.
Links de trouwfoto van Loete van der Laan en Foktje Musch.
Loete van de laan, geboren 22 september 1898 te Borgsweer, overleden 25 maart 1945 te Wasaenaar. Zoon van Berend van der Laan en Antje Landman. Beroep: politieambtenaar. Gehuwd 25 maart 1921 te Termunten met Foktje Musch, geboren 24 augustus 1898 te Termunterzijl in 't Wiitte Hoeske aan de Diepswal, dochter van Jan Musch en Anna Edens.
Kinderen uit dit huwelijk:
1. Antina Berendina van der Laan, geboren 22 oktober 1921 te Termunterzijl. Overleden.
2. Anna van der Laan, geboren 20 februari 1923 te Den Haag. Overleden.
3. Johanna Louise van der Laan. Geboren 2 januari 1925 te Den Haag, overleden 11 oktober 1978 te Den Haag.
4. Berendina Fockelina van der Laan, geboren 17 juni 1926 te Den Haag, overleden 11 oktober 1978 te Den Haag.
5. Louise Fockelina van der Laan, geboren 6 april 1928 te Den Haag. Overleden.
6. Sjeanne van der Laan, geboren 22 september 1932 te Den Haag, overleden 17 november 1945 te Oegstgeest.
7. Berend Jan Louis van der Laan, geboren 27 mei 1938 te Den Haag. De kinderen 2,3 en 5 zijn inmiddels ook overleden.
De dood van Loete van der Laan
Op 25 april 1945 verlaat hoofdwachtmeester Loete van der Laan het politiebureau aan de Laan Kobus van Kattenburg om op ronde te gaan. Hij besluit om eerst nog richting Wassenaar/Oegstgeest te gaan, waar zijn dochter Sjeanne wordt verpleegd. Fietsend in de buurt van Wassenaar hoort hij dat boven hem een viertal spitfires, Engelse gevechtsvliegtuigen, vliegen. Niets vermoedend fietst Loete door, terwijl veel andere passanten dekking zoeken langs de weg. De spitfires zijn niet voor niks boven Wassenaar, zij hebben een bommenlast bij zich die ze, naar het laat aanzien, willen dumpen op een object dat bemand wordt door de Duitse militairen.
In het boek ‘Wassenaar in de Tweede Wereldoorlog’ vind ik de volgende passage over de gebeurtenissen op 25 maart 1945:
“Om 15.30 uur wierpen 4 Spitfires enkele bommen af langs de Rijksstraatweg ter hoogte van de Lijsterbeslaan (het huidige Ammonslaantje tussen de Deijlerweg en Rijksstraatweg). Waarschijnlijk was dit bombardement bedoeld voor de Duitse onderkomens bij Maaldrift. De juist passerende hoofdwachtmeester van politie in Den Haag, L. van der Laan, kwam hierbij om het leven. De 60-jarige Gustaaf Zeedijk, directeur van de Middenstandsbank en de 36-jarige mevrouw E.A.J. Overdevest-Nielsman en haar 3-jarig dochtertje raakten gewond. De daar vlakbij gelegen houten opstal van de familie Overdevest raakte vrij ernstig beschadigd, evenals de woningen Rijksstraatweg 185, 187 en 229, Deijlerweg 181 t/m 185 en Ammonslaantje 6 en 7.”
Loete van der Laan, hoofdwachtmeester der Haagse politie is het enige dodelijke slachtoffer, behoudens enkele gewonden. Hieronder een uittreksel van de akte van overlijden.
Hieronder volgt fotomateriaal dat betrekking heeft op Loete van der Laan.
Foto boven: Loete van der Laan op zijn ronde bij de gemeentepolitie te Den Haag.
Een foto uit de militaire dienststijd van Loete van der Laan. Uit oude documenten is na te gaan dat hij gediend heeft als militair te Oldenbroek. Op 5 april 1918 zit hij bij de Grenadiers en Jagers te Den Haag en van 1 februari tot 10 april 1919 bij de Hogere Krijgsschool. Op deze foto staat Loete in het midden.
Deze foto dateert van 25 april 1939 en is waarschijnlijk gemaakt na afloop van een politiecongres. Loete van der Laan staat hier als zesde van rechts.
Loete als wachtcommandant op het politieburo Laan Kobus van Kattenburg.
Herdenkingsbeeld onthuld ter nagedachtenis van de gevallenen van het Haagste politiecorps in de jaren 1940-1945.
Foto boven: Deze foto is gemaakt in 1980. Hierop staat de oude meester van de openbare lagere school van Borgsweer. Het betreft hoofdmeester Van der Veen, de meester van Loete van der Laan die nog met hem naar Winschoten is geweest voor zijn toelatingsexamen voor de Haagse politie. Op de foto staat ook zijn dochter in het bejaardentehuis 'Menterne' te Wagenborgen. Hij is hier 91 jaar oud en is hier nog aan het werk als klokkenmaker. Dit hoofd der school heeft Bennie van der Laan nog bezocht in Wagenborgen.
Daarboven twee rouwadvertenties en hiernaast het Esperanto embleem dat Loete van der Laan op zijn uniform jas heeft gedragen. Deze taal is nooit verder tot ontwikkeling gekomen en de studie die Loete hieraan heeft besteed, is in feite dus verloren tijd geweest.
Een foto met 7 dorpsvrienden, waarvan een drietal broers Van der Laan. Wat hierbij opvalt zijn de carbidlantaarns op hun fietsen en dat iedereen een pet draagt. De foto is genomen bij het huis van de ouders van Loete in Borgsweer. Helemaal links Loete van der Laan, derde van links Evert van der Laan met vooraan op de grond Reintjo die schijnbaar geen fiets heeft.
Loete Van der Laan (uiterst links) ligt hier met collega's of vrienden op het strand van Scheveningen.
Twee draaginsignes voor 10 jaar trouwe dienst bij de Haagse gemeentepolitie uitgereikt aan Loete van der Laan.
De oude woning in Borgsweer.
In dit gerenoveerde huis zijn voorheen de broers en zusters van Loete van der Laan geboren. Het is de woning geweest van zijn vader en moeder in Borgsweer, waar hij uiteraard ook is geboren.
Het graf van Berend van der Laan, geboren 3 februari 1873 overleden 5 mei 1952 en Antje Landman, geboren 1 november 1876, overleden 9 maart 1935. Beiden begraven te Borgsweer. Zij zijn de ouders van de hoofdpersoon van dit artikel Loetje van der Laan en ook van de schrijver hiervan Berend Jan Louis (Ben) van der Laan. (Bron: Onlinebegraafplaatsen.nl).
Dit memoriam is geschreven en samengesteld door Berend Jan Louis (Bennie) van der Laan, de enige zoon van Loete van der Laan (oktober/november 2014).
Deze pagina maakt deel uit van www.nazatendevries.nl. Aan bovenstaande tekst is de uiterste zorgvuldigheid besteed. Desondanks kunnen er best fouten voorkomen. Constateer je fouten en/of heb je vragen, correcties, aanvullingen......... geef die dan even aan mij door via mijn E-mail adres (zie rode balk boven). Wij hebben ons uiterste best gedaan om de auteurs van teksten/citaten en copyrightbepalingen van afbeeldingen te achterhalen. Mocht je rechthebbende zijn en hierover vragen of opmerkingen hebben, neem dan contact op via e-mail. Lees ook de 'Disclaimer' en 'Privacy' voor méér informatie en laat ook eens een bericht achter in het Gastenboek, dan weet ik waarvoor ik het doe.
