Winschoten: Molenstad, rozenstad, stad van de Tellerlikkers, Sodom van het Noorden. In deze titel blijft eigenlijk niets verborgen; waarom ik er wel zou willen wonen? Er staan een paar molens, er schijnen veel rozen te zijn (althans dat lees je overal; ik schaam me diep, maar ik ben nog nooit in 't rosarium geweest ...). Ook heb ik er nog nooit een originele Tellerlikker gezien. Zo iemand die de borden schoon likt, omdat het zo lekker is ... Wat wordt er in Winschoten gemaakt, dat zo lekker is? Vroeger (of nu nog?) schijnt er een soort snoepje gemaakt te zijn, maar ja, die zuig je op in je mond en lik je niet van je bord. Bovendien als Winschoot echt het Sodom van het noorden is, zou ik er niet willen wonen.
Trouwens Sodom, (de mensen heten Sodommers), is overgenomen uit de Joodse gemeenschap die voor de Tweede Wereldoorlog in Winschoten heeft gewoond en die vindt dat de overige bevolking er losse zeden met seks en gokken op nahield. In de Bijbel, in het hoofdstuk Genesis 13 vers 13 staat letterlijk geschreven: "en mannen van sodom waren zeer slecht en zondig tegenover de Heer". Nu ben ik in Winschoten een negental jaren naar school geweest en ik moet eerlijk bekennen dat ik toen schijnbaar nogal wat heb gemist. Gokken, losse zeden, seks .... eigenlijk zou ik nog even naar die tijd terug moeten gaan en nog even goed rondneuzen in alle kroegen en keldertjes... wie weet, moet ik nog het en ander inhalen. Nee, dit komt me niet bekend voor. Heb ik iets gemist? En toch, al ik een plaats zou moeten kiezen in de provincie Groningen, waar ik wel (graag) zou willen wonen, dan zou dat Winschoot worden ...
Nader bekeken We gaan Winschoot eens wat nader bekijken en beginnen bij het rosarium (dat ik dus nog nooit heb gezien). Ik rijd er wel vaak langs en vroeger nog veel vaker. Niet vanwege het rosarium, maar omdat de Stikkerlaan er aan ligt. Aan de andere kant van het rosarium staat namelijk een school, die herinneringen bij me oproept. Als ik in Winschoot kom, rijd ik er altijd even langs. Het rosarium dus. Dit park schijnt het grootste rosarium te zijn van Nederland. Ik heb eens op Google Earth gekeken en dan valt de grootte eigenlijk erg tegen. Dat is eigenlijk het enige dat ik er over weet en daarom stap ik snel over naar een ander onderwerp.
Het wapen
Het wapen van Winschoot boeit me wat meer. Daarop staat de Heilige Vitus afgebeeld. Dat duidt er dus op dat Winschoot iets katholieks zou moeten hebben. Dat klopt ook wel, want als vijfjarige jongen hebben de nonnen me daar in het ziekenhuis altijd prima verpleegd. Alleen de hoofdzuster, daar was ik benauwd voor. Als die oude tante door de gang pootte, loerde ze altijd even naar de kinderafdeling of daar misschien ook stoute kindertjes zouden liggen ... Althans zo zie ik haar in gedachten. Die andere zuster was trouwens veel aardiger. Ze had een donker getinte huid, was superknap en leek sprekend op Anneke Grönloh (ja, die van Brandend Zand). Toen ik een jaar of vijf was, was ik verliefd op haar en ook de anderen van de kinderafdeling waren trouwens dol op d'er. Voor het slapen gaan, vroegen we haar altijd om een nachtzoen. Dat mocht ze niet doen, vertelde ze. Maar voor het slapen gaan, kwam ze stevast even bij ons langs voor een knuffel en stopte ze ons lekker toe. De meeste zusters waren lief, aardig en knap. Nu ik er wat diepe over nandenk, ja, Winschoot, daar zou ik best willen wonen.... Trouwens, nog even over dat wapen. Dat is eigenlijk het wapen van de 'oude gemeente Winschoten' en die gemeente bestaat niet meer. Het is opgegaan in de gemeente Oldambt.
Meer over het wapen Winschoten heeft sinds 3 september 1853 een gemeentewapen, met als enige afbeelding Sint Vitus. De Heilige Vitus werd aanvankelijk afgebeeld als monnik, totdat de toenmalige burgemeester, Mr. H.I. Schönfeld, erachter kwam dat St. Vitus een Romijnse martelaar was. De heer Schönfeld ontdekte Winschotens vergissing in 1932 tijdens een reisje naar het klooster van Corvey a/d Weser, waar beenderresten van Sint Vitus nog steeds worden bewaard in een schrijn. Bij Koninklijk Besluit van 5 september 1933 werd daarom aan de gemeente Winschoten een verbeterd wapen verleend. De omschrijving daarvan luidt als volgt: 'In azuur het beeld van de Heilige Vitus, zijnde een jongeling van natuurlijke kleur, gekleed in een tunica van zilver, in de rechterhand houdende een martelaarspalmtak van hetzelfde en in de linker een gouden boek en staande op een voetstuk van zilver'. Waarom St. Vitus in Winschotens gemeentewapen Vóór de reformatie (16e eeuw) had het Duitse klooster Corvey a/d Weser (vlakbij Höxter) grote invloed in Noord-Duitsland en Noord-Nederland. Dat blijkt o.a. uit een akte van 1474, waarin de abt van Corvey schrijft over 'onze voghedije to Wynschot'. Het klooster te Corvey had St. Vitus als schutspatroon en het lag dus voor de hand dat ook de Winschoter parochie aan deze Romeinse martelaar uit het begin van de 4e eeuw was gewijd. De burgerlijke gemeente onderschreef in 1853 - door de keus van het gemeentewapen - de historische banden die er eeuwenlang zijn geweest tussen het klooster Corvey en Winschoten, oudtijds een bezitting van de abdij. De overlevering wil dat Vitus in het jaar 303 of 304 op Sicilië werd geboren. Vanwege zijn geloof in Jezus Christus werd hij tussen zijn zevende en vijftiende jaar vervolgd en gemarteld ten tijde van keizer Diocletanius. Zo werd Vitus onder andere in een pot gestopt, die gevuld was met kokend lood, pek en olie. Tot verbijstering van de omstanders stapte hij er echter ongedeerd uit. De woedende keizer gaf daarop het bevel een leeuw op Vitus los te laten. De leeuw likte echter de voeten van Vitus... Sindsdien breidde de verering voor de jonge vrome christen zich over heel Europa uit.
Het Winschoter Ziekenhuis Aan het ziekenhuis was dus een klooster verbonden, waarvan de nonnen hadden gezworen dat zij de zieken zouden verzorgen. De (katholieke) kerk zat min of meer aan het ziekenhuis vast en had een ingang aan de Langestraat. De Langestraat is er nog .... en de kerk ook. Of dit gebouw nog in engermate verbonden is aan het ziekenhuis is mij niet bekend, wel weet ik dat Winschoot vroeger ressorteerde onder de abdy van Corvey, waar relieken van de Heilige Vitus worden bewaard. Of dat zijn dikke teen is of zijn endeldarm is mij niet bekend, maar wel weet ik dat hij samen met Crecentia en Modestus vanwege zijn geloof is vermoord in de 4e eeuw na Chr. Winschoot loopt trouwens over van deze heilige man. We kennen natuurlijk allemaal de St. Vitusstraat, St. Vitusholt, St. Vitus, de R.K. Basisschool St. Vitus en de R.K. Parochiekerk van de H. St. Vitus. Tot slot natuurlijk het ziekenhuis, dat dus van oorsprong een katholiek ziekenhuis is. Dat ziekenhuis is echter juist weer niet gewijd aan de Heilige Sint Vitus, maar aan St. Lucas. Nu denk je natuurlijk ook dat deze St. Lucas een heilige is geweest die ook misschien werd vermoord vanwege zijn geloof of die mensen beter heeft gemaakt door zijn vinger op de wonde te leggen. Dit kan ik direct ontzenuwen. De naam is afkomstig van ene Lucas Fleerkamp die rond 1921 f10.000.- beschikbaar stelde als bijdrage in de bouw van het ziekenhuis. Het zal toeval zijn, maar een heilige met de naam Lucas bestaat ook. Hoe het ook zij het begint allemaal in 1918 van de vorige eeuw.
Het St Lucas Ziekenhuis
Na
1918 zijn in Winschoten actieve
pogingen ondernomen het
bejaardentehuis in het pand
Langestraat / hoek Gaslaan te
stichten en in een villa aan de
Garst, direct over de
spoorwegovergang.
De opening Op 12 januari 1926 vindt de officiële opening plaats met 50 bedden. Veertien dagen later wordt de eerste patiënt opgenomen. Het totaal aantal opgenomen patiënten bedraagt in datzelfde jaar 324. In 1968 wordt het maximum aantal bedden bereikt, nl. 240. In 1970 wordt het personeelsgebouw met een huisvestingsmogelijkheid voor 110 personeelsleden voltooid.
Fusie De Ommelander Ziekenhuis Groep is in september 2008 ontstaan uit een fusie van het Delfzicht Ziekenhuis en het St. Lucas Ziekenhuis. Vanaf die datum dragen beide ziekenhuizen de naam Ommelander Ziekenhuis Groep (OZG). Vanuit beide locaties wordt zorg aangeboden. Het ziekenhuis van Winschoten draagt nu de naam 'locatie Lucas'. Hoe lang nog, is de vraag, want het bestuur wil een nieuw ziekenhuis bouwen buiten Winschoten en daar is lang niet iedereen het mee eens. Ondanks de meningsverschillen wordt medio 2014 besloten dat er een nieuw ziekenhuis moet komen, dat gebouwd gaat worden bij Scheemda.
|
|||||||||||||||||
