UIt de samenleving .....
Verbanning is een van de zwaarste straffen die in de Middeleeuwen opgelegd kon worden. Door de vele gevaren die de balling na zijn verdrijving op zijn pad vindt, staat verbanning zo goed als gelijk aan de doodstraf. Wie voorgoed verdreven wordt van huis en haard, heeft grote kans te eindigen als struikrover of lijf en leden te verliezen. Maar wie denkt dat de straf tegenwoordige niet meer bestaat, heeft het mis. In augustus 2010 zet de Franse regering 130 Roemeense en Bulgaarse Roma's op het vliegtuig, terug naar het land van herkomst (1).
In het jaar 1447 drinkt Corneliane Lodewijcxdochter een glaasje in een Leidse herberg. Als ze opstaat om naar huis te gaan, stopt ze per ongeluk een damesoverkleed en een kaproen, een soort hoedje, onder haar rok. Althans, dat beweert ze als ze zich later voor de rechtbank tegen de beschuldiging van diefstal moet verdedigen. De rechtbank gelooft niets van haar verweer en veroordeelt Corneliane wegens diefstal. Ze moet de stad verlaten en mag honderd jaar en één dag geen voet zetten in het baljuwschap Rijnland en het ambacht Den Haag. Doet ze dat wel, dan is ze haar leven niet meer zeker.
In Stad en Ommelanden kunnen we tal van verbanningen vinden De ordonnantie op delicten van 1725 bepaalt in Groningen, dat een man of vrouw, getrouwd of ongetrouwd, die met een gehuwde man of vrouw overspel pleegt, eerloos zal zijn en een boete van 300 daalder moes betalen. Als deze boete niet betaald kan worden, dan volgt "geeseling aan de kaak en verbanning".
In 1742 moet een zekere Samuel Victor de stad Groningen verlaten. Hij wordt verbannen. Dit is niet vanwege een gevolg van zijn criminieel gedrag, zijn joodse afkomst speelt hierbij een grotere rol. Ook zal het een rol gespeeld hebben dat Samuel al eerder door de stad Leer (zijn geboorteplaats), Amsterdam en 's-Hertogenbosch verbannen is. Overigens is deze Samuel Mozes en een ander opzicht een interessante figuur. Via zijn vrouw Roosje Jacobs is hij verwant met een zekere Jacob Mozes. Deze laatste houdt zich sinds 1748 op in de stad omdat hij uit Appingedam is verbannen. In "De Joodse gemeenschap in de stad Groningen, 1689-1796" wordt over hem het een en ander geschreven.
In "Fragmenten uit de roman van mijn leeven", door Jacob Eduard de Witte, wordt uitgebreid verteld over een de schrijver, Jacob Eduard de Witte zelf. Zo heeft hij zonder toestemming materialen van het hospitaal verkocht en de opbrengst in eigen zak gestoken. Verder heeft hij schoonmaaksers, was- en naaivrouwen en werklieden op papier meer dagen laten werken dan ze in werkelijkheid hebben gedaan en het verschil opgestreken. Op 27 april 1798 wordt zijn vonnis uitgesproken. Hij wordt eerloos verklaard, mag het land nooit meer dienen en wordt voor eeuwig verbannen uit het voormalig gewest Stad en Lande. Later wordt de eeuwige verbanning omgezet in een verbanning van 10 jaar. Het verhaal van De Witte is daarmee echter niet ten einde en daarom zal ik over hem een afzonderlijk verhaal schrijven over deze bijzonder man.
In 1754 vordert de procureur generaal tegen een zekere Anje Onnes eeuwige verbanning wegens overspel en het verbergen van een zwangerschap. Omdat het kindje niet gevonden wordt, acht hij kindermoord niet bewezen. De Hoge Justitie Kamer veroordeelt Anje op 20 februari 1755 tot zes jaar verbanning. Drie jaar later echter, het is dan juni 1757, wordt Anje in Groningen gesnapt. Ze heeft zich dus schuldig gemaakt aan verbreking van de ban. Men komt er achter dat Anje inmiddels in Bunde in Oost Friesland is hertrouwd, waardoor ze zich ook nog eens schuldig maakt aan bigamie. Anje verdedigt zich door te zeggen dat ze 'slechts is langsgekomen' om haar spullen te halen, maar ze wordt opnieuw veroordeeld en krijgt er nogmaals 6 jaar verbanning bij (4).
In hetzelfde boek vinden we het verhaal van dochter Diever Jans. Zij krijgt twee jaar gevangenisstraf en aansluitend eeuwige verbanning uit Groningen. Het gerecht van de beide Ommelanden veroordeelt in zijn vonnissen van 21 juni 1806 conform de eisen. En het verhaal hier achter? Een passerende militair en een lokale verversknecht hebben in Kantens een zekere Jan Jurjens Kloppenburg en zijn dochter (...) Diever Jans in september 1805 betrapt in een koestal. De 75-jarige man is afkomstig uit Diestelbruch in Lippe en is kastelein van een herberg in Finsterwolde. Zijn 46-jarige dochter, gehuwd met Hindrik Jacobs, woont met haar twee kinderen bij hem in. Na aanvankelijke ontkenning geeft Diever toe dat zijn. stomdronken, door haar vader tot gemeenschap is gedwongen. De krasse kastelein blijft echter ontkennen dat hij zich heeft vergrepen aan zijn dochter en geeft alleen toe dat hij in dronkenschap met haar heeft gestoeid. Men ziet ervan af tegen Kloppenburg een lijfstraf te eisen wegens het 'wanvoegelijke' om die aan een zwak, oud man op te leggen en vordert daarom levenslang 'confinement' (gevangenschap) (4).
Levenslang In meer dan 30 procent van de vonnissen wordt verbanning opgelegd. In sommige vonnissen wordt de strafmaat voor een bepaalde tijd vastgesteld: een of twee jaar, oplopend tot wel tien jaar. De straf 'honderd jaar en één dag verbanning' is symbolisch; niemand verwacht dan nog levend terug te komen, dus dit betekent levenslang. Hoewel soms ook vrouwen verbannen worden, betreft de veroordeling in de meeste gevallen een man.
Om voor altijd van huis en haard verdreven te worden moet de misdadiger een ernstig delict op zijn kerfstok hebben. Diefstal kan een hele gemeenschap benadelen, en daar wordt zwaar aan getild. Misdrijven met een heimelijk karakter worden überhaupt beschouwd als het meest verachtelijk, en vaak met de dood gestraft. Een rover of moordenaar kan daarom maar beter vluchten dan in handen van het gerecht te vallen. Als zijn zaak voorkomt, krijgt hij tot viermaal toe de kans alsnog op het proces te verschijnen. Bij wegblijven volgt veroordeling bij verstek en luidt het vonnis levenslange verbanning. Levenslange verbanning is dus meestal de straf voor een gevluchte verdachte, die daarmee wel lijf en leden behoudt.
Als het vonnis is geveld, brengt de schout alle andere schouten, baljuws en grafelijke boden zo ver het bangebied reikt op de hoogte van een verbanningsgeval. Op die manier wordt de kans dat een balling straffeloos terug zal keren enigszins ingeperkt. Het kan natuurlijk gebeuren dat een door heimwee getergde balling banbreuk pleegt en heimelijk teruggaat naar zijn geboortegrond. Wie een dergelijk persoon ziet en dit niet bij het gezag meldt, riskeert een fikse boete. Wie het echter lukt om hem te vangen, kan een flinke beloning tegemoet zien. Bedevaart
Uit Italië is bekend dat in het geval van een politieke verbanning niet alleen de veroordeelde het land moet verlaten, maar ook zijn naaste familieleden. Iedereen die mogelijkerwijs met de politieke balling zou kunnen sympathiseren wordt uit voorzorg weggestuurd. In de Nederlandse gebiedsdelen is zoiets erg ongebruikelijk. Een enkele keer worden verwanten van een geëxecuteerde moordenaar verbannen omdat zij hun financiële bijdrage aan de verzoening met de familie van het slachtoffer niet betalen, maar over het algemeen blijft het gezin berooid achter. De man des huizes is vertrokken en daarmee ook de bron van inkomsten. Contact met hem is streng verboden. Een aantal vrouwen uit Dordrecht die hun verbannen echtgenoten brieven schrijven, wordt 'verraesters' genoemd en veroordeeld.
Enkele vogelvrijverklaarden De legendarische Engelse held Robin Hood is ooit vogelvrij verklaard. De eerste middeleeuwse ballades over Robin Hood geven hier geen reden voor. In latere versies van de legende worden verschillende redenen gegeven. Hij zou vogelvrij verklaard zijn wegens schulden, omdat hij een boer tegen een sheriff verdedigd heeft of omdat zijn landgoederen onrechtmatig gestolen zijn door Jan zonder Land of een andere booswicht. Maarten Luther wordt in 1521 geëxcommuniceerd door de paus en in de ban gedaan door keizer Karel V van het Heilige Roomse Rijk. Hierdoor wordt hij vogelvrij verklaard; iedereen mag hem ongestraft doden. In 1580 wordt Willem van Oranje in de ban gedaan door koning Filips II van Spanje. Dit betekent dat Willem van Oranje vogelvrij verklaard wordt. Ieder heeft het recht om hem op staande voet te doden. Bovendien zal de moordenaar voor zijn daden beloond worden en zullen hem zijn daden vergeven zijn. De moordenaar van Willem van Oranje, Balthazar Gerards, zou in de adelstand worden verheven en absolutie krijgen van de paus. Hij wordt echter gevangengenomen en ter dood veroordeeld. Tegen Salman Rushdie wordt in 1989 een fatwa uitgesproken door de Iraanse ayatollah Khomeini waarbij Rushdie ter dood veroordeeld wordt. De Iraanse overheid biedt een beloning aan voor degene die Rushdie ter dood zou brengen. Hierbij wordt Rushdie dus feitelijk vogelvrij verklaard. Meer informatie.....
Actueel
20 aug. 2010:
Vrijwillig De dag ervóór legt een groep van 93 Roma reeds dezelfde reis af. Het gaat om de grootste uitzetting die in Frankrijk plaatsvindt sinds president Nicolas Sarkozy oproept tot een harder optreden tegen Roma die illegaal in het land leven. De betrokken Roma verlaten volgens Franse functionarissen allemaal "op vrijwillige basis" het land. Voor hun vertrek krijgt elke volwassene 300 euro met een supplement van 100 euro voor elk kind. Frankrijk wil nu naar verluidt kijken hoe de gedeporteerden wettelijk verhinderd kunnen worden om terug te keren.
Kritiek De Roemeense en Bulgaarse Roma zijn inwoners van de Europese Unie en daarom kunnen ze op elk moment naar Frankrijk terugkeren. Ze kunnen wel het land worden uitgezet als ze een strafbaar misdrijf plegen of indien ze als last beschouwd worden voor de samenleving. Het besluit van Frankrijk om illegale zigeunerkampen te ontmantelen en hen op grote schaal te verdrijven is bekritiseerd door mensenrechtenorganisaties, vakbonden en politici van de oppositie. Sommigen van hen nemen het woord racisme in de mond. De Franse regering verdedigt zich naar aanleiding van de buitenlandse kritiek op het immigratiebeleid en de uitzettingen. Volgens de Franse minister van immigratie, Eric Besson, heeft het land "geen lessen te leren" (2).
Bronnen:
Deze pagina maakt deel uit van www.nazatendevries.nl. Aan bovenstaande tekst is de uiterste zorgvuldigheid besteed. Desondanks kunnen er best fouten voorkomen. Constateer je fouten en/of heb je vragen, correcties, aanvullingen......... geef die dan even aan mij door via mijn E-mail adres (zie rode balk boven). Wij hebben ons uiterste best gedaan om de auteurs van teksten/citaten en copyrightbepalingen van afbeeldingen te achterhalen. Mocht je rechthebbende zijn en hierover vragen of opmerkingen hebben, neem dan contact op via e-mail. Lees ook de 'Disclaimer' en 'Privacy' voor méér informatie en laat ook eens een bericht achter in het Gastenboek, dan weet ik waarvoor ik het doe.
Bewerking en verhaal: Harm Hillinga.
|
Afb.: Verbanning heeft altijd al bestaan. Reeds in de Bijbel worden Adam en Eva verbannen uit het Paradijs.
