Afb. links: Impressie databank en een afbeelding van Rode Lansiers afkomstig van het Nationaal Militair Museum, Soesterberg. Database militairen in het leger van Napoleon. Bron: Ministerie van Defensie.
Database Nederlandse militairen in het leger van Napoleon
Altijd al willen weten of een voorouder met Napoleon naar Moskou is getrokken? Het antwoord is te vinden in de database Nederlandse militairen in het leger van Napoleon. Deze online database, aangeboden door het 'Nederlands Instituut voor Militairen Historie (NIMH)', bevat de namen van maar liefst 53.000 Nederlandse jongemannen die tussen 1797 en 1814 onder Franse vlag hebben gestreden. In de toekomst wordt de database uitgebreid naar 57.000 namen.
In deze jaren krijgt eerst Limburg en later de rest van Nederland te maken met de dienstplicht. Tot de val van Napoleon in 1814 zullen vele tienduizenden Nederlandse mannen verplicht dienen in het Franse leger. Zij vechten in Duitsland, Spanje, Polen en Rusland en nemen deel aan beroemde Napoleontische veldslagen als de Slag bij Borodino en de Slag bij Leipzig.
De gegevens van de database zijn ontleend aan de militaire stamboeken en officiersdossiers aanwezig bij de 'Service historique de la Défense in Vincennes' (nabij Parijs). Voor Nederlandse onderzoekers zijn deze niet altijd even makkelijk te raadplegen. Niet in de laatste plaats omdat een gerichte zoektocht alleen kans van slagen heeft als van tevoren bekend is in welke eenheid iemand heeft gediend. Met behulp van de database Nederlandse militairen in het leger van Napoleon wordt dat laatste een stuk eenvoudiger.
Voortaan kan iedereen met een paar muisklikken vinden of en zo ja in welke eenheid, iemand heeft gediend. De database bevat behalve de naam en eenheid van de ingeschrevene ook de geboorteplaats, de geboortedatum en de namen van zijn ouders. Hierdoor kan met grote zekerheid worden gecontroleerd of het om de juiste persoon gaat. Voor genealogen opent de database daarmee nieuwe mogelijkheden om meer te weten te komen over voorouders die onder Napoleon hebben gevochten. Maar ook voor historisch onderzoekers is de database een goudmijn. Historici die onderzoek doen naar een bepaalde stad of streek, of die een specifiek regiment bestuderen kunnen voortaan razendsnel aan kwantitatieve gegevens komen.
De database is het resultaat van vele jaren speurwerk van dhr. W. Oteman. Het NIMH (Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie ) is blij dat het in staat is dit belangwekkende bestand via zijn eigen pagina’s op www.archieven.nl en www.defensie.nl/nimh (Ministerie van Defensie) openbaar te maken. Zoek op NIMH en klik door naar Nederlandse militairen in het leger van Napoleon (2).
Wat staat in de database? Deze database is nauwgezet samengesteld door de heer W. Oteman met gegevens uit de stamboeken en officiersdossiers aanwezig bij de Service historique de la Défense (SHD), in het Château de Vincennes nabij Parijs. Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) biedt u deze database aan, maar beschikt niet over verdere informatie. Daarvoor kun kun je je wenden tot de SHD (zie onderaan).
Wat staat er wel in? Vrijwel alle registers van het landleger uit de Napoleontische tijd. Ruim 53.000 inschrijvingen (in de toekomst uitgebreid naar 57.000 en marinepersoneel). Militairen die zijn geboren in het gebied dat nu tot Nederland behoort. Militairen uit Limburg en Zeeuws-Vlaanderen uit de periode 1797-1814. Militairen uit de rest van ‘Nederland’ uit de periode 1810-1814.
Wat staat er niet in? De stamboeken van het 146e en 147e Regiment Infanterie van Linie (deze zijn bij een brand in de Pruisische legerplaats Wesel verloren gegaan). De overgrote meerderheid van de Nederlanders in Franse dienst is terug te vinden in de database; volledigheid is echter een illusie.
Het is verstandig om na het noteren van de gegevens uit de database ook een eventuele huwelijksakte te raadplegen en in het bijzonder de huwelijksbijlagen. In de Huwelijksbijlagen staan ook de stukken voor de loting, waarin onder andere de beschrijving van de persoon is opgenomen.
Zoektips Zoeken op naam werkt het best. Gebruik het $-teken vóór een zoekterm om alle woordvariaties te vinden (‘$Keizer’ levert ook treffers als ‘Keijzer’ en ‘Keyzer’). Bedenk dat namen vaak verfranst zijn (Jan wordt Jean en Piet wordt Pierre). Zoeken op geboortedatum of geboorteplaats is minder betrouwbaar, omdat de geregistreerde of de registrator daarin nogal eens onduidelijk is geweest. Veelal zijn militairen niet met hun plaats van herkomst, maar met hun kanton, arrondissement of zelfs departement ingeschreven. In enkele gevallen staat er slechts ‘Hollande’. Soms is de plaatsnaam of andere informatie in de bron onduidelijk; zie dan het veld ‘opmerkingen geregistreerde’.
Aanvullingen Constateer je nog onvermelde personen, stuur dan een bericht aan nimh@mindef.nl. Na controle kunnen wij dit toevoegen. Aanvullingen en correcties op reeds vermelde namen nemen we niet op. Zo blijven de gegevens zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke bron.
Hoe verder? In het detailscherm van elke geregistreerde militair staat het inventarisnummer bij de SHD vermeld. Daarmee is bij de SHD uiterst interessante extra informatie in de originele stamboeken op te vragen, zoals de uiterlijke kenmerken van de geregistreerde en diens staat van dienst. Een deel van de stamboeken (periode 1802-1815 - 1191 registers / 38% ) is als afbeelding online beschikbaar. Het betreft stamboeken en andere registers van archiefserie 21Yc , met informatie over de troepen van de Keizerlijke Garde en de Regimenten Infanterie van Linie.
Zie hiervoor:
Mocht je iemand zoeken uit een regiment waarvan het stamboek nog niet online staat, of verdere informatie zoeken, dan kun je ook afreizen naar Vincennes (Frankrijk) of contact opnemen met:
Service historique de la Défence (SHD) Château de Vincennes Avenue de Paris 94306 Vincennes Cedex Frankrijk http://www.servicehistorique.sga.defense.gouv.fr Kennis van de Franse taal is hierbij een 'must'.
Noten, bronnen en referenties en links:
|
|||||||||
